Keel-, neus- en oorheelkunde Immunotherapie bij hooikoorts en allergie voor huisstofmijt Wat is allergie? Allergie is een reactie van uw lichaam op bepaalde prikkelende stoffen waarbij het afweersysteem betrokken is. Deze prikkelende stoffen noemen we allergenen. De vorming van antistoffen speelt hierbij een belangrijke rol. Heeft u aanleg voor allergie? Dan maakt u door regelmatig contact met een allergeen, antistoffen aan. Wanneer u hiermee opnieuw in aanraking komt, kan dit leiden tot allergische reacties. Allergische reacties kunnen een vroege en een late reactie geven. Klachten van een vroege reactie zijn een loopneus, jeukende en/of tranende ogen, niezen. Bij een late reactie zijn ook ontstekingscellen betrokken. Deze ontstekingsreactie kan voorkomen in de bovenste- en in de onderste luchtwegen. De klachten die u hiervan kunt hebben zijn een verstopte neus (bovenste luchtwegen). Hoesten en piepende ademhaling (astma en/of bronchitis) die samen gaan met een gevoel van benauwdheid (onderste luchtwegen). Klachten van de bovenste luchtwegen kunnen zich uitbreiden naar de onderste luchtwegen. Allergische reacties komen ook voor in de huid. Bekende stoffen die allergische reacties kunnen veroorzaken zijn pollen zoals grassen en bomen. Maar ook dieren en huisstofmijt. Naast deze verschijnselen kunt u ook meer algemene klachten hebben, zoals moeheid, slaapproblemen, hoofdpijn en lusteloosheid. De arts kan een allergie vaststellen aan de hand van de klachten die u heeft in combinatie met een huidtest en/of blaasonderzoek. Wat is hooikoorts? Uw KNO-arts heeft vastgesteld dat u allergisch bent voor het stuifmeel van bomen, grassen en/of onkruid. Dit betekent dat u hooikoorts heeft. Hooikoorts is vooral zeer vervelend omdat u vaak moet niezen, een verstopte neus heeft, Deze informatie voor patienten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011 www.jeroenboschziekenhuis.nl (KNO-057, uitgave februari 2015)
of juist een loopneus. Ook bestaan er vaak klachten van de ogen, zoals tranen, jeuk en/of branderig gevoel. Van deze klachten kunt u vermoeid en lusteloos worden. Dit is vaak reden genoeg om de klachten te behandelen. Welke klachten kunt u hebben? Als u last heeft van hooikoorts ontstaan er vooral tijdens het pollenseizoen klachten. U krijgt deze klachten wanneer stuifmeel via de slijmvliezen van de ogen en de luchtwegen het lichaam binnendringt. De klachten die het meest voorkomen zijn: een loopneus of verstopte neus; niesbuien; Tranende en/of jeukende ogen; kriebelhoest; benauwdheid. Wat is een allergie voor huisstofmijt? De klachten die u heeft bij een allergie voor huisstofmijt worden veroorzaakt door een reactie op met name de uitwerpselen van de huisstofmijt. Huisstofmijten zijn witachtige beestjes die tot de familie van de spinachtige behoren. Ze zijn nauwelijks zichtbaar met het blote oog. Huisstofmijten zijn onschadelijk, behalve wanneer u hier allergisch voor bent. Huisstofmijten voelen zich het beste thuis op donkere en vochtige plaatsen bij een temperatuur van rond de 25 C. Doordat ze zich voeden met huidschilfers van mensen, zijn matrassen, dekbedden en kussens ideale plaatsen voor mijten. Huisstofmijten komen ook voor in kleding, tapijt, stoffering van meubilair en speelgoed (voornamelijk knuffelbeesten). Ook buitenshuis komt u in aanraking met huisstofmijt, bijvoorbeeld op scholen, restaurants en hotels, bioscopen en theaters. Welke klachten kunt u hebben? Huisstofmijten komen het hele jaar door, maar vooral in de herfst en winter. Dan is er een toename van het aantal mijten. In deze periode heeft u waarschijnlijk meer klachten dan in de rest van het jaar. De meeste klachten ontstaan vaak s nachts en s morgens bij het opstaan. We brengen gemiddeld acht uur per dag in bed door en komen