TOPOS-NIEUWSBRIEF Maastricht, april 2015. Beste allemaal, In deze Nieuwsbrief aandacht voor de komende activiteiten van TOPOS, te weten: TOPOS Lezingenreeks bijeenkomst maandagavond 13 april 2015 Modern Boeren op oude hoeves TOPOS Jaarprogramma 2015 TOPOS Facebook TOPOS op Youtube TOPOS website TOPOS Lezingenreeks: MODERN BOEREN OP OUDE HOEVES Tijd: 13 april 2015, 20.00 uur Plaats: Jan van Eyck Academie, Academieplein, Maastricht Toelichting op thema Het Zuid Limburgse landschap telt nog vele karakteristieke monumentale boerderijen. In de nodige daarvan functioneren nog steeds agrarische bedrijven. Om met de tijd mee te kunnen gaan, bestaat er vaak behoefte aan uitbreiding. De schaal van een moderne uitbreiding staat vaak niet in verhouding tot de schaal van de oorspronkelijke boerderij. Terwijl we het liefste het karakter van de hoeve in haar omgeving willen behouden. Om te onderzoeken hoe oude, karakteristieke en vaak monumentale boerderijen in Zuid-Limburg aangepast kunnen worden aan een moderne ruimtevraag van agrarische bedrijven zijn Provincie Limburg, de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) en de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB) een samenwerkingsproject gestart. Onder de titel Modern boeren op oude hoeves is in opdracht van deze organisaties de uitbreidingsvraag van vier agrarische bedrijven, gevestigd in oude hoeves in het Nationaal Landschap Zuid-Limburg praktijkvoorbeelden begeleid door een landschapsarchitect en een architect. Tot de onderzoeksvragen hoorde niet alleen het ontwerpvraagstuk, maar ook de vraag hoe het traject om tot een vergunning te komen 1
verbeterd kan worden. Vragen die op deze avond aan bod zullen komen zijn: hoe verkrijgen ondernemers op monumentale en karakteristieke hoeves in Zuid-Limburg nu en straks de ruimte om hun bedrijf te ontwikkelen? Wat betekent dit voor de uitstraling van het bedrijf en de omgeving? Hoe kunnen oude hoeves verder ontwikkeld worden in balans met hun (landschappelijke) omgeving? Welke rol hebben Kwaliteits- en Monumentencommissies? Er vindt op deze avond een verkenning plaats van de problematiek en de eerste resultaten worden gepresenteerd. Opzet avond 20.00 uur Welkom door Nico Nelissen, voorzitter TOPOS 20.05 uur Introductie van het thema door Nicolette Knols, lid programmaraad TOPOS 20.10 uur Bert Vergoossen, LLTB, vertelt over de aanleiding voor de LLTB om het project mee op te pakken. Hij zal de landbouwkundige trends kort schetsen en vertellen over de wereld waarin de agrariër zijn bedrijf voert, over de eisen die aan hem gesteld worden en over hoe een agrariër nu aan een vergunning komt om zijn bedrijf uit te kunnen breiden. 20.30 uur Marc Heusschen, Heusschen-Copier Stad en Land, vertelt over een nieuwe werkwijze waarmee in het project geëxperimenteerd is, over ontwerpend onderzoek op de twee hoogste schaalniveaus, over niches en mainstream en over de dilemma s waar hij in het project mee te maken heeft (gehad). 20.50 uur Pauze 21.10 uur Rob Brouwers, SATIJNplus, vertelt over de inzet van historisch onderzoek, over ontwerpend onderzoek op het schaalniveau van de architectuur en over de dilemma s die hij in het project is tegengekomen. Ook zal hij zijn visie geven op de rol van Kwaliteits- en Monumentencommissies. 21.30 uur Vragen en discussie 22.00 uur Afronding Wie is Bert Vergoossen? Bert Vergoossen (Herten, 1962) studeerde aan de Landbouwuniversiteit Wageningen, studierichting Landbouwplantenteelt. Hij vervulde meerdere beleidsfuncties bij het Produktschap Akkerbouw en Landbouwschap te Den Haag1990-2002: certificering akkerbouwketens (teelt-handel-industrie), teeltvoorschriften, fytosanitaire aangelegenheden, NL delegatie bij Europese Commissie en Copa/Cogeca Beleidsmedewerker Limburgse Land- en tuinbouwbond (LLTB) 2002 heden Ruimtelijk beleid en gebiedsontwikkeling, Multifunctionele landbouw, Fauna 2
