september 2013 www.svpromotie.nl

jaargang 62 nummer 1 september 2013 www.svpromotie.nl

DE PROMOOT Clubblad van Schaakvereniging 'Promotie' Jaargang 62 nummer 1 september 2013 Schaakvereniging 'Promotie' opgericht 6 oktober 1952 Clubgebouw: Sportcentrum Olympus, Voorweg 107, Zoetermeer, tel. (079) 341 95 96 Jeugd: Wijkcentrum De Leyens, Van 't Hoffplein 1, Zoetermeer Website: www.svpromotie.nl Contributie: senioren (vanaf 20 jr): 145,- / junioren (16-19 jr): 75,00 / studenten: 75,- / aspiranten (t/m 15 jr): 70,- plus 22,50 leskosten / alleen extern: 70,00 Donaties: minimaal 25,00 Bankrekening: 2405362 (NL79 INGB 0002 4053 62), t.n.v. Schaakvereniging Promotie, Zoetermeer Ereleden: H. Breuker, P. Briggeman, G. Eggink, J. Hagoort, J. Meijer, M. Nepveu, G. Swart, J. Veldhuizen bestuur naam adres telefoon + e-mail voorzitter secretaris J. van den Berg (Jaap) D. Th. Brinkman (Dirk) penningmeester W.P.M. Jutte (Willem) wedstrijdleider intern wedstrijdleider extern algemeen adjunct voorzitter jeugdcommissie M. Wichhart (Maarten) R. de Vries < vacature > (Rob) D.J.F. van Nies (Dingeman) Wildenberg 18 2716 ND Zoetermeer v.boisotring 97 2722 AB Zoetermeer Kadelaan 39 2725 BB Zoetermeer Linie 4 2652 HB Berkel en Rodenrijs Breitnerlaan 56 2391 GC Hazerswoude-Dorp Rhonestroom 22 2721 CC Zoetermeer (079) 321 42 59 bergvandenjb@hetnet.nl (079) 342 20 05 dthb@ziggo.nl (079) 331 35 81, (06) 24 51 67 10 w.jutte@hetnet.nl (010) 842 35 41 promotie.intern@upcmail.nl (0172) 58 73 35, (06) 22 41 94 68 r.de_vries@wxs.nl (079) 341 84 32 dingeman.vannies@xs4all.nl redactie clubblad De Promoot webmaster www.svpromotie.nl materiaalcommissaris naam adres telefoon + e-mail H.J. Alberts (Henk) R. de Vries R.R. Matai C. Schoon (Rob) (Rudi) (Chris) Trompstraat 98 2266 KL Leidschendam Breitnerlaan 56 2391 GC Hazerswoude-Dorp Noordwaarts 70 2711 HM Zoetermeer Caan van Necklaan 191 2281 BG Rijswijk (070) 320 64 29 h.j.alberts@hetnet.nl (0172) 58 73 35 r.de_vries@wxs.nl (079) 888 59 52 wmprom@hotmail.nl (070) 399 93 54 ccschoon2010@kpnmail.nl www.svpromotie.nl

zetten Inhoud blz Redactioneel redactie 2 Van de voorzitter Jaap van den Berg 2 Intern: Eindstand seizoen 2012-2013 Maarten Wichhart 3 Intern: Zomercompetitie 2013 Maarten Wichhart 4 Extern: De team-indeling Rob de Vries 5 Een Duo in Dortmund Manuel Nepveu 6 Paard tegen drie pionnen Erik Hennink 9 Leiden Chess 2013 [1] Jaap van den Berg 10 Het Puma Punku toernooi in La Paz, Bolivia Hans Meijer 13 SPA Chess 2013 Ruurd Kunnen 15 Wit/zwart speelt en wint redactie 16 De zetten van van Zetten: Leiden Chess 2013 [2] Maarten van Zetten 17 Het schaken heeft mij verlaten Harrie Boerkamp 19 Leiden Chess 2013 [3] Rudi Matai 22 Schemerspel Jaap van den Berg 24 Schaken op grote hoogte Henk Alberts 25 Voor de schaakdetectives [2] Rob de Vries 27 Gezwets vanaf de barkruk (deel zoveel) Hielke Kuipers 28 Uit de oude doos: Goed geslapen Frits Hoorweg 29 Vragen aan Geurt Gijssen Rob de Vries 31 Nederlandse Schaakpostzegel ter ere van Godfried Bomans Henk Alberts 32 Ledenlijst bestuur 34 Oplossingen problemen redactie 37 Agenda bestuur 38 [ 1 ] [ 2 ] [ 3 ] Stripunsky - Robson, kampioenschap USA 2013 Morozevitsj - Topalov, Grand Prix Thessaloniki 2013 Dragojlovic - Moroni, Lugano 2013 wit begint en wint zwart begint en wint wit begint en wint oplossingen: blz. 37 [ bron: Hans Ree, NRC ] september 2013 [ 1 ]

Redactioneel Henk Alberts Rob de Vries Omdat, mede in verband met sponsoring door een aantal (deels anonieme) leden (*), de financiën het toelaten weer minstens 4 maal per jaar een (papieren!) Promoot uit te brengen, èn omdat het vorige nummer alweer van 5 maanden geleden dateert, ontvangt U de eerste Promoot van dit seizoen een maand eerder dan gebruikelijk: in september in plaats van in oktober. Dat betekent wel dat er nog niet heel veel te vertellen valt over zowel de interne als de externe competitie ("elk voordeel heb z'n nadeel"), maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd door een overvloed van verslagen over de diverse zomertoernooien. Je zou dit nummer zelfs een "zomertoernooien-special" kunnen noemen! We kunnen het ook zo formuleren: Een zomertoernooien-special waarin Manuel iets onthult wat U niet verder moet vertellen, Hans Meijer vijf moeders blij maakt, Robby (2047) wint van Doggers (2227), Maarten een pet op zet ("de petten van van Zetten"?), Harrie niet tevreden is over zijn prestaties, en Rudi les krijgt van de arbiter. En waarin ook nog voorzitter Jaap geheugenverlies demonstreert (met een foto als bewijs ), Hielke denkt dat je bierdrinken kan naspelen, Henk een postzegel bespreekt, Rob de detectives weer aan het werk zet, en top-arbiter Geurt Gijssen uitlegt dat je in tijdnood streepjes mag zetten. Met andere woorden: lezen maar weer! (*) Voor de sponsor van deze Promoot: zie blz. 36 Van de voorzitter Jaap van den Berg Bij de start van het nieuwe seizoen hoort een nieuwe Promoot. En die ligt er ook. Deze editie staat in het teken van de zomertoernooien in binnen- en buitenland waaraan verschillende leden hebben deelgenomen. Dat gebeurde met wisselend succes, maar zoals ik op de startavond op 3 september al vertelde: "schaken is je tegenstander een donker bos inleiden, het bos waar twee plus twee vijf is en het pad waarlangs je het bos verlaat is slechts breed genoeg voor één van beiden". Het is een citaat van Michail Tal dat Tommy Wieringa in zijn boek "Dit zijn de mensen" gebruikt heeft. Wat mogen we verwachten van het nieuwe seizoen? Op het moment dat ik dit schrijf is zojuist bekend geworden dat we per 1 november de Olympus moeten verlaten. Hopelijk weten we meer als u dit leest. Mooi is dat ons ledenbestand stabiel blijft. Er is weliswaar een aantal mensen vertrokken, maar daar staat tegenover de komst van nieuwe leden en de terugkeer van aantal oude bekenden. We hopen dat we daarmee ook het (tijdelijk) vertrek van sterke spelers uit het eerste en tweede team kunnen opvangen. Tot slot nog een laatste citaat van Tal: " Toen ik Fischer vroeg waarom hij een bepaalde zet in onze partij niet gespeeld had, antwoordde hij: 'Je lachte toen ik de zet opschreef.' " Iedereen veel schaakplezier gewenst. [ 2 ] De Promoot

Competitie INTERN Maarten Wichhart Eindstand seizoen 2012-2013 groep 1 groep 2 pl speler punten rating TPR pl speler punten rating TPR 1 2 B. J. Bannink van den Bergh 456 357 2239 -- 2325 K 1886 1 2 F. H. Sieben Kuipers 263 242 -- 1711 166 175 0 3 R. Kevlishvili 429 1953 2204 3 H. Minnema 252 1814 165 4 4 J. Baas 324 1921 2005 4 M. Kanbier 230 1635 174 6 5 N. Peerdeman 345 1909 1971 5 D. Brinkman 226 1636 154 3 6 M. Wichhart 327 1921 1991 6 G. Eggink 219 1900 153 2 7 A. de Waal 330 -- 2002 7 W. van Dalen 252 1633 162 3 8 A. Schuurman Hess 315 1870 1832 8 J. van Lier 224 1477 172 3 9 H. Noordhoek 342 2075 1958 9 I. Tjin A Lien 206 -- 162 5 10 J. Sibbing 309 1968 1837 10 H. Knops 180 1779 128 9 11 L. Smaal 303 1843 1941 11 D. van Nies 196 1698 177 4 12 J. Blankespoor 342 1910 1930 12 V. van Rijkom 184 1333 152 1 13 H. Ouwens 315 1888 1918 13 P. Hijma 210 1509 151 9 14 Mi van Staden 279 1827 1812 14 E. Guijt 238 1704 162 1 15 R. Kunnen 327 1891 1981 15 Ma van Staden 178 1522 143 6 16 M. Nepveu 312 1936 1878 16 H. Breuker 210 1491 143 1 17 J. W. Duijzer 351 2081 2073 17 W. van Rijkom 186 1601 154 4 18 M. van Zetten 276 2154 1918 18 H. Bragonje 184 1403 147 7 19 M. Manoch 273 2017 1889 19 R. de Vries 182 1431 135 2 20 J. van den Berg 264 1740 1851 20 R. Matai 186 1646 170 4 21 R. Minnema 279 1748 1812 21 T. van Wissen 106 -- 1191 22 M. Hettfleisch 273 1593 1799 22 J. de Roo 164 1430 1262 23 H. Boerkamp 285 1935 1822 23 C. Schoon 164 1399 121 5 24 W. Tsai 243 1837 1765 24 G.S. Calje 108 -- 808 7 25 S. de Swart 297 2027 1798 25 E. Eveleens 183 1712 151 26 F.L. Calje 254 1027 1690 26 W. Jutte 152 1426 134 0 27 W. Broekman 318 2014 2154 27 M.D. Calje 132 729 122 1 28 J. Tan 267 1830 1826 28 T. van Onzen 126 -- 958 0 29 F. Martens 259 1645 1664 30 R. van Rijkom 250 1473 1764 31 B. Hoogland 273 1799 1706 32 J. Veldhuizen 221 1647 1659 33 G. Toxopeus 206 1662 1436 Omdat deze Promoot zo vroeg in het seizoen verschijnt dat er pas 1 ronde is gespeeld, hierbij niet de huidige stand, maar de eindstand van het vorige seizoen september 2013 [ 3 ]

Zomercompetitie 2013 Maarten Wichhart Uiteraard is ook tijdens de tropische zomer van dit jaar weer de traditionele zomercompetitie gespeeld. Een beproefd concept: twee speelronden per avond, alle spelers in een groep, ranglijst op percentage, tijdcompensatie voor de minder sterke speler, meespelen als je zint hebt, wegblijven als het niet uitkomt. Natuurlijk zijn er in de zomer redenen genoeg te bedenken om een avondje schaak over te slaan, maar om een rol van betekenis te kunnen spelen op de ranglijst moet wel de helft van de rondes gespeeld zijn, want anders worden er strafnullen uitgedeeld. In totaal waren er dit jaar 57 deelnemers te noteren waarvan er 30 ook in slaagden aan minimaal de helft van het aantal ronden mee te doen. Winnaar werd Bernard Bannink. Met 12 uit 14 en ruim 85% wist hij de concurrentie op flinke achterstand te zetten. Een nederlaag in de 15 e ronde tegen Maarten van Zetten leek het nog spannend te gaan maken. Helaas liet Maarten in de daaropvolgende ronden nog een aantal keer punten liggen, waardoor het twee ronden voor het einde eigenlijk al niet meer mis kon gaan voor Bernard. Hij haalde hiermee zijn vierde zomerkampioenschap van deze eeuw binnen. Uiteindelijk eindigde Robby op de tweede plaats met 8½ uit 12 (70,8%) net voor Maarten van Zetten met 7 uit 10 (voor de snelle rekenaars, dit is 70%). Zomerkoning Erik Hennink, hij won 3 van de afgelopen 4 seizoenen, kwam dit maal niet verder dan de 7 e plaats. Hoogst geeindigde speler van buiten onze vereniging was Erik Middelkoop. Hij eindigde op een verdienstelijke vijfde plaats, samen met Paul van de Werve. Laatstgenoemde was vooraf een grote onbekende, maar hier kwam snel verandering in. Vanaf het begin draaide Paul bovenin mee, en hij wist tegen verschillende sterke spelers goede resultaten te boeken. We zijn dan ook blij dat Paul zich als lid bij ons heeft aangemeld. Een bijzondere vermelding verdienen ook Theo van Onzen en Han Baas. Zij waren alle speelavonden aanwezig, en kwamen allebei tot een totaal van 19 partijen. Nu de zomer weer voorbij is, kunnen we ons allemaal weer storten op de interne competitie. Als u dit leest is de eerste ronde alweer gespeeld. Hopelijk wordt het voor iedereen een sportief en succesvol seizoen. Veel succes gewenst! Invitatie-zeskamp 2013-2014 Zoals na het succes van de eerste editie in de lijn der verwachtingen lag is besloten ook dit seizoen een invitatie-zeskamp te organiseren. Aan deze tweede zeskamp zullen dezelfde spelers deelnemen als aan de eerste: Ben Ahlers, Bernard Bannink, Jan-Willem Duijzer, Erik Hennink, Robby Kevlishvili en Maarten van Zetten. Er wordt gespeeld op zes dinsdagavonden, steeds na een KNSB-zaterdag. De data zijn: 5 november, 10 december, 11 februari, 11 maart, 1 april [ 4 ] De Promoot

