Een eiland met ambities Groene en duurzame initiatieven op Goeree-Overflakkee
Goeree- Overflakkee mijn eiland Goeree-Overflakkee is écht bijzonder. Dat zie en voel je als je op dit Zuid-Hollandse eiland bent: je ervaart de kracht van leven. Dicht bij de dynamische steden Rotterdam en Antwerpen - en toch helemaal weg. Geniet van de schitterende Hollandse luchten tijdens een wandeling door de duinen en langs de brede stranden. Maak een fietstocht door de uitgestrekte, eeuwenoude polders of een van de vele natuurgebieden. Op Goeree-Overflakkee kun je heerlijk wonen of een fijne vakantie beleven. Goeree-Overflakkee wil als duurzaam eiland energieneutraal zijn in 2020. Kortom op Goeree-Overflakkee hebben we het goed voor elkaar: ook op het gebied van onderwijs, zorg, veiligheid en gemeenschapszin. Goeree-Overflakkee wordt niet voor niets mijn eiland genoemd. Thuiskomen doe je hier! GREENPOINT HOLLAND-ZEELAND: AGRARISCH BEDRIJF MET DUURZAAM TANKSTATION Duurzaamheid en economische groei gaan hand in hand op Goeree-Overflakkee. Bij het landbouwbedrijf van ondernemer en initiatiefnemer Tonnie van Peperstraten in Oude-Tonge komt het eerste duurzame tankstation van Nederland: Greenpoint Holland-Zeeland. Bij Greenpoint staan het verduurzamen van het agrarisch bedrijf én de energievoorziening in een regio centraal. Dit gebeurt onder andere door zonnepanelen op de daken van de boerderij te plaatsen, regenwater op te vangen en biogas te produceren uit suikerbieten. Ook is er een directe koppeling tussen het tankstation en een windmolenpark. Door het produceren en opslaan van waterstof is het mogelijk om grote hoeveelheden energie te bufferen. Zoals zonne-, wind- en mogelijk in de toekomst getijdenenergie. vanpeperstraten-greenpoint.com Eiland met veel groene initiatieven Het is de ambitie van Goeree-Overflakkee om in 2020 energieneutraal te zijn door energiebesparing en duurzame energieopwekking door gebruik te maken van de zon, zee en de wind. Gemeente, ondernemers en maatschappelijke partijen werken samen aan diverse innovatieve projecten, zoals het waterstoftankstation, een getijdencentrale, zonnepanelen, windenergie en duurzaam rijden dit laatste onder andere door oplaadpunten voor elektrische voertuigen te realiseren. En vanaf eind 2015 rijden er vier waterstofbussen tussen Dirksland en Rotterdam. Deze bussen worden gestationeerd in Oude-Tonge. GETIJDENCENTRALE VOOR BETER WATER De provincies Zuid-Holland en Zeeland, de gemeenten Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland en het Rijk, zetten zich in voor de bouw van een getijdencentrale bij de Brouwersdam. De Brouwersdam werd in 1971 als één van de Deltawerken opgeleverd met als doel watermanagement en waterveiligheid. Door de bouw van de Brouwersdam veranderde de Grevelingen in een zoutwatermeer. Inmiddels blijkt door de afsluiting de waterkwaliteit van de Grevelingen achteruit te gaan. De getijdencentrale moet er voor zorgen dat de waterkwaliteit en het ecosysteem in de Grevelingen verbetert dankzij de toestroom van zuurstofrijk zeewater. Dit maakt (mossel)visserij weer rendabel en er ontstaan nieuwe mogelijkheden voor toerisme en recreatie. Tegelijkertijd kan met getijdenwerking via de doorlaat in de Brouwersdam, energie worden opgewekt met een getijdencentrale. Eén van de opties van de nog aan te leggen getijdencentrale. Anders dan bij tot nu toe gebouwde getijdencentrales wordt gebruik gemaakt van beperkt getij. Door innovatie kan grootschalige energie worden opgewekt, blijft de veiligheid geborgd en verbetert de waterkwaliteit in de Grevelingen. De getijdencentrale gaat groene energie leveren voor ten minste 25.000 huishoudens op Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland. Op dit moment verkennen de genoemde partijen de mogelijkheden van een getijdencentrale, afhankelijk van de uitkomsten kan de aanleg in 2018 beginnen. Bij de Flakkeese Spuisluis bij de Grevelingendam komt het Tidal Technology Centre Grevelingendam (TTC-GD). Dit testcentrum is een mooie aanvulling op het aanbod aan testcentra in Nederland en Europa. Het geeft turbinetechnologiebedrijven de mogelijkheid om geschikte schaalgrootte (lange- en korte-termijn-)tests uit te voeren in een realistische omgeving met beperkte en beheersbare kosten. Daarnaast is TTC-GD ook een veelzijdige onderzoekslocatie voor onderwijs- en kennisinstellingen, waarin zij onderzoek kunnen doen naar de diverse fenomenen in en om getijdenturbines; zaken als stromingspatronen, morfologie en visvriendelijkheid getijdencentralebrouwersdam.nl
ENERGIEKE REGIO GOEREE-OVERFLAKKEE Begin 2013 hebben het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, de gemeente Goeree-Overflakkee, de Rabobank Goeree- Overflakkee en het architectenbureau Casa Ratsma de handen ineen geslagen. Onder de naam Energieke Regio is in maart 2013 op Goeree-Overflakkee een pilotproject gestart, dat energiebesparing in de gebouwde omgeving en de mogelijkheden van lokale opwekking van duurzame energie stimuleert. Energieke regio is zo n succes dat de ambitie is om 100 energieke regio s in Nederland te realiseren er zijn nieuwe regio s van start gegaan in onder andere Katwijk, Oldenzaal en Zeeland. Om dit te bereiken is de alliantie uitgebreid met een groot aantal nieuwe partners waaronder stichting Meer met Minder, de VNG, Eneco en de natuur- en milieufederaties. De Energieke Regio informeert en adviseert ondernemers over verduurzaming van hun gebouw en de mogelijkheden van het opwekken van energie. De Energieke Regio is ondergebracht in een stichting en steunt gemeenten bij hun beleid om bedrijven, maatschappelijke organisaties en particulieren hun gebouwen te laten verduurzamen. energiekeregio.nl ZONNEPARK OUDDORP Zonnepark Ouddorp aan Zee is de grootste grondgebonden opstelling van Zonnepanelen in Zuid- Holland. Op 1,3 hectare grond staan ruim 2900 zonnepanelen. Hiermee wordt in een jaar evenveel elektriciteit geleverd als 225 huishoudens verbruiken. Het Zonnepark is een initiatief van Recreatiepark de Klepperstee en is in eigendom van Deltawind. Er zijn plannen om enkele nieuwe zonneparken op het land te realiseren, waarvan het eerste nieuwe project ruim 10 keer zo groot is als Zonnepark Ouddorp aan Zee. zonneparkouddorp.nl De Immanuel : Dit schip is ontworpen voor duurzame visserij. DUURZAME VISSERIJ De visserij op Goeree-Overflakkee werkt met verschillende duurzame vismethodes zoals flyshooten, twinrig en pulswing. Deze technieken beroeren de bodem minder en verminderen ongewenste bijvangst. Schepen die met deze duurzame vismethodes vis vangen gebruiken minder brandstof (dit kan oplopen tot een besparing van 50% brandstof). In het Visserij-Innovatiecentrum in Stellendam kunnen vissers - in een 32 meter lang zoutwaterbassin voorzien van een zandbodem hun netwerk, aanpassingen van hun vistuig, nieuwe vistechnieken en vangtechnieken voor schaal- en schelpdieren testen. Het samenbrengen van de kennis van verschillende organisaties en technische partners in dit centrum helpt vissers een verdere verduurzamingsslag te maken. Ook de wetenschap kan voor onderzoek terecht in het centrum. Er worden bovendien praktijklessen aangeboden voor verschillende onderwijsinstellingen. MASTERPLAN DUURZAME VISSERIJ Vissen met visie en vakmanschap. Twee onderdelen van een sector die doelbewust met haar toekomst bezig is. Het samenwerkingsproject