VIS-studie gesubsidieerd door: LIFEBAT OPPORTUNITEITEN VOOR VLAAMSE BEDRIJVEN IN DE VOLLEDIGE LEVENSCYCLUS VAN DE LITHIUM-ION BATTERIJ

VIS-studie gesubsidieerd door: VIS studie - LIFEBAT 2de stuurgroepsvergadering 31/08/2018 OPPORTUNITEITEN VOOR VLAAMSE BEDRIJVEN IN DE VOLLEDIGE LEVENSCYCLUS VAN DE (LITHIUM-ION) BATTERIJ

Bedankt voor de ontvangst

Agenda 14.30 Welkom & ontvangst (Jean-Marc Timmermans, Agoria) Voorstellingsronde 14.45 Voorstelling Resultaten WP2: Mapping Technologieën in de volledige waardeketen van de batterij (Dr. Marcel Meeus); Pauze 15.45 Voorstelling Resultaten WP3: Toepassing en koppeling van batterijen voor elektrisch transport en energie opslag (Prof. Noshin Omar); 16.45 Open discussie met stuurgroep (iedereen); 17.15 Netwerking drink (Havenhuis, 6de verdieping) 18.00 Einde

Opzet en doelstellingen Innovatiedoel: Met deze haalbaarheidsstudie willen de clusters SIM Flanders, Flux50 en technologiefederatie Agoria Vlaanderen nagaan welke opportuniteiten de opkomst van (lithium-ion) batterijen brengt voor de Vlaamse industrie. 6

Opzet WP2 - Mapping Technologiëen voor Batterij waardeketen WP3 - Toepassing en koppeling batterijen WP4 Economische analyse en business opportuniteiten

Opzet en doelstellingen Nagaan welke opportuniteiten de opkomst van (lithium-ion) batterijen brengt voor de Vlaamse industrie: Aan de gebruikerskant: inzet van batterij-systemen in wegvoertuigen (elektrificatie van transport) alsook in stationaire (lokale en grootschalige) energieopslag; In de waardeketen van batterijen: hoe we de toppositie van de huidige Vlaamse spelers kunnen consolideren en hoe andere Vlaamse bedrijven aansluiting laten vinden, en via gericht onderzoek en samenwerking bijkomende kansen kunnen creëren. In nieuwe initiatieven om productie van (geavanceerde of post-) lithium-ion batterijen voor de Europese automobiel fabrikanten naar Europa te halen. Ook dit scenario biedt mogelijks opportuniteiten voor de huidige en voor toekomstige Vlaamse bedrijven.

Opzet en doelstellingen (vervolg) Verder willen we vastleggen welke (innovatiegerichte) initiatieven vanuit de industrie, overheid en kennisinstellingen dienen te worden opgezet om de Vlaamse positie in de globale waardeketen van de batterij te versterken; Dit kan gaan van het opstarten van programma s binnen de clusters SIM en Flux50, het lanceren van een innovatief bedrijfsnetwerk, het inbedden in programma s van FIT of het aansturen van onderzoek bij de SOC s. 9

Doelstelling van LIFEBAT Deze studie heeft als doel om een antwoord te formuleren op volgende concrete vragen: Hoe zal de globale waardeketen van (lithium ion) batterijen evolueren, welke onderliggende technologische en economische trends zien we en welk is de huidige positie van de Vlaamse spelers? Welke vereisten stellen verschillende markten zoals de energiemarkt aan batterijtechnologie en hoe kunnen we optimaal tegemoet komen aan deze vereisten? Kunnen we hiervoor de nodige supply chains opstellen? Kunnen we komen tot demonstratoren rond het gebruik van batterijen als buffer voor een smart grid (al dan niet in een tweede leven)? 10

Doelstelling van LIFEBAT(vervolg) Deze studie heeft als doel om een antwoord te formuleren op volgende vragen: Welke know-how en producten zijn belangrijk in de batterijwereld (zoals Samsung, LG Chem, ea) bereid extern te verwerven (bijv. batterijcomponenten, additieven, inline inspectiesystemen, veiligheidssystemen, laserlassen van metalen folies, vulsystemen, coatingprocessen, recyclage, etc? Welke van deze producten en know-how is aanwezig of kan worden opgebouwd bij Vlaamse bedrijven, universiteiten of onderzoeksinstellingen? Hoe kan de in Vlaanderen aanwezige know-how, indien nodig, aangepast worden aan de behoeften van de (wereldwijde) markt? Hoe kunnen deze know-how en producten vermarkt worden, wetende dat het gaat over een zeer competitieve, investerings-intensieve en wereldwijde markt? Welke (innovatiegerichte) initiatieven vanuit industrie, overheid en kennisinstellingen zijn nodig om de Vlaamse positie in de globale waardeketen te versterken? 11