Competitie EXTERN Rob de Vries Team-indeling Promotie seizoen 2013-2014 P1 Promotie 1 KNSB 3G P2 Promotie 2 HSB Pr.kl. x TL x (non-playing) : John Tan ❶ alleen op dinsdag; op andere dagen Joost Mostert Bernard Bannink (FM) 2229 TL x Sipke de Swart 1972 Ben Ahlers 2094 Han Baas 1945 Henk Noordhoek 2058 John Tan 1871 Bert Ouwens 1931 Bauke Hoogland 1855 Jan van den Bergh 1930 Ruurd Kunnen 1855 Manuel Nepveu 1927 Ferdi Sieben 1796 Jan Blankespoor 1916 Wong Tsai ❶ 1773 Nico Peerdeman 1884 Jaap v.d.berg 1728 gemiddelde rating P1 1996 gemiddelde rating P2 1849 gemiddelde teamrating 3 e klasse ± 2000 gemiddelde teamrating Promotieklasse ± 1880 P3 Promotie 3 HSB 1A P4 Promotie 4 HSB 2B Maarten ("bierteam") Wichhart 1939 Dingeman van Nies 1675 Mildo van Staden 1851 Max Toxopeus 1665 Rens Minnema 1814 Rudi Matai 1653 Hamilcar Knops 1768 TL Jan Veldhuizen 1645 Hans Minnema 1767 Ed Eveleens 1638 x TL x Hielke Kuipers 1687 Frans Martens 1627 Dirk Brinkman 1668 Martin van Staden 1567 Erwin Guijt 1664 Ike Tjin A Lien 1510 gemiddelde rating P3 1770 gemiddelde rating P4 1623 gemiddelde teamrating 1 e klasse ± 1715 gemiddelde teamrating 2 e klasse ± 1600 P5 Promotie 5 (jeugd-1) HSB 2A P6 Promotie 6 HSB 3B x TL x (non-playing): Erwin Guijt ❷ niet op maandag + donderdag; ❹ niet op donderdag zarjen Schuurman Hess 1891 Jan van Lier ❷ 1514 Maurice Hettfleisch 1661 TL x Pieter Hijma 1497 Wouter van Rijkom 1645 Harry Breuker ❹ 1456 Franklin van der Vlies 1570 Rob de Vries 1448 Max Kanbier 1526 Jeroen de Roo 1419 Vincent van Rijkom 1325 Willem Jutte 1412 Fong Li Caljé 1198 Chris Schoon 1411 Torsten van Ham 972 Tibor van Wissen - gemiddelde rating P5 1474 gemiddelde rating P6 1451 gemiddelde teamrating 2 e klasse ± 1600 gemiddelde teamrating 3e klasse ± 1440 P7 Promotie 7 (jeugd-2) HSB 4 beschikbaar als invaller: x TL x (non-playing) : Arjen Schuurman Hess Paul van der Werve ❸ ± 2000? P7 (6-tal) wordt samengesteld door de jeugdcommissie Joost Mostert 2048 Sjaak Sibbing 1952 Gerhard Eggink 1898 gemiddelde rating P7? Jan Busman 1690 gemiddelde teamrating 4 e klasse ± 1230 ❸ inzetbaar in de loop van het seizoen ZIE OOK BLZ. 8 september 2013 [ 5 ]

Een Duo in Dortmund Manuel Nepveu Al zo'n twintig jaar wordt er door een groepje Promotianen in de zomer een buitenlands toernooi bezocht. Niet alleen bezocht overigens, ook gespeeld. In het verleden hebben daaraan meegedaan zulke illustere figuren als Frits Hoorweg, Ben Ahlers, Hans Meijer, Bernard Bannink, Gerhard Eggink, Willem Broekman, de betreurde Henk Luitjes en verder Henk Noordhoek en Manuel Nepveu. Je zou kunnen zeggen dat in de gouden dagen van SV. Promotie het grootste deel van het Eerste zich middels zo'n toernooi voorbereidde op het nieuwe seizoen in de KNSB-competitie. Sommige anderen gingen voor de gezelligheid mee. Maar... de tijden zijn veranderd. Frits en Ben hebben de vereniging verlaten, Hans bevindt zich op het zuidelijk halfrond en aan gene zijde van de Grote Plas, Bernard ging dit jaar aldaar schaken, Gerhard is getrouwd, Willem heeft wilde plannen, Henk L. leeft voort in onze herinnering. Ergo, alleen Henk N. en Manuel waren dit jaar nog beschikbaar voor een buitenlands toernooi. Vandaar de titel. Die is overigens heel neutraal gekozen. Als ik dit relaas voor de Telegraaf had geschreven, dan was de titel anders geweest. Bijvoorbeeld: Aartsvijanden in Dortmund tot elkaar veroordeeld. Ik had dan het sappige verhaal uit de mottenballen gehaald van die roemrijke dinsdagavond in juni 1988 waarop Nederland op het EK voetbal tegen West-Duitsland aantrad. Toen in het clublokaal van Promotie slechts twee figuren tegenover elkaar zaten, terwijl wedstrijdleider Eggink in de barruimte voor de tv hing. Er moest een partij uitgespeeld worden. De afgegeven zet kwam op het bord. Iemand voerde een zet uit en claimde remise. De ander keek niet-begrijpend en stelde dat de claim incorrect was, nu de zet was uitgevoerd. Tumult. Heisa. Een van de spelers wordt van het plafond geschraapt. Eggink belt later nog even met de wedstrijdleider van de HSB. De remiseclaim wordt toegekend. Vijanden voor het leven. EN DIE GAAN NU SAMEN NAAR DORTMUND! Nu ligt Dortmund niet ver van de Nederlandse grens. Trein naar Enschede, boemeltje naar Dortmund. Klaar is Kees. Niet helemaal. Bij station Enschede wordt er aan het spoor gewerkt en dat heeft gevolgen. Al met al kost het meer dan vijf uur om het relatief nabije Dortmund te bereiken. Op de terugweg blijkt een toch echt gereserveerde IC al weken helemaal niet te rijden. Dan is er alleen nog maar de route over Venlo. De reizigers komen nog juist voor het verstrijken van de datum weer in Zoetermeer aan, maar met wat extra pech had een hotel gezocht moeten worden. Overigens ontdekte Noordhoek een feilloze methode om met het door de Deutsche Bahn verstrekte elektronische reisdocument een maand lang gratis te reizen tussen Zoetermeer en Enschede. Zou de NS deze truc kennen? Dortmund. Wat zullen we er van zeggen? Een goede vriend van mij is nogal gecharmeerd van de stad, maar dat heeft toch vooral te maken met zijn waardering voor de plaatselijke voetbalclub, Borussia of zoiets. Noordhoek en ik hielden ons uitsluitend op in het centrum. Ja, er zijn heel veel terrasjes in het centrum en talrijke winkeltjes en winkelketens. Noordhoek voelde zich gezien de weersomstandigheden gedwongen een wufte broek te kopen in zo'n winkelketen. Toch jammer dat ik mijn fototoestel niet had meegenomen... Dortmund is een arbeidersstad. Er loopt veel jong spul rond en de tattoo-dichtheid is er werkelijk enorm. Tegenover het hotel was een winkel waar je als aanhanger van de Gothic-scene behoorlijk bediend wordt neem ik aan, tenminste. Onafhankelijk daarvan, veel mannen en ook vrouwen lubberen er vrolijk op los. Te dik, te vormeloos. Het Dortmundse bier is dan ook inderdaad niet slecht. Het hotel was voor de gelegenheid adequaat ik ben ruimhartig in die dingen - maar had zonder de geringste twijfel betere tijden gekend. Het werd gerund door een redelijk bejaard echtpaar, bijgestaan door andere ouden van dagen en wat jonger spul. Er waren op de gangen cabines met douche / wc en op de kamer was een eenvoudige wastafel. Het deed me denken aan mijn studententijd en de daarbij horende mores. Pissen in de wasbak bijvoorbeeld. Oeps, niet verder vertellen! [ 6 ] De Promoot

De temperaturen waren gedurende de toernooidagen flink hoog. De warmte bleef tussen de gebouwen hangen en de temperaturen op de bovenste verdieping van het hotel, waar Noordhoek en ik onze onderkomens hadden waren nog maar juist te verdragen. Alleen beneden, in wat je eventueel de lounge zou kunnen noemen, was het enigszins koel. Buiten lopen in de schaduw was al geen pretje met het extreem warme weer; in de volle zon was het een ware marteling. Maar laat ik toch ook zonder meer positieve dingen noemen. Er waren uitstekende Italiaanse restaurants en er was speciaal één ijssalon met terras waar het goed toeven was. Die ijssalon was zo te zien de plek waar zo'n beetje heel Dortmund zijn ijs vandaan haalde. Zelfs Noordhoek, die nooit naliet te vertellen hoeveel suiker er wel niet in allerhande versnaperingen zit die ik tot mij nam, ging zich met regelmaat te buiten aan ijscoupes. Het wordt tijd dat ik aandacht besteed aan het toernooi. Het toernooi? Er waren eigenlijk vier toernooien. De GMs zaten in het Schauspielhaus. De grote namen waren hier Kramnik, Adams, Wang Hao, Caruana en Leko. In het Rathaus, een eindje verderop, werden de drie andere toernooien verspeeld. Allereerst een toernooi voor getitelden van de tweede of derde garnituur, waarvan sommigen hier eventueel een GMnorm konden scoren. Uit Nederland deed Benjamin Bok mee. Dan het Sparkasse Open A voor het gemene volk met een rating van boven de 1900 en het Sparkasse Open B voor het overige gemene volk. Tijdens de ronden ging ik wel eens kijken bij de heer Bok. Hij had een melancholieke blik, die hij gedurende het hele toernooi niet heeft afgezet. Misschien omdat de GM-norm steeds verder uit zicht raakte? Hoe gingen de zaken in het Open A, waar het duivelse duo uit Zoetermeer aan de bak moest? Zoals gezegd was het gedurende het toernooi flink warm. Op straat werden op het hoogtepunt (dieptepunt?) temperaturen van 36 o C gemeten. In de toernooizaal was het minder warm, maar dat werd weer uitstekend gecompenseerd door een hoge vochtigheidsgraad. Zou het in de toernooizaal misschien gaan regenen? U begrijpt dat dit niet de meest ideale omstandigheden zijn om te schaken. Je kunt dan maar beter de zetten laten doen door Houdini of Rybka. Dat vond een Duitse IM in het Open blijkbaar ook. Na zeven ronden had hij nog geen halfje gemorst. Zijn partijen hadden een hoog Houdini-gehalte. Toen hij zijn elektronische vriend bij de wedstrijdleider mocht inleveren ter controle begon die elektronische vriend spontaan te trillen van vreugde. Enfin, de Duitse IM mocht zijn puntjes inleveren. Helemaal onverwacht was een en ander niet, want de jongeman had al eerder soortgelijke aandacht op zich weten te vestigen tijdens een toernooi en kennelijk had de wedstrijdleiding hem al stilletjes op de korrel. Ik noem zijn naam hier niet, maar zelfs slechts matig ervaren internetters zullen geen moeite hebben om die te achterhalen, indien dat de moeite waard gevonden wordt. Vervelend was wel dat als gevolg van dit fraudegevalletje in het Open geen normen meer verdiend konden worden. Hoe deed het duivelse duo het? Henk werd voortdurend naar beneden ingedeeld en dat bleef zo. U begrijpt dat dit een teken is dat het niet lekker liep. Psychologische ondersteuning van mijn kant bracht daarin geen verandering, maar dat zal de meesten van u wel weer niet verbazen. Het bleef, plastisch uitgedrukt, trekken aan een dood paard. Tijdens het verorberen van ijscoupes en dubbele espresso's vonden er diepgravende gesprekken plaats, maar ofschoon ik niet gebonden ben aan een beroepsgeheim ga ik daar niets van verklappen. Het feit ligt simpelweg daar: het toernooi gaat onze Henk flink wat ratingpuntjes kosten, 3½ uit 9 was echt veel te weinig. Had hij tijdens de rondes te weinig gedronken of teveel gegeten? Misschien gesnoven of van de pot met bloedlinke pilletjes gesnoept? Of is hij misschien over zijn hoogtepunt heen? Zit hij oncomfortabel op de wrede glijbaan naar beneden, zoals sommige anderen? Slechts Caïssa, de Sirene van het schaakspel, weet het antwoord. Wat mijzelf betreft, ik ben met 4 uit 9 hoger geëindigd dan mijn plaatsingsnummer. Een Frans variantje dat ik had voorbereid bleek tegen een 2200-speler goed te werken. Dat wordt iets voor het komende seizoen. Van de negen partijen die ik heb gespeeld is dat degene die niet door het toilet gaat. Tegen een Zweedse WIM van bijna 2200 begon ik na vier uur oppervlakkig te spelen met het te verwachten gevolg; september 2013 [ 7 ]

