Addendum C6: Materialen, grondstoffen en processen 1. Beschrijving productieproces Het bedrijf op naam van De Weerdt Hans doet aan de teelt van tomaten. Het voorwerp van deze aanvraag is de nieuwe exploitatie op het adres: Donderheide ter hoogte van nr. 22 te Lier. Voorlopig werd er hier nog geen adrespositie aan toegekend. Hier willen zij een bijkomende serre van 108.882 m² met loods van 2.937,2 m² plaatsen tot een totale oppervlakte van 111.819,2 m². Figuur: Luchtfoto met inplanting 28.03.2018 (Bron: Geopunt.be) Jaarlijks komen er verse planten naar het bedrijf in de maand november-december. Deze planten zullen gedurende 11 maanden in de serre staan voor de productie van tomaten. Na afloop van de teelt worden de planten versnipperd en afgevoerd naar een composteringsinstallatie. Het bedrijf zal ook assimilatiebelichting voorzien in de serre. Het bedrijf zal dan ook de nodige maatregelen voorzien zodat zowel zijgevels als kasdek voorzien worden van scherminstallatie om de uitstraling van licht tot een minimum te beperken. De jonge planten staan op teeltgoten op substraatmatten. Iedere plant wordt gevoed (water en meststoffen) met een druppelsysteem. Deze voedingsoplossingen worden in een meststofunit aangemaakt. Verschillende keren per dag zullen de planten de juiste dosering aan voeding ontvangen. Het overtollig voedingswater kan via de substraatmatten doorsijpelen naar de teeltgoten. Deze teeltgoten vangen al het drain waterop en dit drainwater vloeit terug naar de drainovang en wordt later gemixd met verse voedingsoplossing. Op deze manier gaan geen meststoffen verloren. Drainwater dat een te hoge concentratie aan meststoffen bevat kan (=spuistroom) kan worden uitgesproeid op grasland. Omdat de cencentratie N en P2O5 relatief laag is kan er op beperkte oppervlakte grasland veel spuistroom afgevoerd worden. De meststoffen worden aangekocht en via een dosseerinstallatie gemengd tot de gewenste samenstelling. Het hemelwater van de serre wordt opgevangen in de hemelwateropvang zodat dit kan gebruikt worden voor de aanmaak van voedingswater. De serre wordt verwarmd met 2 WKK s op aardgas. Deze installatie' produceert warmte en elektriciteit. De warmte wordt opgeslagen in de buffertank. Via de buffertank wordt de warmte in de serre gebracht via de buizenverwarmingsinstallatie. Deze buizen worden eveneens gebruikt als rails voor de plukkarren. De elektriciteit van de WKK zal op het net geïnjecteerd worden. De WKK produceert rookgassen. Deze rookgassen bevatten C02 die worden opgezuiverd in de rookgasreiniger en condensor. De opgezuiverde rookgassen kunnen nadien gebruikt worden voor de CO2-bemesting in de teelt. De WKK s staan opgesteld in een WKK-lokaal/loods in een geluidsdichte omkasting. Dit moet ervoor zorgen dat geluidsoverlast voor de omgeving tot een minimum wordt beperkt. Omgevingsvergunningsaanvraag DE WEERDT HANS te LIER 32
De teelt van het gewas gebeurt via een geïntegreerde teeltwijze, waardoor enkel gewasbeschermingsmiddelen gebruikt worden op het moment dat het nodig is. Voor deze manier van werken is goede kennis van het gewas noodzakelijk. De tomaten vergen geen speciale behandeling op het bedrijf; na het plukken worden zij gesorteerd en verpakt in kartonnen of kunststof verpakkingen. 1B. Processchema 1C. Overzicht gebruikte grondstoffen en geproduceerde stoffen In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de aard en de hoeveelheid van de producten gekenmerkt door een gevaarsymbool die worden aangewend of opgeslagen: GEVAARLIJKE PRODUCTEN PER DAG PER MAAND PER JAAR GEMIDDELD MAXIMUM GEMIDDELD MAXIMUM GEMIDDELD MAXIMUM Mazout ± 4.000 L Calcinit Calsal Ijzer ± 10 kg Kaliumnitraat Kopersulfaat ± 20 kg Magnesiumnitraat Mangaansulfaat ± 10 kg Multifeed ± 8.000 L Salpeterzuur ± 8.000 L Zink ± 200 kg Waterstofperioxide ± 6.000 L Fytoproducten (*) ± 150 kg *: de gebruikte fytoproducten veranderen elk jaar van naam en type, waardoor het moeilijk is om hiervan een lijst op te sommen. Omgevingsvergunningsaanvraag DE WEERDT HANS te LIER 33
