CHIRURGIE Richtlijnen na een darmkankeroperatie ADVIES
Richtlijnen na een darmkankeroperatie Onlangs hebt u een darmoperatie ondergaan. Na de operatie kunt u uw dagelijkse activiteiten langzaam maar zeker weer gaan hervatten. Goede eet- en leefgewoonten kunnen de genezing bevorderen. Ook regelmatig rust nemen, zal uw herstel ten goede komen. Voordat u met ontslag gaat, zullen de arts, de verpleegkundige en eventueel de diëtiste deze zaken met u doorspreken. In deze folder kunt u alles nog eens rustig nalezen. Voeding Wanneer u weer thuis bent, mag u in principe alles weer eten en drinken. U hoeft dus geen dieet te volgen, tenzij de diëtist u tijdens uw opname een dieetadvies gegeven heeft. Het kan zijn dat het eten u nog niet zo goed smaakt en/of dat uw eetlust nog niet zo groot is. Probeer dan meerdere keren per dag iets te eten en zorg voor variatie in uw voeding. Iets dat u nog niet zo goed verdraagt, kunt u altijd later opnieuw proberen. Matig alcoholgebruik vormt geen belemmering voor de genezing. Roken heeft een negatief effect op de wondgenezing. Daarom kunt u beter de eerste zes weken na de operatie niet roken. De wond Gehechte wond Wanneer de wond volledig gehecht en gesloten is, geneest deze voor het grootste deel binnen een dag of tien. De volledige wondgenezing duurt echter zo n zes weken. In de meeste gevallen zijn de hechtingen al tijdens opname verwijderd. Zijn de hechtingen bij ontslag nog niet verwijderd, dan zal dit op de polikliniek of door de huisarts gebeuren. U hoeft de wond thuis geen specifieke verzorging meer te geven. Er hoeft geen verband meer op. U mag met uw wond gewoon douchen. Ook in bad gaan is toegestaan. Dep de wond na afloop goed droog met een schone handdoek. 1
Open wond In sommige gevallen wordt tijdens de operatie de huid niet of niet volledig gehecht. We spreken dan van een open wond (overigens worden in dat geval de onderliggende weefsels wel gehecht). Een open wond heeft een specifieke verzorging nodig; de genezing neemt meer tijd in beslag dan bij een wond die wel gehecht is. Tijdens uw opname hebt u instructie gekregen door de arts en de verpleegkundige over de verzorging van de open wond. Mochten u of uw naasten zelf niet in staat zijn uw wond te verzorgen, dan doet de wijkverpleging dit. Met een open wond kunt u gewoon douchen. Gebruik geen zeep direct op de wond en dep de wond na afloop goed droog. Douchen is beter voor de wond dan een bad nemen. Wilt u toch graag in bad, spoel dan met de douchekop de wond na met water. Wondontsteking In een enkel geval kan de wond ontstoken raken. Dit komt niet vaak voor. Neem contact op met uw huisarts wanneer de huid rond de wond rood en warm wordt of gezwollen; als u toenemende wondpijn hebt; als er pus uit de wond komt of als u temperatuurverhoging hebt. Uw huisarts beslist dan of een bezoek aan de polikliniek wenselijk is. Lichamelijke inspanning Activiteiten en werk Als u weer thuis bent, kunt u uw dagelijkse activiteiten geleidelijk uitbreiden tot uw normale niveau. Forceer niets, neem in het begin regelmatig rust en let erop wat uw lichaam aankan. Bouw op deze manier uw activiteiten regelmatig op. Houd er rekening mee dat het maanden kan duren voordat u zich weer geheel aangesterkt voelt. Zwaar lichamelijk werk en het tillen van zware dingen zorgen voor grote druk op de wond en de hechtingen. Dit moet u gedurende de eerste zes weken na de operatie daarom vermijden (in deze periode maximaal vijf kilo tillen). Hevig hoesten of persen is om dezelfde reden niet goed voor de wond. Geef als u moet hoesten of als u ontlasting hebt, tegendruk door uw hand of een kussentje tegen de wond te duwen. Na zes weken hoeft dit niet meer. Wanneer u zich goed voelt, mag u in de derde/vierde week na ontslag uw werk weer hervatten. Wanneer u echter zwaar lichamelijk werk verricht waarbij u veel moet tillen, wacht dan tot twee/drie maanden na de operatie met het hervatten ervan. Overleg dit eventueel met uw huisarts. Autorijden is geen probleem. Voor mensen die een (tijdelijk) stoma hebben gekregen, gelden andere regels. Voor hen zal het tillen van zware voorwerpen bijvoorbeeld problematisch blijven zo lang zij een stoma hebben. De stomaverpleegkundige vertelt u daarover meer. 2
