Repertoriumnummer Uitgifte Uitgereikt aan 2014 / Datum van uitspraak 6 januari 2015 Rolnummer op JGR 2011/AB/766 Arbeidshof te Brussel derde kamer Arrest
Arbeidshof te Brussel 2011/AB/766 p. 2 ARBEIDSRECHT - arbeidsovereenkomst bediende tegensprekelijk arrest verzending Hof van Beroep art. 643 Ger. W. appellanten, vertegenwoordigd door mr. MEUKENS Hanne loco mr. CLAES Harry, advocaat te 3970 LEOPOLDSBURG, M. Fochstraat 35 tegen VLAEMINCK Jimmy, in hoedanigheid van vereffenaar van VOLLEYBALCLUB LENNIK VZW, in vereffening, met kantoor te 1210 BRUSSEL, Middaglijnstraat, 13, geïntimeerde, vertegenwoordigd door mr. DIERICKX Linde loco mr. MERCKX Dirk, advocaat te 1600 SINT-PIETERS-LEEUW, Victor Nonnemansstraat 15B *** * Na beraad, spreekt het Arbeidshof te Brussel het hiernavolgend arrest uit: Gelet op de stukken van rechtspleging, inzonderheid: - het voor eensluidend verklaard afschrift van het bestreden vonnis, uitgesproken op tegenspraak op 17 februari 2011 door de arbeidsrechtbank te Brussel, 24 ste kamer (A.R. 17604/08), - het verzoekschrift tot hoger beroep, ontvangen ter griffie van dit hof op 16 augustus 2011, - de conclusies voor de appellanten, - de conclusies voor de geïntimeerde,
Arbeidshof te Brussel 2011/AB/766 p. 3 - de voorgelegde stukken. *** * De partijen hebben hun middelen en conclusies uiteengezet tijdens de openbare terechtzitting van 2 december 2014, waarna de debatten werden gesloten, de zaak in beraad werd genomen en voor uitspraak werd gesteld op heden. I. FEITEN EN RECHTSPLEGING *** * 1. Appellanten waren in de periode 2002 tot 2005 spelers bij de vzw Volleybalclub Lennik, die bij vonnis van de rechtbank van eerste aanleg te Brussel van 23 oktober 2009 in vereffening werd gesteld met als vereffenaar mtr. J. Vlaeminck. 2. Volgens de met de spelers opgestelde arbeidsovereenkomsten voor betaalde sportbeoefenaars werd een basisloon overeengekomen op netto-basis, aangevuld met enkele vergoedingen voor zgn. onkosten die nu eens op netto-basis werden overeengekomen, dan weer zonder vermelding in welk geval men moet uitgaan van een brutobedrag. Een overeenkomst op netto-basis is ongebruikelijk, maar niet verboden, maar ze houdt het risico in van problemen bij de uit te voeren brutering en correcte inhouding van de sociale bijdragen en bedrijfsvoorheffing, zoals dit dossier illustreert. In deze zaak leidde dit zelfs soms tot de bedenkelijke toestand dat de door de club aan de fiscus opgegeven belastbare lonen niet steeds dezelfde waren dan de aan de werknemers opgegeven bedragen op de fiche 281.10, wat thans vergoelijkt wordt als een materiële vergissing. 3. De overeengekomen onkostenbedragen hielden in een aantal gevallen evenmin verband met reële onkosten, zodat ze verkapt loon waren, wat de fiscale administratie
Arbeidshof te Brussel 2011/AB/766 p. 4 noopte tot een regularisatie achteraf, met gevolg dat de belastingaanslagen van de spelers verhoogden, zonder dat de overeenstemmende bedrijfsvoorheffing door de club geregulariseerd werd. Omwille van het tijdsverloop steunt de club zich vervolgens op de verjaring om niet tot aanpassing over te gaan. 4. Partijen slaagden er niet in dit kluwen te bemeesteren, zodat de spelers op 18 april 2008 dagvaarding uitbrachten voor de arbeidsrechtbank te Brussel waar ze in essentie betaling vroegen van achterstallig loon, becijferd op de aangepaste fiscale aanslag en in ondergeschikte orde schadevergoeding vroegen op grond van een misdrijf voor dezelfde bedragen. De heer VGB kwam in deze procedure tussen. 