In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de aard en de hoeveelheid van de producten die worden aangewend of verwerkt: PRODUCTEN PER DAG PER MAAND PER JAAR GEMIDDELD MAXIMUM GEMIDDELD MAXIMUM GEMIDDELD MAXIMUM Smeerolie ± 16.000 L Afvalolie ± 10.000 L Paletten ± 5.000 kg Veilingbakken groot en klein ± 12.000 kg Kartonnen dozen ± 6.000 kg Grondwater ± 28.842 Hemelwater ± 62.619 In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de aard en de hoeveelheid van de producten die worden geproduceerd: PRODUCTEN PER DAG PER MAAND PER JAAR GEMIDDELD MAXIMUM GEMIDDELD MAXIMUM GEMIDDELD MAXIMUM Tomaten ± 6.519.360 kg/m² (60 kg/m²) 2. Geef de maatregelen, met inbegrip van de beste beschikbare technieken en rekening houdend met de ladder van Lansink (preventie, voorbereiding voor hergebruik, recycling, andere nuttige toepassing, verwijdering), die in de ingedeelde inrichting of activiteit worden genomen om: a) waar mogelijk gerecycleerde materialen en materialen die makkelijk recycleerbaar zijn in te zetten; b) materiaalverspilling te beperken; c) materiaalefficiëntie te verhogen door de productieprocessen en de productontwerpen te optimaliseren; d) rest- en nevenstromen te valoriseren, indien mogelijk in gesloten materialenkringlopen. e) Vermeld tevens de bestemming van de voortgebrachte afvalstoffen en bijproducten. U kunt eventueel ook verwijzen naar een uitgevoerde studie over materialenbeheer. a) Maatregelen om waar mogelijk gerecycleerde materialen en materialen die makkelijk recycleerbaar zijn in te zetten De afgewerkte olie wordt opgehaald door een erkend verwerker en kan op het bedrijf niet meer gebruikt worden. De andere geproduceerde afvalstoffen zoals resten van fytoproducten, zijn van dien aard dat ze niet kunnen hergebruikt of nuttig toegepast worden op het bedrijf. b) Maatregelen om materiaalverspilling tegen te gaan Door een efficiënte opvolging van de verschillende productieprocessen en stromen op het bedrijf wordt er steeds naar gestreefd om de productie van afval en afvalstoffen tot een minimum te beperken. Gebruik maken van een recirculatiesysteem bij substraatteelt In een recirculatiesysteem worden drainwater zoveel mogelijk opgevangen en hergebruikt, vermengd met vers voedingswater. Drainwater is overtollig voedingswater dat bij los-van-de-grond teelten bovengronds terug kan worden opgevangen. Alle meststoffen worden opgevangen en herbruikt waardoor geen uitspoeling ontstaat van meststoffen naar bodem. Spuistroom apart opvangen bij substraatteelt Het apart opvangen van spuistroom is nauw verbonden met het gebruik van een recirculatiesysteem. Door de spuistroom apart op te vangen is het mogelijk deze specifieke afvalwaterstroom aan te wenden op het land, ofwel op eigen land ofwel op cultuurgrond van derden. Omgevingsvergunningsaanvraag DE WEERDT HANS te LIER 34
Optimalisatie, regelmatige controle, reiniging en onderhoud van het voedingswatertoedieningssysteem Een optimaal en efficiënt gebruik van het voedingswatertoedieningssysteem heeft tot doel het water correct te doseren en uniform te verdelen over de gewassen. Druppelirrigatie Bij druppelirrigatie gebeurt de aanvoer van voedingswater (+ eventueel voedingsstoffen) via een puntvormige staaf, die ter hoogte van de individuele plant wordt gestoken. Dit systeem heeft als voordeel dat de plant de nodige voedingsstoffen individueel krijgt toegediend. Dit systeem wordt toegepast in de glasgroenteteelt substraat. Gebruik maken van hemelwater als voedingswater De grootte van de opslagvoorziening is afhankelijk van het glasoppervlak, de benuttingsgraad, de hoeveelheid opgevangen hemelwater en de teelt. Globaal genomen wordt gesteld een opslagbassin van minimaal 500 /ha te voorzien. In de praktijk wordt veelvuldig gebruik gemaakt van hemelwater als voedingswater, meestal gemengd met recirculatiewater. Het gebruik van hemelwater als voedingswater is technisch haalbaar voor nieuwe en grote bestaande bedrijven waarbij: het gebruik van aanvullende waterbronnen mogelijk