het verlies lag in elk geval niet aan de opening. Ik ben een keer getrakteerd geweest op 1 f4. Het was bloedje heet die dag. Mijn tegenstander zal daaronder hebben geleden en ik ook. Een variant die ik achter het bord had gezien en verworpen bleek volgens latere analyse met Houdini toch direct te hebben gewonnen. Tja, dan verdien je ook niet meer dan remise. Ik had ook het matige genoegen tegen een meisje van dertien aan te mogen treden. Meisjes van dertien zijn volgens cabaretier Paul van Vliet (uit de jaren zestig) wat ongelukkig en wat onhandig. Maar tegenwoordig zijn ze in schaaktoernooien vooral bloedgevaarlijk. Zij was in het A-toernooi toegelaten met een ELO-rating van 1641. Maar ik zweer u, iedereen op onze club met zo'n rating zou genadeloos afgemaakt zijn door deze Amina. Jammer alleen, dat ze echt veel te lang doorging in een verloren toreneindspel. Enfin, ze staat op de drempel naar de volwassenheid en dat gaat wel goed komen. Ze is overigens een half bordpunt boven me geëindigd. De eindconclusie. Dortmund is niet een stad waar ik per se naar terug wil. Het toernooi was zeker niet slecht georganiseerd we hebben het natuurlijk nog altijd over een Duits toernooi - maar de volledige (ook fysieke) scheiding tussen de GMs en het klootjesvolk vond ik niet bepaald aantrekkelijk. Vergeleken met bijvoorbeeld Dresden (drie maal getest), Oberwart (drie maal getest) en Velden (twee maal getest) was dat wel een minpunt. Spijt dat ik ben gegaan heb ik nu ook weer niet, maar voor de volgende zomer zal Dortmund toch niet mijn eerste keus zijn. En hoe was dat nou, op stap met Noordhoek? Heeft de eerder beschreven gebeurtenis nog een rol gespeeld? Welnu, Noordhoek liet me in de lounge van het hotel zien wat hij zoal in zijn database had staan. Een partij tegen mij kon ik me niet meer herinneren en toen maakte hij een onderkoelde opmerking waardoor ik prompt aan de gebeurtenis van eertijds werd herinnerd. Ik lachte breeduit. Henk doet alles heel doordacht, misschien wel eens té. Maar daaraan was ik natuurlijk wel gewend. En voor het overige ben ik van mening dat je iedereen moet nemen zoals hij is, met alle spinnenwebben die er tussen de oren zitten. Het zou zomaar kunnen dat die lange, onder verwijzing naar mijn persoontje, het met deze levensinstelling helemaal eens is! (vervolg van blz. 4) 1 e externe wedstrijden (per team) P1: zaterdag 21 september: Promotie 1 - Stukkenjagers 2 P2: maandag 23 september: BF/Wassenaar 1 - Promotie 2 P3: dinsdag 8 oktober: Promotie 3 - SHTV 2 P4: dinsdag 15 oktober: Rijswijk 4 - Promotie 4 P5: dinsdag 1 oktober: Promotie 5 - Haeghe Ooievaar 2 P6: dinsdag 8 oktober: Promotie 6 - HSV 2 P7: maandag 30 september: DSC 11 - Promotie 7 zaterdag 19 oktober 10e Breugemtoernooi [ 8 ] De Promoot

Paard tegen drie pionnen Erik Hennink Afgelopen seizoen is Promotie begonnen met een sterk bezette zeskamp. In de eerste ronde had ik met zwart verloren van Bernard, dus ik moest de tweede ronde winnen om nog aanspraak te kunnen maken op de eindoverwinning. Ik speelde met wit tegen Jan-Willem. E. Hennink - J.W. Duijzer 1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pc6 5.Le3 Dc7 6.Pc3 a6 7.Dd2 Pf6 8.f3 Pe5 9.0 0 0 Lb4 Tot zover de theorie. 10.g4 De theorie geeft: [10.Pb3 b5 11.Ld4 Le7] 10...d5?! Dit is een ambitieuze, maar gevaarlijke zet van zwart. Veiliger was: [10...b5 11.g5 Ph5] 11.g5 Pxf3?! [11...Lxc3 12.Dxc3 Dxc3 13.bxc3 Ph5] was een beter alternatief. 12.Pxf3 Pxe4 13.Dd4 Pxc3 14.bxc3 Een alternatief voor de tekstzet is: [14.Dxg7!? Pxa2+ 15.Kb1 Pc3+ 16.bxc3 Lxc3 17.Ld4 Db6+ 18.Lxb6 Lxg7 19.c4+=] 14...Lxc3 15.Dc5 Dxc5 16.Lxc5 Zwart heeft een stuk geofferd voor drie pionnen met een sterk centrum. Hij is echter nog niet ontwikkeld. [zie diagram] 16...g6 Beter was: [16...b5] 17.Td3 Lg7 18.Tb3? Het is lastig voor wit om een concreet plan te vinden. Met deze zet beoogde ik te voorkomen dat de loper van c8 naar c6 zou gaan met een zeer stevige stelling voor zwart. Een beter plan was: [18.Ld4 0 0 19.Lxg7 Kxg7 20.Tc3 b5 21.Tc7 Tb8 22.Ld3+=] 18...b5 19.Lg2 Ld7?! Beter was: [19...Lb7 20.Ld4 Lxd4 21.Pxd4 Ke7=] 20.Ld6 Ta7 [20...Tc8 21.Pe5 Lxe5 22.Lxe5 0 0 23.Tf1+-] 21.Pe5 f6 22.gxf6 Lxf6 23.Tf1 Le7 24.Lxe7 Kxe7 25.Tbf3? [25.Te3! en de zwarte stelling raakt overbelast, bijvoorbeeld: 25...Tf8 26.Txf8 Kxf8 27.Pxd7+ Txd7 28.Txe6+-] 25...Le8? Een begrijpelijke zet, maar faalt vanwege wit volgende zet. Beter was: [25...Tc7 26.Tf7+ Kd6 27.Txd7+ Txd7 28.Pxd7 Kxd7 29.Tf7+ Kd6 en zwart handhaaft zich.] 26.Pc6+! en zwart verliest materiaal na 26 Lxc6 27. Tf7+ 1 0 Met deze overwinning bleef ik in de race voor de eerste plaats. In de bloedstollende laatste ronde finishte ik op de eerste plaats door zelf van Ben Ahlers te winnen en doordat Robby Bernard versloeg. De eindstand: Bernard Bannink Maarten van Zetten Ben Ahlers Jan-Willem Duijzer Robby Kevlishvili Erik Hennink Bernard --- 0 w 1 z 1 w 0 z 1 w 3 Maarten 1 z --- ½ w 1 z 0 w 0 w 2½ Ben 0 w ½ z --- ½ w 1 z 0 w 2 Jan-Willem 0 z 0 w ½ z --- ½ w 0 z 1 Robby 1 w 1 z 0 w ½ z --- ½ z 3 Erik 0 z 1 z 1 z 1 w ½ w --- 3½ totaal september 2013 [ 9 ]

Leiden Chess 2013 [1] zie ook blz. 17 en 22 Jaap van den Berg 1. Algemeen Voor de zevende keer vond deze zomer het Leiden Chess Tournament plaats. De inmiddels ervaren organisatie onder leiding van Jan Bey had het weer prima voor elkaar. Het is te merken dat het al weer de zevende editie is. Voor de trouwe deelnemers heeft het toernooi ook het karakter van een reünie. Verdeeld over twee groepen streden bijna 150 schakers negen dagen lang om de prijzen. Promotie was goed vertegenwoordigd. Weliswaar bescheiden in de A-groep (alleen Maarten van Zetten), maar talrijk in de B-groep. Maar liefst zes Promotianen waren terug te vinden in deze groep. Eindstand LCT 2013: Groep A pl. naam punten TPR 1 Sethuraman Sethuraman 7½ 2681 10 Arthur Pijpers 6 2497 35 Maarten van Zetten 4½ 2168 Groep B pl. naam punten TPR 1 Marco de Mooij 7 2006 19 Jaap van den Berg 5 1743 33 Ed Eveleens 4½ 1732 36 Otto Berger 4½ 1761 40 Rudi Matai 4 1740 48 Ferdi Sieben 4 1637 70 Fong Li Calje 2 1130 De toernooileiding eindigde met een mooi bericht: hoofdsponsor Adhoc & Solide garandeerde ook zijn sponsoring van de editie in 2014, die plaats zal vinden van 11 t/m 20 juli 2014. Van harte aanbevolen, zeker bij Promotianen die een rol kunnen spelen in de A-groep en nu hun kunsten in de zomer in het buitenland vertonen. 2. Persoonlijk Het aardige van dit toernooi is dat het (goed) te combineren valt met je werk. Immers, door de week speel je 's avonds van af 19:00 uur en in het weekend overdag. Mijn start was voortvarend: 3½ uit 4. De eerste ronde was tegen een oude bekende: Otto Berger. Otto kwam beter uit de opening, maar na verlies van twee pionnen moest hij zich geleidelijk aan gewonnen geven. Hieronder de stelling die Otto na 26 Kd2 de tweede pion kost. [ 10 ] De Promoot

Otto Berger - Jaap van den Berg Stelling na 26. Kd2 Na 26. Pg4 is h2 niet meer te verdedigen: 27. Te2 Pxh2, 28. Txd8 Pxf3+, 29. gxf3 Txd8+, 30. Kc3, en zwart staat 2 pionnen voor. Het weekend leverde 1½ punt tegen de jonge talenten Adrian Mensing (uit Sliedrecht) en David Jongste (4 e in B-groep ONJK). Maandagavond wachtte Geert van der Wulp. Het slot van deze partij stond al op de website. Het was voor mij (met wit) een fijne aanvalspartij. Hieronder het verloop. 1. e4 g6, 2. d4 d6, 3. c3 Lg7, 4. Le3 Pf6, 5. f3 0 0, 6. Ld3 Pbd7, 7. Pe2 e5, 8. 0 0 Te8, 9. Pd2 b6, 10. Pg3 Lb7, 11. d5 a5, 12. c4 Tf8, 13. Tb1 Pe8, 14. Lc2 Tb8, 15. De1 Lc8, 16. Pb3 f6, 17. Pc1 De7, 18. Pd3 f5, 19. exf5 gxf5, 20. Ph5 f4 Dit kost een pion, wit kan f4 gewoon slaan: 21. Lxf4 Tf7, 22. Pxg7 Pxg7, 23. Ld2 La6, 24. b3 Pf5, 25. Pf2 Pd4, 26. Le4 b5, 27. Pg4 Kg7, 28. cxb5 Lxb5, 29. Tf2 h5, 30. Pe3 Tbf8, 31. Pc4 a4, 32. De3 Pc5, 33. Dh6+Kg8, 34. Lg6 Tg7, 35. Lg5 Dd7, 36. Pe3 e4, 37. Dxh5 Pe2+, 38. Kh1 exf3, 39. gxf3 axb3, 40. axb3 c6, 41. Pg4 Pf4 Nu is het mat in 3: 42. Ph6+ Kh8, 43. Pf7+ Kg8, 44. Dh8# Aan deze mooi start kon ik geen goed vervolg geven. Drie nederlagen op rij wierpen mij ver terug in het klassement. De eerste was met wit tegen Wessel Braggaar (3 e in B-groep ONJK) tegen wie ik iets te voortvarend in de aanval ging. Ook de nederlaag een dag later (met wit) tegen Frank Hordijk was het gevolg van het feit dat mijn tegenstander de aanval kon overnemen. Hieronder deze partij. september 2013 [ 11 ]

