Colposcopie en ablatio
In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een colposcopie te laten verrichten op de polikliniek Verloskunde en Gynaecologie van het Radboudumc. Colposcopie is een onderzoek waarbij de baarmoedermond en schede met een soort microscoop worden bekeken om zo eventueel afwijkend weefsel in een vroeg stadium te herkennen. Wanneer de colposcopie daartoe aanleiding geeft, wordt aansluitend een ablatio verricht. Hierbij wordt een stukje weefsel uit de baarmoedermond genomen. Deze folder geeft informatie over de gang van zaken rond het onderzoek. Heeft u na het lezen nog vragen, aarzel dan niet deze te stellen aan de gynaecoloog. Reden van onderzoek Het onderzoek wordt verricht als er, in een bij u gemaakt uitstrijkje, afwijkende cellen zijn aangetroffen die zijn aangeduid als: 2x Pap klasse 2, 2x klasse 3A1/ 1x klasse 3A2, klasse 3B, klasse 4 of klasse 5. Of als er andere afwijkingen aan de baarmoedermond werden gezien. Onderzoek Het onderzoek vindt plaats op de polikliniek en wordt uitgevoerd door een gynaecoloog samen met een gynaecoloog in opleiding en de klinisch assistente. Met behulp van een colposcoop (instrument dat een sterk vergroot beeld geeft) bekijkt de gynaecoloog de baarmoedermond en de binnenzijde van de schede. Details van het oppervlakteweefsel zijn dan haarscherp te zien. De arts kan precies zien waar de eventueel afwijkende cellen van het uitstrijkje vandaan komen. Om in de schede te kunnen kijken wordt een spreider (speculum) ingebracht. Bij het inbrengen van het speculum wordt de blaas opzij geschoven, waardoor enige plasdrang kan ontstaan. Het is daarom raadzaam kort voor het onderzoek, eventueel na het aanmelden op de polikliniek naar het toilet te gaan zodat uw blaas zeker leeg is. De colposcoop wordt ongeveer 30 centimeter voor de schedeingang opgesteld en blijft gedurende het onderzoek buiten uw lichaam. Een felle lichtbundel verlicht de gehele schede en baarmoedermond. Hierdoor kan de arts eventuele afwijkende gebieden nauwkeurig bekijken. De bekleding van de schede en de binnenbekleding van de baarmoeder zijn van verschillende aard. Het grensgebied ligt op de baarmoedermond. Juist op de 1
grens van deze twee verschillende weefsels, de zogenoemde transformatiezone, wordt ongeveer 95% van de afwijkingen aangetroffen. Daarom is het belangrijk dat de arts juist dit gebied onderzoekt. Om meer details te kunnen zien worden enkele kleurstoffen op de baarmoedermond aangebracht; in eerste instantie sterk verdund azijnzuur en vervolgens een jodiumsoort (Lugol). Het aanbrengen van de kleurstoffen kan een beetje prikken. Bent u overgevoelig voor jodium, meldt u dit dan voor het onderzoek aan de arts. De stoffen kleuren het grensgebied. Hierdoor worden gebieden met afwijkende cellen zichtbaar, ook al zijn deze zeer klein. Als u wilt kunt u ook zelf meekijken via de video. Indien het belangrijk is om de informatie te bewaren worden er digitale opnames gemaakt. Wanneer de arts voldoende informatie heeft, bespreekt hij ter plekke met u of hij het nodig vindt u meteen te behandelen of rustig af te wachten en u voorlopig te controleren middels uitstrijkjes. Vindt hij verdere behandeling niet nodig dan wordt het speculum verwijderd en is het onderzoek afgelopen. Het onderzoek duurt dan ongeveer 30 minuten. Ablatio Wij hebben ervoor gekozen, de colposcopie en de behandeling in een sessie te laten plaatsvinden. Dit kost nog wat extra tijd. Reden van de behandeling Een ablatio wordt verricht als na een uitstrijkje en een colposcopie is vastgesteld, dat uw baarmoedermond een oppervlakkige weefselafwijking vertoont die zeer waarschijnlijk niet vanzelf weer verdwijnt en er een risico bestaat dat de afwijking in de loop der jaren in ernst toeneemt. Bovendien is microscopisch onderzoek van het weefsel nodig voor de juiste diagnose. Behandeling Tijdens de colposcopie hebben we zichtbaar gemaakt waar het afwijkende weefselgebied zich bevindt. Ter verdoving krijgt u een aantal prikjes rond de baarmoedermond. 2