moet zijn om continu aan de benodigde waterbehoefte te kunnen voldoen: o gemiddeld 30% van de jaarbehoefte o o grondwater is een mogelijk alternatief; oppervlaktewater is meestal geen alternatief omwille van de beperkte beschikbaarheid en de kwaliteit die sterk aan schommelingen onderhevig is (vervuild, te zout). voldoende oppervlakte beschikbaar moet zijn voor het plaatsen van een hemelwateropslagvoorziening. ENERGIE Gebruik van aardgas en CO2-recuperatie Aardgas is een brandstof die gemakkelijk verbrandt en waarvoor de branderconstructie meestal betrekkelijk eenvoudig is. Bij aardgasstook kan extra warmte gewonnen worden uit de condensatie van de rookgassen (zie volgende paragrafen rookgascondensor). Bij gebruik van aardgas kunnen de rookgassen aangewend worden voor CO2-dosering. De verbrandingsgassen van aardgas bevatten 10 tot 11% aan CO2 (1 aardgas geeft bij verbranding ca. 1,9 kg CO2). Gebruik maken van een WarmteKrachtKoppelingsinstallatie (WKK) Een WKK is een systeem waarbij gelijktijdig warmte en elektriciteit wordt opgewekt, dit in tegenstelling tot een klassieke energievoorziening met een gescheiden productie van elektriciteit (elektriciteitsmaatschappij) en opwekking van warmte (klassieke stookinstallatie). De elektriciteit kan teruggeleverd worden aan het net of worden gebruikt voor assimilatiebelichting. Door een WKK in te passen in het verwarmingssysteem kan de restwarmte worden gebruikt voor de verwarming van de kas. Een WKK bestaat uit een verbrandingsmotor (aardgas of diesel), een generator, warmtewisselaars en beveiligingen. Verder kunnen bij WKK ook een rookgascondensor (verhogen rendement) en rookgasreiniger gemonteerd worden. Na reiniging kunnen de rookgassen van een WKK immers worden gebruikt voor CO2- dosering. Een rookgasreiniger wordt direct na de motor in het rookgaskanaal opgenomen. Als de rookgassen heter zijn dan 500 C is voorkoeling nodig. In de glastuinbouw worden veelal ureum rookgasreinigers gebruikt. Gebruik maken van beweegbare schermen In de serre wordt de warmte maximaal benut door een schermdoek in het kasdek. c) Maatregelen om materiaalefficiëntie te verhogen Zo er al gevaarlijke stoffen op het bedrijf aanwezig zijn, zullen bij het toepassen steeds de nodige maatregelen getroffen worden om de hinder van deze stoffen naar mens en milieu toe tot een minimum te beperken. Door een efficiënte opvolging van de verschillende productieprocessen en stromen op het bedrijf wordt er steeds naar gestreefd om de productie van afval en afvalstoffen tot een minimum te beperken. Het optreden van verpakkingsafval op het bedrijf is sterk beperkt. Omgevingsvergunningsaanvraag DE WEERDT HANS te LIER 35
d) Rest- en nevenstromen te valoriseren, indien mogelijk in gesloten materialenkringlopen Het substraat wordt opgehaald door een gespecialiseerde firma en hergebruikt als secundaire grondstof. De overige geproduceerde afvalstoffen zijn van dien aard dat ze niet kunnen hergebruikt of nuttig toegepast worden. e) Overzicht geproduceerde afvalstoffen In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de voortgebrachte afvalstoffen. TYPE AFVAL EURAL CODE MAX. HOEVEELHEID PER AARD VAN DE VERWERKING JAAR Verpakkingen 150101 ± 1 zak Terugname leeggoed (Phytofar Recover) fytoproducten Afvalolie 130205 ± 9.000 L Erkende ophaler Restafval 200301 ± 2.500 L Erkende ophaler en verwerker Substraatmatten ± 1.000 Hergebruik secundaire grondstof Plantenresten ± 150 * Erkende ophaler om te composteren Plastiek ± 20 Erkende ophaler Papier ± 20 Erkende ophaler * De plantenresten worden verhakselt op het bedrijf en tijdelijk bewaard in een sleufsilo. Dit maximaal voor een periode van 2 weken. 3. Geef een overzicht van de hoeveelheid water die in de ingedeelde inrichting of activiteit wordt gebruikt per waterbevoorradingsbron en per aanwendingswijze. huishoudelijke toepassingen proceswater koelwater beregening drinkwater vee drinkwaterproductie andere doeleinden totaal waterleiding 1.120 2.317 3.437 grondwater 28.842 oppervlaktewaterwinning hemelwater 62.219 Andere (bv. bluswater) totaal 1.120 91.461 28.842 62.219 2.317 94.898 Omgevingsvergunningsaanvraag DE WEERDT HANS te LIER 36