Wie is Marc Heusschen? Marc Heusschen (1971) Ervaring en opleidingen: 2001-heden Werkzaam als d.g.a. bij Heusschen Copier BV, landschap + stedenbouw 2000 2001 Werkzaam bij Buro Kromwijk landschapsarchitekten te Maastricht als senior proj 1996 1998 Ontwerper/projectleider bij Buro van Heukelom te Gulpen. In deze periode verant voor de ontwerpprojecten binnen het buro. Beoogd bedrijfsopvolger. 1994-1996 Ontwerp assistent I.A.H.L. Begeleider afstudeerders m.b.t. digitaal gereedschap en presentatie technieken 1994 1998 Zelfstandig ontwerpbureau voor 3D-visualisaties en projectpresentaties 1995 Expositie Landschapsarchitectuur voor Frans Hals Museum en Barcelona met nieu voor de Dam Amsterdam 1995 1996 E.M.L.A. European Master Of Landschape Architecture Velp 1992 1994 I.A.H.L afstudeerrichting Ontwerp Functie: d.g.a. Heusschen Copier BV, landschapsontwerper, imageneer, projectleider en senior adviseur Specialisaties/werkzaamheden: Concept en visievorming landschappelijke en stedenbouwkundige projecten, ontwerpen openbare ruimte, ops en Businessplannen, multidisciplinaire opdrachten, Imagineering, integrale afstemming digitale ontwerptools bedrijfsvoering buro met 8 werknemers. Functie: d.g.a. Heusschen Copier BV, landschapsontwerper, imageneer, projectleider en senior adviseur Specialisaties/werkzaamheden: Concept en visievorming landschappelijke en stedenbouwkundige projecten, ontwerpen openbare ruimte, op Master- en Businessplannen, multidisciplinaire opdrachten, Imagineering, integrale afstemming digitale ontw bedrijfsvoering buro met 8 werknemers. 3
Wie is Rob Brouwers? Rob Brouwers (1949) studeerde Bouwkunde aan de TH Delft 1981-heden Architect/directeur SATIJNplus Architecten Specialisme: Restauratie,renovatie & transformatie/herbestemming 1976-1981 Medewerkend architect Nevenfuncties 2008 - heden Lecturer Architecture, Master Program Innovative Hospitality Management, Universidad Ramon Rlull/Barcelona & Hotel Management School Hogeschool Zuyd/Maastricht 1991-2001 Docent architectonisch ontwerpen en ruimtelijke vormgeving Hogeschool Zuyd Heerlen 1989-1992 Stafdocent architectonisch ontwerpen Academie van Bouwkunst Maastricht 1977-1992 Docent architectonisch ontwerpen en ruimtelijke vormgeving Academie van Bouwkunst Maastricht TOPOS LEZINGENREEKS 2015 Nieuwe kansen voor de architectuur: terug naar de essentie Na jaren van crisis lijken zich kansen voor een nieuw begin af te tekenen. Hoewel nog broos, lijkt het erop dat ruimtelijke ontwikkelingen in Maastricht die de afgelopen jaren vastliepen, langzaam weer op gang komen. Tijdens de jaren van relatieve stilstand heeft een herijking plaatsgevonden: basiswaarden zijn geherdefinieerd of bevestigd. De projecten zijn bescheidener geworden maar misschien daardoor ook sterk bij de essentie gebleven. Er wordt nadruk gelegd op het garanderen van voldoende, kwalitatieve woningen voor minder draagkrachtigen, op