1. e4 c6, 2. d4 d5, 3. e5 Lf5, 4. Pf3 e6, 5. c3 c5, 6. Le2 Pc6, 7. 0 0 cxd4, 8. cxd4 Tc8, 9. a3 h6, 10. Pc3 a6, 11. Ld3 Lxd3, 12. Dxd3 Pge7, 13. Pe2 Pf5, 14. Pg3 Pxg3, 15. fxg3 Db6, 16. b4 g5, 17. Le3 Lg7, 18. g4 Pe7, 19. h4 gxh4, 20. Pxh4 Tc4, 21. Tac1 Dc6, 22. Pf3 0 0, 23. Dd2 f5, 24. g5 h5, 25. Ph4 De8, 26. De2 b5, 27. g3 Df7, 28. Kg2 Tfc8, 29. Th1 Txc1, 30. Lxc1 Tc3, 31. Ld2 Tc4, 32. Le3 Tc3, 33. Kf2 f4, 34. gxf4 Pf5, 35. g6 Dc7, 36. Pxf5 Tc2, 37. Ld2 exf5, 38. Tc1 Lh6 In de voorgaande zetten heb toegelaten dat mijn tegenstander onder de druk uit kon komen en de c-lijn tot zijn beschikking kreeg. 38 Tc1 is gewoon een blunder. Ik had Dd3 moeten spelen en hij kan niet profiteren van de c-lijn. Gelukkig straft hij de blunder niet af, maar weet die te overtreffen met Lh6. Echter, op mijn beurt zie ik niet dat hij de fout in gaat. Na 39. e6 Kf8, 40. e7+ Dxe7 verliest hij zijn toren. Helaas niet gezien. In het vervolg krijgt Hordijk de overhand en wint de partij. 39. Txc2 Dxc2, 40. e6 Kf8, 41.Kg3 Ke7, 42. De3 Dd1, 43. Kf2 Dh1, 44. Ke2 Dg2+, 45. Kd3 Lg7, 46. Le1 De4+, 47. Dxe4 fxe4+, 48. Ke3 Kxe6, 49. Lh4 Kf5, 50. Lg5 Kxg6, 51. Lh4 Kf5 0 1 De gifbeker was nog niet leeg. Vrijdag trof ik Hordijks clubgenoot van Oegstgeest Wessel Volders. In een miniatuurtje van 12 zetten verloor ik een stuk en kon ik meteen opgeven. Ik bleek in zijn favoriete variant van het Italiaans beland te zijn. Het herstel volgde in het slotweekeinde met weer 1½ uit 2. Citaat van de maand [1] Uit een mail van de voorzitter aan de wedstrijdleider extern: "Heeft de winnaar van de zeskamp nog wat gekregen eigenlijk?" Antwoord: onderstaande foto (gepubliceerd op svpromotie.nl) Commentaar van de redactie: Wie heeft die fles eigenlijk leeggedronken? [ 12 ] De Promoot

Het Puma Punku toernooi in La Paz, Bolivia Hans Meijer De laatste keer dat ik aan een schaaktoernooi, deelnam was drie jaar geleden in 2010. Dat was het schaakkampioenschap van Bolivia. Ik werd toen tiende van de twaalf deelnemers. Na dat toernooi heb ik het schaken lange tijd op een laag pitje gezet. De komst van Henk Alberts, Bernard Bannink en Rens Minnema naar Bolivia deed mij echter mijn schaakbord weer tevoorschijn halen. In het hooggelegen La Paz wachtte van 30 mei tot 2 juni 2013 het Puma Punku toernooi op ons. Een toernooi dat ik samen met Alan Borda en Carlos Saavedra georganiseerd had. In de Aymara taal betekent Puma Punku de poort van de puma. Puma Punku is onderdeel van een tempelcomplex op de beroemde archeologische site Tiwanaku bij La Paz. Het Puma Punku toernooi telde zeven ronden en werd, zoals in Bolivia gebruikelijk is, verdeeld over vier dagen verspeeld. Van de zestig deelnemers waren de kanshebbers voor de eindoverwinning Carmelo Gutierrez (Elo 2253) uit Peru, Bernard Bannink (2246), William Iturry (2231) uit Peru en Boris Ferrufino (2211) uit Bolivia. Als outsiders beschouwde ik mijzelf (2197), Henk Alberts (2186), Carlos Saavedra (2179), Alejandro Parraga (2163) en Kevin Celis (2134). Aan het einde van het toernooi zag de ranglijst er als volgt uit: 1. Carlos Saavedra (6 punten), 2. Carmelo Gutierrez (5.5), 3. Maria Eugenia Ramirez (Elo 1996; 5.5), 4. Alejandro Parraga (5), 5. Boris Ferrufino (5), 6. Bruno Lopez (1734; 5), 7. Bernard Bannink (5), 8. Henk Alberts (5), 9. Mario Medrano (2085; 5), 10. William Iturry (5), 11. Renan Coro (1922; 5), 12. Nilo Saavedra (2035; 5). Van de vier kanshebbers en vijf outsiders ontbreken Kevin Celis en ik. Celis trok zich na vier ronden terug uit het toernooi en ik eindigde met 4.5 punten als dertiende. De kleine Alteña Maria Eugenia Ramirez was de grote verrassing van het toernooi. Zij legde beslag op de derde plaats. De kleine verrassingen waren de jongeren Bruno, Mario en Renan en senior Nilo. Nilo was mijn grote concurrent voor de seniorenprijs die hij dus nipt voor mijn neus wegkaapte. Mijn eigen optreden tijdens dit toernooi liet het nodige te wensen over. Ik speelde zelfs geen bijrol. Van de eerste twaalf schakers trof ik er slechts drie. Ik speelde remise tegen Bruno Lopez en William Iturry en won van Renan Coro. Hieronder mijn indrukken van de zeven partijen die ik in La Paz speelde. In de eerste ronde won ik vrij gemakkelijk van de piepjonge Milder Avila die nog geen Elo rating achter zijn naam had staan. In de tweede ronde trof ik de twintig jaar oude Renan Coro (1922). In deze partij bereikten we een pot remise eindspel van paard tegen loper met ieder nog zes pionnen. Een remise voorstel van mijn kant sloeg mijn tegenstander af. Mijns inziens kon hij kiezen uit zelf remise aanbieden of harakiri plegen. Na diep nadenken koos Renan voor harakiri. De ronde daarna zat de veertienjarige Bruno Lopez (1734) tegenover mij aan het bord. Bruno is een veelbelovend schakertje die in de tweede ronde van Nilo Saavedra gewonnen had zodat opletten geboden was. Hans Meijer (2197) Bruno Lopez (1734), Puma Punku La Paz, 31 mei 2013 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Pf3 Pf6 4.Pc3 c6 5.e3 Pbd7 6.Ld3 dxc4 7.Lxc4 b5 8.Ld3 a6 9.a4 Mijn eigen variant van de Meraner opening. 9...b4 10.Pe4 Lb7 11.Ped2 a5 12.De2 Le7 13.e4 0 0 14.e5 Pd5 15.Pe4 c5 16.dxc5 h6 Uiteraard is 16...Pxc5 17.Pxc5 Lxc5 verhinderd vanwege 18.Lxh7. Sterk was hier 16...Dc7. 17.Pd6 Pxc5 18.Pxb7 Pxb7 19.De4 g6 20.Lxh6 Pc5 21.Dd4 Pf4 Nu lijkt 21...Pb3 te winnen maar daarop volgt 22.Dg4 Pxa1 23.Lxg6 en wit heeft een winnende aanval en na 22.Dg4 Kh7 wint wit met 23.Lxf8. 22.Lc4 Pfd3+ 23.Lxd3 Pxd3+ 24.Ke2 Dxd4 25.Pxd4 Pxe5 26.Lxf8 Lxf8 27.Thc1 Lg7 28.Tc2 Pd7 29.Pb3 Pb6 30.g3 Kf8 31.Tc6 Pd5 32.Tb1 Lf6 33.Kd3 Ld8 34.Pc5 Ke7 Interessant was 34...b3. 35.b3 Lb6 36.Kc4 Tb8 37.Te1 Pc7 38.f4 Pe8 39.Td1 Pf6 40.Te1 Pe8 41.Kd3 Td8+ 42.Kc2 Tb8 43.Te2 Pc7 44.Td2 Pd5 45.Td3 La7 Hoe moet wit in onderstaande stelling voortzetten? Bernard Bannink stelde voor om het witte paard om te spelen naar e5. Daar valt wat voor te zeggen. Ik zag echter een afwikkeling naar een gunstig toreneindspel. september 2013 [ 13 ]

46.Txd5 exd5 47.Tc7+ Kd6 48.Txa7 Kxc5 49.Txa5+ Kd4 50.Kd2 Ke4 Naar deze zet had ik niet gekeken. Mijn oorspronkelijke plan was om met 51.Tb5 voort te zetten en ik had die zet uiteraard moeten spelen want na 51...Th8 52.Txb4 Kf3 53.a5 of 51...Th8 52.Txb4 d4 53.h4 staat wit gewonnen. Het verhinderen van het binnendringen van de zwarte koning leek me ook goed en zonder na te denken speelde ik 51.Ke2 Th8 52.h4 Tc8 en realiseerde me toen dat mijn winnende voordeel in rook was opgegaan. Op de 81ste zet kwamen we remise overeen. ½ ½ Mijn tegenstander in de vierde ronde was Pablo Arias (2084). Tijdens deze partij bleek wederom dat de e6 variant van de Siciliaan de veiligste manier is om een gelijke stelling te bereiken. Een onnauwkeurigheid van mijn kant leidde naar een stelling met ongelijke lopers plus dames waarin Pablo op de aanval kon spelen. Zwak verdedigen van mijn kant had tot gevolg dat ik kansloos verloor. In de vijfde ronde tegen Pedro Aguilar (1987) maakte ik het wel erg bont. Pedro speelde het lopereindspel niet erg handig waardoor ik gewonnen kwam te staan. Nadat ik eerst een eenvoudige winst links liet liggen bereikten we de volgende stelling: Wit Kd5 en pionnen op e3 en g4; Zwart Kc2 en Lb2. Wit aan zet. De opgave luidt hoe wint wit? Voor de oplossing zie de endgame database van shredderchess.com. Uiteraard deed ik het verkeerd waarna ik in remise moest berusten. In de zesde ronde volgde een plus remise met zwart met een e6 Siciliaan tegen de Peruaan Milton Iturry (2231) waarna ik in de zevende ronde van Javier Accinelli (2088) won. Een overwinning waarvoor ik alle medewerking kreeg van Javier, die na een nachtje pokeren niet al te fris achter het bord verscheen. Waar eindigden de vijf Nederlanders? Bernard Bannink werd zevende (5 uit 7), Henk Alberts achtste (5 uit 7), ik dertiende (4.5 uit7), Rens Minnema negentiende (4 uit 7) en Karel de Graaf uit Santa Cruz, ooit Leidschendam, werd 39ste (3 uit 7). Van mijn punten scoorde ik 3.5 uit 6 tegen een gemiddelde tegenstand van Elo 2008. Gelet op mijn eigen rating van 2197 een mindere score waarmee ik 12 ratingpunten inleverde. 17.cxd5 exd5 18.Lxd5+ cxd5 19.Dxd5+ Kh8 20.Dxb7 Pb6 21.Tac1 Tf7 22.Tc7 Txc7 23.Dxc7 Dc6 24.De7 Lg6 25.e6 Tg8 26.Tc1 De8 27.Dxa7 Pd5 28.Dd7 Dxd7 29.exd7 Pb6 30.Tc7 Td8 31.Ld4 Pxd7 32.a4 f4 33.gxf4 Pb8 34.Lxg7+ Kg8 35.Ld4 Le4 36.f3 Lxf3 37.Tg7+ Kf8 38.Txh7 Pc6 39.Th8+ Ke7 40.Lc5+ Ke6 41.Txd8 Pxd8 42.b4 Ld1 43.a5 Le2 44.Kf2 La6 45.e4 Pf7 46.Ke3 Ph6 47.f5+ Ke5 48.Ld4+ Kd6 49.Kf4 Ld3 50.h4 Le2 51.Lc5+ Kd7 52.Ke5 Pf7+ 53.Kf6 Ph6 54.Kg7 Pg4 55.h5 Ld3 56.h6 Pxh6 57.Kxh6 Lxe4 1 0 En als tweede toegift de partij waarmee Carlos Saavedra, onze gastheer in La Paz, het Puma Punku toernooi op zijn naam schreef. Carlos Saavedra (2179) Boris Ferrufino (2211), Puma Punka La Paz (7), 2 juni 2013 1.Pf3 Pf6 2.c4 e6 3.g3 b6 4.Lg2 Lb7 5.0 0 Le7 6.Pc3 0 0 7.d4 d5 8.Pe5 c6 9.e4 Pbd7 Carlos Saavedra liet mij die avond een artikel van Lubosh Kavalek in de Chess Life & Review van oktober 1975 (!) zien met exact dezelfde combinatie. Kavalek won tijdens het IBM toernooi zo van Rajcevic. Dat was een goedkoop punt want Ivkov verloor al in 1973 op identieke wijze van Langeweg en Ivan Radulov verloor op dezelfde manier van Ribli. 10.Pxc6 Lxc6 11.exd5 exd5 12.cxd5 Lb7 13.d6 Lxg2 14.dxe7 Dxe7 15.Kxg2 Tfd8 16.Df3 Db4 17.Td1 Tac8 18.a3 Db3 19.Td3 Dc4 20.Td1 Db3 21.Td2 b5 22.Te2 Tc4 23.Le3 Pb6 24.Db7 Td7 25.Df3 Tc8 26.Tae1 Pbd5 27.Pe4 Pxe4 28.Dxe4 Te7 Als eerste toegift een partij van Alejandro Parraga die met een loperoffer de Stonewall verdediging van Milton Iturry vernietigde. Alejandro Parraga (2163) Milton Iturry (2231), Puma Punku La Paz, 31 mei 2013 1.d4 e6 2.c4 f5 3.g3 Pf6 4.Lg2 d5 5.Pf3 c6 6.0 0 Le7 7.b3 0 0 8.Lb2 De8 9.Pe5 Pbd7 10.Pxd7 Lxd7 11.Pd2 Dh5 12.e3 Dh6 13.Pf3 Le8 14.Pe5 Ld6 15.Dd3 Lxe5 16.dxe5 Pd7 [ 14 ] De Promoot