4. Geef een beschrijving van de eventuele waterverliezen (bv. verdamping, opname in producten), beschrijf de maatregelen die worden genomen om het watergebruik te beperken en geef aan hoeveel water er hergebruikt wordt. Het hemelwater van de serre wordt opgevangen in een open vijver met folie 61.754. Er kan 62.619 per jaar water opgevangen worden, rekening gehouden met verdamping (kasdek en vijver) dus een verlies van 30%. Al het aangemaakt voedingswater wordt opgenomen door de planten, er is een drainpercentage van 20%. Al het drainwater wordt opgevangen en hebruikt bij de aanmaak van vers voedingswater. 5. Geef het jaarlijks primair energieverbruik van de ingedeelde inrichting of activiteit Tabel: Berekening jaarlijks energieverbuik energiebron jaarlijks verbruik (MWh, liter, kg, ) primair energieverbruik (GJprim) Elektriciteit 274 MWh 2.468 GJ 0,002 PJ Aardgas 102.206 MWh 332.273 GJ 0,332 PJ primair energieverbruik (PJprim) Totaal (PJprim) 0,335 PJ Om het primaire energieverbruik (PJprim) te berekenen, werden onderstaande omrekeningen gebruikt. Om de berekende GJprim om te zetten in PJprim werd er gedeeld door 1.000.000. elektriciteitsverbruik in MWhsec vermenigvuldigd met 9 om in GJprim om te zetten. aardgasverbruik in MWhovw vermenigvuldigd met 3,6 om in GJprim om te zetten. gasolieverbruik (lichte fuel) in liters vermenigvuldigd met 0,0363 om in GJprim om te zetten. verbruik van zware stookolie (zware fuel) in kilogram vermenigvuldigd met 0,040604 om in GJprim om te zetten. verbruik van lpg in liter vermenigvuldigd met 0,025272 om in GJprim om te zetten. verbruik van steenkool in kg vermenigvuldigd met 0,0293 om in GJprim om te zetten. aangekochte warmte in GJsec gedeeld doro 0,9 om in GJprim om te zetten. 6. Geef een inschatting van het toekomstig primair energieverbruik. Beschrijf de energiebesparende maatregelen, met inbegrip van de beste beschikbare technieken. Het bedrijf is een nieuwe inplanting met een primair energieverbruik van 0,335 PJprim. Het bedrijf past energiebesparende maatregleen volgens BBT toe zoals: Gebruik schermdoek Rookgascondensor Warmtebuffer voor optimaal stookrendement Verwarmingssysteem met een lage temperatuurnet om laagwaardige warmte te benutten 7. Voeg bij het formulier als bijlage C6.7 een energiestudie (als vermeld in artikel 6.5.1 tot en met 6.5.8 van het Energiebesluit) als de aanvraag een van de onderstaande mogelijkheden betreft een nieuwe ingedeelde inrichting of activiteit met een totaal jaarlijks primair energiegebruik van ten minste 0,1 PJ; de verandering van een ingedeelde inrichting of activiteit met een toekomstig totaal jaarlijks primair energiegebruik van ten minste 0,1 PJ, als die verandering een jaarlijks primair meerverbruik van ten minste 10 TJ met zich meebrengt en als in het verleden reeds een energieplan voor de inrichting of activiteit werd opgesteld. Daarbij wordt gekeken naar het energieverbruik van de nieuwe installatie(s) op zich Zie Addendum C6.7: Energiestudie. Omgevingsvergunningsaanvraag DE WEERDT HANS te LIER 37
8. Voeg bij het formulier als bijlage C6.8 een energieplan (als vermeld in artikel 6.5.1 tot en met 6.5.8 van het Energiebesluit) als de aanvraag een van de onderstaande mogelijkheden betreft: een hernieuwing van een ingedeelde inrichting of activiteit met een totaal jaarlijks primair energiegebruik van ten minste 0,1 PJ; de verandering van een ingedeelde inrichting of activiteit met een toekomstig totaal jaarlijks primair energiegebruik van ten minste 0,1 PJ, tenzij reeds in het verleden een energieplan werd opgesteld. Als u bent toegetreden tot de energiebeleidsovereenkomsten voor de verankering van en voor blijvende energie-efficiëntie in de Vlaamse energie-intensieve industrie (niet-ver-bedrijven en VERbedrijven), neemt u alleen het bewijs van toetreding Niet van toepassing. Omgevingsvergunningsaanvraag DE WEERDT HANS te LIER 38