STEEKFICHE SUBREGIO BRUGGE gemeente Beernem februari 2019 S u b r e g i o O o s t e n d e S u b r e g i o B r u g g e S u b r e g i o V e u r n e S u b r e g i o T o r h o u t S u b r e g i o T i e l t S u b r e g i o I e p e r S u b r e g i o R o e s e l a r e S u b r e g i o W a r e g e m S u b r e g i o K o r t r i j k km 0 5 10 20 30
Colofon dienst ruimtelijke planning Koning Leopold III laan 41 BE 8000 Brugge tel +32 50 40 35 33 ruimtelijkeplanning@west-vlaanderen.be www.west-vlaanderen.be/reservepakketbedrijventerreinen.be Opgemaakt door: Directeur, Stephaan Barbery Ruimtelijk planner, Andy Verhanneman Opgemaakt in opdracht van de deputatie van Provincie West-Vlaanderen 3
Aanleiding Voorliggend proces kent zijn vertrekpunt in 2011. Naar aanleiding van de laatste herziening van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen werd voor de provincie West-Vlaanderen een taakstelling van 1.215ha voorzien voor de planperiode 2007-2012. Binnen deze taakstelling moesten alle lopende en geplande planprocessen hun plaats krijgen. Dit bleek in de planologische praktijk een onmogelijke opdracht: algauw bleek immers dat er geen taakstelling meer over bleef voor nieuwe initiatieven voor bijkomende bedrijvigheid. Van deze taakstelling dienden immers de voorziene hectares bedrijvigheid in lopende planprocessen te worden afgetrokken en dienden ook nog nieuwe zoekzones bedrijvigheid (zoals goedgekeurd in de goedgekeurde gemeentelijke ruimtelijke structuurplannen) te worden gerealiseerd. In de huidige stand van zaken werd door de provincie West-Vlaanderen in een studie ( Berekening van de vraag naar bedrijventerreinen in West-Vlaanderen ) aangetoond dat zich voor de economische subregio s (Brugge, Roeselare en Waregem) samen een onmiddellijke tekort aan bedrijventerreinen voordeed voor een totaalpakket van 130ha. Na een bijkomende evaluatie van de bedrijfsbehoefte bleek dit tekort tot 2027 zelfs op te lopen tot 430ha voor alle subregio s samen. Deze studie werd door de Vlaamse Regering op 22-12-2017 gevaloriseerd in die zin dat werd beslist dat de provincie West-Vlaanderen thans concrete terreinvoorstellen kan doen om te putten uit het Vlaams reservepakket bedrijventerreinen. Voorliggende steekfiche bevat informatie m.b.t. de actuele ruimtemonitor 1-01-2018 (POM) en de lokale visie op bedrijvigheid. Ze dient als eerste aanzet en als voorbereidingsdocument van een proces waarbij de provincie samen met de POM en met de gemeenten wil samenzitten in de zoektocht naar concrete terreinlocaties voor bijkomende bedrijvigheid. Tijdens deze gespreken willen we niet alleen met de gemeenten een stand van zaken opmaken maar ook polsen naar nieuwe inzichten, nieuwe locaties, actuele tendensen, enz. met betrekking tot de bedrijvigheid. 4
1. ANALYSE AANBOD 5
Het aanbod aan bedrijventerreinen in de subregio Brugge als toepassing van de geactualiseerde ruimtemonitor In de recente studie Het aanbod aan bedrijventerreinen in West-Vlaanderen, 2018 (POM West-Vlaanderen) wordt inkijk gegeven in het aanbod aan bedrijventerreinen in de provincie. De cijfers (nettowaarden) zijn verzameld op basis van een actualisatie van de Ruimtemonitor, waarin over verschillende jaren cijfers worden bijgehouden. In het kader van voorliggende oefening worden de categorieën effectief aanbod en effectief potentieel aanbod als beschikbaar aanbod beschouwd. Op niveau van de provincie West-Vlaanderen vertegenwoordigt de subregio Brugge 23ha, zijnde 6% van het totale beschikbare aanbod aan bedrijventerrein. Deze subregio situeert zich daarmee op de 7e plaats inzake het beschikbaar aanbod aan bedrijventerreinen na de subregio s Roeselare (89ha, 22%), Kortrijk (82ha, 21%), Torhout (52ha, 13%), Oostende (50ha, 12%), Waregem (40ha, 10%) en Veurne (25ha, 6%). Op niveau van West-Vlaanderen zijn volgende cijfers beschikbaar: Ieper 19ha 5% Veurne 25ha 6% Waregem 40ha 10% Tielt 18ha 5% Torhout 52ha 13% Oostende 50ha 12% Roeselare 89ha 22% Brugge 23ha 6% Kortrijk 82ha 21% 6