29.Dg4 Tc2 Ook 29...Tce8 30.Lh6 f5 31.Dg5 Kf8 32.Lxg7 was niet toereikend maar met 29...Dc4 30.Lh6 f5 31.Dg5 Dc6 kon zwart zich nog net verdedigen. 30.Lh6 f5 31.Txe7 fxg4 32.Txg7 Kf8 33.Tb7 Kg8 34.Te8# 1 0 Naast het gewone schaak speelden we de avond voor het Puma Punku toernooi in La Paz een Fischer Random Chess (FRC) match tegen de schaakschool Jaque Mate. Tijdens onze reis van Lima naar La Paz hadden Bernard, Rens, Henk en ik ons in conversatie partijtjes van twee tegen twee hierop voorbereid. Tijdens die partijtjes bleek dat Rens meer van schaken begreep dan aan zijn rating af te lezen was. Voor Bernard gold het tegenovergestelde. Hoe hij achttien keer clubkampioen van Promotie heeft kunnen geworden is voor mij een raadsel want van het pure schaken bleek hij weinig kaas gegeten te hebben. Jaque Mate revancheerde zich voor het verlies van de rapidschaak match van vijf jaar terug door ons in de FRC match verpletterend te verslaan. Met 9 tegen 16 kwamen we er niet aan te pas. Alleen Rens (3 uit 5), Henk en ik (beiden 2.5 uit 5) hielden ons staande terwijl Bernard en Karel roemloos ten onder gingen. Die avond werd het ons duidelijk dat Rens niet in het bierteam maar in het eerste van Promotie thuishoort. De plaatsingscommissie moet maar beslissen welke speler uit het eerste moet maar ik heb wel een idee wie het zou kunnen zijn. Het mooiste moment van het Puma Punku toernooi was de prijsuitreiking van het snelschaaktoernooi op vrijdagavond. Henk, Rens en Bernard hadden uit Nederland twintig kleine schaakspelletjes, vijfentwintig kleine flesjes Van Gogh likeur en drie schaaktassen meegebracht terwijl Karel uit Santa Cruz twee sets geparfumeerde schaakstukken van zeep uit de winkel van zijn vrouw Ana en hemzelf bij zich had. Zo was er voor elke deelnemer een prijs. Vele van de 45 deelnemers waren jong tot zeer jong en het was boeiend om te zien hoe ze zich met zijn allen om de prijzentafel verdrongen. Met hun neuzen stonden ze bovenop de prijzen. Jorge Arias, de vicepresident van de Boliviaanse schaakbond, vertelde me dat dit voor Bolivia nieuw was. Door eerst de dames en meisjes te laten kiezen, de Alteña Carla Borda koos als eerste meteen de geparfumeerde schaakstukken, en daarna de schakers die jonger waren dan achttien kwamen de schaakspelletjes en de zeepstukken bij hen terecht en de sterke drank bij de ouderen. Vijf moeders maakte ik blij met de vijf flesjes likeur die over waren. Het deed me goed dat het snelschaaktoernooi gewonnen werd door mijn stadsgenoot Boris Ferrufino uit Cochabamba, die in de finale Marcos Sustach uit La Paz versloeg. SPA Chess 2013 Ruurd Kunnen Met ons vieren hebben we meegedaan aan het SPA Chess Tournament in Amsterdam. Een 12-jarige en drie grijze opa s. De 12-jarige heeft het goed gedaan. Dat wordt nog wel wat. De opa s stelden zwaar teleur. Die zijn definitief over hun top heen. Hiermee is het verhaal van het SPA ChT 2013 wel verteld. Score Rating TPR Robby Kevlishivili 4½ 2047 2206 Ben Ahlers 2½ 2124 1924 Jan van den Bergh 4 1967 1844 Ruurd Kunnen 4 1903 1745 Kevlishvili (2047) - Doggers (2227) 1. e4 c5, 2. Pf3 e6, 3. d4 cxd4, 4. Pxd4 Pf6, 5. Pc3 d6, 6. g4 h6, 7. h4 e5, 8. Pf5 Pc6, 9. f3 g6, 10. Pe3 Le6, 11. Ped5 Le7, 12. Le3 Pd7, 13. Pxe7 Kxe7, 14. Dd2 Pd4, 15. Lxd4 exd4, 16. Dxd4 Db6, 17. O-O-O Dxd4, 18. Txd4 Pe5, 19. Le2 g5, 20. h5 Thd8, 21. Thd1 a6, 22. Tf1 Tac8, 23. Kb1 Tc7, 24. Pd1 Pc6, 25. Td2 Pe5, 26. Pe3 Tdc8, 27. Ld1 b5, 28. Le2 b4, 29. Tfd1 Tc6, 30. Tc1 a5, 31. Pd5 Lxd5, 32. Txd5 Tc5, 33. Txc5 dxc5, 34. Td1 Td8, 35. Txd8 Kxd8, 36. Kc1 Ke7, 37. Kd2 Kf6, 38. Ke3 a4, 39. a3 c4, 40. c3 (zie diagram) 1-0 september 2013 [ 15 ]

Wit/zwart speelt en wint HJA + RdV stelling 1 zwart aan zet stelling 2 zwart aan zet stelling 3 wit aan zet stelling 4 zwart aan zet stelling 5 wit aan zet stelling 6 zwart aan zet stelling 7 wit aan zet stelling 8 zwart aan zet [ 16 ] De Promoot

Leiden Chess 2013 [2] zie ook blz. 10 en 22 Maarten van Zetten Russen, de gelukspet, degelijkheid, schaakblindheid, WCM, 3 vs 2 en net zo goed als 2007 en lokzet. Een heleboel steekwoorden die voor mij het LCT 2013 samenvatten. Na in 2007 en 2008 aan het LCT mee te hebben gedaan was het dit jaar tijd om weer een keer mee te doen aan dit toernooi. Lekker dichtbij, 's avonds spelen en een aantal bekende gezichten waren een aantal factoren die telden De eerste ronde mocht ik zoals verwacht aantreden tegen een GM. Het werd een Russische GM. Vroeger ging ik nog wel eens beter spelen als ik op een live-bord speelde, maar die dag was het een kansloos verhaal. Na 24 zetten wilde ik opgeven, maar het notatieformulier ging tot 25 zetten, dus besloot ik er nog 1tje te doen. In het voetbal zeggen ze wel eens: "voetbal is 11 tegen 11 en uiteindelijk winnen de Duitsers", maar het zou ook kunnen zijn: "schaken is een spel van 1 tegen 1 en uiteindelijk wint de GM". De 2 e ronde mocht ik tegen een WCM (een Woman Candidate Master). Na een ontspannen fietstochtje dacht ik: een meisje met 1900, moet kunnen. Ze speelde een opening met f4 en b3, ik deed wat normale zetten maar na een zet of 15 stond ik niet geweldig. Zij bood remise aan en dat nam ik na een kwartiertje nadenken aan. We laten in het midden of ik op dat moment een gentleman was, of een lafaard. De 3 e ronde op zondag had ik een bye genomen. Al met al was ik niet tevreden over de eerste 2 ronden. Het werd tijd voor de gelukspet. Heel af en toe bij schaken draag ik een pet, en met deze pet op heb ik nog geen officiële partij verloren. Maandag was de eerste dag dat ik de pet op deed en lees wat er gebeurde Na een rustdag moest ik maandag mijn eerste partij zien te winnen. Wit tegen Jan Vreeburg, waar ik in 2007 voor het eerst tegen gespeeld had. Het werd een goede partij, na winst van 1 pionneke wist ik er nog 1 te winnen, waarna Jan opgaf. In 2007 had ik ook 1 pion meer en dat wist ik toen ook te winnen. Nu deed ik er minder zetten over, dus misschien ben ik in die 6 jaar wel iets beter geworden. Na dit succes mocht ik tegen Vincent Blom. Vincent had in de 2 e ronde van een IM gewonnen, maar in onze partij was ik geen moment in gevaar en had ik spijt dat ik zijn remiseaanbod aannam. In de slotstelling stond ik wat beter. Rudi, met wie ik een aantal keer meereed, speelde tegen een 1800 speler. Rudi speelde een Siciliaan en op een gegeven moment stond er een zwart paard op a5. Rudi speelde de lokzet Tc5, waarna zijn tegenstander materiaal ging winnen met b4?? Achteraf bleek dat een fatale verzwakking te zijn en Rudi won snel en hard via de zwarte velden. De ronde daarna mocht ik weer met zwart spelen. Mijn oppo en ik speelden supersolid en we deden allebei 40 zetten waarbij de stelling de hele tijd 0.00 bleef. Op de 41 e zet maakte ik een bloopertje, maar mijn oppo deed dat op de 43 e zet, en daarna was er een remise-eindspel dat ook remise gegeven werd. Op vrijdag mocht ik dan eindelijk met wit spelen. In een dame-gambietje a la Kramnik stond ik na een zet of 20 overwegend. Dat voordeel bouwde ik met vaste hand uit, tot dat ik een pionnetje pakte. Met een andere zet had ik gelijk gewonnen, maar dat taktiekje was blijkbaar te moeilijk voor mij. Mijn oppo kon nu dames ruilen en het toreneindspel 4 tegen 3 op 1 vleugel bleef over. Inmiddels is er een 3 tegen 2 toreneindspel op het bord gekomen. Wit kan proberen met e5 te werken, of met Kh5 en Kg6. Na Te2 speelde ik Kh5 om Kg6 te doen. Na Kh5 speelde zwart Ke7 waarna ik Kg6 deed. Zwart deed g4 en na wat ruilen stond het zo: september 2013 [ 17 ]

Hiervan wist ik dat het gewonnen is, omdat de zwarte koning is afgesneden. Uiteindelijk loop je met de koning en met de pion naar voren en bouw je een bruggetje. Je kan de zwarte koning altijd naar de d-lijn duwen, waarna je als volgt wint: Nu loop je naar voren met de koning en plaats je de toren er tussen. Zaterdag was de 8 e ronde en speelde ik tegen Bram van der Velden. Deze jongen is nog een keer Open Nederlands Kampioen tot en met 20 jaar geweest, maar volgens mij speelt hij niet zo veel meer. Ik kwam een beetje in de verdrukking en met allebei nog 5 of 10 minuten op de klok deed ik Tc8?? Pd5! En wit wint. En misschien kent u het gevoel wel, je speelt een zet en je voelt dat die zet niet goed is. Tijdens de partij had ik dat gevoel maar ik zag niet gelijk wat er mis was, gelukkig miste Bram het ook en kon ik daarna een paar veilige zetten doen en mijn remiseaanbod werd aangenomen. Zondag heb ik niet gespeeld, uiteindelijk haalde ik een score van 4½ uit 8 en 2168 TPR. Solide toernooitje, maar niet bijzonder. Het was leuk om te zien dat er verschillende spelers van Promotie meededen. Er werden links en rechts wel wat kleine succesjes geboekt, maar uiteindelijk ging niemand van Promotie met een prijs naar huis. Robby heeft Teletekst gehaald! [ 18 ] De Promoot

Het schaken heeft mij verlaten Harrie Boerkamp Als je vroeger een debacle beleefde bij een toernooi, kon je het voor de buitenwereld verzwijgen. Gewoon niet over praten, desnoods iets mompelen over een persoonsverwisseling. Die tijden zijn voorbij, alles wordt meedogenloos geregistreerd. Dus ik geef toe: die persoon Boerkamp, Harry, die bij het Hogeschool Zeeland toernooi op de 154e plaats is geëindigd met een TPR van 1756, dat ben ik. En dan ga ik maar meteen door: de werkelijkheid is nog erger dan het lijkt. De 4 uit 9 is eigenlijk 3 uit 8, omdat er een reglementair punt bij zit. En de manier, waarop deze schamele score tot stand kwam, was schokkend. De harde, maar objectieve opsomming: Ronde 1 Ronde 2 Ronde 3 Ronde 4 Ronde 5 Ronde 6 Ronde 8 Ronde 9 wit tegen 1610 zwart tegen 1601 wit tegen 2332 zwart tegen 1846 wit tegen 1803 zwart tegen 1798 zwart tegen 1851 wit tegen 1770 ½ 1 Ik speelde een goede opening, maar werd toen tactisch overmeesterd; hij overzag een simpele winst en nam genoegen met remise door zetherhaling. Ik werd volkomen weggespeeld, raakte een volle pion kwijt en mijn stelling was gekraakt; hij wilde me ook nog mat zetten, maar ging daarin te ver en verloor een stuk. 0 Ik kreeg les in mijn eigen Evans-gambiet. ½ 0 ½ 0 ½ Vanuit een gedrukte stelling kon ik op de damevleugel oprukken. Leuke wendingen, maar ook veel wederzijdse fouten. Toen ik een kwaliteit gewonnen had, was de resterende stelling een ruïne. Ik werd overlopen en zou snel mat gaan. Een laatste wanhoopaanval maakte mijn tegenstander bang en ik kreeg remise kado in verloren stelling. Het Franse vleugelgambiet mislukte, ik dreigde in slechte stelling een tweede pion kwijt te raken. Maar hij liet een gevaarlijke aanval toe en ik joeg zijn koning van f8 naar b3. Terwijl ik zocht naar het mat werd ik zelf mat gezet op de onderste rij. Een laffe massale afruil tegen zijn Morragambiet met remise in 18 zetten. Tegen zijn GrandPrix-aanval stelde ik mijn stukken zeer ongelukkig op. Hij kon met gewone gezonde zetten, bijna zonder bedenktijd te gebruiken, mijn stelling aan flarden spelen. Op zet 17 een kwaliteit, op zet 25 een pion, op zet 26 nog een pion. Nog een keer Evans-gambiet! En een inferieure variant nog wel. Maar ik kon geen vuist maken, hij kreeg zijn verdediging op orde, voltooide zijn ontwikkeling en kon met een pion meer aan een sterke tegenaanval beginnen. Gelukkig stemde hij in met remise. Dus die 3 uit 8 is een zeer rooskleurige afspiegeling van wat er werkelijk is gebeurd. Als ik ronde 3 en 6 even niet meetel, heb ik in zes partijen tegen spelers met een gemiddelde FIDE-rating van 1745 gewoon zes keer verloren gestaan. Twee inderdaad verloren. In twee verloren stellingen remise kado gekregen, omdat ze tegen mijn 2003 aan zaten te kijken. En uit 2 verloren stellingen 1½ punt gescoord door niet afgedwongen fouten. Ik dwong sowieso helemaal niks af. Tegen zes spelers van het kaliber, waartegen ik vroeger met zinderend aanvalsspel 5 of 5½ scoorde. Nu zat ik als een dood vogeltje te kijken hoe ze zelfverzekerd en snel de ene verrassing na de andere op me loslieten. Ik weet niet hoe dit kan, waar het vandaan komt. Ik weet wel dat ik dit niet kan verdragen. Ik hang daarom mijn schaakbord aan de wilgen. Geen idee of het daar ooit nog weer uitkomt, maar voorlopig niet. Voor wie denkt dat ik overdrijf zal ik twee fragmenten laten zien. september 2013 [ 19 ]

