INFORMATIE De tweede fase 2014 BORNEGO COLLEGE GOED VOOR ELKAAR! WWW.BORNEGO.NL
VESTIGINGSDIRECTEUR dhr. P. Durieux T Bornego (0513) 80 18 26 T Privé (0527) 61 51 44 E pdurieux@bornego.nl Teamleider dhr. K. van den Akker T Bornego (0513) 80 18 27 T Privé (0515) 53 30 60 E kvandenakker@bornego.nl Leerlingcoördinator mw. F.J. van der Zee-Dijkstra T Bornego (0513) 80 18 31 T Privé (0513) 68 91 60 E fvanderzee@bornego.nl Vestigingscoördinator dhr. G.J. Wolters T Bornego (0513) 80 18 28 T Privé (058) 213 20 41 E gwolters@bornego.nl Decaan Havo mw. J. Elbert T Bornego (0513) 80 18 23 T Privé 06 230 166 43 E jelbert@bornego.nl Decaan Vwo dhr. F. Meindertsma T Bornego (0513) 80 18 24 T Privé (0513) 62 67 62 E fmeindertsma@bornego.nl INHOUD DE TWEEDE FASE Op naar klas 4 3 Goede begeleiding 5 Naar havo, atheneum of gymnasium 6 Je profielkeuze 6 De indeling van vakken in klas 4 7 Je examenjaar 9 Begrippenlijst 10 Vragen? 11 OP NAAR KLAS 4 Ga jij volgend jaar naar klas 4 van de havo of het vwo op Bornego? Dan moet je binnenkort enkele keuzes maken. In dit boekje vind je informatie die je helpt bij het maken van die keuzes. Zo lees je bijvoorbeeld over de verschillende profielen en de vakken die je krijgt in klas 4. Meer verantwoordelijkheid Verder hebben we op school een stilteruimte. De bovenbouw van havo of vwo heet ook wel Deze is bedoeld om zelfstandig te studeren. Je de Tweede Fase. Je krijgt dan les volgens een moet hier wekelijks enkele uren aan het werk weekrooster. Voor de meeste vakken krijg je een zijn, bijvoorbeeld om huiswerk te maken. studiewijzer waarin staat wat er moet gebeuren en wanneer. Maar in de Tweede Fase ga je ook Toetsweek steeds meer zelf plannen. Bijvoorbeeld wanneer Aan het eind van het schooljaar heb je een toetsweek, er zijn dan geen lessen. je je boeken leest voor Engels of Nederlands. Of wanneer je aan een praktische opdracht werkt. Je krijgt dus meer verantwoordelijkheid dan in de onderbouw. Zo leer je alvast studeren zoals op het hbo of de universiteit. Alleen kun je nú nog extra hulp vragen van je mentor of van vakdocenten. Een vast programma Komend jaar werk je samen met je klasgenoten en docenten een vastgesteld programma door. Hoe dat programma er precies uitziet, staat in het PTA (Programma van Toetsing en Afsluiting). Hierin kun je lezen wat je voor elk vak moet doen en waarover de toetsen gaan. Het PTA vind je aan het begin van het schooljaar op de electronische leeromgeving (Moodle) en de website. Verschillende studieruimtes In de Tweede Fase breng je onderwijstijd door in verschillende ruimtes. Zo volg je gewone lessen in de diverse leslokalen tijdens zogenaamde contacturen. Daarnaast hebben we op Bornego Lyceum een ruime mediatheek. Hier kun je boeken lenen, werken in kleine groepjes, opdrachten uitvoeren op internet of verslagen maken op de computer. 2 3 Bornego College - Goed voor elkaar!
