VMG. Tekenvaardigheid. PERSPEC- TIEF diepte zien en tekeken

VMG Tekenvaardigheid PERSPEC- TIEF diepte zien en tekeken

Diepte zien 3D voor tekenaars Voor het tekenen van een goede tekening is meer nodig dan een stuk techniek hoe je een potlood hanteerd. Om een tekening dát extra mee tegeven moet je veel weten en kunnen. Met het in perspectief tekenen van een object creëer je diepte. Deze diepte in je tekening zal er voor zorgen dat jou tekening al een flink stuk interesanter wordt! Er zijn een hoop mogelijkheden om diepte in je tekening te kunnen stoppen! 1] Door de vormen goed drie dimentionaal te tekenen (lineair perspectief) zal je tekening stukken profesioneler overkomen. 2] Behalve de vormen zijn ook de kleuren van belang voor het creëeren van diepte. 3] Schaduwwerking zegt bv. iets over de richting waar het licht vandaan komt. 4] Ook kun je diepte creëeren door gebruik te maken van toon(licht en donker), Een tekening die goed in perspectief is getekend zal veel echter lijken. De belangrijkste methoden om diepte te tekenen zijn de volgende vormen van perspectief is een methode om de diepte zoals die wordt gezien in werkelijkheid weer te geven op het platte vlak, in een schilderij bijvoorbeeld. Op een foto is lijnperspectief echter ook te herkennen. Atmosferisch perspectief Door de dichtheid van de atmosfeer lijken lijnen verder van ons vandaan onduidelijker te worden, het contrast neemt af of het wordt zelfs vager. Kleurperspectief Kleurperspectief is het verschijnsel dat met kleuren een dieptewerking in een kunstwerk kan worden verkregen. We noemen dit ook wel kleurcontrast. Het volgende blok gaan we hier verder op in. Scherpte Veel fotografen doen het ook, om meer diepte in je afbeelding te krijgen kun je spelen met scherpte. Bijvoorbeeld het onderwerp scherp voor in beeld en de achtergrond wazig er achter. { 2 }

Hulpmiddel naar een goed resultaat is een methode om de diepte zoals die wordt gezien in werkelijkheid weer te geven op het platte vlak, in een tekening. Ook op foto s is het lijnperspectief vaak goed zichtbaar. Evenwijdige horizontale lijnen in een landschap komen, als ze tot in de verste verte worden doorgetrokken, bij elkaar in een verdwijnpunt op de horizon. Horizon Op de horizon liggen de verdwijnpunten (ook vluchtpunten genoemd) van horizontale lijnen. Je kunt dus stellen dat bij lijnperspectief de horizon een grote rol speeld. Dit is altijd de basis van je tekening. Evenwijdige lijnen In de tekening met de weg zie je de lijnen, als ze evenwijdig met de weg lopen, samenkomen in hetzelfde punt. De afstanden tussen de bomen en tussen de lantarenpalen lijken ook steeds kleiner te worden.. Worden hierlangs denkbeeldige lijnen getrokken, dan komen deze samen in een verdwijnpunt op de horizon. Om zo te kunnen tekenen moeten we dit begrijpen en oefenen. Keuzes Het gebruik maken van verdwijnpunten en hulpijnen noemen we lijnperspectief. Er zijn grofweg drie verschillende keuzes te maken in het gebruik van lijnperspectief. Dit alles heeft te maken hoeveel perspectief je toe wilt passen en uit welke hoek je het onderwerp wilt tekenen. Eén-punts-perspectief Twee-punts-perspectief Drie-punts-perspectief { 3 }

Eén-punts-perspectief Om te beginnen is het éénpuntsperspectief het beste voorbeeld. Iedereen kent de karakerestieke friese weilanden. Allemaal rechthoekige velden afgewisseld door rechte sloten en wegen.je fietst over de weg en je beseft dat je er nog lang niet bent! De weg verdwijnt nog op de horizon! Alles lijkt getrokken te worden naar dat ene punt op de horizon... In een éénpuntsperspectief blijven alle horizontale lijnen horizontaal. Het zijn alleen de lijnen die van de kijker weg, of naar de kijker toe lopen die naar of van het vluchtpunt weg lopen. De vlakken die je wil tekenen moeten loodrecht of evenwijdig t.o.v. van de kijkrichting staan. bovenaanzicht van een perspectief opgebouwd vanuit één verdijnpunt. De horizon De horizon is altijd op ooghoogte te vinden. Er kunnen zich objecten bevinden boven of onder de horizon. Afhankelijk of ik er bovenop kijk of dat ik er tegenop moet kijken. 1] Objecten onder de horizon De objecten die onder de horizon liggen worden van bovenaan bekeken, en het topvlak is zichtbaar. 2] Objecten boven de horizon De objecten die boven de horizon liggen worden van onderaan bekeken en het grondvlak is dan ook zichtbaar. Het vluchtpunt Dit is het punt waarnaar alle lijnen lopen die parallel liggen met de richting waarnaar de kijker kijkt. Beeld je in dat je op een recht stuk weg staat. De randen van de weg lijken onder een bepaalde hoek naar boven te lopen, en komen samen in een vluchtpunt die op de horizon ligt. De verlichtingspalen lijken onder een bepaalde hoek naar beneden te lopen en eindigen eveneens in het vluchtpunt. { 4 }