[ 1 ] Elke Hahnen (1814) - Harrie Boerkamp (1950) Vlissingen 2013, 4e ronde, maandag 5 augustus 2013 Stand na 26 Da1 Zwart heeft een paard geofferd op b2 en daarna met a3 de dame de hoek in gejaagd. De moordende loper op g7 houdt een toren en een dame bezig. 26..a2? Iets te snel, die pion. Het paard op b1 mag natuurlijk niet wijken wegens 27 Pd2 Lxd4 28 Dxd4 a1d+. Maar dit geeft wit de kans om de toren te dekken. Na 26..Lxd4 27 Dxd4 a2 28 Da1 f5 staat zwart gewonnen. 27 Pe2? Begrijpelijk om op zet 27 de ontwikkeling eens af te maken. Maar omdat de f-lijn straks open komt is het beter om de toren te dekken met 27 Le3. 27..axb1D+? Weer te ongeduldig. Het geeft de winst weg. Met 27..f5! bevrijdt zwart zijn toren. Wit kan geen..fxe4 toelaten, maar na en passant. slaan komt de toren meedoen. 28 Dxb1 Lxd4 29 Pxd4 Da7? Ik wilde 0-0 verhinderen door met de dame op c5 te gaan staan, maar dat gaat me lelijk opbreken. 30 Pc6 Dc5? Liever 30..Da2. 31 Ke2! Db5+ 32 Kf2 Stand na 32. Kf2 En daar sta je dan met je kwaliteit meer. Pe8 moet d6 blijven dekken, maar blokkeert de toren. Het paard op c6 is een kanjer, domineert de zwarte dame. Ik had nu heel braaf met de dame terug moeten keren naar d7, maar geduld is niet mijn beste eigenschap. 32..f5?? 33 exf5 Oei, totaal gemist dat nu 33..Dxd5 en 33..Txf5 beide niet kunnen wegens 34 Pe7+. 33..gxf5? Maakt het nog erger. Doe dan tenminste nog 33..Tf7, volgens Fritz is er nog een vechtkans na 34 f6 Pg7 35 fxg7 Dxd5. Ik weet het niet. 34 Te1? Beter 34 Pe7+ 34..Dc5+? Hoe verloren wil je staan? Nog steeds is 34..Tf7 aan te bevelen. 35 Kg3? Met deze a tempo uitgevoerde standaardzet laat wit de prooi lopen: na 35 Le3 komt de witte loper naar d4 om mee te helpen bij de mataanval. 35..Pg7 36 Tc1 Db6 37 Lxd6? Dit geeft zwart de kans op een laatste stuiptrekking 37..f4+ 38 Kg2 De3? (beter 38..Tfe8) 39 Pe7+ Kh8 40 Pg6+? (na 40 Db2 is het uit)..kg8 41 Dc2? Hier staan de dame de toren in de weg, waardoor zwart met 41..Tfe8 weer mee kan doen. Maar de stelling blijft heel vervelend voor zwart. Gelukkig was mijn tegenstandster onzeker geworden en bood ze remise aan. Zonder een seconde nadenken geaccepteerd. [ 2 ] Harrie Boerkamp (1950) - Mathijs Verbeek (1723) Vlissingen 2013, 5e ronde, dinsdag 6 augustus 2013 Het is ernstig misgegaan met het Frans vleugelgambiet. Zwart heeft een pluspion, het loperpaar en vooral twee verbonden vrijpionnen, die niet te stoppen zijn. Let op het ratingverschil, ik ben overspeeld door 1700. Een simpele vaststelling: het schaken heeft mij geheel verlaten. Ik laat dit fragment zien, omdat er nog een aardige drijfjacht op de zwarte koning volgt. 16 Ph4? Het is beter om 16 exf6 te doen. 16..a4 17 Dh5+ Kf8 18 Lxh7?? Verschrikkelijk. Ik zag 18 Pg6+ hxg6 19 Dxh8 axb3 niet zo zitten. Ik miste hier een andere optie 18 Pc5 Lxc5 19 dxc5 Dxc5 20 Pg6+ al levert ook dat geen geweldige stelling op. Maar bij het indrukken van de klok zag ik pas de simpele verdedigingszet 18..Le8. Stand na 15.... Lxb4 Was het omdat de koning daar net nog stond? Ik wilde opgeven, maar gunde mezelf nog een paar zetten. 18..Le8 19 Pg6+ Lxg6 20 Dxg6 Pe7 21 Dh5 axb3 22 exf6 gxf6 23 d5 Pxd5 [ 20 ] De Promoot

En daar gaat ie dan. Een paard en een pion achter, probeer 'm maar mat te krijgen. 24 Dh6+ Ke7 25 Dg7+ Kd6 26 Ta7 Dd8? Beetje bang, na 26..b2 is het wel over. 27 Td1? Liever b3 meenemen met 27 Dg3+. 27..b2 28 Ta6+ Kc5? als hij de volgende had gezien, had hij wel 28..Tc6 gedaan. 29 Da7+ Kc4 30 Dd4+ Kb3 Stand na23. Pxd5 Stand na 30.... Kb3 De koning heeft geen enkel vluchtveld meer. In een schaakstudie heb je dan altijd een mooie sleutelzet, waarna alles klopt. Nou hier niet. Na 31 Lb1 dreigt 32 La2, maar hij kan het pareren met 31..Pc3. Na 31 Dd3+ Tc3 32 Db1 houdt 32..La3 de boel overeind. Maar ineens zag ik het! Na 31 Tb1 kan hij het mat op b2 niet meer dekken. Op 31..La3 volgt simpel 32 Txa3+ en op 31..Pc3 heb ik 32 Txb2+ en 33 Dxb4+. Heb ik hem toch nog te pakken. 31 Tb1 De tegenstander was er niet, maar aan de huivering, die door de haag toeschouwers trok, voelde ik dat er wat mis was. 31..Tc1+ o ja 0-1 Met schaakmaat Rens ging het ook niet super, maar gelukkig wel beter. Rens speelt in Nederland tamelijk anoniem in het bierteam, maar in het buitenland is hij veel sterker. Nationaal zit hij rond de 1800, maar zijn FIDE-rating is 1950, gebaseerd op veel partijen. Op de een of andere manier gaat hij serieuzer schaken als de tegenstander een FIDE-rating heeft. Ook nu weer, tegen de zeven FIDE-gerate spelers haalde hij 4 uit 7 met een prima TPR van 1929. Maar hij verpestte zijn totaalscore tegen de twee anderen. Nederlagen tegen 1813 en zelfs 1549. Daarmee toch weer 30 punt van zijn KNSB-rating af. Zijn spel was wisselvallig, hij was er niet blij mee. Ik zag wel een paardeindspel, dat heel secuur naar winst werd gespeeld. Ondanks bovenstaand geklaag en gejammer hebben we een geweldige week gehad. De combinatie strand, zon, vrouwen, luieren, filosoferen en schaken is een feestje. Het spelen in één grote groep met tientallen titelhouders is spannend. Als je een zwakke weet te verslaan krijg je de volgende dag als beloning een kanon tegenover je. Je speelt voortdurend tegen spelers die 200 sterker of 200 zwakker zijn. En je eindigt altijd in de middenmoot, dat is niet belangrijk. Het gaat natuurlijk om de momenten van eeuwige roem, waarop je een FM of een WIM alle hoeken van het bord laat zien. Dat heeft dit jaar niet zo mogen zijn, maar een supertoernooi blijft het. Knight Maze Puzzel Opgave: Wit geeft schaak (in zo min mogelijk zetten) door alleen met het paard te spelen; zwart doet geen zetten; het paard mag niet geslagen (kunnen) worden. (oplossing: blz. 37) [ bron: Bruce Albertson, www.chesscafe.com ] september 2013 [ 21 ]

Leiden Chess 2013 [3] zie ook blz. 10 en 17 Rudi Matai Mijn Leiden Chess Toernooi (LCT) van 2013 was weer erg interessant. In de eerste ronde mocht ik tegen een tegenstander met een rating van bijna 1900. Zijn spel maakte weinig indruk op me en ik kreeg een toreneindspel met een iets slechtere pionnenstelling. Maar ik moest het kunnen houden. Alleen in een ogenblik van volslagen krankzinnigheid ruilde ik de torens zonder ook maar even te kijken of het pionneneindspel houdbaar was. Dat was het niet In de tweede ronde speelde ik tegen Monique Keuzenkamp. Na gratis voordeel te hebben gekregen werd het nog erg moeilijk en in een remiseachtige stelling probeerde ik nog iets. Het werkte: mijn tegenstandster deed de verkeerde zet, en ik kon winnen. Maar ik zag de winnende zet niet en het werd remise. De arbiter (!) vertelde me na de partij welke zet had gewonnen. (Zou Geurt Gijssen, arbiter in 1987 tijdens de WK match, ook aan Karpov en Kasparov hebben verteld welke goede zetten ze gemist hadden?). Toen de derde ronde. Ik speelde tegen Jaimy Luk. Tijd om een heel punt te verspelen in plaats van een half! Jaimy Luk had wit en speelde 8. Pxc5??. Na 8. Da5+ 9. c3 Dxc5 stond zwart een stuk voor. De partij ging als volgt verder: 10. d4 Db6 11. Ld3 Dc7 12. 0-0 b6 13. De1 f5 (hier was 13.., d6 sterker). 14. b3 Pd8?? (zwart speelt krampachtig) 15. La3 (die kon je zien aankomen) 15. Pdc6? (hoezo belachelijk tijdverlies?) 16. c4 (rara wat is hier de bedoeling van?) 16. Te8? 17. d5 Dit is dus de bedoeling. Wit wint het stuk terug en zwart blijft zitten met een slechte stelling. 17. exd5 18. cxd5 b5 (18. Pxd5 19. Lc4 Pce7 20. Lxe7 en Pd5 valt alsnog) 19. dxc6 en hoewel het materieel gelijk staat heeft zwart een slechte onontwikkelde en gedrukte stelling. Wit won de partij met sterk spel. In de vierde ronde kreeg ik het punt vrijwel cadeau van Monica Vann. In de vijfde ronde speelde ik met zwart tegen Johan Stins, rating 1880. Zwart (ik) heeft zojuist de zet 15. Tc8-c5 gespeeld, met een duidelijke uitnodiging aan wit. 16. b4 (uitnodiging aanvaard) 16. Pc4 Zwart rekent op 17. Lxc4 Txc4. 17. Lxf7+ (onverwacht, gaat dit goed aflopen voor zwart?) 17. Kxf7 18. Df4+ Kg8 19. bxc5 Da5 (wie valt er nu aan?) 20. Dc1 (erg passief. 20. Td3 kwam ook in aanmerking. Ik stel voor dat u zelf nagaat of zwart dan ook voordeel kan krijgen) 20. dxc5 21. Pb3 Pa3+ 22. Dxa3 Dxa3 23. Lc1 Db4 24. a3 Dc3 25. Td3 Df6 26. Txd7 a5 27. Td5 a4 28. e5 De6 29. Td8+ Kh7 30. Txh8+ Kxh8 31. Pxc5 Dxe5 (het paard is niet te redden vanwege de dreiging 32. Da1 mat) 0-1. Een mooie winst met zwart! [ 22 ] De Promoot

