Naar huis met een blaassonde karin.elen@uzleuven.be
Keuze van de sonde? CICS TUS SPS Afhankelijk van Individu Zelfredzaamheid - motivatie Cognitie Gezondheidstoestand
Soorten materiaal van verblijfscatheter 100% silicone 100% latex Hydrogelcoating Latex en silicone Siliconen-elastomeer Latex Siliconencoating Latex Zilvercoating Latex en silicone Nitrafurazonecoating zuiver gemengd met toevoeging Hoge Gezondheidsraad aanbevelingen: sonde langer dan 4 dagen = siliconesonde www.hgr-css.be
Welke charièrre geeft de voorkeur bij een verblijfscatheter? Afhankelijk van kleur van de urine, gruis en of bezinksel Voor eenzelfde charrière heeft een siliconencatheter vaak een groter lumen dan een latexcatheter
Charièrre
Trans Urethrale Sonde (TUS) Voordelen Nadelen In principe gemakkelijk om opnieuw te plaatsen, zowel thuis als in RVT Lokale irritatie/discomfort Blaasspasmen Verstoppen van de catheter Accidenteel uittrekken Belemmering seksuele activiteit Infectierisico Risico urethrastrictuur/scheur/necrose/paraphimosis
Manuele reductie van paraphimosis Ontzwellen: Druk uitoefenen op gedeelte zwelling (1 min) Icepack, niet rechtstreeks op huid! Manipuleren: Zeep of crème als glijmiddel Huid van penis helemaal naar achter schuiven en in vlot tempo over eikel schuiven. Of zacht eikel naar binnenduwen en kraag over eikel rollen
Supra Pubische Sonde (SPS) Voordelen Vaak comfortabeler ervaren tov TUS Minder urineweginfecties Geen risico urethrastrictuur Seksuele functie blijft behouden Mogelijkheid tot spontane mictie door gebruik van een catheterventiel Kan door thuisverpleegkundige gewisseld worden Nadelen Complexere procedure 1 ste plaatsing (ervaren arts) Invasief risico verwikkelingen (darmperforatie, peritonitis, bloeding, ) Mogelijk verstoppen/ lekkage / uitvallen van catheter. Binnen de 2 uur valt fisteltraject dicht. Gebruik NOODsonde (catheter éénmalig gebruik)! NOODsonde
Clean Intermittent (Self) Catheterisation (CICS) Voordelen Minder infecties Geen opvangsysteem nodig Sneller herstel normale mictie (detrusor activiteit kan zich herstellen) bv. post chirurgie Kan ook aangeleerd en toegepast worden door een mantelzorger Nadelen Afhankelijk van: Motivatie Zelfredzaamheid/ handfunctie/ cognitie Opvolging en regelmaat vereist (gevaar over distentie met chronische schade)
Pencil en paper test Coloplast
Ontslag uit het ziekenhuis Brochures Verblijfscatheter: opvangzakken, zorg, spoelingen Intermittent catheteriseren: materialen en begeleiding
Brochures verblijfscatheter
Dagopvangzak (Beenzak) Aanpasbaar o o Beenriempjes Afvoerleiding Coloplast
Hulpmiddelen fixatie catheter G Strap Coloplast Dale: boverbeen (TUS) en lende (SPS) fixatiebandje Fixatiepleister Bard/ Dale
Extra fixatie: beenzakhouders Yvanta: comfortbag Bard/ Hollister
Beenzakjes in verschillende volumes 250ml -350ml - 500ml Coloplast
Goede afvloei: urinezak lager dan blaasniveau
Verschillende ledigingsmechanismen Bard/ Coloplast/ Hollister
Nachtopvangzak Deze kan na gebruik doorspoeld worden met een scheutje azijn (geurhinder: 200 ml water) + 100 ml azijn). Vervolgens op een droge, koele plaats bewaren.
Zorg rond verblijfscatheters Hygiëne Verbandwissel SPS Gebruik van catheterventiel
Hygiëne Handen wassen na het loskoppelen of vervangen van de opvangzak. Geslachtsdelen dagelijks wassen met water en/of zeep PH neutraal EN catheter mee wassen. o Man, voorhuid manipuleren. o Vrouw ook tussen schaamlippen Douchen, baden en (revalidatie)zwemmen o Toegestaan bij SPS mits adequate afdekking van de insteekplaats van de katheter. o Niet toegestaan bij TUS: baden en revalidatiezwemmen.
Verband suprapubische sonde: https://www.uzleuven.be/nl/brochures
Voorschrift thuisverpleging DAV om de 48u). Ontsmetten met alcoholische oplossing. OF Bij irritatie of infectie reinigen met isobetadine of Braunol gedurende 5 dagen en herevalueren. https://www.uzleuven.be/nl/brochures
GEBRUIK VAN EEN KRAANTJE Curion Bard Teleflex Een kraantje wordt direct aangesloten op een catheter. Geen opvangzak nodig!
