(ontbreken van) verblijfsstatuut versus recht op onderwijs Karavaan mensen zonder wettig verblijf - Gent Dinsdag 17 april 2018
Inhoudstafel 1. Mogen wij als burger, onderwijsactor of hulpverlener mensen zonder wettig verblijf helpen? 2. Hebben lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) recht op onderwijs? 3. Hebben lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) leerplicht? 4. Hebben lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) recht op een diploma? 5. Kunnen lln zonder verblijfsrecht een verblijfsstatuut bekomen via onderwijs? 6. Kunnen lln zonder verblijfsrecht uitgewezen worden tijdens het schooljaar? 2
Inhoudstafel (vervolg) 7. Kunnen lln zonder verblijfsrecht op school opgepakt worden in het kader van een uitwijzing? 8. Kunnen lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) op schooluitstap naar het buitenland? 9. Kunnen lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) stage lopen? 10. Kunnen lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) deeltijds leren en werken? 11. Hebben lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) recht op een studietoelage? 12. Hebben lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) toegang tot hoger (beroeps)onderwijs? 13. Hebben lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) toegang tot volwassenonderwijs? 3
4 1. Mogen wij als burger, onderwijsactor of hulpverlener gezinnen zonder wettig verblijf helpen? Hij die wetens en willens een persoon helpt of bijstaat, hetzij in de handelingen die zijn onwettig binnenkomen of zijn onwettig verblijf in het Rijk voorbereid hebben of ze vergemakkelijkt hebben, hetzij in de feiten die ze voltooid hebben [ ], wordt gestraft met gevangenisstraf van acht dagen tot een jaar en met geldboete van zeventienhonderd euro tot zesduizend euro, of met een van de straffen alleen. (Art.77, lid 1, Vrw.) Het eerste lid is niet van toepassing indien de hulp of bijstand aan de vreemdeling uit voornamelijk humanitaire overwegingen verleend wordt, (Art.77, lid 2, Vrw.) [ ]
2. Hebben lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) recht op onderwijs? Ja, er is recht op onderwijs voor alle kinderen Duiding ontbreken van verblijfsrecht geen argument om leerling te weigeren grondwet artikel 24 3 5 omzendbrief GD/2003/03 van 24 februari 2003 betreffende het recht op onderwijs voor kinderen zonder wettig verblijfsstatuut wordt hernomen in enkele omzendbrieven van administratie onderwijs ontbreken van bewijsstukken die de identiteit van de jongere aantonen, mag geen reden zijn om inschrijving te weigeren, ook niet bij een vermoeden van onwettig verblijf
3. Hebben lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) leerplicht? Leerplicht geldt ook voor kinderen met een tijdelijk, hetzij een onwettig verblijf Duiding leerplichtwet van 29 juni 1983 1 Voor de minderjarige is er leerplicht gedurende de periode van 12 jaren die aanvangt met het schooljaar dat begint in het jaar waarin hij de leeftijd van 6 jaar bereikt en eindigt op het einde van het schooljaar in het jaar tijdens hetwelk hij 18 jaar wordt. 6 Voor de minderjarige van vreemde nationaliteit
Knelpunt: waar situeer je leerlingen die nooit werden ingeschreven in het rijksregister? 60 dagen-regel is uitzondering op basisregel ( 1) leerlingen die niet ingeschreven staat in registers vallen terug op basisregel d.w.z leerplicht is onverkort op hen van toepassing! ministeriële omzendbrief GD/2003/03 van 24 februari 2003 betreffende het recht op onderwijs voor kinderen zonder wettig verblijfsstatuut lln zonder wettig verblijf moeten vanaf het moment van inschrijving in een school, net zoals alle andere leerplichtige kinderen regelmatig aanwezig zijn. wat met controle? bevoegdheid Vlaamse overheid controle gebeurt via inschrijving in rijksregister 7
4. Hebben lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) recht op een diploma? Ja, mits voldaan te hebben aan de andere voorwaarden Duiding: ministeriële omzendbrief GD/2003/03 van 24 februari 2003 betreffende het recht op onderwijs voor kinderen zonder wettig verblijfsstatuut aan iedere leerling ongeacht zijn verblijfsstatuut die op regelmatige wijze de lessen heeft gevolgd en op het einde van de studieperiode geslaagd is, moet een getuigschrift/diploma afgeleverd worden. examencommissie Vlaamse Gemeenschap: eveneens mogelijk! 8
5. Kunnen lln zonder wettig verblijf een verblijfsstatuut bekomen via onderwijs? Neen, onderwijs volgen creëert geen rechten op een wettig verblijf. Maar Duiding: schoollopen kan wel een rol spelen in volgende situatie: tijdelijke verlenging van het verblijfsrecht mogelijk tot einde schooljaar na 1 weigeringsbeslissing genomen na begin paasvakantie gunst! 9
6. Kunnen lln zonder wettig verblijf uitgewezen worden tijdens het schooljaar? Ja, behalve als de familie een tijdelijke schorsing van verwijderingsmaatregel heeft verkregen van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) Duiding: voor wie een opschorting? gezinnen met schoolgaande kinderen (< 18 jaar) die bevel kregen om het grondgebied te verlaten (niet voor kleuter) kan énkel aangevraagd worden voor een eerste bevel uitgereikt vanaf begin paasvakantie (= vanaf maandag 2 april 2018) via fax aan DVZ 02 274 66 11 (mevrouw Eloy, 10 Bureau G. Matthys C) - verblijfsstatuut versus onderwijs - 17