Twee-punts-perspectief Vaak zijn er in een afbeelding meerdere evenwijdige lijnen in verschillende richtingen. Dan zijn er dus meer verdwijnpunten. De meest toegepaste vorm van perspectief is het twee-punts-perspectief Hierbij gaan we uit van twee verdwijnpunten waardoor de tekening een veel realistischer beeld krijgt. Bij het tekenen van een vorm is het belangrijk dat het perspectief goed is. Hier zijn twee verdwijnpunten voor nodig. Opzetten Om een tweepuntsperspectief op te zetten moet je eerst een horizon tekenen. De horizon zit altijd op ooghoogte. Vervolgens teken je op de horizon twee vluchtpunten. In elk vluchtpunt komen alle verticale lijnen die parallel lopen bij elkaar samen. Het makkelijkst is te beginnen bij de voorste lijn. Teken dan de hulplijnen naar de hoeken. Uitgeballanceerd Om mooi perspectief in de tekening (in dit geval een kubus) te krijgen willen we dat de kubus 4 tot 6 maal tussen de verdwijnpunten past afhankelijk van de hoeveelheid perspectief. Hierbij geldt dat hoe dichter de verdwijnpunten bij elkaar liggen, des te meer perspectief er gebruikt wordt. Verdwijnpunten verdwijnen Uiteindelijk willen we liever de verdwijnpunten niet tekenen op het papier omdat dit veel ruimte in beslag neemt, de tekening zelf kleiner wordt en het natuurlijk tijdkost. Toch is het goed om te zien hoe deze verdwijnpunten bepalend zijn voor het perspectief in een tekening. oefen dit zo vaak mogelijk totdat je het zonder gebruik van hulplijnen goed op kan zetten. bovenaanzicht van een perspectief opgebouwd uit twee verdijnpunten. { 5 }

Rijen en middelpunt bepalen In een perspectivische tekening ligt het midden van bijvoorbeeld een gebouw niet in het midden tussen de twee muren, maar visueel gezien meer naar achter. Dit komt doordat wat verder naar voren ligt, groter lijkt. Zo lijkt de dichtstbijzijnde helft van een gebouw groter dan de achterste helft. Het midden kun je maken door de twee diagonalen te tekenen, zoals in de figuur hiernaast. Door deze constructie telkens te herhalen kan een rijtje woningen, of een weg met lantaarnpalen of bomen getekend worden. Teken dan eerst de voorste en de achterste lantaarnpaal, en bepaal dan de palen ertussenin. In het hier getoonde éénpunts perspectief, net als in het tweepuntsperspectief zullen de verticale lijnen altijd exact vertikaal moeten blijven. { 6 }

Drie-punts-perspectief In de praktijk is het zo dat er nog een extra verdwijnpunt is. Dit komt vooral tot uiting bij bijvoorbeeld grote gebouwen of zoals bij de tekening hiernaast. Dit wordt 3-punts perspectief genoemd. Je bedenkt zelf waar dan het vluchtpunt, hoog in de lucht, zou liggen. Ook kun je dit omdraaien als je een standpunt boven het gebouw neemt. Twee plus één De rest van de vormen komen precies het zelfde tot stand als bij het twee punts perspectief. Voor de meesten zal het even puzzelen zijn. Maar het resultaat is er wel! Dit voorbeeld laat tevens het gevaar zien van te dicht bij elkaar gelegen verdwijnpunten. Dan wordt de perspectivische vertekening overdreven, zodat de afbeelding onwerkelijk aandoet, tenzij je het oog, ter hoogte van de horizon, op zeer korte afstand van de tekening brengt. In de Marvel Comics wordt vaak gekozen voor vreemde camera standpunten waardoor er veel actie in de tekeningen komt. Hierbij speeld het perspectief een grote rol. { 7 }