op die manier in nauwe aanraking met de uitwerpselen van deze mijten. Bij beweging in bed komen de uitwerpselen in de lucht en deze ademt u dan in. Op deze manier wordt er een allergische reactie veroorzaakt. Klachten komen vooral voor in de slijmvliezen van de neus, ogen en longen. Klachten die u kunt hebben zijn: symptomen van astma, zoals moeite met ademhalen, piepen of hoesten, vooral s nachts; benauwdheid na het opmaken van het bed; benauwdheid na het verwisselen/leegmaken van de stofzuigerzak; wakker worden met een verstopte neus; niesbuien; jeukende en/of tranende ogen; eczeem. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 2 van 5
Wat is het verschil tussen allergene en niet- allergene prikkels? Naast allergene prikkels komen ook niet-allergene prikkels voor. Deze worden door andere stoffen veroorzaakt en kunnen ook klachten geven als u daar gevoelig voor bent. De niet allergene prikkels zijn onder te verdelen in: Prikkelende stoffen die u inademt, zoals baklucht, tabaksrook, parfum. Prikkelende stoffen die u inneemt, zoals sommige toevoegingen aan voedingsmiddelen. Bepaalde weersomstandigheden, zoals mist, koude lucht. Mensen met een allergie reageren vaak extra sterk op niet-allergene prikkels. Het neusslijmvlies raakt eerder geïrriteerd. De reactie van het lichaam op niet-allergene prikkels kan sterk lijken op een allergisch reactie. Wat is de behandeling? De behandeling van een allergie bestaat uit het zoveel mogelijk vermijden van contact met stoffen waarvoor u allergisch bent. Voor hooikoorts en huisstofmijt is dat erg moeilijk. Daarom is het vaak nodig om medicijnen te gebruiken om de klachten te verminderen. Dit kunnen tabletten zijn. Of medicijnen die worden ingespoten in de neus of druppels voor in de ogen. De enige manier om de oorzaak van hooikoorts en een allergie tegen huisstofmijt goed te behandelen, is om uw lichaam te laten wennen aan de stof waar u allergisch op reageert. Deze behandeling heet immunotherapie. Dit betekent: het minder gevoelig maken. Het doel van de immunotherapie is om u minder allergisch te maken. Hierdoor hoeft u minder of helemaal geen medicijnen meer te gebruiken. Immunotherapie Uw KNO-arts wil met immunotherapie de onderliggende oorzaak van de allergie aanpakken. Door een langere tijd een bepaalde hoeveelheid van de stof waar u allergisch voor bent toe te dienen, kan uw immuunsysteem gewend raken aan deze stof. Uw immuunsysteem kan op den duur minder of niet meer reageren op het allergeen. Hierdoor heeft u minder of geen last meer van uw allergieklachten. Uit onderzoek blijkt dat immunotherapie een goede invloed kan hebben op het natuurlijk beloop van de ziekte. De behandeling heeft een gunstig effect op klachten zoals de loopneus, jeukende en/of tranende ogen en niezen. Immunotherapie kan ook een gunstige invloed hebben op de late allergische reacties waarbij de ontstekingscellen betrokken zijn. Dit kan voor u betekenen dat u minder last heeft van verstopte neus, hoesten, piepende ademhaling die gepaard kan gaan met gevoel van benauwdheid. De behandelingsvorm van immunotherapie voor hooikoorts en huisstofmijt bestaat uit het toedienen van de stof waar u allergisch voor bent. Dit gebeurt met injecties net onder uw huid. De totale behandeling duurt drie tot vijf jaar. Deze periode is nodig omdat uw lichaam tijd nodig heeft om tolerantie op te bouwen tegen de stof waarop het allergisch reageert. Het resultaat dat u na het afronden van de behandeling bereikt heeft, blijft meestal ook aanhouden. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 3 van 5
