Bijlage 2 : Objectieven m.b.t. eco-constructie & Toe te voegen documenten aan het kandidatuurdossier 2009 Hieronder zijn de doelstellingen beschreven waaraan een voorbeeldproject op vlak van eco-constructie zo goed mogelijk moet beantwoorden. Het kandidaatsdossier zal dan ook punt voor punt de gemaakte keuzes in functie van de hieronder opgenomen doelstellingen toelichten. Mogelijks zijn bepaalde doelstellingen technisch niet realiseerbaar of niet relevant: In dat geval zal de kandidaat de niet-haalbaarheid ervan kort toe moeten lichten. De opgenomen criteria zijn echter evenmin limitatief. De kandidaten kunnen m.a.w. aan hun kandidaatsdossier nog elke door hen beoogde, maar hieronder niet hernomen energetische verbetering toevoegen. Duurzaam bouwen is een manier van bouwen of renoveren die concrete antwoorden biedt op uitdagingen inzake leefmilieu en volksgezondheid. De door Leefmilieu Brussel voorgestelde benadering wordt gehanteerd in vijf domeinen die overeenstemmen met die uitdagingen en refereert naar de «praktische gids voor duurzaam bouwen en renoveren van kleine gebouwen (tot 1000 m 2 )». Het gaat om een totaalbenadering in de mate dat alle domeinen in acht worden genomen, zonder uitsluiting van een of ander domein. De onderstaande tabel geeft een overzicht van wat in elk domein kan worden gedaan, erop gelet dat alle oplossingen natuurlijk moeten worden geëxtrapoleerd in functie van de schaal en de kenmerken van het specifieke project waarop het wordt toegepast. Grondgebeid Energie Water Materie Comfort en gezondheid Alle inrichtingen van het gebouw en het perceel die sociale uitwisselingen, de zachte mobiliteit en de biodiversiteit bevorderen en het stedelijke landschap verrijken; Alle keuzes inzake materiaal, ontwerp, bouw of renovatie van gebouwen met een laag energieverbruik alsook de integratie van de hernieuwbare energiebronnen; (zie bijlage 1) Alle middelen voor het rationeel gebruik van water en de recyclage ervan, alsook voor het gebruik van regenwater op het perceel en de recuperatie ervan ; Alle uit te voeren acties, van de ecologische materiaalkeuze tot het afvalbeheer om te komen tot een architectuur die, de hele levenscyclus lang, de natuurlijke hulpbronnen beschermt ; Alle middelen om ervoor te zorgen dat een gebouw beantwoordt aan de vereisten inzake comfort, gezondheid en bereikbaarheid en het genoegen verschaft van gerenoveerd te wonen. De criteria voor de evaluatie van de projecten voor elk domein worden gedetailleerd in de onderstaande tabellen.
GRONDGEBIED THEMA S DOELSTELLINGEN BIM TECHNISCHE INFORMATIE: Kansen voor sociale uitwisselingen Mobiliteit Biodiversiteit Stedelijk landschap Belang dat wordt gehecht aan de sociale interacties, waarbij er nieuwe mogelijkheden voor uitwisselingen ontstaan en de groepsverbanden worden ondersteund: functionele mix, bouwdichtheid, creatie van gemeenschappelijke ruimten binnen de gebouwen en / of van intermediaire zones tussen de openbare ruimte en de private ruimten, enz. Afstemmen van de bestemming van het gebouw in functie van de bereikbaarheid ervan met het openbaar vervoer. Het gebouw beschikt over fietsparkeerruimten in functie van zijn omvang en bestemming. De plaats van werken is uitgerust met douches en vestiaires voor fietsers. De toegankelijkheid voor andersvaliden van het gebouw en het geheel is makkelijk. Verhoging van de biodiversiteit op het perceel, inclusief in een stedelijke omgeving, door elke, bebouwde of niet-bebouwde oppervlakte zo rijk mogelijk aan plant- en diersoorten (biomassa) te maken, in functie van de kenmerken van de site (bouwdichtheid, bestaande biodiversiteit, topografie en hydrografie). Het bevorderen van het bestaan van een gevoel van verbondenheid met de plek en van een collectieve identiteit door de relationele kwaliteiten van het bouw- en renovatieproject met zijn context en meer bepaald het architectonische geheel waartoe het zal behoren, te verzorgen. Beschrijving van de middelen die worden gebruikt om de sociale uitwisselingen te bevorderen. Beschrijving van de mobiliteitsstrategie. Beschrijving van de inrichting van de site. Beschrijving van de inpassing van het project in het stedelijke landschap ENERGIE : zie bijlage 1 WATER THEMA S DOELDSTELLINGEN BIM TECHNISCHE INFORMATIE: Beperking van waterverbruik installaties die het waterverbruik beperken door bijvoorbeeld volgende technieken te gebruiken: een drukbegrenzer die na de algemene teller wordt geïnstalleerd, kranen met debietbegrenzers, doorspoelbakken met twee reservoirs of een stop-knop, urinoirs in de herentoiletten met een automatisch inschakelmechanisme, spaardouchekoppen Beschrijving van het beheer van het waterverbruik.