De zesde ronde dan. Met wit tegen Meile Tamminga, Elo 1861. 10. Le3 exf4 Nu verliest wit een tempo met zijn loper en heeft hij een zwakke e-pion. 11. Lxf4 Lf5 12.0-0-0 Lxe4 13. Lxe4 Pxe4 14. The1 f5 Deze zet bevalt me niet voor zwart maar Fritz vindt hem OK. 15. Pg5 Tad8 16. Db3+ Kh8 17. Txd8 Pxd8 18. Dc4 Dc5? Fritz vindt 18.., Lh6 goed voor zwart. Als er een witte pion op f2 had gestaan had wit nu (na 18.., Dc5) meteen een stuk kunnen winnen met 19. Txe4. Dat faalt nu echter op 19.., Dg1+ 19. Pxe4 Dxc4 20. Pxc4 fxe4 21. Lxc7! Wit trapt niet in 21. Txe4? Txf4! 22. Txf4 Lh6 23. g3 Pe6 24. Kc2 Pxf4 25. gxf4 Lxf4 en zwart staat een pion voor. 23. Lh6+ 22. Kc2 Pe6 23. Le5+ Kg8 24. g4?! 24.Lg3 was beter om de zwarte toren van f2 af te houden. 24. Tf2+ 25. Kb3 Pc5+ 26. Ka3 (zie volgend diagram) 26. b5? Zwart kon voordeel krijgen met 26.., Lf8! 27. Ld4 Pd3+ 28. Ka4 Txh2 29. Txe4 Pxb2+ 30. Pxb2 Txb2 en zwart staat een gezonde pion voor met ook nog eens een veel betere pionnenstelling. Winst lijkt een kwestie van tijd. 27. Ld4 Lf8 28. b4 Nu staat er werkelijk van alles in, maar zwart kan er niet van profiteren. 28. Pd3 29. Lxf2 Pxe1 30. Lxe1 bxc4 (zie volgend diagram) Na alle verwikkelingen heeft wit een droomstelling bereikt. Qua materiaal staat het gelijk maar dat duurt niet lang meer. De zwarte pionnen op de a- c- en e-lijn zijn zwak en de witte koning gaat op rooftocht. 31. Ka4 Kf7 32. Kb5 Ke6 33. Kxc4 Ld6 34. h3 Le5 35. b5 e3 36. Kd3 Lf4 37. c4 Kd6 38. Lc3 Kc5 39. Ld4+ Kb4 40. Lxa7 e2 41. Kxe2 1-0 In de zevende ronde verloor ik van Karl Baak. In de achtste ronde mocht ik met wit tegen Sebastiaan Kerkvliet, Elo 1770. Na een mislukte opening kwam ik verloren te staan, maar na weifelend spel van de tegenstander kwamen we in het volgende diagram terecht. september 2013 [ 23 ]

In de diagramstelling moest wit (ik dus) even goed rekenen. 51. Txa2! Lxa2 52. d7 Tb8 53. La5! Nu moet zwart de toren teruggeven voor de pion 53. Le6 54. d8d Txd8+ 55. Lxd8 c5 56. La5 g4 57. Ke3 Kg5 58. Ld8+ Kg6 59. Kf4 c4 60. La5 Kf6 61. Le1. Remise. De zwarte pionnen kunnen alleen oprukken met hulp van hun koning, maar als wit er voor gaat staan op c2 of g2 is de stelling geblokkeerd. Met dank aan de lopers van ongelijke kleur! Toen ik na de achtste ronde thuis kwam werd ik geconfronteerd met een lek. Niet in mijn berekeningen, maar wel in een afvoerbuis van de waterleiding. Er lag gewoon een plas water in de woonkamer die onder de plint vandaan leek te komen. De oorzaak was gauw gevonden maar niet zo gemakkelijk op te lossen. Ik vond het niet verstandig om de negende ronde te spelen terwijl het huis wellicht weg zou drijven. Ik was voor de negende ronde met wit ingedeeld tegen een speler met een rating van 1886, en die partij had ik graag gespeeld. Maar helaas Zo eindigde ik het toernooi met 4 uit 8. Het toernooi was ook erg gezellig, met veel Promotiespelers. Hopelijk volgend jaar weer! Schemerspel Jaap van den Berg Schemerspel is de titel van het laatste boek van de IJslandse schrijver Arnaldur Indridasson. Het verhaal speelt zich af in 1972 in Reykjavik. Iedere schaakliefhebber veert op bij deze gegevens omdat we dan onmiddellijk denken aan de WK-match tussen Spassky en Fischer. En dat is terecht, want deze schaakontmoeting vormt de achtergrond voor deze thriller. De politie, die ook de handen vol heeft aan de beveiliging van de schaakmatch, moet een moord oplossen. Het slachtoffer is een scholier die in een bioscoop wordt doodgestoken. Omdat de jongen met zijn taperecorder alle filmgeluiden opnam, vermoedt de politie dat hij vermoord is omdat hij per ongeluk een geheim gesprek tussen bioscoopgangers heeft opgenomen. Als blijkt dat een geheimzinnige Rus en Amerikaan zich onder de bezoekers bevonden, krijgt het boek ook iets van een spionageroman. Per slot van rekening is de Koude Oorlog nog volop aan de gang. Het boek schakelt heen en weer tussen het verloop van de schaakmatch en de vorderingen van de politie om de dader te vinden. De uitslag van de wedstrijd tussen Fischer en Spassky is bekend. Wie wil weten hoe de rest van het boek verloopt adviseer ik het boek te kopen (zoals bekend kan dat via Sponsorkliks!). [ 24 ] De Promoot

Schaken op grote hoogte Henk Alberts 1 april 2009 De dag dat Bolivia Argentinië vernederde Argentinië speelt in de kwalificatiereeks voor het WK in Zuid-Afrika uit tegen Bolivia. Argentinië, met sterspeler Messi in de gelederen, staat tweede. Bolivia staat ergens onderaan. Echter voetbaldwerg Bolivia vernedert tweevoudig wereldkampioen Argentinië en wint met 6-1. Deze uitslag is een grote klap voor bondscoach Diego Maradona en zijn team. Argentinië weet zich daarna ternauwernood te plaatsen voor het WK in Zuid-Afrika. 27 maart 2013 Bolivia temt Messi op 3600 meter hoogte Argentinië heeft dinsdag in het WK-kwalificatieduel tegen Bolivia averij opgelopen. In het op 3600 meter hoogte gelegen La Paz bleven beide ploegen steken op een 1-1. Sterspeler Lionel Messi kwam amper uit de verf. Het is vreselijk om op deze hoogte te voetballen. Iedere keer als je even aanzet heb je weer tijd nodig om te herstellen. Argentinië gaat ondanks het puntenverlies nog steeds aan de leiding in de kwalificatiegroep met 24 punten uit 11 wedstrijden. Bolivia is achtste en voorlaatste. ======================================================== Het gebeurde allemaal in Estadio Hernando Siles in La Paz. Dit stadion ligt op 3600 meter boven zeeniveau en is daarmee een van de hoogst gelegen voetbalstadions ter wereld. De ijle lucht is een crime voor alle bezoekende teams, zeker als ze te weinig tijd genomen hebben om te acclimatiseren. Brazilië weigert zelfs om op deze hoogte te spelen. Wij speelden deze zomer op de 5 e etage van dit stadion het internationale schaaktoernooi IRT PUMA PUNKU. Gelukkig waren we wel eerst een beetje geacclimatiseerd. En gelukkig ook was er daarnaast een lift in het gebouw, want als je in die ijle lucht eerst al die trappen op moet lopen dan is het ook wel over. En verder hebben Karel en ikzelf deze periode hoogtepillen geslikt om de hoogte verder aan te kunnen. En we hebben het niet slecht gedaan. Onze gastheer Carlos Saveedra heeft het toernooi september 2013 [ 25 ]

gewonnen. Dit door een fraaie winst in de laatste ronde, en daarnaast onder meer ook omdat ikzelf de grootste favoriet Gutiérrez Carmelo in die laatste ronde op remise kon houden. Clasificación Final después de 7 rondas Rk. No. Ini. Nombre Elo Pts. Des2 Des3 Des4 1 FM Saavedra Carlos 2179 6 22½ 30 23 7 FM Bannink Bernard 2246 5 21 30 22 8 Alberts Hendrik Jan 2186 5 21 28 21½ 13 Meijer Johannes 2197 4½ 21 29½ 19 19 Minnema Rens 1963 4 20½ 27 18 39 De Graaf Karel - 3 15½ 21½ 10½ 5 Jaar terug hadden we een rondreis in Bolivia. Nu een rondreis in Peru, met een schaaktoernooi in Bolivia. Dank aan Hans Meijer voor de goede organisatie van dit alles. Het was een unieke ervaring. En over een jaar of 5 willen we het eens in buurland Argentinië proberen. [ 26 ] De Promoot

Voor de schaakdetectives [2] Rob de Vries In het vorige nummer liet ik U voorbeelden zien van drie categorieën puzzels uit de rubriek "The Puzzling Side of Chess" van Jeff Coakley, gepubliceerd op ChessCafe.com. Deze keer enkele voorbeelden uit een vierde categorie: "terugtrek-opgaven" ("retractor problems"). Hierbij is de opgave steeds "wit neemt 1 zet terug en geeft dan mat in 1 zet". De teruggetrokkenzet ("achteruit") wordt aangeduid met "-1" en de matzet ("vooruit") met "+1". De stelling na de teruggetrokken zet moet (uiteraard) legaal zijn. 3 voorbeelden: [ a ] [ b ] [ c ] -1. Lc6-e4 +1. Df7# -1. d2-d4 +1. Pg5# Drie opgaven om zelf te proberen (oplossingen: blz. 37) -1. f7xpg8p (*) +1. f7-f8p# [ 1 ] [ 2 ] [ 3 ] (*) Dit betekent: pion f7 slaat paard op g8 en promoveert tot paard Ik bespaar U (deze keer ) de lastigere opgaven met en-passant slaan of met ingewikkelde bewijsvoeringen. Tot de volgende keer! september 2013 [ 27 ]

Gezwets vanaf de barkruk (deel zoveel) Hielke Kuipers Zoals elke editie van dit mooie papieren ding dat wij ons clubblad noemen hebben ze mij weer weten te strikken om wat gezwets op papier te zetten. Complimentje voor Rob toch, er zijn niet veel mensen die dat voor elkaar krijgen bij mij. Komt het misschien toch omdat ik gewoon erg goed ben in slap ouwehoeren. Misschien wel een combinatie van beide. Feit blijft echter dat U het elke editie weer leest. Vrouwen lezen de Party en de Story, mannen kiezen voor het gezwets van een bierdrinker. Ook dit jaar zijn de stoeltjes weer vergeven. De transferdeadlines zijn gesloten en de teams zijn bekend. Ons Bierteam speelt al zolang in de bekende formatie, echter heeft er dit seizoen toch een transfer plaatsgevonden. Voor een onbekend bedrag in de bierpot heeft Maarten zich ingekocht in het bierteam. Zelfs ondergetekende kon niet weigeren. Als voorbereiding op komend seizoen vertrok ik op 1 september weer naar Leiden om daar de jaarlijkse kroegloper te spelen. Dit keer wederom met Bernard. Beide zaten 's ochtends dus al weer met een heerlijke Brugse Zot te genieten van het weer, de kroegjes en af en toe ook van het schaakspel. Bernard 4½ uit 7. Ik met 3½ punt was niet geheel ontevreden, het speelveld is in Leiden gewoon verschrikkelijk sterk. Helaas dit jaar weinig Promotianen aanwezig. Getuige dat jullie dit allemaal weer lezen spoor ik jullie echt eens aan om te gaan genieten van een kroegloper. Niks lekkerder om te slenteren over de grachtjes, genietend van een biertje om vervolgens een heerlijk partijtje schaak te spelen op het terras. Location is everything. Volgend jaar Eerste Pinksterdag zien we U in Delft? Komend seizoen lijkt het weer eenzelfde missie te worden voor ons Bierteam. Meedoen om het kampioenschap in de eerste klasse. Kijkend naar onze gemiddelde rating zullen we toch zeker kanshebber zijn. Maar goed, een loper kan raar rollen Ik zal hier en daar nog wel wat navragen of er behoefte is aan mijn gezwets in dit papieren ding. Als er behoefte is zal ik misschien wel weer wat meer gaan pennen. Hoewel ik me af en toe afvraag hoeveel er daadwerkelijk gelezen en/of nagespeeld word. Misschien een idee voor een poll op de website? Ik neem er nog eentje. Hopelijk op een bierrijk nieuw seizoen. Naschrift van de redactie: Hielke, wat valt er nu precies na te spelen uit bovenstaande? [ 28 ] De Promoot