het inrichten van een goede projectorganisatie en het bouwen met een minimum aan milieubelasting en sociale kosten. Er zijn ook projecten die na de periode van herbezinning een kans lijken te krijgen om juist nieuwe ontwikkelingen op gang te brengen. Het gaat hierbij om ontwikkelingen van nieuwe bouwtechnieken, die de interesse opwekken van de bouwindustrie. Als de crisis van de afgelopen jaren ons iets heeft geleerd dan is het wel een dieper bewust zijn van waar we mee bezig zijn en hoe nieuwe ontwikkelingen zich verhouden tot hun context. Het gevolg van een en ander is dat oude waarden en nieuwe waarden in concrete projecten bij elkaar komen. 4
1.Duurzaamheidsoorlog voorbij? Nieuwe kansen voor duurzame materialen. 05 januari 2015 2. Nieuwe kansen voor grootschalige verduurzaming woningbouw. 02 februari 2015 3. Vastgelopen maar toch weer op gang? Nieuwe kansen voor het Sphinxgebied. 30 maart 2015 4. Modern boeren op oude hoeves 13 april 2015 5. Is er een nieuwe toekomst voor de sociale huurwoningen in Maastricht? 11 mei 2015 6. Victor de Stuers oeuvre-lezing: Een kwalitatieve bijdrage aan de architectuur van de stad. 08 juni 2015 7. Nieuwe rol voor de ontwerper. 14 september 2015 8. Een nieuwe houtbouwtraditie? 12 oktober 2015 9. Terug naar de essentie: autarkisch bouwen. 09 november 2015 10. IBA2020: Parkstad opnieuw uitvinden. 07 december 2015 BIJEENKOMSTEN RAAKVLAKKEN 5 bijeenkomsten, najaar 2015 Topos is voornemens om in 2015 in samenwerking met Studium Generale van Maastricht University een reeks bijeenkomsten te organiseren op het snijvlak van de interface tussen kunst, design en architectuur. De ervaringen 2014 met Raakvlakken zijn zodanig positief dat het denken over de reeks van 2015 alleszins gerechtvaardigd is. Gegeven de keuze om vooral op de actualiteit in te haken is het op dit moment nog moeilijk om een exacte invulling aan het programma te geven. Het voornemen is om een vijftal bijeenkomsten te plannen in het najaar van 2015. DAG VAN DE ARCHITECTUUR 27 juni 2015 Na de succesvolle organisatie van de Dag van de Architectuur in de afgelopen jaren organiseert TOPOS Maastricht ook in 2015, samen met de gemeente Maastricht en de BNA- Zuid-Limburg de Dag van de Architectuur. Deze vindt plaats op zaterdag 27 juni 2015. Rondom het landelijke thema het jaar van de ruimte zal weer een compleet programma met architectuurlezingen en bezoeken aan spraakmakende gebouwen georganiseerd worden. TOPOS BIJ KUNSTTOUR (IN SAMENWERKING MET ART2CONNECT) Thema: Is het kunst of kan het weg? 22 t/m 25 mei 2015 De jaarlijkse meerdaagse KunstTour Maastricht is hét moment in het jaar waarop de gehele kunstketen, van beginnend tot gevestigd kunstenaar van broedplaats tot erkent instituut, zich kan presenteren aan een breed publiek. Met Is het kunst (architectuur) of kan het weg kan het publiek in een ongedwongen en toegankelijke setting kennis te maken met de kunstenaars, 5