GOEDE BEGELEIDING In de Tweede Fase werk je veel zelfstandiger dan je gewend was in klas 3. Natuurlijk krijg je daarbij volop begeleiding. Je mentor Iedereen krijgt in de Tweede Fase een mentor toegewezen. Dit is een docent van wie je ook gewoon les krijgt. Aan het begin van klas 4 staan er mentorlessen op je lesrooster. Je mentor legt dan van alles uit over de Tweede Fase en hoe je het best kunt studeren. Ook heb je regelmatig een persoonlijk gesprek met je mentor. Bijvoorbeeld over je prestaties of over je werkhouding. Verder houdt de mentor contact met je ouder(s)/verzorger(s). De leerlingcoördinator De leerlingcoördinator is degene die de dagelijkse gang van zaken regelt op school. Je krijgt bijvoorbeeld met je leerlingcoördinator te maken als je vrij wilt vragen, als je afwezig bent geweest of als je te vaak te laat bent gekomen. De decaan Bij de decaan kun je altijd terecht voor informatie over studie- en beroepskeuze. In klas 3 geeft de decaan al enkele lessen als voorbereiding op de juiste profielkeuze. Ook in de Tweede Fase begeleidt de decaan je bij de keuze voor het vervolgonderwijs. Mijn profiel is afgestemd op wat ik wil en wat ik kan. Ik heb vorig jaar examen vmbo-t gedaan en wil hierna graag de opleiding biologie en medisch labaratoriumonderzoek volgen. Dat kan met het profiel natuur & techniek. Het vervelende is dat ik zowel dyslexie heb als dyscalculie. Daardoor draai ik letters en cijfers om. Ik heb daarom gekozen voor vakken als wiskunde-b, scheikunde, natuurkunde en biologie. Dat zijn vakken die ik leuk vind en waarvoor ik niet veel hoef te stampen. De overstap van vmbo-t naar havo is wel groot. Ik moet er veel voor doen, maar ik heb vertrouwen dat het goed komt. Ilse Kuiper (Klas H4e, profiel natuur & techniek) 4 5 Bornego College - Goed voor elkaar!
NAAR, ATHENEUM OF GYMNASIUM Op de vestiging Bornego Lyceum kun je kiezen JE PROFIELKEUZE Of je nu havo of vwo doet, in de derde klas moet DE INDELING VAN VAKKEN IN KLAS 4 In de onderbouw ben je gewend om met al je Het vrije deel Op de havo mag je ook één vak kiezen in het uit drie opleidingen: havo, atheneum en gymna- je een profiel kiezen. Hierover krijg je in decem- klasgenoten dezelfde vakken te volgen. In de vrije deel, maar dit hoeft niet. Op het vwo moet sium. Na de havo kun je naar een hbo-opleiding. ber en januari mentorlessen. In februari/maart Tweede Fase gaat dit anders. Iedereen kiest je één of twee vakken kiezen in het vrije deel. Na het atheneum of gymnasium (samen vwo ge- maak je je definitieve keuze. Je kunt kiezen uit z n eigen vakken, dus heeft bijna iedereen een Welk vak je kiest, mag je helemaal zelf bepalen. noemd) kun je een universitaire studie volgen. vier profielen. ander rooster. Je opleiding op de havo of het Dit is heel persoonlijk en afhankelijk van je la- Het verschil tussen atheneum en gymnasium is dat gymnasiasten in de onderbouw Latijn en Grieks hebben gevolgd, en atheneumleerlingen niet. Ook in de Tweede Fase volgen gymnasiasten Latijn en/of Grieks. Overigens zijn Grieks en Latijn vakken met een hoge studielast, waardoor de studiebelasting op het gymnasium hoger is dan op het atheneum. Voor de meeste gymna- Cultuur & Maatschappij Cultuur &Maatschappij is een voorbereiding op bijvoorbeeld het conservatorium, een talenstudie, (kunst)geschiedenis of sociologie. Economie & Maatschappij Met dit profiel kun je opleidingen doen zoals bedrijfseconomie, rechten, geografie en hotel- vwo bestaat uit vier verschillende delen. Elk deel heeft zijn eigen vakken. Het gemeenschappelijke deel Dit zijn de vakken die voor iedereen verplicht zijn. Zie tabel 1. Het profieldeel Binnen elk profiel zijn er verschillende vakken. tere studie. Overigens kun je op het vwo alleen een tweede vak in het vrije deel kiezen als dat past in het rooster; één vak kan