Juni 2019 Nieuwe werkinstructies Injecteren Injecteren subcutaan (loodrechte huidplooitechniek) Actualisatie onderwerpen Heelkunde darmspoelen is geactualiseerd. De terminologie is afgestemd. Achtergrondinformatie bondiger beschreven. Werkinstructie 'Darmspoelen via Chait Trapdoor' is generiek gemaakt: 'Darmspoelen via Malone stoma'. Werkinstructie 'Inbrengen Flexi-Seal FMS': het verplichte rectaal toucher voor de handeling is in de werkwijze opgenomen. Skin tears, toegevoegd bij aandachtspunten: Teken een pijl op het verband om aan te geven in welke richting het verband verwijderd moet worden. Het risico van loshalen van de huidflap tijdens een verbandwissel is dan kleiner omdat het verband in de 'plakrichting' van de huidflap wordt verwijderd. Infuusbehandeling Verwisselen afsluitdopje is toegevoegd aan 'Verzorgen insteekopening centraal veneuze katheter'. In de praktijk worden deze handelingen tegelijk uitgevoerd. Inhaleren (incl. vernevelen) Splitsing protocol: Protocol 'Inhaleren met poederinhalator Cyclohaler, Diskus, Easyhaler, Ellipta, Elpenhaler, Forspiro, Podhaler, Turbospin' is verwijderd en de protocollen 'Inhaleren met poederinhalator Cyclohaler', 'Inhaleren met poederinhalator Diskus', 'Inhaleren met poederinhalator Easyhaler', 'Inhaleren met poederinhalator Ellipta', 'Inhaleren met poederinhalator Elpenhaler', 'Inhaleren met poederinhalator Forspiro', 'Inhaleren met poederinhalator Podhaler', 'Inhaleren met poederinhalator Turbospin' toegevoegd. Achtergronddocument 'Materialen inhalatie hygiëne en reiniging' is aangepast. De subkop 'Voorzetkamers' is verwijderd. Nieuw document met tabel gebruik en reiniging voorzetkamers is toegevoegd. Injecteren Injecteren subcutaan (loodrechttechniek): uit de aandachtspunten verwijderd voor welke medicijnen dit protocol geschikt is. Voor de te gebruiken injectietechniek wordt verwezen naar de bijsluiter van het medicijn. De reden hiervoor is dat het benoemen van individuele medicijnen onvolledig en onoverzichtelijk is vanwege de vele medicijnen die er op de markt zijn. In de werkinstructies over subcutaan injecteren is bij het fixeren van de naald en de spuit weggelaten met welke hand dit moet gebeuren. De reden hiervoor is dat bij sommige medicijnen de huidplooi vastgehouden moet
worden tijdens het injecteren. Daardoor kan er niet overgepakt worden met de niet-injecterende hand, zoals dat eerder wel in het protocol aangegeven stond. Nier- en blaaskatheterisatie Hoofdstuk Urostoma: Werkinstructies spoelen en katheteriseren van Mitrofanoff stoma en Indiana Pouch zijn samengevoegd. De achtergrondinformatie is logischer ingedeeld in (in)continente omleidingen van de urinewegen. Hoofdstukken Urethraal algemeen en specifiek: Verwijderen verblijfskatheter: als er weerstand is bij het verwijderen: spuit 0,3-0,5 ml terug in de ballon om plooien te verwijderen. Inbrengen verblijfskatheters: bij benodigdheden gaan we uit van een kant-en-klare steriele spuit met ballonvulling. De losse spuit, opzuignaald en naaldenbeker worden niet meer gebruikt. Blaaskatheterisatie van de man: zorg bij het katheteriseren dat de tip van een Tiemann of Coudé-katheter richting het hoofd van de cliënt wijst. De complicaties tijdens het katheteriseren zijn uitgebreider beschreven. Afnemen urinemonster bij katheter met/zonder afnamepunt: aan aandachtspunten is toegevoegd: Bij verdenking van een urineweginfectie: vervang de katheter altijd voordat je urine afneemt. Puncties (incl. bloedglucose meten) Aangepast in achtergrondinformatie en protocol venapunctie voor bloedafname, dat er verschillende soorten bloedbuizen bestaan, variërend in