architecten, kunstinitiatieven en kunstinstituten uit Maastricht en de Euregio. Fysiek, maar ook via Facebook, websites en Twitter en radio online wordt het brede spectrum van creatief en artistiek potentieel dat deze Regio rijk is gebundeld en gezamenlijk gedeeld met het publiek. De kans om van onbekend en onbemind te verworden naar gekend en geliefd. In 15 jaar tijd is Kunsttour uitgegroeid tot een begrip in de hele Euregio. Het evenement trekt in stijgende lijn rond de 9.000 bezoekers. Daarmee geeft ART2Connect invulling aan de vraag naar een toegankelijk en laagdrempelig maar professioneel en kritisch podium voor hedendaagse kunst & architectuur in de Euregio. STAD EN LITERATUUR (IN SAMENWERKING MET CENTRE CÉRAMIQUE) Veel boeken spelen zich af in steden. Soms worden die steden terzijde genoemd, maar andere keren vormt een bepaalde stad een specifieke inspiratiebron voor de auteur. Hij of zij is er opgegroeid, heeft er bijzondere ervaringen opgedaan, is erdoor gefascineerd of heeft er bijvoorbeeld talrijke positieve en minder positieve herinneringen aan. De gebouwde omgeving, of die nu mooi of lelijk is, vormt het decor voor een verhaal dat boeit vanwege de wijze waarop de auteur de urbane context als leidraad of motief in zijn of haar werk gebruikt. Als lezer worden we meegenomen in de beschrijvende, analyserende en becommentariërende wereld van de schrijver. Hij stimuleert ons tot denken over de stad, tot het begrijpen van het stedelijk leven en tot een bijzondere kijk op de woon- en leefomgeving van de stedeling of de bezoeker. Het doel van de cursus is om aandacht te besteden aan de verscheidenheid die er in de literaire wereld is inzake het omgaan met de stad. Gedurende de cursus zullen we onze eigen beelden, herinneringen en interpretaties van de stad relateren aan die van de auteur van het boek dat wij behandelen. De boeken die behandeld worden, zijn: Erik de Kuyper, Met zicht op zee (Oostende) (06-01-2015) Martin Sommer, Dorp in Picardië (Jeantes) (03-02-2015) Ad van Iterson, De citoyenne (Maastricht) (03-03-2015) Ilja Leonard Pfeijffer, La superba (Genua) (14-04-2015) TOPOS EXCURSIE 2015 Op zoek naar de oudste stad van Nederland Zaterdag 26 september 2015 Maastricht en Nijmegen hebben als steden veel met elkaar gemeen. Ze liggen aan een grote rivier, hebben een Romeinse oorsprong, ontwikkelden zich voorspoedig in de Middeleeuwen, kenden beide een fascinerend aarden verdedigingstelsel, hebben beide een industriële periode doorgemaakt en hebben ook beide een universiteit binnen de stadsgrenzen. Desondanks verschillen de steden onderling van elkaar, mede als gevolg van het feit dat de binnenstad van Nijmegen grotendeels werd verwoest door een vergissingsbombardement in 1944. TOPOS wil nader kennis maken met de recente ontwikkelingen in Nijmegen op het gebied van infrastructuur, stedenbouw, architectuur en cultuurhistorie. Op het programma staan onder andere de volgende recente projecten: dijkverzwaring, stadseiland, Tweede stadsbrug, Waalsprong, stadsboulevard, binnenstedelijke invullingen (Hessenberg, Sint Jorishof, Plein 1944), monumentale stadsuitleg, Wederopbouwarchitectuur, herbestemming Limosterrein, Fiftytwodegrees. Tevens wordt een bezoek gebracht aan onze zusterorganisatie AcN, Architectuurcentrum Nijmegen. Na afloop zal blijken welke stad daadwerkelijk de oudste stad van Nederland is, wat betreft de aandacht voor ruimtelijke kwaliteit. Website TOPOS Op onze website www.toposmaastricht.nl kunt u alle informatie vinden over bestuur en organisatie van TOPOS, als ook over onze activiteiten: lezingen, raakvlakken, excursies en 6