7. Kunnen lln zonder wettig verblijf op school opgepakt worden in het kader van een uitwijzing? Neen Duiding: in 1994 eerste afspraken tussen Vlaamse minister onderwijs en Federale minister binnenlandse zaken n.a.v. enkele incidenten werden afspraken opgenomen in Omzendbrief van 29 april 2003 betreffende de verwijdering van gezinnen met schoolgaande kinderen van minder dan 18 jaar. Optreden van politiediensten in scholen optreden van politie verder ingeperkt na actualisatie omzendbrief door omzendbrief van 2 januari 2016. 11
Omzendbrief biedt een kader voor politiediensten: bij de uitvoering van een verwijderingsmaatregel wordt opgetreden voor of na de onderwijstijd. onderwijstijd omvat tevens: stages - uitstappen - voor- en naschoolse opvang verplaatsing thuis school thuis is niet opgenomen! kinderen opwachten aan schoolpoort enkel wanneer gevaar bestaat dat kind aan school zou worden achtergelaten of wanneer ouders reeds zijn aangehouden discreet: optreden in burger directie vooraf inlichten indien mogelijk met lid van gezin 12
Dienst Vreemdelingenzaken zal de school informeren over vasthouding van een gezin (art.1.4) praktijk? 13
8. Kunnen lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) op schooluitstap naar het buitenland? Geen evidentie voor lln met een tijdelijk verblijf Niet mogelijk voor lln zonder wettig verblijf Duiding: om te reizen binnen de Schengenzone heb je nood aan: een bewijs van identiteit (nationaal reispaspoort voor derdelanders, identiteitskaart of reispaspoort voor EU-burgers) én indien derdelander: ook een Belgisch verblijfsdocument dat toelaat om in de Schengenzone korte tijd (<3m) te mogen verblijven (= A/B/C/D/F/F+ kaart, een oranje kaart telt niet!) buiten Schengen: 14
Legaal verblijvende niet-eu scholieren (= derdelander) die niet (tijdig) beschikken over de noodzakelijk reisdocumenten (bv. geldig paspoort en desgewenst visum) kunnen via DVZ een toelating krijgen voor een schoolreis binnen de EU (+EER en Zwitserland) via de reizigerslijst EU-Reizigerslijst voor schoolreizen voor niet EUscholieren Artikel 6 bis KB van 8 oktober 1981 www.dofi.fgov.be>gids van de procedures>informaties>schoolreizen geen leeftijdsbeperking! 15 Bij twijfel G. over Matthys mogelijkheid - verblijfsstatuut tot versus reizen onderwijs (en info - 17 over
16
9. Kunnen lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) stage lopen? Ja Duiding: studenten die verplichte stages volgen ten behoeve van hun studies zijn vrijgesteld van arbeidskaart (Art.2, 19 KB van 9 juni 1999 betreffende de tewerkstelling van vreemde werknemers) geen voorwaarde wettig verblijf 17 geen leeftijdsbeperking werkgever moet geen toelating vragen opgenomen in Omzendbrief SO/2002/09 van 16 september 2002 Leerlingenstages in het voltijds onderwijs. opgelet: geldt niet voor andere vormen van tewerkstelling! Uitzondering: deeltijds leren en werken
10. Kunnen lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) deeltijds leren en werken? Ja Duiding: KB van 9 juni 1999 betreffende de tewerkstelling van vreemde werknemers, art.2, 22. vrijgesteld van arbeidskaart wel een leeftijdsbeperking indien lln zonder wettig verblijf starten < 18 jaar vrijstelling duurt tot einde opleiding (binnen zelfde studierichting) werkgever moet geen toelating vragen 18 opgelet: geldt niet voor andere vormen van tewerkstelling!
11. Hebben lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) recht op een studietoelage? lln zonder wettig verblijf hebben geen recht. lln met tijdelijk verblijf hebben soms recht Duiding: boek II -school- en studietoelage (art. 9) Decreet betreffende de studiefinanciering van de Vlaamse Gemeenschap van 8 juni 2007. naast Belgen vallen 8 categorieën van vreemdelingen onder de nationaliteitsvoorwaarde niet: lln zonder wettig verblijf, asielzoekers,. wel: lln met onbeperkt verblijf, lln die erkend vluchteling zijn of subsidiaire beschermde, opgelet: nationaliteitsvoorwaarde is niet de enigste voorwaarde (ook onderzoek naar inkomen) 19
12. Hebben lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) toegang tot hoger onderwijs? Ja Duiding legaal verblijf geen voorwaarde voor inschrijving hoger onderwijs wel voorwaarden m.b.t. taal vereiste studiebewijzen (uitzonderingen mogelijk!) studiegeld modeltraject (diploma- of creditcontract, 60 studieptn) erkend vluchtelingen en subsidiair beschermde 20 begrensd beurstarief (106,90 euro, 2017-2018) begrensd bijna beurstarief (480,10 euro, 2017-2018)
13. Hebben lln zonder verblijfsrecht (of lln met een tijdelijk verblijfsrecht) toegang tot volwassenonderwijs? NL: Volwassenen onderwijs Uitgesloten (sinds 1 sept. 2011, arrest GwH 37/2013) Centra basiseducatie centra volwassenonderwijs FR: Promotion sociale omzendbrief 4652 van 5 december 2013 Droit d inscription spécifique (DIS), à charge des étudiants étrangers, dans l enseignement de promotion sociale : catégories soumises ou exemptées du DIS et procédure de recouvrement des créances. attest van inontvangstname 9bis bewijs aangetekende zending 9ter max 1 jaar oud (of attest advocaat 9bis/9ter hangende) 21
Geert Matthys Docent vreemdelingenrecht Arteveldehogeschool - Bachelor sociaal werk Campus Sint-Anna, Sint-Annaplein 31, 9000 Gent Geert.matthys@arteveldehs.be 0486 83 77 89 22