Beheer regenwater Beheer van afvalwater Beheer van het regenwater met als bedoeling het wegvloeien in de stad te beperken door de volgende prioriteiten te stellen: 1. voorzieningen voor het minimaliseren van de ondoordringbare oppervlakken (maximaliseren van de doordringbaarheid van de omgeving (beplante natuurlijke bodem) en grijze ruimten (ingangen, parkings, enz. in doordringbare oppervlakken) 2. voorzieningen die het regenwater definitief aan het afstromend water onttrekken (recuperatie van het regenwater om het te gebruiken d.m.v. een tank die is afgestemd op de noden en/of teruggave aan het natuurlijk milieu via infiltratie of verdamping) 3. voorzieningen voor het vasthouden en wegvoeren tegen een geregeld debiet naar het rioleringsnet of de oppervlaktewateren (tanks of bassin met buffervolume en gecontroleerd lekdebiet, inrichting van platte daken als extensieve groendaken) Lokale verwerking van het grijs water en het afstromend water zodat het afvalwater niet in de natuur terechtkomt (zinkputten, oppervlaktewateren). Beschrijving van de strategie voor het beheer van het regenwater op het perceel Beschrijving van de verwerking van het afvalwater of vermelding van aansluiting op de riolering. MATERIALEN THEMA S DOELDSTELLINGEN BIM TECHNISCHE INFORMATIE: Ontwerp Duurzaamheid van de constructie : Ontwerp moet gebaseerd zijn op een reflectie betreffende bijvoorbeeld : De flexibiliteit van het gebruik van het gebouw en zijn lokalen: de buitenkant kan gerenoveerd of gewijzigd worden zonder de structuur te veranderen en de ruimten zijn makkelijk her in te richten (lichte of moduleerbare wanden) of aan te passen. De bouwelementen zijn duurzaam in de tijd en gemakkelijk te onderhouden. De bouwtechnieken voorzien dat een renovatie en/of de verplaatsing van de verschillende bouwelementen onafhankelijk van elkaar kan gebeuren. Beschrijving van de filosofie van het project vanuit het oogpunt van duurzaamheid Materiaalkeuze De voorkeur wordt gegeven aan de materialen met een geringe milieu-impact. De keuze zal gebeuren volgens de prioriteiten zoals opgegeven in de onderstaande tabel en is het voorwerp van een aangifte, opgesteld volgens het onderstaande model. 1 e keuze (klasse 1 ) 2 e keuze (klasse 2 ) Te vermijden (klasse 3 ) een score van 1a tot 1c, of een score van 2a tot 3c, of een score van 4a tot 7c, of met ecolabel op basis van hernieuwbare grondstoffen, of met ecolabel met petrochemische basis (uitgezonderd specifieke toepassing A), of zonder ecolabel (uitgezonderd specifieke toepassing A), of Aangifte van de materialen volgens de onderstaande tabel
Elementen voor appreciatie (cumulatieve voorwaarden) - Gezonde (onschadelijk voor de gezondheid) - Gerecupereerd (hergebruik) - Gerecycleerd in situ - Op basis van hernieuwbare energiebronnen - Van lokale herkomst - Met geringe grijze energie - Gerecycleerd of recycleerbaar Elementen voor appreciatie (cumulatieve voorwaarden) - Gezonde (onschadelijk voor de gezondheid) - Van lokale herkomst - Met geringe grijze energie - Gerecycleerd of recycleerbaar Elementen voor uitsluiting (behalve als ecolabel, score NIBE 4c minimum of specifieke toepassing B) - Met petrochemische basis ; - Met formaldehyde - Met pathogene vluchtige vezels - Met vluchtige organische stoffen - Met radon Beheer van bouwafval Specifieke toepassingen A Als de ontwerper opteert voor een materiaal in een toepassing waarvoor geen enkele NIBE-evaluatie beschikbaar is en dat geen enkel label draagt, verschaft de ontwerper alle informatie die de jury in