grootte en dopkleur die voor verschillende soorten bloedonderzoeken worden gebruikt. Tegenwoordig zit in bijna alle bloedbuizen een oplosmiddel (activator) waarmee het bloed gemengd moet worden. Mengen doe je door de buis rustig heen-en-weer te zwenken. In protocol 'Venapunctie bij bloedafname' belangrijke complicaties toegevoegd. Sondevoeding 'Neus-maagsonde of neusduodenumsonde vewijderen': trek de sonde rustig in een vloeiende beweging tijdens de uitademing uit de neus naar buiten. Laat de cliënt tussendoor rustig inademen wanneer de beweging langer duurt. 'Toedienen voeding via neus-duodenum of neus jejunumsonde'. Toegevoegd: Als de sonde verschoven is en bij twijfel over ligging: dien geen voeding toe. Neem contact op met de behandelaar. 'Neusmaagsonde inbrengen (basis werkinstructie)': volgorde van de voorbereiding iets aangepast. Alles klaarzetten/opmeten/controleren. Als laatste de sonde nat maken en dan gelijk inbrengen. Zuurstof toedienen (en uitzuigen) Airstacken: toegevoegd in de achtergrondinformatie en in het protocol dat er een handbeademingsballon gebruikt moet worden zonder overdrukventiel, of een waarvan het ventiel dichtgezet kan worden. Airstacken: toegevoegd in het protocol dat wanneer de maximale hoeveelheid lucht is ingeblazen, de cliënt gevraagd wordt, zo mogelijk, de hoeveelheid ingeblazen lucht 3-5 seconden vast te houden. Naamswijziging en verwijderde protocollen Naamswijziging: Werkinstructie en achtergrondinformatie Darmspoelen via Chait Trapdoor / Chait-cecostomiekatheter is gewijzigd in Darmspoelen antegraad via een Malone stoma.
Werkinstructie Irrigeren vagina. Achtergrondinformatie Irrigeren vagina vaginale douche. Uit onderzoek blijkt dat het irrigeren of spoelen van de vagina een negatief effect heeft op het natuurlijke milieu van de vagina. De handeling wordt afgeraden. Lichamelijke verzorging Protocol 'Scheren schaamstreek bij man'. Pre-operatief scheren wordt afgeraden omdat gemakkelijk wondjes ontstaan, die de kans op een infectie flink vergroten. Nier- en blaaskatheterisatie Naamwijziging: 'Katheteriseren Mitrofanoff-stoma' wordt 'Katheteriseren en spoelen Mitrofanoffstoma en Indiana Pouch'. 'Spoelen splint (urostoma of Brickerblaas)' wordt 'Spoelen van splints'. Katheteriseren urinereservoir (Indiana Pouch). Spoelen Mitrofanoff-stoma. Spoelen urinereservoir (Indiana Pouch). Maart 2019 Nieuwe werkinstructies Toedienen klysma via colostoma (AP). Actualisatie onderwerpen Stoma: subhoofdstuk is aangepast. Kortere en bondigere omschrijving en duidelijkere hoofdstukindeling. Terminologie in alle protocollen en achtergrondinformatie is gelijk getrokken. Achtergrondinformatie over urostoma en darmstoma is opgesplitst, hebben beide nu een aparte link in de werkinstructie. Protocol 'Toedienen medicijnen via colostoma': hierin stond beschrijving voor zetpil én klysma. Dit is opgesplitst: o Toedienen medicijnen via colostoma: zetpil/medicijn o Toedienen klysma via colostoma: klysma Infuusbehandeling Protocol 'Verzorgen insteekopening PICC (peripherally inserted central catheters)': vervangen fixatiepleister en verzorgen insteekopening is duidelijker onderscheiden, zodat er minder risico is op verschuiven van de katheter. Ook duidelijker onderscheid gemaakt tussen gebruik van verschilende pleisters (voor fixatie, om af te dekken en pleisters met antimicrobiële werking). In de achtergrondinformatie over flushen en locken infuussysteem is het locken van de infuskatheter onder positieve druk uitgelegd. In de literatuur heet dit de push-and-pausetechniek. Lichamelijke verzorging
