Onderzoek Behoefte aan Vrije tijdsbesteding Inleiding MEE IJsseloevers heeft onderzoek gedaan naar de vrije tijdsbesteding van mensen met een beperking of chronische aandoening en de behoeften die zij hebben ten aanzien van dit thema. Actief omgaan met je vrije tijd is belangrijk om bijvoorbeeld gezond te blijven of om deel te nemen aan activiteiten waar je andere mensen ontmoet. Mensen met een beperking lopen het risico om mede door hun handicap in een isolement te raken met als gevolg dat zij vereenzamen en steeds meer afhankelijk worden van professionele ondersteuning. MEE IJsseloevers heeft door middel van dit onderzoek in beeld gebracht wie aan welke activiteiten deelneemt in zijn/haar vrije tijd en/of waar behoefte aan is. Aan de hand van de uitkomsten van het onderzoek wil MEE IJsseloevers in gesprek gaan met verschillende partijen om, daar waar behoefte aan is, vrijetijdsactiviteiten toegankelijk te maken voor mensen met een beperking. Voor het onderzoek zijn 737 mensen met een beperking of chronische aandoening benaderd door middel van een vragenformulier. 249 mensen hebben de vragenformulieren ingevuld. Dit aantal is representatief voor de doelgroepen die in dit onderzoek staan omschreven. De uitkomsten van dit onderzoek geven een indicatie van wat de behoefte is van mensen met een beperking ten aanzien van vrije tijdsbesteding. Bij een concrete invulling van vrije tijd gaat MEE IJsseloevers altijd uit van de individuele wensen, behoeften en mogelijkheden. Samenvatting Het eerste deel schetst een beeld van de mensen die hebben deelgenomen aan het onderzoek. De jongste deelnemers zijn tussen de 12 en 15 jaar oud (22%) en de oudste groep is ouder dan 41 jaar (32 %). In dit onderzoek wordt duidelijk dat de groep tussen 21 en 24 jaar oud slechts met enkelingen zijn vertegenwoordigd. Uit de dienstverlening van MEE IJsseloevers blijkt dat juist deze groep veel problemen kent en daarom extra aandacht nodig heeft. Wat doe jij in je vrije tijd, staat centraal in het tweede deel. Tweederde geeft aan dat zij invulling geven aan hun vrije tijd door uitgaan, sport, creatief bezig zijn, of soosactiviteiten. Een meerderheid van deze groep wil meer of andere activiteiten gaan ondernemen. Het derde deel gaat over wat mensen willen gaan doen in hun vrije tijd. Een meerderheid geeft aan dat zij behoefte hebben aan nieuwe uitdagingen, om sportief bezig te zijn en om andere mensen te ontmoeten Het belangstellingspatroon verschilt per leeftijdscategorie niet veel van elkaar. Wel zijn er kleine verschillen, zoals jongeren die meer voor trendy activiteiten kiezen, terwijl ouderen voor meer traditionele activiteiten kiezen. Het vierde deel gaat over de voorwaarden die nodig zijn om deel te nemen aan sport, clubs en andere activiteiten. Hierin geeft 44% van de ondervraagden aan dat zij graag deelnemen aan activiteiten die vooral ook beoefend worden door mensen zonder beperking, handicap of chronische ziekte. Een meerderheid geeft te kennen dat zij een maatje willen die hen wegwijs maakt bij nieuwe activiteiten en die hen kan ondersteunen, daar waar zij belemmeringen ervaren. Veel mensen met een beperking, handicap of chronische ziekte nemen deel aan sport, kunst, cultuur en uitgaan. Een meerderheid van deze mensen geeft aan dat zij andere of nieuwe activiteiten wil ondernemen. Daarbij zoekt een grote groep aansluiting bij reguliere organisaties en clubs, mits zij ondersteuning kunnen krijgen van een maatje. Verontrustend is de groep 21 24 jaar; zij zijn bijna niet in het vrijetijdsbeeld terug te vinden, terwijl uit de dienstverlening van MEE IJsseloevers blijkt dat juist deze doelgroep kampt met veel problemen.
1. Wie hebben deelgenomen aan het onderzoek Het onderzoek richt zich op een brede groep mensen met een beperking vanaf de leeftijd vanaf 12 jaar. In de leeftijdsverdeling is te zien dat alle leeftijdsgroepen evenredig zijn vertegenwoordigd, behalve de mensen tussen de 21 24 jaar. Deze groep is moeilijk in beeld te krijgen, terwijl juist deze groep veel ondersteuning nodig heeft bij allerlei vragen die zij in hun leven tegen komen. Zo blijkt dit uit het registratiesysteem van MEE IJsseloevers, waar juist deze groep dikwijls wordt geconfronteerd met complexe problematiek. De verdeling man/vrouw ziet er als volgt uit: Diverse groepen zijn in dit onderzoek vertegenwoordigd. Een meerderheid heeft leermoeilijkheden of andere beperkingen welke belemmeringfactoren kunnen vormen bij het deelnemen aan vrijetijdsactiviteiten. De groep anders is een grote groep mensen met leer en andere uiteenlopende beperkingen welke hen ernstig belemmeren in het dagelijkse leven, even als de mensen met een chronische aandoening, auditieve, visuele of lichamelijke handicaps.