Materplan Duurzame Visserij (MDV)heeft tot doel aan te tonen dat met toepassing van de huidige technische kennis en innovaties, economische en nog duurzamer, op de Noordzee, kan worden gevist. Verschillende vakgebieden binnen de visserij hebben hun bijdrage geleverd om binnen een jaar een pilotschip te ontwerpen en te bouwen. Het schip is gebouwd door de scheepsbouwers Hoekman (Urk) en Padmos (Stellendam), scheepstimmerbedrijf IJtama (Stellendam) en Electro Westhoeve (Ouddorp). Het nieuwe vistuig van het Twin- Rig Pulse type is ontwikkeld en gemaakt door Cooperatie Westvoorn (Stellendam) en HFK engineering uit Baarn. Het toekomstig visserschip dat vandaag al een feit is en dus de Noordzee bevist. masterplanduurzamevisserij.nl DELTAWIND Coöperatie Deltawind is een initiatief van lokale bewoners, inmiddels telt de coöperatie meer dan 1600 leden. De coöperatie Deltawind realiseert al sinds 1989 duurzame energie op Goeree-Overflakkee. Deltawind wil bijdragen aan een schoner milieu en een duurzame samenleving. Deltawind ontwikkelt grootschalige wind- en zonneenergie projecten, stimuleert energiebesparing en ondersteunt kleinschalige opwekking in openbare gebouwen en bij particulieren. Verder onderzoekt Deltawind de mogelijkheden om andere vormen van duurzame energie toe te passen. Deltawind geeft daarnaast voorlichting over duurzame energie en energiebesparing. deltawind.nl DUURZAAM RECREËREN. OOK DAT KAN OP GOEREE-OVERFLAKKEE Er zijn diverse campings, hotels en beachlodges met een Green Key certificaat die gedeeltelijk of volledig op zonneenergie draaien. Op de kop van Goeree-Overflakkee zijn ook verschillende duurzame recreatiewoningen en hotels (in aanbouw). In Ouddorp is een ecohotel (Punt West) gerealiseerd. Er zijn ook vergevorderde plannen voor volledig zelfvoorzienende back-to-basic huisjes via het Greenhuus concept. Er zijn ook tal van duurzame activiteiten op het eiland; je kunt er bijvoorbeeld elektrische scooters huren of een tocht maken door de havenkanalen met een fluisterbootje. punt-west.nl www.greenhuus.nl
SCHONE STRANDEN, MOOIE NATUUR EN SCHOON EN VEILIG (ZWEM)WATER Goeree-Overflakkee blinkt op meer gebieden uit als het gaat om duurzaamheid, zo ontvangt het eiland al een paar jaar op rij maar liefst negen Blauwe Vlaggen. Op twee stranden en in zeven jachthavens wappert de Blauwe vlag. In 2014 had het eiland zelfs de meeste Blauwe Vlaggen voor jachthavens ter wereld! Het mogen voeren van een Blauwe Vlag is een internationale erkenning voor de inspanningen die de strandgemeente of jachthavenbeheerder heeft geleverd voor schoon en veilig (zwem)water, mooie natuur, goede sanitaire voorzieningen en een gezond milieu. Daarnaast heeft Goeree-Overflakkee al een aantal jaar een QualityCoast Gold Award voor duurzaam toerisme. Daarmee is Goeree-Overflakkee uitgeroepen als groene vakantiebestemming. ZEEHONDENOPVANG A SEAL In de voormalige Expo Haringvliet in Stellendam is A Seal zeehondenopvang en expo gevestigd. Stellendam heeft een gunstige ligging vlakbij de Noordzee en het Voordeltagebied, centraal in het gebied waar de zeehonden graag vertoeven. A Seal richt zich voornamelijk op het opvangen van gestrande en verzwakte zeehonden in de Zuid- Hollandse en Zeeuwse wateren. Het is voor het welzijn van de dieren goed om ze een verre reis te besparen, vandaar dat de Stichting A Seal een opvang in Zuidwest Nederland heeft geopend. De opvang is gericht op een zo spoedig mogelijke terugkeer van de dieren naar de natuur, met goede overlevingskansen. Naast het opvangen van zeehonden houdt A Seal zich bezig met wetenschappelijk onderzoek naar de zeehonden in het gebied. A Seal geeft daarnaast voorlichting en educatie