AANBOD VAN BEDRIJVENTERREINEN IN SUBREGIO BRUGGE Cijfers per 1 januari 2018 Aanbod 13 ha 10 ha Effectief aanbod Effectief 'potentieel' aanbod Aanbod, naar type Gemengd Regionaal Lokaal ha 10 ha 20 ha Effectief aanbod Effectief 'potentieel' aanbod Overig aanbod, naar type Verantwoorde strategische reserves Pijplijn aanbod 'Te activeren' potentieel aanbod ha 20 ha 40 ha 60 ha 80 ha 100 ha Lokaal Regionaal Gemengd Invulling, naar type 5 ha 6 ha Lokaal Regionaal 7
Op niveau van de subregio Brugge zelf zijn volgende cijfers beschikbaar: Het totale aanbod aan bedrijventerreinen in de subregio Brugge stond op 01/01/2018 op 23ha, waarvan 10ha (44%) effectief aangeboden aan ondernemers en 13ha (56%) reeds bestemd maar nog bouwrijp te maken. 10,1ha bedrijfsgrond dient beschouwd als te activeren potentieel aanbod. Dit impliceert dat van het totale potentiële aanbod (effectief + te activeren = 22,8ha) 46% op de markt kan komen mits het voeren van de nodige inspanningen door de huidige activeringsteams. 7,7ha bedrijfsgrond betreft een zgn. strategische reserve. Het gaat daarbij zowel om gronden die door bedrijven worden bewaard in functie van een mogelijke toekomstige uitbreiding als gronden die (bvb. achterliggend) niet in eigendom zijn van bedrijven maar enkel en alleen gebruikt kunnen worden door aanpalende bedrijven. 3,3ha van de bedrijfsgronden is niet meer ontwikkelbaar voor bedrijvigheid omwille van vnl. beleidsredenen en/of bouwtechnische redenen. Opvallend is dat liefst 103,7ha bedrijfsgronden in de subregio Brugge nog in de pijplijn zitten. Daarmee worden bedrijfsgronden bedoeld die momenteel in planningsprocedure zitten. Tot slot werd door de POM berekend dat er in één jaar, tussen 1 januari 2017 en 1 januari 2018, binnen de subregio Brugge 11,1ha bedrijfsgrond werd bebouwd. Het merendeel (54%) werd ingevuld op regionale bedrijventerreinen en 39% op lokale bedrijventerreinen. 8
Vertaald naar de gemeenten in de subregio Brugge impliceren de cijfers van de POM het volgende: In Beernem situeert zich op 1/1/2018 nog 0,9ha beschikbaar aanbod. Het grootste aanbod binnen de subregio Brugge dat effectief aangeboden wordt aan ondernemers is terug te vinden in de gemeenten Oostkamp (7,8ha), Brugge (4,2ha) en Knokke-Heist (3,6ha). Zij staan samen in voor 70% van het beschikbare aanbod aan bedrijventerreinen in de subregio Brugge. Knokke-Heist 3,6ha 16% Zedelgem 1,7ha 8% Beernem 0,9ha 4% Blankenberge 1,8ha 8% Brugge 4,2ha 19% Oostkamp 7,8ha 35% Jabbeke 0,4ha 2% Damme 2,1ha 9% 9
Damme Brugge Oostkamp Beernem afb. regionaalstedelijk gebied effectief aanbod 10 potentieel_aanbod Wingene 0 1 2 Kilometer Ruiselede 4 geen aanbod pijplijn
11
12 2. BEHOEFTE