Protocollen 'Toedienen warmte of koude' en 'Wieg ledikant opmaken' zijn geactualiseerd. Achtergrondinformatie 'Kruik' is geactualiseerd. Observatie Protocollen 'Reanimeren' zijn tekstueel aangepast en geactualiseerd. Puncties (incl. bloedglucose meten) Achtergrondinformatie 'Gebruiksinstructies bloedglucosemeters' en 'Gebruiksinstructies prikpennen' is geüpdatet. In beide documenten zijn filmpjes toegevoegd. Hierdoor zijn de achtergronddocumenten 'Instructiefilmpjes bloedglucosemeters' en 'Instructiefilmpjes prikpennen' vervallen. Toedienen van medicijnen Dubbele controle van medicijnen: Wíe de dubbele controle mag uitvoeren, is beleid van de organisatie. Op basis van de afspraken in de organisatie spreekt de zorgmedewerker af per cliënt wie in die situatie de dubbele controle doet en legt dit vast. Eerste keuze voor degene die de controle uitvoert is de cliënt (of een mantelzorger). Cliënt/mantelzorger moet dan wel worden geleerd wat hij/zij moet controleren. Op die manier houdt de cliënt (of mantelzorger) zoveel mogelijk eigen verantwoordelijkheid en is hij goed betrokken bij de zorg. De zorgmedewerker beoordeelt en observeert of de cliënt/mantelzorger hiertoe in staat is/blijft. Naamswijziging en verwijderde protocollen Naamswijziging: 'Verwisslen huidplaat en stoma/fistelzakje': gewijzigd in 'Verwisselen huidplaat en stomazakje tweedelig systeem'. Het protocol 'Verwisselen huidplaat dubbelloops stoma' is verwijderd. Hiervoor kan gebruikt worden: o Verwisselen huidplaat en stomazakje ééndelig systeem o Verwisselen huidplaat en stomazakje tweedelig systeem December 2018 Nieuwe werkinstructies Infuusbehandeling Inbrengen subcutane canule, aankoppelen toedieningsset, infuuszakje en cassettepomp (voor toedienen Sendolor). Lichamelijke verzorging Aanbrengen Vista Nekkraag.
Observatie Onderzoek allergie. Meten longfunctie met spirometer. Afnemen neus-, keel-, oog- en perineumkweek. Actualisatie onderwerpen Informatie over het protocollenbestand In het wijzigingenoverzicht worden vanaf nu de huidige wijzigingen én de wijzigingen in de afgelopen drie publicaties gemeld (was één). Richtlijnen en wetgeving Nieuwe achtergrondinformatie: LCHV-schema beschermingsmaatregelen bij infectieziekten. In een overzichtelijk schema staat aangegeven bij welke infectieziekte handschoenen, een schort en een mondneusmasker gedragen moeten worden. Subhoofdstuk Drainage is geheel geactualiseerd. Subhoofdstuk Wondverzorging is deels geactualiseerd. Afstemming aandachtspunten en terminologie. Tekst is bondiger beschreven. Aangepast: o Ascitesdrainage: het vervangen van het driewegkraantje is toegevoegd aan protocol 'Spoelen ascitesdrain', en verwijderd uit protocol 'Verzorgen insteekopening ascitesdrain'. o Er is geen richtlijn hoe vaak een opvangzak van een galdrain verwisseld moet worden. Ga na wat de afspraken zijn. o De wijze van verzorgen van een insteekopening van een drain verschilt regionaal (wel of niet splitgaas, folie, fixatiepleister). Ga na wat de afspraken zijn. Subhoofdstuk Stoma: de nieuwe richtlijn rond stoma bevindt zich in de conceptfase. De definitieve richtlijn verschijnt waarschijnlijk in december. De verwachting is dat de nieuwe richtlijn geen ingrijpende wijzigingen in de Vilans KICK-protocollen met zich mee zal brengen. We kiezen daarom vooralsnog niet voor een tussentijdse update maar zullen de richtlijn verwerken in de update 1 maart 2019. Inhaleren (incl. vernevelen) Bij 'Inhalatoren gebruiksklaar maken' is Zonda toegevoegd aan de categorie 'Inhaleren met poederinhalator Handihaler,..., Twincer'. Bij achtergronddocument 'Inhaleren' bij algemene aandachtspunten is bij 'Instrueer de client en laat hem zo nodig