5. Inmiddels had er zich een gelijkaardige procedure afgespeeld met een andere speler, die zijn vordering had ingeleid voor de rechtbank van eerste aanleg, die de betwisting had verzonden naar de arbeidsrechtbank te Brussel. Dit leidde uiteindelijk tot een arrest van het arbeidshof Brussel op 16 januari 2007, waarbij de contractuele vordering onontvankelijk werd verklaard en de delictuele vordering ontvankelijk doch ongegrond wegens het ontbreken van opzet. (Arbh. Brussel 16 januari 2007, Bergmann/ vzw Volleybalclub Lennik, AR 47.357 hierna aangeduid als arrest Bergmann) De spelers verwijzen naar deze procedure, maar houden o.m. voor dat het ontbreken van opzet thans anders moet bekeken worden, omdat het fiscaal onderzoek reeds aangevat werd op 18 april 2004, zoals blijkt uit de moeizaam voor ons voorgebrachte stukken, toegeschreven aan het overlijden van de boekhouder van de club. 6. Bij vonnis d.d. 17 februari 2011 van de arbeidsrechtbank te Brussel werd de vordering van M. gedeeltelijk gegrond verklaard ten belope van 1.298,68, vermeerderd met verwijl- en gerechtelijke intresten en werden de overige vorderingen afgewezen als
Arbeidshof te Brussel 2011/AB/766 p. 5 ongegrond, met uitzondering van een gedeelte groepsverzekering van S., waarvoor de debatten werden heropend om stukken voor te leggen. 7. Bij verzoekschrift tot hoger beroep, ontvangen ter griffie van het arbeidshof te Brussel op 17 augustus 2011, tekenden de spelers hoger beroep aan en hernamen ze hun oorspronkelijke vorderingen. De vereffenaar tekende incidenteel beroep aan en ook hij hernam zijn vroegere standpunten in verband met de onontvankelijkheid en ongegrondheid van de vorderingen, zodat hij in essentie vroeg dat het vonnis zou worden hervormd in de mate het de vordering gedeeltelijk gegrond had verklaard. II. BEOORDELING 8. Na een vruchteloze poging om partijen te bewegen tot een onderlinge oplossing, gelet op de moeizaam verworven nieuwe gegevens, heeft het arbeidshof hen uitgenodigd om standpunt in te nemen over de bevoegdheid, gelet op het mogelijke fiscale onderdeel van de betwisting m.b.t. de schadevergoeding en het openbare ordekarakter van de fiscale wetgeving. De materiële bevoegdheid van de arbeidsrechtbank 9. Onmiskenbaar gaat de betwisting terug tot de (ongebruikelijke) loonregeling op netto-basis, zodat de arbeidsgerechten op grond van art. 578, 1 Ger. W. bevoegd kunnen zijn. Maar, gelet op de vraag of een werknemer zelf een vorderingsrecht heeft i.v.m. de betaling van de bedrijfsvoorheffing (zie Cass. 11 december 2006, JTT 2007, 218) hebben de spelers in
Arbeidshof te Brussel 2011/AB/766 p. 6 ondergeschikte orde een vordering in schadevergoeding gesteld met verwijzing naar het arrest Bergman dat ze toeschrijven aan het Hof van Beroep, maar waarbij ze bedoelen te verwijzen naar de procedure aangehaald in randnummer 5. Met deze verwijzing steunen ze zich op een misdrijf gelegen in art. 449 WIB/92, zoals ze ook aangeven in randnummer 5.2 van hun beroepsbesluiten, neergelegd op 20 februari 2012. Uiteraard is er samenhang tussen de vorderingen in hoofdorde en in ondergeschikte orde. 10. Op het 10 de blad in fine van het arrest Bergman wordt er reeds op gewezen dat de beoordeling van de burgerlijke vordering gesteund op een