over de zeehonden, hun natuurlijke leefomgeving en de wijze waarop ze worden opgevangen en verzorgd. Naast de opvang van zeehonden is er een interactieve expositie over de zee, de zeehond, Haringvlietsluizen en de KNRM. aseal.nl Noordzeestranden van Goeree-Overflakkee hebben ook nog eens de felbegeerde vier sterren in de Schoonste Strandverkiezing. De stranden vallen in de categorie zeer schoon en staan als derde in de Nederlandse ranglijst. LEDVERLICHTING & DUURZAME LICHTMASTEN Op Goeree-Overflakkee worden in alle nieuwbouwprojecten standaard cradle to cradle lichtmasten met LED-verlichting geplaatst. LED-verlichting heeft als voordeel dat het een langere levensduur heeft dan normale verlichting, de onderhoudskosten lager zijn, het energieverbruik daalt en er minder lichtvervuiling voor de omgeving is. Cradle tot cradle lichtmasten zijn gemaakt van recyclebaar aluminium en hebben een levensduur van 60 jaar. De gemeente vervangt bovendien bij onderhoudswerkzaamheden altijd de verlichting door LED-verlichting. Als de mast ook aan vervanging toe is dan wordt de cradle to cradle mast geplaatst. Dit past bij de ambitie van de gemeente om in 2020 energieneutraal te zijn. Enkele voorbeelden: het bedrijventerrein in Oude-Tonge is geheel voorzien van LED-verlichting, hierdoor is ook nog eens de veiligheid op het terrein verbeterd. Het buurtschap Havenhoofd is helemaal voorzien met het nieuwe LED-verlichtingssysteem City Touch van Philips met op afstand bestuurbare armaturen: een primeur! EILAND VAN GOEDE SMAAK Goeree-Overflakkee biedt de meest uiteenlopende verse producten. Denk hierbij onder meer aan: aardappelen, biologische (geiten)kaas, biologische Nashi peren, tomaten, groente, eieren, rabarberchampagne, groene asperges, duurzaam gevangen vis en kreeft en de wereldberoemde Stellendamse garnalen. Op het eiland kan met een bezoek aan de boer of de visafslag in Stellendam ontdekt worden waar de producten vandaan komen. Hoe ijs en kaas worden gemaakt, of hoe de vis op duurzame wijze wordt gevangen. Uiteraard kan in diverse horecagelegenheden ook van al dit lekkers worden geproefd. MONO-MESTVERGISTING MICROFERM: GROENGAS VAN RAS Waardevolle bronnen combineren met moderne technieken wordt ook gedaan op Goeree-Overflakkee! Op het gemengd agrarisch bedrijf van familie Ras in Den Bommel wordt via een unieke innovatieve methode biogas opgewaardeerd tot groengas. Het bedrijf staat voor gezonde en verantwoorde voeding met respect voor dier en milieu, verweven met het leven op en van de boerderij. Bij de boerderij draait sinds kort een kleinschalige mono-mestvergistingsinstallatie. Deze installatie maakt het mogelijk om uit een waardevolle bron, zoals rundveemest, biogas te halen. Dit biogas wordt opgewaardeerd tot groengas. Dit gas is van een hoge kwaliteit en wordt direct geleverd aan het aardgasnet op Goeree-Overflakkee. De koeienmest die voorheen alleen als voeding werd gebruikt voor land en plant, wordt nu via deze unieke installatie ook als energiebron gebruikt voor iedereen die is aangesloten op het aardgasnet. Een unieke vorm van een duurzame energiebron. Wanneer de installatie op volle capaciteit draait, dan word er circa 8000 m dagverse mest per jaar door de installatie gepompt. Dit is goed voor 185.000 m aardgas, oftewel ongeveer 120 huishoudens per jaar. Kortom: er zijn drie koeien nodig om een huishouden een vol jaar van gas te voorzien.
Gemeentehuis Koningin Julianaweg 45 3241 XB Middelharnis T. 14 0187 info@goeree-overflakkee.nl www.goeree-overflakkee.nl COLOFON Deze brochure is een uitgave van gemeente Goeree-Overflakkee en is mede mogelijk gemaakt door de Provincie Zuid-Holland. OPMAAK EN DRUK: Sfa Print bv.