Circels en Cylinders Een circel wordt in een perspectivisch vlak een ellips. Dit kan getekend worden door het vierkant in perspectief te tekenen met vervolgens daarin de ellips. Als je dit princiepe twee maal boven elkaar toepast heb je zo een cylinder. Van circel naar ellips Een circel wordt in een perspectivisch vlak een ellips. Dit kan getekend worden door het vierkant in perspectief te tekenen met vervolgens daarin de ellips. De snelle manier is echter om twee assen te tekenen: De lange as] Deze is nodig voor de breedte van de ellips. De korte as] Deze bepaald de dikte van de ellips De combinatie zorgt voor bolle ellipsen en minder bolle ellipsen. Bolheid van ellipsen De verhouding tussen de lange en de korte as bepaald hoe schuin je op de circel kijkt. De hogere ellipsen zullen dichter bij de horizon zijn en daarom platter worden. Het opzetten van een cilinder 1] Begin met het tekenen van een kubus met het de hoogte van de cilinder die je wilt krijgen. (Houd de breedte van de kubus ruim omdat meestal de cylinder smaller uitvalt.) 2] Teken in de vlakken waar de ellipsen moeten komen een kruis door de hoekpunten aan elkaar te verbinden. 3] Teken van uit het verkregen middenpunt de rechte hulplijnen in het vlak. Gebruik hiervoor de verdwijnpunten van de ellips. 4] Teken vervolgens de ronde lijnen binnen het vlak met behulp van de hulpijnen. Houd er eventueel een voorbeeld naast (als het voorbeeld helemaal links op de pagina). 5] Herhaal dit op het andere vlak van de cylinder. 6] verbind vervolgens de beide ellipsen met elkaar. { 8 }

Inkijkhoek Door het kiezen van een bepaalde afstand tussen de verdwijnpunten heb je invloed op het resultaat van de perspectief tekening. Kies je voor de lijnen dicht bij elkaar krijg je een kleine inkijkhoek, kies je vervolgens om verdwijnpunten verder uit elkaar te zetten krijg je een grote inkijkhoek. Soms is het mooi om een kleinere inkijkhoek te gebruiken waardoor je het perspectief lichtelijk overdrijft. Soms is het realistischer om een grotere kijkhoek te gebruiken. Robots Hierbij als voorbeeld twee robots naast elkaar. Door de inkijkhoek te veranderen krijg je twee heel verschillende beelden. Dit is dus een belangrijk aspect waarmee bij het tekenen van een product rekening gehouden moeten worden. Grote inkijkhoek Bij een grote inkijkhoek zie je het object vooral van voren. Handig als de voorkant van het product belangrijk is en meer aandacht nodig heeft. Kleine inkijkhoek Bij een kleine inkijkhoek staat het object verder van de horizon en kijkt je er meer bovenop. Bij producten waarbij het van belang is de bovenkant duidelijk te zien, is dit een goed perspectief. { 9 }

Schaduw Schaduwen ontstaan doordat een lichtbron in combinatie met een onderwerp zorgt voor een oppervlak waar geen / minder licht komt. [1] [4] Hierbij zijn belangrijk de grondrichting en de lichtrichting die in de voorbeelden verder duidelijk zullen worden. Bij lamplicht komt het licht vanuit 1 punt. Daardoor kan de schaduw uitwaaieren en groter worden ondanks perspectivische verkorting. [2] [5] Bij zonlicht lopen de lichtstralen wel evenwijdig. We tekenen daarom de lichtrichting in tekeningen evenwijding. De grondrichting zal perspectivisch evenwijdig lopen en gaat naar een verdwijnpunt. Zie de opbouw hiernaast in stappen weergegeven. [3] [6] { 10}