Goed geslapen Frits Hoorweg uit de oude doos 20 oktober 1998 Voor het begrip van menigeen kan ik goed schaken, maar alles is betrekkelijk. Ingewijden beschouwen mij waarschijnlijk als niet meer dan een redelijke speler. Tenminste als ze enigszins op leeftijd zijn. Jongeren kennen me natuurlijk niet eens. Met uitzondering dan van de jeugdspeler die ik laatst te grazen heb genomen. Bij die gelegenheid moest ik weer denken aan Fedde van Santen, een lang geleden overleden schaakvriend. Voor een teamwedstrijd stonden we eens samen onze tegenstanders te bekijken, die aan het andere eind van de zaal ons stonden te beloeren. "Ik hoop dat ik tegen dat jonkie mag," zei Fedde ineens. "Je ziet hem denken: die ouwe lul pak ik wel. Hij zal niet weten wat hem overkomt, als ik hem naar de strot vlieg met een van mijn ouderwetse gambieten." Niet schakers staan vaak versteld van de agressieve taal die schakers onderling bezigen. Ze snappen de emoties niet die loskomen bij overigens keurige lieden, omdat ze denken dat schaken een spelletje is. Er is een tijd geweest waarin ik de illusie had, dat er als schaker een grote toekomst voor me was weggelegd. Vijf en dertig jaar geleden was dat ongeveer. Thuis zat ik uren achter het bord naar de stukken te turen. Bij de Koninklijke Bibliotheek leende ik een boek van Nimzowitch, omdat ik ergens had gelezen dat het aangeprezen werd door Petrosjan. Op dinsdagavonden speelde ik heroïsche partijen bij een club die Moerwijk heette. Moerwijk is de naam van de naoorlogse wijk van Den Haag waar ik van m n derde tot m n zeventiende heb gewoond. In die tijd was Moerwijk een van de betere clubs van het land. De geboortegolf zorgde namelijk enige tijd voor een ruime aanvoer van jong talent. Wie daar wilde uitblinken, moest wel z n best doen. Als je tot een uur of 12 s-nachts met overgave hebt zitten schaken, valt het niet mee om in slaap te geraken. Dat staat, tot op zekere hoogte, los van het resultaat dat je hebt geboekt. Er is vast een biologische verklaring voor. Je hersencellen zijn overactief geworden of er giert teveel adrenaline door je aderen. De inspanning die een schaakpartij vergt is enorm en nergens mee te vergelijken. Voor de toevallige bezoeker van een speelzaal is dat misschien moeilijk te geloven. De meeste spelers lopen, wanneer ze niet aan zet zijn, wat rond en kijken bij de andere partijen. Maar ik kan u verzekeren dat het grootste deel van hun grijze massa steeds bezig blijft met de eigen partij. Een klasgenoot uit die tijd, die ik nog wel eens ontmoet, mag graag verhalen ophalen over mijn lichamelijke en geestelijke toestand op woensdagochtenden. "Je zag eruit als de dood van Pierlala. Voor de middag zat je meestal met open ogen te slapen. Een leraar die je iets vroeg werd niet eens opgemerkt. Verhoef heeft je er twee keer uitgestuurd om die reden." Hij zal ongetwijfeld gelijk hebben, maar van dat wegsturen kan ik mij niets herinneren. Ook die naam Verhoef zegt me eigenlijk niks meer. Terwijl ik de zaal waar geschaakt werd nog kan uittekenen. Het kost me geen moeite zo tien tegenstanders uit die tijd te noemen. Zelfs enkele partijen die ik speelde staan me nog levendig voor de geest. De ene keer was in slaap geraken nog moeilijker dan de andere. Want als ik stom verloren had, kon ik bijna helemaal niet slapen. Dan lag, om met J.H. Donner te spreken, mijn wereldbeeld in duigen. Het meesterschap leek voorgoed achter de horizon te verdwijnen. Ik kon er niets van! september 2013 [ 29 ]

Na een aantal van die klappen heb ik een realistischer wereldbeeld aangeschaft. Een topspeler zou ik niet worden; ik zou vrede moeten hebben met spelen voor de aardigheid. Slapen direct na afloop van een zware partij bleef moeilijk, maar halve nachten wakker liggen om een verloren partij was er niet meer bij. In plaats daarvan kwam een veel merkwaardiger verschijnsel: het wakker liggen na een partij die je gewonnen hebt. En niet alleen als die partij s-avonds pas laat wordt beëindigd. Soms speelt zelfs een eenvoudige amateur een echte mooie partij, eentje waarin -bij wijze van sprekenhet meesterniveau wordt benaderd. Dat gebeurt mij dus ook een of twee maal in een jaar. En het merkwaardige is nu, dat het mij na zo n partij erg veel moeite kost om de slaap te vatten. Niet de teleurstelling over wat mislukte, maar de opwinding over wat wel lukte, houdt me nu uit mijn slaap. De verklaring moet, denk ik, wederom in dat wereldbeeld worden gezocht. Op dergelijke momenten vraag ik mij af of ik misschien toch een echte goede speler ben. "Wordt het niet hoog tijd dat je alle schepen achter je verbrandt en de wijde wereld intrekt met een schaakspel onder de arm?" vraagt mijn andere ik steeds weer. "Praat toch geen onzin," zeg ik dan zelf. Deze boeiende conversatie houdt me uren bezig. Tot op heden heb ikzelf voet bij stuk gehouden. Van de zomer ben ik met vrienden naar Dresden geweest, om mee te doen aan een toernooi. Het was jaren geleden dat ik dat had gedaan en het is mij buitengewoon goed bevallen. Ik heb meer partijen gewonnen dan verloren en er waren enkele partijen bij die lang niet slecht waren. Kort na afloop van die partijen had ik zelfs even het idee dat ze wel niveau hadden. Toch heb ik uitstekend geslapen tijdens het toernooi, terwijl ons pension aan een drukke straat stond, waarover met enige regelmaat een tram voorbij piepte. Daaruit mag blijken hoe goed het is om met vrienden naar zo n toernooi te gaan. Bij de avondmaaltijd werden de door het gezelschap gespeelde partijen doorgenomen. Eigenlijk waren dat een soort therapeutische sessies. De verliezers werd een hart onder de riem gestoken. "Toch wel aardig gespeeld, Manuel, misschien dat het morgen wel lukt," zeiden wij bij voorbeeld in koor, nadat de betrokkene, met een gezicht waarvan de zelfhaat nog was af te scheppen, zijn partij had laten zien. En het zal u misschien verbazen, maar dat hielp. Langzaam ontspande het verkrampte gezicht van Manuel zich, tot het weer de gebruikelijke, vredige uitdrukking droeg. De meeste energie ging echter zitten in het bespreken van de winstpartijen. Met vereende krachten werd de prestatie van de winnaar tot de grond toe afgekraakt. "Nou jij mocht vandaag weer niet klagen, kijken hoe het morgen gaat," was meestal de conclusie. Zo is het gekomen dat steeds voor ik naar bed ging, mijn wereldbeeld weer geheel het oude was. Citaat van de maand [2] "Tijdens de partijtjes Fischer Random Chess bleek dat Rens meer van schaken begreep dan aan zijn rating af te lezen was. Voor Bernard gold het tegenovergestelde. Hoe hij achttien keer clubkampioen heeft kunnen geworden was voor mij een raadsel want van het pure schaken bleek hij weinig kaas gegeten te hebben." [ Hans Meijer over Rens en Bernard, elders in dit nummer (en eerder op svpromotie.nl) ] [ 30 ] De Promoot

Vragen aan Geurt Gijssen Rob de Vries - Uit de rubriek "An Arbiter's Notebook" op ChessCafe.com - Dear Mr Gijssen, I played in one of the lower amateur groups of the Tata Steel Chess Tournament 2013. In this group analogue clocks were used, and the time settings were forty moves in two hours, followed by one hour for the remainder of the game (instead of the fifty-five minutes + five second increment used in groups with digital clocks). In two consecutive rounds I had a discussion with an arbiter regarding the recording of the moves; in both cases I had less than five minutes left (in the first time period). Question One In the first case I stopped recording the moves and asked somebody I knew to record the moves for me (on my scoresheet). However, the arbiter who was watching declared that this was not allowed. Was he right? (I know that this is common practice, but is there any rule either for or against it?) Question Two In the second case (the next day) the circumstances were exactly the same. I asked someone to record the moves, and this time the arbiter (a different one) had no objection. But when I looked on the scoresheet to see how many moves were played, he declared that this was not allowed; the counting of the moves when not recording should be done by the player himself. If you did not record the moves, it was forbidden to look at the scoresheet!? Was this arbiter right? Question Three Many players have the habit of writing down dashes instead of moves during the last five minutes, but having the experiences mentioned above I wonder whether this is allowed. 12.3: "During play the players are forbidden to make use of any notes, sources of information or advice, or analyse on another chessboard." 12.4: "The scoresheet shall be used only for recording the moves, the times of the clocks, the offers of a draw, and matters relating to a claim and other relevant data." Is writing dashes a form of "making use of notes"? And is it to be considered "other relevant data"? With kind regards, Rob de Vries (The Netherlands) Answer One There are two elements I would like to discuss: Is it possible to request another person to record the moves. Is it possible to request another person to record the moves on the scoresheet provided for the tournament. Regarding point one, I have the opinion to ask another person to record the moves, but it may only be used after a flag fall to help the arbiter and the players involved to complete the scoresheets. The person who records the moves may not interfere in the game in any way. It is, for instance, forbidden for this person to inform the player how many moves have been completed or that the player had completed the required number of moves. It is also forbidden to show the scoresheet to the player. Regarding point two, I like to mention that the arbiter was right when he told you that you may not give another person your scoresheet. Very formally the scoresheet belongs to the organiser of the event and only the player may use it. Yet, there is also a practical point. As I mentioned, the player may not be shown the scoresheet, but suppose he wanted to claim a draw based on triple repetition of position. In this case he has to write his intended move on the scoresheet. At the same time, he can see how many moves have been completed. Answer Two Yes, the arbiter was correct. I refer to Article 13.6 of the Laws of Chess: The arbiter must not intervene in a game except in cases described by the Laws of Chess. He shall not indicate the number of moves made, except in applying Article 8.5, when at least one flag has fallen. The arbiter shall refrain from informing a player that his opponent has completed a move or that the player has not pressed his clock. Your "secretary" is in fact a spectator. This means Article 13.7 of the Laws of Chess is applicable: Spectators and players in other games are not to speak about or otherwise interfere in a game. If necessary, the arbiter may expel offenders from the playing venue. If someone observes an irregularity, he may inform only the arbiter. Answer Three Yes, it can be considered as "other relevant data." september 2013 [ 31 ]

Nederlandse Schaakpostzegel ter ere van Godfried Bomans Henk Alberts met dank aan Ferdi Sieben Vanaf 21 mei 2013 wordt er een postzegelvel gewijd aan 5 bekende schrijvers uitgegeven. Die vijf bekende schrijvers zijn Louis Couperus, Simon Carmiggelt, Godfried Bomans, Adriaan Roland Holst en Gerrit Kouwenaar. Het velletje kost 5,40 en is vanaf 21 mei te koop in alle Bruna-vestigingen. Onder de postzegel van Godfried Bomans bevindt zich een tekstzegel met daarop de volgende tekst: Meester, zo ving ik aan, hoe kwaamt ge tot de beoefening van het schaakspel? Door den parketvloer van mijn vader, antwoordde de wereldkampioen. Wat zegt ge meester?, vroeg ik ontsteld. Door den parketvloer mijns vaders, herhaalde Euwe, op de ruiten hiervan bouwde ik mijn eerste theorieën. Uit Pf6-e4, Deel 7 van de werken van Godfried Bomans, ca 1937 Het citaat op de tekstzegel is, zoals ook vermeld, een fragment uit het verhaal Pf6-e4, Deel 7 van de werken van Godfried Bomans. Overigens vond ik hetzelfde verhaal ook in het boek 'Van de hak op de tak' (onder de titel 'Pf6-e4' met als ondertitel 'HALLUCINATIE EUWE-ALJECHIN'). En ook staat het verhaal in het Boek 'Adviezen van een oude rot & Ander sportief proza'. Opmerkelijk is dat het verhaal in dit laatste boek, uit 1988, als titel heeft 'HALLUCINATIE EUWE-ALJECHIN'. Van een titel 'Pf6-e4' is in dit boek geen spoor (meer) te vinden. Het verhaal Pf6-e4 werd door Godfried Bomans in 1937 geschreven. Het is een briljant geschreven verhaal van een jonge student die in 1937 voor aanvang van de 2 e match Euwe Aljechin een gesprek met Aljechin heeft en van Aljechin hoort hoe deze met de brilliante, nog nooit eerder vertoonde zet Pf6-e4 Euwe eenvoudigweg zal verpletteren. Een brilliante nog nimmer vertoonde zet; Tarrasch was er op 5 november 1901 te Wenen nog het dichtste bij, doch die zag Pb7-c6 over het hoofd. Uit vaderlandsliefde spoedt onze jonge student, die zich in het boek overigens bediend van de naam Grootmeester Milowski zich naar Wereldkampioen Euwe en dat leidt tot een interview met daarin het op de tekstzegel vermelde citaat. Wie het verhaal verder wil lezen: uitgeverij Boekerij biedt i.s.m. Ebook de mogelijkheid om het verhaal Pf6-e4 als GRATIS e-boek te downloaden. Deze gratis download van Pf6-e4 kan via de link: www.ebook.nl/bomans. Gebruik hiervoor de code BOMANSZEGEL. Daarbij heeft uitgeverij Boekerij ook in samenwerking met Ebook.nl nog een tweetal andere boeken van Godfried Bomans in de aanbieding gedaan: - Memoires of gedenkschriften van mr. P. Bas als e-boek voor slechts 4,99 - Dagboek van een Gymnasiast als e-boek voor slechts 1,99 Daarnaast staan er nog een paar andere e-boeken van Godfried Bomans op deze site. [ 32 ] De Promoot