Wat gebeurt er bij immunotherapie? U krijgt een serie van injecties van het allergeen waar u allergisch voor bent. Dit ziet er als volgt uit: Bezoek 1 t/m 15, u krijgt iedere week één injectie (van ieder allergeen). Na iedere injectie wacht u 30 minuten in de wachtkamer. Bezoek 16 is twee weken na bezoek 15. Ook dan krijgt u weer één injectie (van ieder allergeen). Daarna wacht u 30 minuten in de wachtkamer. Daarna krijgt u iedere maand één injectie (van ieder allergeen) gedurende drie tot vijf jaar. Dit gebeurt bij uw huisarts als dat mogelijk is. Hoe bereidt u zich voor? Sommige patiënten moeten één uur voor het tijdstip van de injectie, een tablet antihistamine innemen. Als dat voor u van toepassing is, hoort u dat van uw arts. Voor de injectie Op de dag van de injectie mag u geen allergische klachten of een infectie hebben. Trekt u ruim zittende bovenkleding aan. Dit vanwege de prik in de bovenarm. In de periode van immunotherapie mag u geen andere inentingen krijgen. Bijvoorbeeld reisvaccinaties. Moet u toch een vaccinatie krijgen? Zorg dan dat u deze minimaal twee weken vóór de allereerste injectie heeft gehad. Vertel de doktersassistente of u last heeft gehad van de vorige injectie. Na de injectie Als u de injectie heeft gehad, wacht u 30 minuten in de wachtruimte. In de eerste twaalf uur na de injectie mag u: - zich niet extra lichamelijk inspannen; - niet heet douchen; - niet naar de sauna; - geen uitgebreide maaltijden eten; - geen alcohol drinken. Heeft u griep of voelt u zich niet fit? Dan belt u naar de polikliniek. Zij overleggen met de KNO-arts of u uw injectie mag krijgen. Wat zijn de risico s? Tijdens het geven van de injecties kunt u de allergieklachten krijgen die u normaal in het allergieseizoen heeft. Deze klachten kunt u onderdrukken met dezelfde medicijnen die u ook in het allergieseizoen gebruikt. Wanneer u deze niet heeft, kunt u de KNOarts om een recept vragen. Deze medicijnen worden niet standaard vergoed door uw zorgverzekeraar. Informeer hiervoor bij uw zorgverzekeraar. Bijwerkingen komen niet vaak voor. Soms krijgt u last van plaatselijke- of algemene reacties. De plaatselijke reacties bestaan uit zwelling, roodheid, jeuk en/of gevoeligheid rondom de injectieplaats. Deze zwelling (bult) mag niet groter zijn dan acht cm. Wanneer dit zo is, neemt u contact op met de polikliniek. In zeldzame gevallen kunnen onderhuidse zwellingen ontstaan op de plek van de injectie. Deze verdwijnen gewoonlijk binnen twee tot zes weken. Algemene reacties kunnen bestaan uit jeukende, tranende ogen, verstopte neus, loopneus en galbulten. Verder kan hooikoorts en kortademigheid optreden. In zeer uitzonderlijke gevallen zijn de algemene reacties ernstiger en kan uw bloeddruk dalen. Wanneer dit het geval is, krijgt u een injectie met medicijnen die er voor zorgt dat de bloeddruk weer stijgt. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 4 van 5
Vanwege deze mogelijke reacties moet u na iedere injectie ongeveer 30 minuten wachten in de wachtkamer. Wat is het resultaat van immunotherapie? Het eerste jaar van de behandeling mag u verwachten dat u minder klachten tijdens het allergieseizoen heeft gehad. Maar ook dat u beter reageert op de medicijnen die de klachten tegenhouden. Om een goed resultaat te krijgen, zeker op langer termijn moet u deze behandeling drie tot vijf jaar lang, ieder jaar herhalen. Zijn er problemen of heeft u klachten na de behandeling? Heeft u later op de dag dat u behandeld bent of de dagen hierna nog klachten? Dan belt u naar de polikliniek Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Tijdens kantooruren, telefoonnummer: (073) 553 60 70. Buiten kantoortijden de Spoedeisende Hulp, telefoonnummer: (073) 553 27 00. Kunt u niet naar uw afspraak komen? Laat u dit dan zo spoedig mogelijk aan ons weten. In uw plaats kunnen we iemand anders helpen. Voor meer informatie kunt u ook kijken op onze website: www.jbz.nl Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 5 van 5