bijzondere bijeenkomsten. Neem eens een kijkje op onze website en laat u verrassen door de veelheid en gevarieerdheid van onze activiteiten! U kunt TOPOS steunen door Vriend te worden van TOPOS (slechts Euro 25,= per jaar) of door TOPOS te sponsoren (vanaf Euro 250,= per jaar). Aanmelding, dan wel nadere informatie hierover bij n.nelissen@xs4all.nl TOPOS op Youtube Kijk eens naar onze TOPOS-activiteiten op het filmpje gemaakt door ons bestuurslid Will Kohlen: http://youtu.be/38nvfzp9p18 TOPOS op Facebook TOPOS heeft nu ook een www.facebook.com/topos.architectuurcentrummaastricht <http://www.facebook.com/topos.architectuurcentrummaastricht>. Graag ontvangen wij relevante links. TOPOS-lezingen erkend als bij- en nascholing voor architecten, stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten en interieurarchitecten Door SBA (Stichting Bureau Architectenregister) zijn onze TOPOS-lezingen erkend als passende bij- en nascholing voor architecten, stedenbouwers, landschapsarchitecten en interieurarchitecten. Iedere lezing telt voor 2 uren; dus als u alle lezingen volgt, voldoet u aan de kwantitatieve en kwalitatieve eisen gesteld aan de bij- en nascholing. U moet zelf registreren welke lezingen u bijwoont en verder moet u vanaf 1 januari 2011 verplicht uw opdrachtgevers informeren over wat u aan bij- en nascholing hebt gedaan. Een reden te meer om naar de TOPOS-lezingen te komen! Sponsor of vriend van TOPOS? Wilt u sponsor worden van TOPOS, vraag dan naar de voorwaarden bij n.nelissen@xs4all.nl. Wij zorgen voor gerichte publiciteit onder een voor u uiterst relevante doelgroep! Vanaf nu worden in onze Nieuwsbrieven ook de namen vermeld van de Vrienden van TOPOS (zie onderaan de Nieuwsbrief). Bent u nog geen vriend van TOPOS, maak dan Euro 25,= over op 67.39.64.167 van Stichting TOPOS o.v.v. Vriend 2014. TOPOS is vooral voor u bedoeld! Goed nieuws voor (potentiële) TOPOS sponsoren. Let op: TOPOS heeft de ANBIstatus!!! De Belastingdienst heeft TOPOS per 01 januari 2013 aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Dit betekent dat het bedrag dat u sponsort aan TOPOS fiscaal aftrekbaar is (zelfs voor een hoger dan het gesponsorde bedrag). Uw belastingadviseur weet hier het fijne van! Voor nieuwe sponsoren een reden te meer om zich bij TOPOS als sponsor aan te melden. Neem contact op met n.nelissen@xs4all.nl TOPOS website Voor alle informatie over TOPOS (Agenda, Jaarprogramma 2014, Jaarverslag 2013, Sponsoren, Vrienden en allerlei andere wetenswaardigheden) zie: www.toposmaastricht.nl Meld u aan voor de Nieuwsbrief bij: n.nelissen@xs4all.nl. Sponsoren De activiteiten van TOPOS worden mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van: Hoofdsponsoren 7
Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie Gemeente Maastricht Architecten aan de Maas Maastricht Rotterdam Mosa Sponsoren SATIJNplus Architecten Born Architectenbureau Jo van de Staay Maastricht Bremen Bouwadviseurs 8
inex Architecten Maastricht Frencken Scholl Architecten Maastricht N Architecten humblé/martens, architectuur en stedelijk ontwerp Continu, Detachering en Werving & Selectie Camille Oostwegel ChâteauHotels & -Restaurants 9
Bouwfonds Ontwikkeling Limburg 3W New Development element a Huiswerk Architecten Van Neerbos, bouwmaterialen groep, p/a Fregatweg 48 6222 NZ Maastricht Bouwbedrijf Lemmens Maastricht / Valkenburg AMA GROUP ASSOCIATED ARCHITECTS BV 10
Berichten voor de Nieuwsbrief Berichten voor de Nieuwsbrief toesturen aan n.nelissen@xs4all.nl Maastricht, april 2015. De voorzitter van het Bestuur, Prof. dr. Nico Nelissen De voorzitter van de Programmaraad, Ir. ing. Bas van der Pol 11