Op uw been wordt een plaatje geplakt. Dit is nodig voor de geleiding van een elektrisch stroompje. Met een elektrisch verhit lusje wordt het afwijkende weefsel uit de baarmoedermond verwijderd. Dit duurt slechts enkele minuten. Na de ingreep worden de wondranden dichtgeschroeid. Deze procedure doet geen pijn. Het enige wat u kunt voelen is wat druk tegen de baarmoedermond en wat geleidingswarmte. Het speculum wordt verwijderd en daarmee eindigt de behandeling. De behandeling wordt over het algemeen niet als pijnlijk ervaren. Na de behandeling Wanneer de verdoving uitgewerkt is, voelt u geen pijn. U hoeft dus geen pijnstillers te slikken. Na de ingreep blijft u nog een poosje op de polikliniek zodat we er zeker van zijn dat u de ingreep goed hebt verdragen. De eerste twee weken na de ingreep is het beter niet te sporten. In verband met de wondgenezing wordt gemeenschap gedurende de eerste twee weken na de ingreep afgeraden. U kunt ook voorlopig beter geen tampons gebruiken. Baden wordt afgeraden, douchen kan wel. De eerste vier tot vijf weken heeft u kans op abnormale afscheiding, de eerste dagen vermengd met bloed. Die afscheiding is verschillend van persoon tot persoon. Het hangt ook af van de diepte van de gemaakte wond. Na de vijfde dag kan er ineens weer wat bloedverlies ontstaan. Hierover hoeft u zich geen zorgen te maken, dat is heel gewoon. Wanneer u last heeft van hevige bloedingen, heviger dan de normale menstruatie, of sterk geurende afscheiding, dan raden wij u aan telefonisch contact op te nemen met de polikliniek en eventueel voor controle terug te komen. NB. Indien u van ver komt is het belangrijk dat u iemand meeneemt ter begeleiding. Uitslag Het weggenomen weefsel wordt altijd verder microscopisch onderzocht door een patholoog. Na de behandeling kunt u direct een afspraak maken voor een telefonische consult. De resultaten zijn na ongeveer twee weken bekend. De uitslag van het onderzochte weefsel zal dan met u besproken worden. 3
Controle Na zes maanden vindt de eerste controle plaats. We kijken dan of de baarmoedermond goed genezen is en maken vervolgens uitgebreide uitstrijkjes van het behandelde gebiedje. Het daarop volgende uitstrijkje wordt zes maanden daarna gemaakt en de laatste een jaar later (dat = twee jaar na de ingreep). Mocht er tijdens deze controles toch weer een afwijkende uitstrijk worden gevonden, dan zal in overleg met u, opnieuw een colposcopie worden verricht. Als de controles normaal zijn, kunt u terug naar de huisarts, die de verdere controle verricht naar de richtlijnen van het bevolkingsonderzoek. Afspraak Tijdens de menstruatie kan er geen uitstrijkje worden gemaakt en geen colposcopie verricht worden. Daarom is het van belang dat u daar bij het maken van de afspraak rekening mee houdt. U kunt ook een keer de pil doorslikken. Zwangerschap Tijdens de zwangerschap kan de behandeling zonder gevaar voor moeder en kind uitgevoerd worden. Kleding Tijdens het onderzoek maakt de arts gebruik van jodium. Deze kleurstof kan vlekken op kleding veroorzaken. Houdt u hiermee rekening bij de keuze van uw kleding. Het is verstandig na het onderzoek maandverband te dragen totdat de kleurstof verdwenen is. Dit duurt ongeveer één dag. Bericht van verhindering Het is belangrijk dat u op tijd aanwezig bent. Wanneer u op het afgesproken tijdstip verhinderd bent, belt u dan zo spoedig mogelijk de polikliniek Verloskunde en Gynaecologie, telefoon 024-361 47 88. Ook als u verwacht te menstrueren op de dag van de behandeling kunt u contact opnemen met dit telefoonnummer. 4
08-2014-2587 Adres Polikliniek Verloskunde en Gynaecologie Hoofdingang Geert Grooteplein-Zuid 10, route 782 6525 GA Nijmegen Contact Afspraken: 024-361 47 88 Verpleegbalie: 024-361 47 89 (tussen 08.30-16.30 uur) Adres Chirurgische Dagbehandeling Hoofdingang Geert Grooteplein-Zuid 10, route 798 6525 GA Nijmegen Contact 024-366 63 66 Radboud universitair medisch centrum