altijd. Grieks en Latijn voor gymnasiasten Als gymnasiast kun je bij elk profiel Grieks en/of Latijn kiezen in het vrije deel. In het profiel Cultuur & Maatschappij kun je siumleerlingen is dit geen probleem: in de on- onderwijs. Sommige daarvan zijn verplicht, andere mag je Grieks of Latijn ook kiezen in het profieldeel. derbouw was de studielast immers ook al hoog. Natuur & Gezondheid Natuur & Gezondheid bereidt je voor op opleidingen zoals geneeskunde, milieukunde, logopedie en landinrichtingswetenschappen. zelf kiezen. In de tabellen 2 tot en met 5 kun je zien welke vakken elk profiel heeft. Het keuze-examenvak Dit is een verplicht extra vak. Je kunt kiezen uit PV&O Wanneer je geen vak in het vrije deel kiest, kan het zijn dat je te weinig uren maakt. In dat geval Natuur & Techniek Met dit profiel kun je opleidingen doen elk vak dat er in de Tweede Fase is binnen jouw havo-, atheneum-, of gymnasiumopleiding. bieden we Profiel Verdieping en Ondersteuning (PV&O) aan.binnen PV&O kun je je in een vak verdiepen en/of een vak extra oefenen. zoals werktuigbouwkunde, chemie en maritieme techniek. tabel 1 gemeenschappelijk deel Nederlands Engels Maatschappijleer Culturele en Kunstzinnige Vorming Lichamelijke oefening Godsdienst Nederlands Engels Maatschappijleer Algemene natuurwetenschappen ATHENEUM: Culturele en Kunstzinnige Vorming GYMNASIUM: Klassieke culturele vorming ATHENEUM: Duits of Frans GYMNASIUM: Grieks of Latijn Lichamelijke oefening Godsdienst tabel 2 profiel cultuur en maatschappij Duits of Frans Economie of Maatschappijwetenschappen Kunst-beeldend of Kunst-muziek of Duits of Frans (C&M) of Wiskunde C Economie Kunst-beeldend of Kunst-muziek of Duits of Frans/ Klassieke Taal (alleen gymnasium) 6 7 Bornego College - Goed voor elkaar!
tabel 3 profiel economie en maatschappij Economie Duits of Frans (mvt) of Management & Organisatie of Maatschappijwetenschappen (E&M) Economie Duits of Frans (mvt) of Management & Organisatie JE EXAMENJAAR In havo 5 of vwo 6 doe je eindexamen. Je sluit dan de meeste van je vakken uit de Tweede Fase af met een schoolexamen én een landelijk centraal examen. Het schoolexamen Tijdens jouw twee of drie schooljaren in de Tweede Fase maak je veel toetsen en opdrachten waarvoor je een cijfer krijgt. Sommige daarvan tellen alleen mee voor de overgang. Andere tellen ook mee voor je schoolexamen in havo 5 of vwo 6. Welke cijfers dat precies zijn, vind je voor elk vak in het PTA. De cijfers die je haalt in je examenjaar tellen in ieder geval mee voor tabel 4 profiel natuur en gezondheid Natuurkunde of Aardrijkskunde (N&G) Natuurkunde of Aardrijkskunde het schoolexamen. Je uiteindelijke schoolexamencijfer bepaalt de helft van je examencijfer. Overigens doe je voor de volgende vakken alleen schoolexamen en dus geen landelijk centraal examen: maatschappijleer, ANW, godsdienst, KCV, CKV, beeldende vorming, lichamelijke opvoeding, wiskunde D, NL&T en muziek. Het centraal examen In mei doe je in havo 5 of vwo 6 centraal schriftelijk examen voor bijna al je vakken. Het cijfer dat je hiervoor haalt, bepaalt de helft van je examencijfer. Op Bornego Lyceum geven de docenten je veel verantwoordelijkheid. Dat is ook wel logisch, maar het is soms ook wel lastig, ik ben namelijk vrij chaotisch met leren. Ik heb gekozen voor het profiel cultuur & maatschappij. In dat profiel zitten de tabel 5 profiel natuur en techniek Natuurkunde (N&T) Natuurkunde Wiskunde D of vakken die ik leuk vind, waar ik goed in ben en die aansluiten op wat ik hierna wil doen. Ik wil graag Romaanse talen studeren, mogelijk in combinatie met een studie politicologie. Daarmee zou ik bijvoorbeeld vertaler Frans kunnen worden voor het Brussels parlement. Jessica Horst (Klas V4c, profiel cultuur & maatschappij) 8 9 Bornego College - Goed voor elkaar!