Van de mensen die hebben mee gedaan aan dit onderzoek, hebben 98% werk, naar school of andere vormen van dagbesteding. De deelnemers aan het onderzoek vertegenwoordigen een brede groep mensen met een beperking, qua leeftijd, sekse, beperking, de wijze waarop zij wonen, werken, naar school gaan of deel nemen aan een vorm van dagbesteding. Het is zorgelijk dat de groep 21 24 jarigen in veel mindere mate present zijn, terwijl deze groep met aanzienlijk veel problemen worden geconfronteerd, zo blijkt uit cliëntendossiers van MEE IJsseloevers. Voor deze doelgroep zouden activiteiten kunnen worden opgezet waar een preventieve werking vanuit gaat.
2. Wat doe jij in je vrije tijd? Deze vraag staat centraal in het onderzoek. Vrije tijd betekent voor veel mensen, dat zij mensen ontmoeten die mogelijk een zelfde belangstelling hebben voor een sport, muziek, theater, natuur, etc. Daarbij is gezelligheid voor veel mensen erg belangrijk. Ook gezondheidsredenen zoals het bewegen vind men belangrijk. Hieronder een beeld van wat de deelnemers van dit onderzoek doen in hun vrije tijd, waarom en waar zij dit doen. Een derde van de mensen geeft een andere activiteit aan dan sporten, creatief bezig zijn, uitgaan of het bezoeken van een soosactiviteit. De ervaring leert dat deze mensen veelal een individuele invulling geven aan vrije tijd, waar televisie kijken of computeren belangrijke factoren vormen. Slechts 23 % van de ondervraagden geeft aan dat zij aan sport doen. Een groot deel van de ondervraagden geeft aan dat zij vooral gezelligheid en het ontmoeten van andere mensen belangrijk vinden bij de invulling van vrije tijd. Daarnaast speelt gezondheid en bewegen een belangrijke rol. Een meerderheid geeft aan behoefte te hebben aan nieuwe activiteiten. Daarmee geeft men aan dat de huidige activiteiten niet meer voorzien in de hedendaagse behoefte. Tweederde van de ondervraagden geeft aan dat zij invulling geven aan hun vrije tijd, door uitgaan, sport, creatieve bezigheden of soosactiviteiten. Een meerderheid wil andere activiteiten gaan ondernemen dan nu het geval is.
3. Wat wil je gaan doen in je vrije tijd? Een meerderheid geeft aan dat zij behoefte hebben aan nieuwe uitdagingen; om sportief bezig te zijn, andere mensen ontmoeten, uiting geven aan hun creativiteit of om iets te leren. De onderstaande grafieken geven inzicht welke antwoorden mensen hebben gegeven op vragen rond deze thema s. Bij sport zijn voetbal, zwemmen, paardrijden, tennis en badminton de meest gekozen sporten. Een kwart van de invullers geeft de voorkeur aan knutselen, daarnaast is tekenen en schilderen favoriet. Bij de oudere deelnemers is fotografie en bloemschikken zijn in trek. Bij de jongste doelgroep heeft Graffiti spuiten veel belangstelling. Computeren, koken en bakken, omgaan met geld en sociale vaardigheden zijn de meest verkozen cursussen. Opvallend hier is dat de invullers vooral kiezen voor zaken die hun zelfredzaamheid en participatiemogelijkheden bevorderen.
Veel mensen willen dansen, streetdance, stijldansen of disco. Zelf zingen of een instrument bespelen is ook favoriet. De behoefte aan ontmoeting is groot, de voorkeur gaat uit naar inloop/soos en vriendenkringen. In alle leeftijdscategorieën is dit te zien. Het behoeftepatroon van de verschillende leeftijdscategorieën wijken niet heel erg van elkaar af. Wel zijn er kleine verschillen, zoals jongeren die meer voor de trendy en actieve activiteiten kiezen, terwijl ouderen meer voor de traditionele activiteiten kiezen. 4. Wat is er nodig om deel te nemen aan nieuwe activiteiten? Een kleine meerderheid wil samen met mensen met een vergelijkbare beperking activiteiten ondernemen. 44 % geeft aan dat zij liever deelnemen aan gewone activiteiten waar zij ook andere mensen kunnen ontmoeten, die bijvoorbeeld geen handicap, chronische ziekte of beperking hebben. Een meerderheid wil graag iemand naast zich, een maatje voor ondersteuning bij het wegwijs worden van een nieuwe club of vereniging. Daarnaast hebben mensen behoefte aan extra ondersteuning en vervoer. Veel mensen willen zich aansluiten bij reguliere clubs, op voorwaarde dat zij ondersteuning krijgen van een maatje.