strafrechtelijke inbreuk op de fiscale wetgeving niet tot de volstrekte bevoegdheid van de arbeidsgerechten behoort, maar dat het Hof in die zaak gebonden was door de verwijzingsbeslissing van de rechtbank van eerste aanleg waarmee deze te kennen had gegeven dat ze niet bevoegd was om er kennis van te nemen. In deze zaak is dit anders, omdat er voor de arbeidsrechtbank gedagvaard is, zodat er geen gelijkaardige verwijzingsbeslissing bestaat. De materiële bevoegdheid dient dan ook te worden nagegaan, temeer gelet op het openbare orde karakter van de fiscale wetgeving. 11. Art. 566 zoals van toepassing ten tijde van de inleiding van het geschil, bepaalt: Verschillende vorderingen of verschillende punten van een vordering tussen twee of meer partijen, welke, afzonderlijk ingesteld, voor verschillende rechtbanken zouden moeten worden gebracht, kunnen, indien zij samenhangend zijn, vóór dezelfde rechtbank samengevoegd worden met inachtneming van de voorrang bepaald in artikel 565, 2 tot 5. Dit laatste artikel bepaalt in 2 dat de rechtbank van eerste aanleg voorrang heeft boven de andere rechtbanken.
Arbeidshof te Brussel 2011/AB/766 p. 7 Op grond van art. 568, 32 Ger. W neemt de rechtbank van eerste aanleg kennis van geschillen betreffende de toepassing van een belastingwet. 12. Hieruit vloeit voort dat de vorderingen hadden moeten worden gebracht voor de rechtbank van eerste aanleg. 13. Art. 643 Ger. W. bepaalt: In de gevallen waarin een exceptie van onbevoegdheid aanhangig kan worden gemaakt voor de rechter in hoger beroep, beslist deze over het middel en verwijst de zaak, indien daartoe grond bestaat, naar de bevoegde rechter in hoger beroep. Het Hof van Cassatie herinnerde in het arrest van 19 april 2002 aan het feit dat een beroepsinstantie zijn beslissing om zich onbevoegd te verklaren en de zaak naar de bevoegde appelrechter te verwijzen, naar recht verantwoordt, wanneer het zegt dat de beroepsinstantie, ingeval de eerste rechter zich, ten onrechte, niet onbevoegd heeft verklaard, het middel van de onbevoegdheid van de eerste rechter ambtshalve moet opwerpen (Cass. 19 april 2002, Arr.Cass. 2002, 1063, met concl. OM; RW 2003-04, 1500). 14. Op grond van wat voorafgaat, dient de betwisting dan ook te worden verwezen naar het hof van beroep te Brussel voor verdere behandeling. Dit dient de partijen er niet van te weerhouden om, gelet op de thans voorliggende nieuwe gegevens, te trachten zelf een bevredigende oplossing aan hun geschilpunten te geven. OM DEZE REDENEN HET ARBEIDSHOF
Arbeidshof te Brussel 2011/AB/766 p. 8 Gelet op de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken zoals tot op heden gewijzigd, inzonderheid op artikel 24, Recht sprekend op tegenspraak, Verzendt de zaak bij toepassing van art. 643 Ger. W. naar het Hof van Beroep te Brussel. Aldus gewezen en ondertekend door de derde kamer van het Arbeidshof te Brussel, samengesteld uit: Lieven LENAERTS, Simone ALAERTS, Hugo ENGELEN, bijgestaan door : Kelly CUVELIER, kamervoorzitter, raadsheer in sociale zaken, werkgever, raadsheer in sociale zaken, werknemer-bediende, griffier.
Arbeidshof te Brussel 2011/AB/766 p. 9 Lieven LENAERTS, Kelly CUVELIER, Simone ALAERTS, Hugo ENGELEN. en uitgesproken op de openbare terechtzitting van dinsdag 6 januari 2015 door: Lieven LENAERTS, kamervoorzitter, bijgestaan door Kelly CUVELIER, griffier. Lieven LENAERTS, Kelly CUVELIER.