BEGRIPPENLIJST In dit boekje ben je veel afkortingen en begrippen tegengekomen. We zetten een aantal hiervan nog even voor je op een rijtje en leggen ze uit. Algemene natuurwetenschappen (ANW) Bij ANW leer je vanuit een maatschappijkritische invalshoek te kijken naar de vakken natuurkunde, scheikunde, biologie en aardrijkskunde. Het vak is verplicht voor alle vwo-leerlingen. Centraal examen (CE) Aan het eind van het laatste schooljaar zijn er in het hele land examens op een vastgesteld tijdstip. Het afnemen van het CE gebeurt overal in Nederland op dezelfde manier en volgens strikte regels. Combinatiecijfer Dit is voor havoleerlingen het gemiddelde cijfer van het profielwerkstuk (PWS) en maatschappijleer. Voor vwo ers is dit het gemiddelde cijfer van het PWS, algemene natuurwetenschappen (ANW) en maatschappijleer. Dit cijfer moet 5,5 of hoger zijn. Op de afzonderlijke vakken mag je geen cijfer lager dan 3 hebben. Het combinatiecijfer staat op je cijferlijst aan het eind van havo 5 of vwo 6. Voor de overgang tellen deze vakken als individuele vakken mee. Culturele en kunstzinnige vorming (CKV) Dit is een kunstvak voor havo en atheneum dat vooral ervaringsgericht is. Denk aan theateren museumbezoek. Herkansingen Er zijn voor alle leerlingen 2 herkansingen voor SE-toetsen en 1 herkansing voor praktische opdrachten aan het eind van de opleiding (na de laatste toetsweek in het examenjaar). Keuze-examenvak Naast je profielvakken moet je een ander examenvak kiezen. Welk vak dat is, mag je zelf kiezen. Kunst-algemeen Dit vak laat zich het best omschrijven als kunst- en cultuurgeschiedenis. Kunst-muziek / kunst-beeldend Dit is het vak kunst-algemeen gecombineerd met het vak muziek of beeldende vorming. Maatschappijwetenschappen Bij het examenvak maatschappijwetenschappen leer je concrete, actuele en maatschappelijke vraagstukken te analyseren. Denk aan politieke besluitvorming, massamedia, criminaliteit en rechtsstaat, en mens en werk. Je kunt dit vak kiezen als je havo doet met het profiel cultuur & maatschappij of economie & maatschappij. Mediatheek Dit is de studieruimte op school waar je naslagwerken kunt lezen, boeken kunt lenen en computers kunt gebruiken. Natuur, Leven & Technologie (NLT) Centraal bij NLT staan het toepassen van de exacte vakken in de praktijk en het doen van onderzoek. Dit vak kun je alleen volgen in combinatie met vakken uit de natuurprofielen. Overgangsrapport Aan het eind van het jaar krijg je een overgangsrapport. Je krijgt dan een cijferoverzicht mee naar huis. Gedurende het cursusjaar kun je je cijfers bekijken via SOMtoday. Profielwerkstuk (PWS) Dit werkstuk maak je meestal met z n tweeën aan het eind van havo 4 of vwo 5. Dit is een onderzoeksopdracht over een onderwerp dat te maken heeft met één of meer van je vakken. Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA) Het PTA is één van de belangrijkste documenten van het leerjaar. In het PTA is voor elk vak per periode vastgelegd welke stof getoetst wordt en hoe dat gaat gebeuren. Je vindt daarin dus een overzicht van alle toetsen en praktische opdrachten. In het PTA staat ook hoe je cijfers worden berekend voor de overgang en voor het schoolexamen. Schoolexamen (SE) Alle vakken worden afgesloten met een schoolexamen. Hoe het schoolexamencijfer wordt berekend, staat in het Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA). De meeste vakken hebben behalve een