Hoe te gebruiken? Werkwijze Bij aandrang om te plassen, kraantje openen om de urine te laten aflopen. GEEN aandrang, iedere vier uur het kraantje open te zetten om de blaas leeg te maken. Tijdens ontlasting kan kraantje opengezet worden om te voorkomen dat er door de verhoogde druk urine langs de katheter lekt. Niet vergeten het kraantje weer dicht te zetten. Indien hoge urineproductie tijdens de nacht kan in samenspraak met arts een nachtzak aan het kraantje geschakeld worden
Spoelingen van de blaas bij transurethrale of suprapubische sonde? Niet systematisch! Fysiologisch Azijnzuur Iso-betadine Suby-G
Spoelen met fysiologisch Indicaties: o o Acute of chronische verstopte tengevolge van troebele urine, mucusvorming of debris (incrustatie) Preventie bij chronische verstoppen of bloedklonters Contra- indicaties: recente blaasbloeding Frequentie: o o Meestal 2x/w Kan afhankelijk van het probleem verhoogd worden tot max 1x/d
Spoelen met azijnzuur Indicatie: Behandeling van UWI met Pseudomonas Aëruginosa, via een urinecultuur vastgesteld. Contra-indicatie: hematurie Werkwijze: 10 min inwerktijd 2 x/w en dit ged 3 w en tot max 3x herhalen D3 na laatste spoeling, controle urinestaal: Indien positief op Pseudomonas Aëruginosa, behandeling herstarten.
Spoelen met iso-betadine Indicaties: Asymptomatische bacteriurie waarbij de urinecultuur geen Pseudomonas-of Proteuskiemen aangeeft. Contra- indicaties: recente blaasbloeding Werkwijze: o o o 10 min laten inwerken 3x/w, ged 3 w en tot max 3x herhalen D3 na de laatste spoeling van een volledige behandeling een urinestaal ter controle afnemen. Indien positief blijft op de vastgestelde kiem, moet de behandeling herstart worden.
Spoelen met Suby G Indicaties: o o Steen- of gruisafzetting ten gevolge van een UWI met een urease-splitsende bacterie, bvb Proteus Mirabilis Een verstopte sonde waarbij geen verbetering optreedt na toepassing van blaasspoelingen met fysiologisch noch met Isobetadine Dermicum. Contra- indicaties: recente blaasbloeding Werkwijze: o o 10 min laten werken Frequentie: Proteusinfectie: 2x/w ged 3 tot max 3x herhalen Ter preventie van verstopping van de sonde: 2 tot 3x/w
Brochure zelfsondage https://www.uzleuven.be/nl/brochures
Intermittente sondage Materialen: groot aanbod verschillende verpakkingen Standaard CH 14 Coloplast Hollister - Medical Service Teleflex Wellspect.
Hulpmiddel: Stappenplan als geheugensteun 1 2 3 4 5. Sonde klaarleggen Eerst vingers plaatsen dan spreiden Urine sonde nog 1 cm opschuiven Urine stop? Sonde 2 cm uitschuiven Urine? Geen urine? Dan pas verwijderen.
Hulpmiddel Normale houding bij het aanleren autosondage: staand of zittend
Terugbetaling (riziv) Urineopvangzakken Sondagemateriaal
Urineopvangzakken https://www.inami.fgov.be/nl/themas/kost-terugbetaling/door-ziekenfonds/individueleverzorging/paginas/stoma-incontinentiemateriaal.aspx
Sondagemateriaal https://www.riziv.fgov.be/nl/themas/kost-terugbetaling/door-ziekenfonds/medisch-hulpmiddelmateriaal/medisch-materiaal-apotheek/paginas/autosondage-november-2017.aspx
Welke sondes worden terugbetaald? https://www.riziv.fgov.be/nl/themas/kost-terugbetaling/door-ziekenfonds/medisch-hulpmiddel-materiaal/medisch-materiaalapotheek/paginas/autosondage-november-2017.aspx
Hoe terugbetaling verkrijgen? De arts-specialist in het kader van de autosondage vult de aanvraag in voor de terugbetalingsaanvraag adviserend geneesheer. Eerste aanvraag of verlenging! Voorschriften materiaal mogen voorgeschreven worden door arts https://www.riziv.fgov.be/nl/themas/kost-terugbetaling/door-ziekenfonds/medisch-hulpmiddel-materiaal/medisch-materiaalapotheek/paginas/autosondage-november-2017.aspx
Hoeveel sondes worden terugbetaald? https://www.riziv.fgov.be/nl/themas/kost-terugbetaling/door-ziekenfonds/medisch-hulpmiddel-materiaal/medisch-materiaalapotheek/paginas/autosondage-november-2017.aspx