Studie berekening van de vraag naar bedrijventerreinen in West-Vlaanderen In de studie (2016-2017) werd een confrontatie gemaakt tussen de vraagzijde aan bedrijventerreinen aan de ene kant en de aanbodzijde aan de andere kant. De uiteindelijke vraagraming werd uitgevoerd door het studiebureau Rebelgroup Advisory Belgium i.s.m. Universiteit Gent. Daarnaast werd ook een overlegronde (met gemeenten en de RESOC s) georganiseerd wat leidde tot een bijsturing van het vraagmodel in samenwerking met het studiebureau Antea. Wat betreft het aanbod werd gebruik gemaakt van de data in de ruimtemonitor van de POM West-Vlaanderen. Het aanbod komt overeen met het effectief aanbod (onmiddellijk vergunbaar) en het potentieel effectief aanbod (bedrijventerreinen die tot op heden of weldra in aanleg zijn). Het gaat om nettocijfers, de toestand op 1 januari 2017. Uit de confrontatie kwam volgende behoeftevraag naar bedrijventerrein voor de periode 2017-2027 in de economische subregio Brugge: Planinitiatieven subregio Brugge: 105,4ha (o.a. afbakening Brugge) Nog steeds een tekort van 38,1ha NB: het zeehavengebied, afgebaken in een gewestelijk RUP wordt NIET meegerekend 13
14 3. JURIDISCHE CONTEXT
Plancontour GemRUP Plancontour PRUP Plancontour GewRUP Plancontour BPA Ondergrond Digitaal Gewestplan km 0 0,5 1 2 3 4 15
16 4. PLANNINGSCONTEXT
Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen (RSV) Volgens het RSV zijn de economische knooppunten van essentieel belang voor het aantrekken van nieuwe investeringen: zij worden door het ruimtelijk beleid van het gewest, de provincies en de gemeenten optimaal uitgebouwd en krijgen de nodige groeimogelijkheden. Daarbij wordt er voor geopteerd de bestaande bundeling naar de economische knooppunten te behouden en waar mogelijk te versterken. In de subregio Brugge werden volgende economische knooppunten geselecteerd: regionaalstedelijk gebied Brugge kleinstedelijke gebieden Knokke-Heist en Blankenberge Daarnaast vormen de poorten, m.n. de zeehaven Brugge, zeehaven Oostende (deze laatste in samenhang met de regionale luchthaven Oostende) strategische plaatsen binnen de economische structuur op Vlaams niveau. Tot slot dient het ruimtelijk beleid de economische eigenheid van iedere subregio te ondersteunen en dient de economische sterkte ervan te worden geoptimaliseerd. Op dit punt is een belangrijke rol voor de provincies weggelegd. ") stedelijke gebieden specifiek economisch knooppunt bijzonder economisch knooppunt Knokke-Heist Blankenberge Bredene De Haan Zuienkerke Brugge Damme Oostende Oudenburg Jabbeke Middelkerke Gistel Beernem Zedelgem Oostkamp Koekelare Ichtegem Diksmuide Torhout km Kortemark Lichtervelde 0 2,5 5 10 15 20 Wingene Tielt Ruiselede 17
Provinciaal ruimtelijk structuurplan (PRS) Het PRS-WV zet in op de versterking van het bestaande kernenpatroon van stedelijke gebieden en buitengebied-kernen. In de stedelijke gebieden (Brugge, Knokke-Heist en Blankenberge) wordt een aanbodbeleid gevoerd naar regionale en lokale bedrijvigheid, evenwel telkens in verhouding tot het schaalniveau van het stedelijk gebied. Dit aanbodbeleid richt zich niet alleen tot endogene ontwikkelingen en clustervorming maar ook tot nieuwe bedrijfsactiviteiten. In de geselecteerde hoofddorpen (Jabbeke, Westkapelle, Moerkerke, Beernem en Ruddervoorde) wordt de mogelijkheid voorzien voor de realisatie van een lokaal bedrijventerrein van 5ha met mogelijkheid tot uitbreiding tijdens de planperiode. Zowel voor de stedelijke gebieden als de hoofddorpen, de woonkernen, de overige kernen in het buitengebied, als de overige woonconcentraties is het voorts steeds mogelijk om lokale bedrijvigheid te realiseren in verwevenheid met het wonen. In het PRS-WV (RD p.139) werd ten slotte een inhoudelijk kader opgenomen teneinde reconversies binnen de bebouwde ruimte te stimuleren om de ruimtelijke kwaliteit van bepaalde sites en hun omgeving op te waarderen. Bij een reconversie dient in de eerste