Diepte Maak je afbeelding interessant In de hele game- of film-industrie draait het om de term 3D. Dit zijn alle dimensies die wij kennen. Door het gebruik van deze dimensies ontstaan er hele nieuwe werelden. Onze tekeningen daarintegen komen niet verder dan twee dimensies. Wat kunnen we doen om toch de derde dimensie diepte mee te kunnen nemen. Dimensies De wereld zoals wij hem zien is een drie-dimensionale-wereld. De eerste dimensie is een enkele lijn, de lengte. De xx tweede dimensie geeft naast lengte ook breedte, een lijn in een nieuwe richting. De derde dimensie geeft ons diepte, weer een nieuwe richting. Dit zijn de voor ons zichtbare dimensies waarin wij leven. Om deze diepte in je tekeningen te brengen kun je een aantal effecten gebruiken. Compositie Zorg voor een levendige compositie waarbij je gebruik maakt van diverse onderwerpen op verschillende afstanden. Neem bij voorbeeld bij een foto op het platte land een weggetje op in je compositie. Doordat het weggetje lijkt te verdwijnen op de horizon geeft dit extra diepte. Voeg je hier op de voorgrond nog een paar boompjes of bosjes toe dan krijg je als het ware een doorkijkje wat het beeld heel interessant maakt. Camerastandpunt Gekoppeld aan de compositie is het camerastandpunt. Van waar bekijk je het tafereel? Je kunt hiermee heel veel varieren en je beeld zo vele malen spannender maken als je dit goed toepast. Neem als voorbeeld een gesprek met twee mensen. Je camerastandpunt kan overal in 360 graden hier omheen zijn. Het maakt nogal uit of je het tweetal van de zijkant ziet of dat je over de schouder de ander in het gezicht kijkt. { 11}

Camerastandpunt drie dimensies in het platte vlak In een poster of een opmaak hebben we vaak maar één beeld waarmee we het moeten doen... Dan is het van belang om die afbeelding zo veel mogelijk te laten vertellen. De afbeeldingen moeten dan overtuigend zijn! Om kracht in je afbeelding te krijgen is de keuze van het camerastandpunt heel belangrijk. Eenvoudig uitgelegd is het camerastandpunt de positie van de camera ten opzichte van het onderwerp. Bekijk ik het onderwerp van ver af of van dichtbij? Van een laag standpunt of van een hoog standpunt. We gaan hier dieper op in. Vogelvlucht Een camerastandpunt is bijvoorbeeld vogelvlucht wat betekent dat er van bovenaf gefilmd wordt. Dit kan zijn vanuit een helikopter, bijvoorbeeld in een natuurfilm, of iets gewoner vanuit een stellage. Het effect hiervan is dat iemand kleiner en nietiger lijkt. Kikvorsperspectief Kikvorsperspectief is ook een camerastandpunt, dit betekent dat de camera iets of iemand van onderaf filmt. Fotomodellen en zangeressen worden vaak in kikvors gefilmd, het effect hiervan is dat ze langer en slanker lijken en dat bovendien hun benen langer lijken. Een camerastandpunt recht van voren kan natuurlijk ook. Close-up Shot waarbij iemand van boven het hoofd tot boven aan de borst in beeld is. Vaak wordt dit standpunt gebruikt om de gezichtsuitdrukking te benadrukken. Maar je kunt ook een close-up shot of foto maken van een voorwerp. Je kunt daarmee details laten zien. Medium shot shot of foto van net boven het hoofd tot aan de taille. Totaalshot shot waarbij het hele lichaam in beeld komt. Een long take zal eerder worden gebruikt om te laten zien hoe iemand eruit ziet, dan om iemands gezichtsuitdrukking te laten zien. Soms gebruik je een totaalshot om te laten zien, waar het verhaal zich afspeelt. { 12}

Atmosferisch perspectief Contrasten gebruiken Door te spelen met diverse contrasten kun je eenvoudig zorgen voor veel meer diepte in je werkstukken! Hierbij maken we gebruik van het atmosferisch perspectief waarbij we de filterende werking van de atmosfeer, die toeneemt met de afstand, imiteren. Atmosferische perspectief wordt meestal toegepast bij landschaptekeningen. Versterken/verzwakken Bij atmosferisch-perspectief wordt het contrast op de voorgrond versterkt en op de achtergrond verzwakt. Contrasten Soorten van contrasten waarvan je gebruik kunt maken : 1] Warm-koudcontrast Warmere kleuren worden op de voorgrond geplaatst en koelere kleuren verder op de achtergrond. 2] Scherptecontrast Hoe verder een voorwerp op de achtergrond hoe minder details. 3] Kleurcontrast Kleur verandert als de afstand toeneemt. Voorwerpen worden waziger en donkerder. 4] Tooncontrast Voorwerpen op de achtergrond zijn waziger en hebben minder variatie in tonen. 5] Structuurcontrast Als je gras van dichtbij bekijkt kun je afzonderlijke sprietjes onderscheiden maar gras in de verte is alleen nog maar een groen vlak. { 13}