oefenen', zo nodig verwijderd. Dit omdat het erg belangrijk is een goede inhalatietechniek te hebben en dit oefening vraagt. In het document is bij 'Aandachtspunten poederinhalator' toegevoegd dat deze niet in een vochtige ruimte (zoals badkamer) moeten worden bewaard. Ook is bij dit punt 'zodat de deeltjes de longen bereiken' verwijderd. In het achtergronddocument 'Voorzetkamers' is toegevoegd dat de klep voorkomt dat inhalatiemedicatie naar buiten stroomt zonder inspiratie. In protocol 'Inhaleren met dosisaerosol met voorzetkamer' is bij complicaties aangepast dat de ventielen niet klepperen. Zoals beschreven bij punt 6 moeten de ventielen juist hoorbaar 'klepperen'. Verder is kind vervangen door cliënt. Bij punt 9 is aangepast dat er bij een nieuw spuitbusje drie doses weggespoten moeten worden in plaats van twee. Dit staat ook beschreven in de gebruiksaanwijzingen. Bij punt 12 is aangepast dat de cliënt eerst goed uitademt en dan pas met de lippen het mondstuk omsluit. Bij punt 16 is toegevoegd dat bij meerdere inhalaties van hetzelfde medicijn geen minuut gewacht hoeft te worden tussen de inhalaties. Sondevoeding Verzorgen sonde door buikwand (werkinstructie en achtergrondinformatie): toegevoegd dat er regionale verschillen van mening zijn over óf en zo ja, hoe vaak, gedompeld moet worden. Ga na wat de afspraken zijn.
Neusmaagsonde inbrengen. Gewijzigd: klem na het opzuigen van maagsap de sonde af. Anders bestaat de kans dat er maagsap uit de sonde loopt terwijl je de ph-waarde aan het bepalen bent. Wijziging in achtergrondinformatie 'Onderhoud en vervangen van sonde, toedieningssysteem en spuit': In 2015 is een internationale ISO-standaard ontwikkeld voor sondevoedingssystemen: ENFit. Dit betekent dat alle verbindingen in een sondevoedingssysteem wereldwijd gestandaardiseerd zijn. Het is niet mogelijk deze op andere systemen (infusie, zuurstof) aan te sluiten. In de praktijk blijkt dat in de groeven en randjes van de ENFit-aansluitingen vuil en sondevoeding achter kan blijven. Dit kan een gevaar voor de gezondheid opleveren. Reinig de ENFit-voedingsaansluiting en het dopje dagelijks, bij het wisselen van het systeem. Verwijder de extensionset, spoel 1 minuut door met stromend kraanwater. Maak voedingspoort en dopje schoon met een draaiende beweging met een schone tandenborstel. Spoel na met een spuitje met kraanwater. Droog na met een gaasje. Zie hier. Zuurstof toedienen (en uitzuigen) Het document Bijwerkingen en complicaties zuurstofbehandeling, is onderdeel geworden van het document Zuurstofbehandeling. Het document Zuurstof toedienen, was de inleiding op het hoofdstuk toen er nog moduleboeken geprint werden. De titel is nu aangepast in Werking van de luchtwegen, deze informatie is nu gelinkt aan de protocollen als achtergrondinformatie. De achtergronddocumenten Zuurstofbehandeling','Zuurstofapparatuur' en Materialen voor zuurstoftoediening' zijn geüpdatet. Er is actueel beeldmateriaal toegevoegd. Er is informatie toegevoegd over 'on demand'- en continu zuurstofgebruik. Over dubbellumen cilinder en dubbellumen neusbril. Het protocol Vloeibare zuurstof uit Ambulox-systeem is hierop aangepast. De volgende documenten zijn geüpdatet, maar er zijn geen wijzigingen gevonden voor aanpassingen in de protocollen in bronnen of vanuit best practices. Er zijn alleen tekstuele aanpassingen gedaan ten behoeve van de leesbaarheid: PEP-behandeling, Toedieningswijzen van zuurstof, Uitzuigen diep via neus of mond, Veiligheidsaspecten zuurstofgebruik thuissituatie, Zuurstof toedienen met venturimasker uit centraal zuurstofsysteem, Zuurstofbevochtiger, Zuurstofcilinder klaarmaken, Zuurstofconcentrator klaarmaken. Naamswijziging en verwijderde protocollen Observatie Afnemen neus- en keelkweek (vervangen door 'Afnemen neus-, keel-, oog- en perineumkweek'). Afnemen neuskweek bij nieuwe influenza. Zuurstof toedienen (en uitzuigen) Naamswijziging: Titel van het protocol 'Plaatsen neusmasker en aansluiten op beademingsapparatuur' is gewijzigd in 'Plaatsen mond-neusmasker en aansluiten op beademingsapparatuur'. September 2018 Nieuwe werkinstructies Infuusbehandeling