plaats te worden onderzocht of de benutte gronden niet opnieuw kunnen ingezet worden voor de huidige bestemming. Deze doelstelling geeft uitvoering aan het principe van duurzaam ruimtegebruik. # hoofddorp #S woonkern! overige kern in buitengebied Knokke-Heist Blankenberge WESTKAPELLE-DORP WENDUINE-CENTRUM LISSEWEGE-CENTRUM DE HAAN-KERN ZUIENKERKE-KERN Oostende Brugge DAMME-KERN MOERKERKE-CENTRUM ZANDVOORDE-DORP OUDENBURG-CENTRUM JABBEKE-CENTRUM SNAASKERKE-CENTRUM GISTEL-CENTRUM OEDELEM-CENTRUM EERNEGEM-CENTRUM BEERNEM-CENTRUM MOERE-CENTRUM AARTRIJKE-CENTRUM-KERN SINT-JORIS - CENTRUM VELDEGEM-CENTRUM HERTSBERGE - KERN ICHTEGEM - CENTRUM WIJNENDALE - KERN RUDDERVOORDE-CENTRUM KOEKELARE-CENTRUM-KERN Torhout BOVEKERKE-CENTRUM WINGENE-CENTRUM VLADSLO-KERN km 0 2,5 5 10 15 20 RUISELEDE-CENTRUM 18
Deelruimten Kustruimte Oostelijke polderruimte Middenruimte Brugse ruimte Veldruimte 19
Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (GRS) GRS Beernem: goedkeuring deputatie d.d. 26/03/2009 Overzichtskaart gewenste ruimtelijk-economische structuur 20
Algemene visie in GRS m.b.t. ruimte voor nieuwe lokale bedrijvigheid In het GRS wordt aangegeven dat de gemeente de nood aan een bijkomende oppervlakte voor lokale bedrijvigheid kan motiveren. Men wenst dit bedrijventerrein te situeren in aansluiting met het structuurondersteunend hoofddorp Beernem. Het bedrijventerrein is uitsluitend bestemd voor lokale ambachtelijke bedrijvigheid en kleine en middelgrootte ondernemingen, waarbij prioriteit wordt gegeven aan bedrijven uit de eigen gemeente die wensen te herlokaliseren uit de hoofddorpen en woonconcentraties of de open ruimte. (RD p.43) De gemeente Beernem opteert verder om de ruimtebehoefte aan bedrijvigheid gefaseerd op te vangen in aansluiting tot het bestaande bedrijventerrein (in oostelijke richting). Het gebied dient in het teken te staan van lokale bedrijvigheid waarbij handelsactiviteiten beperkt worden. (RD p.74) De bedrijvigheid in Oedelem blijft beperkt tot de bestaande bedrijfssite aan de Vullaertstraat en de bedrijvigheid in verweving tot het wonen. In geen geval wenst de gemeente een bedrijventerrein te ontwikkelen in aansluiting tot het hoofddorp Oedelem. (RD p.77) Zoekzone voor nieuwe locaties voor bedrijvigheid in het GRS 1 Nieuw lokaal bedrijventerrein uitbreiding industriepark De gemeente opteert om de locatie van een nieuw lokaal bedrijventerrein in Beernem te situeren in aansluiting tot het bestaande bedrijventerrein, met name Industriepark. Men is van oordeel dat het gebied ten oosten van dit bedrijventerrein het meest geschikt is om bijkomende bedrijvigheid op te vangen. Het gebied beschikt over voldoende oppervlakte om de ruimtebehoefte voor bedrijvigheid tot 2017 op te vangen (grootte van 9,0 ha voor een behoefte van 8,00 ha). In geen geval zal voor 2017 een andere zone worden aangesneden. Het gebied wordt langs drie zijden afgebakend door harde grenzen, waaronder de spoorlijn (zuiden), de Miseriestraat (westen) en de Sint-Jorisstraat (noorden). Het betreft aldus een éénmalige (lees: laatste) uitbreiding van de bestaande zone. De invulling van deze zone werd gefaseerd: 4ha binnen de periode 2007-2012 en 4ha binnen de periode 2012-2017. Goedgekeurd RUP Industriepark Oost (deputatie 26/04/2012) Thans ca. 8ha ambachtelijke zone in realisatie 21
Suggesties naar en bestemmingen door hogere overheden m.b.t. nieuwe (regionale) bedrijventerreinen Geen 22