Seks Er zijn geen medische bezwaren om uw seksuele gewoontes van voor de operatie weer op te pakken. Hierbij geldt hetzelfde als bij de overige lichamelijke inspanningen: luister goed naar de mogelijkheden en behoeften van uw lichaam. Wanneer u vragen hebt op dit gebied, bespreek deze dan met uw huisarts. Er is ook een brochure beschikbaar, getiteld Kanker en seksualiteit. U kunt deze bij het KWF aanvragen (zie het slot van deze folder). Sport Als u zich voldoende zeker voelt, mag u gelijk na ontslag uit het ziekenhuis weer wandelen en fietsen. Trimmen en joggen mag u na twee weken weer doen, zwemmen pas als de wond volledig gesloten is en er geen hechtingen meer in zitten. De sauna mag u bezoeken wanneer de wond geheel gesloten en genezen is (bij een gehechte wond na zes weken, bij een open wond later). Krachtsporten en andere sporten waarbij veel druk op de buik en het wondgebied wordt uitgeoefend moet u de eerste zes weken vermijden. Mocht blijken dat u zwaardere pijnstillers dan paracetamol nodig hebt, bespreek dit dan met uw huisarts. Als u twijfelt over het wel of niet innemen van bepaalde medicijnen, bespreek dit dan ook met uw huisarts of met uw specialist tijdens uw bezoek aan de polikliniek. Ondersteuning De diagnose kanker en de darmoperatie die u hebt ondergaan, kunnen diep in uw leven ingrijpen. Dit geldt ook voor de mensen in uw omgeving. U zult u na thuiskomst op een nieuwe levenssituatie moeten instellen. Het kan gebeuren dat de verwerking van uw ervaringen pas begint als u weer thuis bent. Het delen van uw ervaringen en gevoelens met anderen kan dan raadzaam zijn. Ook kan het u helpen om bij dit proces hulp te zoeken bij uw huisarts, uw pastor, of bij het maatschappelijk werk. Voor overleg over de hulpmogelijkheden kunt u bellen met de maatschappelijk werker van de afdeling. Medicijnen Als u thuis medicijnen moet gebruiken, krijgt u bij ontslag uit het ziekenhuis de recepten mee van uw arts. Soms zijn dit niet dezelfde medicijnen als die u vóór de opname gebruikte. U krijgt bij ontslag een kaart mee waarop de medicijnen staan die u thuis moet gebruiken. Bij pijnklachten kunt u paracetamol gebruiken, dosering volgens de bijsluiter. Wanneer u vlak bij uw anus geopereerd bent, gebruik de eerste maand dan geen zetpillen. 3
Meer informatie? Patiëntenverenigingen Voor veel aandoeningen bestaan er patiëntenverenigingen. Deze geven nadere voorlichting, kunnen u in contact brengen met lotgenoten en ondernemen soms allerhande andere activiteiten. Veel verenigingen geven folders, brochures of tijdschriften uit. Voor algemene informatie over de spijsverteringsorganen kunt u terecht bij de Maag- Lever-Darmstichting, tel. (030)6055881, www.mlds.nl. Diverse verenigingen bieden ondersteuning aan kankerpatiënten, zowel landelijk als regionaal. Om enkele voorbeelden te noemen: Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties T 030-291 60 90 Polyposis Contactgroep, voor mensen met Polyposis Coli, een erfelijk syndroom dat voor poliepvorming in de darmen zorgt, en dat in veel gevallen leidt tot darmkanker. I: http://www.ppc.nfk.nl/ Nederlandse Stomavereniging I: www.stomavereniging.nl Stichting Jongeren en Kanker (SJK) I: www.jongerenenkanker.nl Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker I: www.vokk.nl Deze folders kunt u in het ziekenhuis vragen of zelf bestellen via 0800-0226622 (KWFinfolijn). Via dit nummer kunt u ook op werkdagen van 10-12.30 en 13.30-16.00 uur terecht op het telefonisch spreekuur, voor hulp en informatie. Ook kunt u kijken op de website www.kwf.nl Er zijn ook vele boeken verschenen over bijvoorbeeld patiëntenervaringen. U kunt bij de boekhandel of openbare bibliotheek hiernaar zelf op zoek gaan. Enkele titels zijn: Monda Heshusius (red.), Leven met kanker. Een wegwijzer voor patiënten en hun naasten. Baarn, 1995; Peter Gielissen, Deelgenoten. Berichten uit de omgeving van de kankerpatiënt. Den Haag, 1993; Kanker, je staat er niet alleen voor. Openhartige gesprekken tussen lotgenoten op Internet. Utrecht, 1997. Via internet kunt u zoeken via www.kankerbestrijding.nl of www.kankerpatiënt.nl, waar veel informatie, verhalen en boektitels te vinden zijn. Het St. Antonius Ziekenhuis biedt een revalidatieprogramma aan voor mensen met kanker. Vraag om de folder Fysieke training na kanker voor meer informatie. Verdere informatie voor kankerpatiënten Het KWF (Koningin Wilhelminafonds) geeft vele brochures uit, zoals bijvoorbeeld Darmkanker, Leven met kanker, Seksualiteit en kanker en Als je als vader of moeder kanker hebt. 4
Tot slot In deze folder hebben we geprobeerd op de meest voorkomende vragen een antwoord te geven. Mocht u toch nog informatie nodig hebben over andere zaken, aarzel dan niet uw vragen te stellen, aan uw huisarts of uw behandelend arts. Wij wensen u een goede thuiskomst en een voorspoedig herstel! 5
St. Antonius Ziekenhuis T 088-320 30 00 E patienteninformatie@antoniusziekenhuis.nl www.antoniusziekenhuis.nl Spoedeisende Hulp 088-320 33 00 Chirurgie 088-320 19 00 Locaties en bezoekadressen Ziekenhuizen St. Antonius Ziekenhuis Utrecht Soestwetering 1, Utrecht (Leidsche Rijn) Poliklinieken St. Antonius Polikliniek Utrecht Overvecht Neckardreef 6, Utrecht St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1, Nieuwegein St. Antonius Polikliniek Houten Hofspoor 2, Houten St. Antonius Spatadercentrum Utrecht-De Meern Van Lawick van Pabstlaan 12, De Meern 6
Meer weten? Ga naar www.antoniusziekenhuis.nl Dit is een uitgave van St. Antonius Ziekenhuis CHI 27/12-08