Afkoppelen elastomeerpomp infuuskatheter of poortsysteemnaald. Actualisatie onderwerpen Richtlijnen en wetgeving Hygiëne en infectiepreventie: beschermende maatregelen. Het kan per sector verschillen welke beschermende maatregelen in een bepaalde situatie genomen moeten worden. In Nederland houden zich een aantal organisaties bezig met het ontwikkelen van richtlijnen waarin het gebruik van beschermende middelen wordt beschreven. Er worden links naar de belangrijkste bronnen gegeven. Compressietherapie: in Nederland is er geen consensus over de wijze van polsteren. We adviseren om hierbij af te gaan op het advies van de behandelaar. Het polsteren is verwijderd uit de werkinstructies over zwachtelen. Inhaleren (incl. vernevelen) Protocol 'Inhaleren met poederinhalator Cyclohaler, Diskus, Easyhaler, Ellipta, Elpenhaler, Forspiro, Podhaler, Turbospin', toegevoegd: 'Wanneer een inhalatiecapsule na herhaalde inhalatie nog steeds niet is aangeprikt, gebruik dan de reserve Podhaler.' Protocol 'Inhaleren met dosisaerosol met voorzetkamer'. Dit protocol is ook geschikt voor de Vortex. Dit is toegevoegd in de werkinstructie. Nier- en blaaskatheterisatie Wijzigingen: Niet meer standaard het aansluitpunt van de urineopvangzak desinfecteren: voorkom bij aansluiten van een urineopvangzak aan de katheter, dat het aansluitpunt van de urnineopvangzak in aanraking komt met de omgeving. Als dat wel gebeurt moet het aansluitpunt gedesinfecteerd worden met alcohol 70%. Desinfectie van het aansluitpunt hoeft dus niet meer standaard te gebeuren. Dit punt is in alle betreffende werkinstructies aangepast. Aansluiten/afsluiten continue blaasspoeling via driewegverblijfskatheter: standaard desinfectie van het instroomlumen is verwijderd: er wordt maar een klein deel gedesinfecteerd, en je houdt het systeem extra lang open als je het laat drogen. Klem de katheter liever niet af met een kocher. Knijp de katheter dicht bij het aansluitpunt voor de urineopvangzak of maak een knik. Mocht een kocher wel nodig zijn, zorg dan dat je het ballonvulkanaal niet afklemt. Dit punt is in alle betreffende werkinstructies aangepast. Werkinstructies katheteriseren man: Houd de penis tijdens het inbrengen van de katheter loodrecht omhoog. Breng de katheter in. Toegevoegd op basis van feedback uit de praktijk: als je weerstand voelt, buig de penis naar voren (richting de voeten). Observatie Bloeddruk meten. Dit protocol was aangepast aan de werkwijze in het NHG protocol: oppompen manchet tot 200 mmhg (eventueel naar 250 mmhg wanneer dan nog vaattonen hoorbaar). Dit in plaats van oppompen manchet totdat de pols niet meer voelbaar is en dan nog 30 mmhg extra bijpompen. Het protocol beschrijft nu beide manieren van oppompen van het manchet. Dit naar aanleiding van feedback uit de praktijk dat oppompen tot 200 mmhg niet voor elke client draagbaar is. Naamswijziging en verwijderde protocollen Nier- en blaaskatheterisatie Blaasspoelen continu via driewegkatheter. Deze handeling wordt beschreven in Aansluiten continue blaasspoeling via driewegverblijfskatheter en Afsluiten continue blaasspoeling via driewegverblijfskatheter.