schoolexamen ook een centraal examen. Stilteruimte In de stilteruimte kun je gaan zitten als je heel rustig wilt werken. Hier moet absolute stilte heersen, dus je kunt er niet aan groepsopdrachten werken. Studiewijzer De studiewijzer is een soort agenda voor één vak tijdens een bepaalde periode. Hierin staat precies wat je voor dat vak moet doen. Toetsweek In een toetsweek heb je geen lessen maar maak je theoretische toetsen. Tussenuren Tijdens de uren waarop je geen lessen op je rooster hebt staan, kun je aan zelfstudie doen. Dit kan ook op momenten dat een docent afwezig is. Je kunt dan werken aan één of meer vakken aan de hand van de studiewijzer. De mediatheek en de stilteruimte zijn hiervoor geschikte plaatsen. Vrije deel Het vrije deel bestaat uit één of twee vakken die je zelf mag kiezen. Voor havo bestaat het vrije deel uit maximaal één vak. Voor vwo bestaat het vrije deel uit één of twee vakken. Je kunt het vrije deel gebruiken om je vakkenpakket te verbreden. Wiskunde A Bij wiskunde A gaat het vooral over maatschappelijke en economische onderwerpen. heeft vooral te maken met technische onderwerpen. Deze wiskunde is vaak wat abstracter dan wiskunde A. Wiskunde C (alleen voor vwo) Wiskunde C is een wiskundevariant die speciaal is ontwikkeld voor het profiel cultuur & maatschappij. Wiskunde D (alleen voor vwo) Wiskunde D is bedoeld als verdieping en verbreding van wiskunde B. Het is een vak met veel uitdaging, praktische en actuele raakvlakken en meer algebraïsche vaardigheden. Met wiskunde D in je vakkenpakket ervaar je bij een latere bètastudie minder aansluitingsproblemen. VRAGEN? Wil je nog meer weten over de Tweede Fase op het Bornego College? Of zit je met een vraag? Op pagina 2 vind je een aantal namen en telefoonnummers van personen met wie je volgend jaar te maken krijgt. Je kunt gewoon contact met hen opnemen! Je krijgt hier op Bornego Lyceum veel vrijheid. Je moet je eigen planning maken. Op zich is dat wel een goede aanpak die aansluit op het vervolgonderwijs. Je moet zelfstandig leren werken, dat is soms wel lastig. Mijn profiel is economie & maatschappij. De vakken die in dit profiel zitten, liggen me wel en zijn leuk. Ik heb wiskunde A, economie, management & organisatie, aardrijkskunde, geschiedenis en maatschappijwetenschappen. Welke kant ik hierna op wil weet ik nog niet helemaal. Ik dacht eerst aan pabo of SPH, maar twijfel nu. Ik heb nog even om er over na te denken. Thom van der Leest (Klas H4c, profiel economie & maatschappij) 10 11 Bornego College - Goed voor elkaar!
Ik heb een dubbelprofiel: natuur & gezondheid en natuur & techniek. Een dubbelprofiel geeft meer mogelijkheden in de toekomst. Het zijn bovendien interessante profielen met leuke vakken. Vooral het vak biologie vind ik erg boeiend. De lessen en practica zijn leuk en je kunt er veel kanten mee op. Ik heb in totaal twee keuzevakken en het vak muziek. Daardoor moet ik wel met de nodige discipline mijn huiswerk maken. Gelukkig heb ik geen aardrijkskunde en economie meer. Daar was ik niet zo goed in. De vakken die ik nu heb vind ik allemaal leuk. Dat helpt. Hugo de Bokx (Klas V4a, profiel natuur & gezondheid en natuur & techniek) HEERENVEEN: Bornego Lyceum (hoofdvestiging en centrale dienst) Klas 3 t/m 5 havo en klas 3 t/m 6 vwo Bezoekadres: Ds. Kingweg 1 8446 KZ Heerenveen T (0513) 80 18 20 INFO@BORNEGO.NL Postadres: Postbus 597 8440 AN Heerenveen WWW.BORNEGO.NL 12