Voorziene beleid m.b.t. reconversie en herordeningsprojecten bestaande bedrijventerreinen In het GRS werden geen specifieke beleidsopties rond reconversie voorzien. Planologische ruil industriegrond Momenteel nog in procedure (fase van de startnota), de gemeente wenst een planologische ruil uit te voeren van twee kleinere snippers industriegebied naar een locatie waar de ontwikkeling ervan meer aangewezen is. In het GRS zit geen directe aanleiding vervat, maar de plankeuze is niet in strijd met het GRS. De gronden maken deel uit van de potentiezone voor een nieuw lokaal bedrijventerrein die in het GRS werd aangeduid en sluiten compact aan bij de bestaande bedrijvigheid. Startnota eind 2018 Zonevreemde bedrijven herziening deelplan De Busschere Het betreft een herziening van een sectoraal BPA, waar na stopzetting van het vorige bedrijf, wordt gekozen om de gebouwen te kunnen opsplitsen voor meerdere bedrijfsactiviteiten (voornamelijk opslag). Definitief vastgesteld door de gemeenteraad op 25/01/2018 23
Synthese D D # Lokaal bedrijventerrein Regionaal bedrijventerrein Hoofddorp # S Woonkern! Overige kern in buitengebied Specifiek economisch knooppunt Knokke-Heist Blankenberge De Haan Zuienkerke Damme Brugge Oudenburg Jabbeke Beernem Zedelgem 1 Oostkamp Ichtegem Torhout Wingene Ruiselede 0 2,5 Kortemark 24 Lichtervelde 5 10 15 Pittem kmtielt 20
5. CONCRETE TERREINVOORSTELLEN 25
Soort bedrijventerrein D Lokaal bedrijventerrein D Regionaal bedrijventerrein Naam bedrijventerrein 1.Uitbreiding "industriepark" 1 km 0 1 2 4 6 8 26
6. DEFINITIES 27
Aanbod - begrippen Effectief aanbod* Dit type aanbod bestaat uit percelen/terreinen, al dan niet bebouwd, die daadwerkelijk worden aangeboden aan ondernemers die op zoek zijn naar een locatie. Effectief potentieel aanbod* Deze percelen komen zeker op de markt de komende 10 jaar. Verantwoorde strategische reserve* Deze categorie omvat alle percelen en terreinen die verantwoord in eigendom zijn van een onderneming. Dit wil zeggen dat ze bewaard worden in functie van een mogelijke uitbreiding van een bestaande onderneming, maar dat deze momenteel niet actief gebruikt worden voor economische activiteit. Ze beslaan een duidelijk af te splitsen ruimtelijk geheel. Daarnaast bestaat een deel uit gronden die niet in eigendom zijn van ondernemingen, maar die gelet op hun ligging (bv. achtergelegen) enkel en alleen gebruikt kunnen worden door aanpalende bedrijven. Te activeren potentieel aanbod* Dit is het aanbod dat mits de nodige activeringsinspanningen op de markt kan komen. Pijplijn aanbod* Dit zijn bedrijfsgronden die momenteel in planningsprocedure zitten en op korte termijn zullen bestemd worden. Invulling* Deze grafiek toont het aantal bebouwde hectare dat werd ingenomen voor economische activiteiten op bedrijventerreinen voor een periode van één jaar, namelijk van 1 januari 2017 tot 1 januari 2018. Lokaal** Een lokaal bedrijf is een weinig verkeersgenererend bedrijventerrein zonder milieubelastend karakter van maximum 5000m². Regionaal** Een regionaal bedrijf is een verkeersgenererend, milieubelastend bedrijf, meer dan 5000m² groot. Een gemengd bedrijventerrein** Dit is een bedrijventerrein waar zowel lokale als regionale bedrijven zich kunnen vestigen. *Bron: Tom Decock. (2018). Het aanbod aan bedrijventerrein in West-Vlaanderen, 2018. Afdeling Data, Studie & Advies, POM West-Vlaanderen, i.s.m. dienst Ruimtelijke Planning, Provincie West-Vlaanderen. **Deputatie van de provincieraad West-Vlaanderen. (2014, december). Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen: gecoördineerde versie 2014. Brugge: Geert Anthierens, provinciegriffier. 28
29
Februari 2019