Verloop en Uitvoering 12

Werkplan LIFEBAT Voor het werkplan van deze studie wordt vertrokken vanuit de waardeketen van de gebruiker zoals grafisch weergegeven in de figuur op de volgende slide. Men herkent hierin hoofdzakelijk vier grote blokken: 1. Het proces van het produceren van batterijcellen vanuit de nodige grondstoffen en materialen, inclusief het gebruik van gerecycleerde materialen; 2. Het proces van het samenstellen van een batterijsysteem vanuit de batterijcellen, het elektrisch systeem (busbar, connectoren, vermogen elektronisch systeem), thermisch systeem (koel & verwarmingssysteem), elektronisch beheersysteem (BMS, inclusief thermisch beheer en veiligheid) en mechanisch systeem (behuizing); 3. Het gebruik van het batterijsysteem in de toepassing van elektrisch transport (elektrische wagens, vrachtwagens en bussen) alsook van kleine en grote elektrische energieopslag; 4. Het end of life van het batterijsysteem; 13

Werkplan LIFEBAT 14

Werkplan LIFEBAT Deze aanpak laat toe om vanuit de waardeketen van de batterij in kaart te brengen welke de sterktes en zwaktes zijn van de Vlaamse technologische industrie, alsook welke opportuniteiten en bedreigingen er bestaan voor deze bedrijven (huidige en toekomstige spelers) in een internationale markt voor toepassingen in elektrisch transport en stationaire elektrische energie opslag. 15

Gantt chart LIFEBAT (origineel) WP1 taak 1.1 taak 1.2 taak 1.3 taak 1.4 WP2 taak 2.1 taak 2.2 taak 2.3 WP3 taak 3.1 taak 3.2 taak 3.3 WP4 taak 4.1 taak 4.2 2018 2019 maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb M1 M2 M3 M4 M5 M6 M7 M8 M9 M10 M11 M12 19

Gantt chart LIFEBAT (update) Eerste stuurgroepsvergadering WP1 taak 1.1 taak 1.2 taak 1.3 taak 1.4 WP2 taak 2.1 taak 2.2 taak 2.3 WP3 taak 3.1 taak 3.2 taak 3.3 WP4 taak 4.1 taak 4.2 2018 2019 maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb M1 M2 M3 M4 M5 M6 M7 M8 M9 M10 M11 M12 20

Actief bedrijven betrekken 27

Actief bedrijven betrekken Vlaamse industrie wordt betrokken door de organisatie van een stuurgroep: Doel van de stuurgroep: Informeren over het opzet en plan van aanpak van de studie; Validatie van de aanpak en feedback; Informeren van de bedrijven over tussentijdse resultaten; Input voor de verschillende stappen en validatie van de tussentijdse resultaten; Betrekken voor het vervolgtraject; Open voor alle bedrijven, laagdrempelig 4 stuurgroepsvergaderingen zijn voorzien: M3, M6, M9 en M12

Verwachte Resultaten en impact 29

Verwachte Resultaten en impact

Verwachte resultaten en impact Dit project is een succes wanneer: Vlaamse bedrijven en technologieën werden geïdentificeerd die een belangrijke rol in de waardeketen van (lithium-ion) batterijen kunnen spelen; Deze bedrijven, inclusief KMO s actief betrokken en geïnformeerd zijn bij het bepalen van de nodige acties om deze aansluiting te realiseren; De resulterende mogelijke innovatietrajecten kunnen worden gerealiseerd bij relevante actoren, toegankelijk voor zowel grote bedrijven als KMO s, voor bestaande reeds actieve spelers alsook nieuwe spelers in deze markt; 31

Beoogde resultaten van de studie Algemeen: Aanbeveling welke initiatieven vanuit industrie, overheid en kennisinstellingen nodig zijn om de Vlaamse positie in de globale waardeketen te versterken. Aangevuld met hoe dit initiatief in te bedden in het Vlaamse innovatie-ecosysteem en welke samenwerkingsverbanden prioritair opgezet moeten worden. 32

Voorstellingsronde Naam en bedrijf Functie binnen het bedrijf Welke activiteiten heeft jouw bedrijf rond batterij technologie? Wat zijn jouw verwachtingen vanuit deze studie? Andere? 34

Open discussie met stuurgroep Feedback omtrent het opzet en doelstellingen van het project; Feedback omtrent de eerste resultaten zoals voorgesteld; Input omtrent technologie en/of waardeketen van batterijen; Input omtrent mogelijke vervolgtrajecten; Alle verdere input en feedback kan gegeven worden via: Jean-Marc Timmermans, Business Group Leader Agoria E-mail: jean-marc.timmermans@agoria.be Tel: 0477 89 49 83

Networking Drink Offered by Havenhuis Antwerpen

Thank you for joining us! 45

Thank you For your attention VIS-studie gesubsidieerd door: 46