staat stelt een oordeel te vellen over de milieubalans van het materiaal op basis van de elementen voor appreciatie of elke andere milieubalans die erkend is en op de Brusselse context kan worden toegepast. B Als geen enkel materiaal met geringe ecologische impact een doeltreffende technische oplossing voor een specifieke toepassing biedt, zal het door de ontwerper voorgestelde materiaal worden geëvalueerd, rekening houdend met de technische voorwaarden, alsook de aangewende hoeveelheid. Aangifte van de materialen (voorbeeld voor een dak) Toepassing klasse Beschrijving van het materiaal hoeveelheid eenheid Dakgebinte 1 Hout van Europese herkomst m³ met FSC-label Luchtdichtingssysteem 1 Cellulosevezels, gedeeltelijk gerecycleerd, met label NaturePlus Isolatie hellend dak 2 Minerale wol op basis van m³ gerecycleerd glas Onderdak 1 Paneel van houtvezels, met label NaturePlus Bedekking hellend dak 1A Keramische dakpannen, van lokale herkomst Beheer van de werf: minimalisering van de afvalproductie (beperking van sloop, sorteren en hergebruiken van sloopmaterialen ). Het afval dat ter plaatse niet kan worden hergebruikt, wordt gesorteerd en weggevoerd naar recyclagecircuits. Beschrijving van de geplande maatregelen om de impact van de werf op het leefmilieu te minimaliseren.
Beheer van afval bij gebruik In het project voorzieningen inpassen die het sorteren van afval makkelijk en mogelijk maken, net als, in voorkomend geval, hun hergebruik of hun recyclage in situ of in de omgeving. Afvalfracties in functie van de bestaande recyclagecircuits: papier, glas, PMD, composteerbaar afval, elektrische batterijen, inktpatronen, onderhoudsproducten, enz. en niet meer volgens de bestemming van het project Beschrijving van de voorzieningen die het sorteren van afval mogelijk en makkelijk maken COMFORT & GEZONDHEID THEMA S DOELSTELLINGEN BIM TECHNISCHE INFORMATIE: Akoestiek Het ontwerp moet ook rekening houden met het akoestische comfort, door technische keuzes en aangepaste uitvoering, en dit zowel aan de binnenkant van het gebouw als aan de buitenkant door het gebruik van bijvoorbeeld geluidsisolerende beglazing, stille technische installaties en/of een performante isolatie van de technische ruimten, geluidsisolatie van kokers en valse plafonds. Beschrijving van de genomen maatregelen om het akoestische comfort te verzekeren Licht Lucht Temperatuur Rekening houdend met het visuele comfort door de voorkeur te geven aan natuurlijke lichtinval en door te letten op een goede kunstmatige verlichting. Binnenluchtkwaliteit: Naast de energieaspecten hernomen in bijlage 2, dient de ventilatie ook goed te worden bestudeerd zodat een goede binnenluchtkwaliteit kan verzekerd worden (hygrometrie, temperatuur, geurtjes, ). Zo dient de ventilatie-installatie een luchtfiltersysteem te bevatten waarvan het onderhoud moet verzekerd worden door een gespecialiseerde firma. De relatieve luchtvochtigheid moet tussen 50 % en 70% liggen. Seizoensgebonden comfort : een (actief of passief) koelontwerp garandeert een comfortabele temperatuur in de zomer. -beschrijving van de aandacht voor natuurlijke verlichting in het gebouw. -lijst van de verschillende zones en de dimensionering van betreffende lichtsterktes (m.b.t. kunstmatige verlichting) beschrijving van het beheer van de luchtkwaliteit (debieten, filters, monstername,. ) - m.b.t. actieve koeling: dimensionering - m.b.t. passieve koeling: resultaten van de dynamische simulatie (in termen van aantal uren dat temperatuur van 26 C et 28 C wordt overschreden