Samen sterk voor kwetsbare burgers

Samen sterk voor kwetsbare burgers Uitvoeringsprogramma voor de Wmo prestatievelden 7, 8 en 9 voor de periode 2008 tot 2012 Regio Midden-Brabant Ter bespreking bestuurlijk ROM 18 September 9 september Gemeenten Dongen, Gilze en Rijen, Goirle, Hilvarenbeek, Loon op Zand, Oisterwijk, Tilburg en Waalwijk

Inhoudsopgave 1. Samen sterk voor kwetsbare burgers...3 2. Van beleid naar uitvoering...3 3. Coördinatie van de uitvoering...5 4. Klanttevredenheid...6 5. Cliënt- en burgerparticipatie...7 6. Financiën...8 Bijlage 1: Uitwerking uitvoeringsprogramma s...11 Bijlage 2: Overzicht financiële inzet Wmo 7, 8 en 9 per gemeente...27 Dit uitvoeringsprogramma is mede tot stand gekomen met financiële steun van de provincie Noord-Brabant.

1. Samen sterk voor kwetsbare burgers Meedoen aan de samenleving, dat is waar de meeste mensen naar streven. De meesten lukt dat aardig. Ze gaan naar hun werk, naar school, zetten zich in als vrijwilliger en gaan om met familie en vrienden. Zij redden zichzelf en hebben over het algemeen weinig steun nodig van de overheid. Voor een kleine groep mensen is dit allemaal niet vanzelfsprekend. Zij ervaren op meerdere terreinen problemen, zodat zij afhankelijk zijn van steun van anderen. Zonder deze steun is de kans groot dat ze worden uitgesloten van de maatschappij en de aansluiting niet meer kunnen vinden. De gemeenten in regio Midden-Brabant willen zich samen met de cliënten zelf, ervaringsdeskundigen en instellingen inzetten om maatschappelijke uitsluiting van kwetsbare groepen zo veel mogelijk te verminderen en te voorkomen. Met de inwerkingtreding van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) hebben gemeenten meer mogelijkheden en verantwoordelijkheden gekregen om maatschappelijke uitsluiting tegen te gaan. De gemeenten in de regio Midden-Brabant willen hierin gezamenlijk optrekken. Ze willen expertise en middelen bundelen om versnippering tegen te gaan. Samenwerking maakt het tevens mogelijk om als één gesprekspartner op te treden richting de voorzieningen die op dit terrein regionaal werken. In 2007 hebben de gemeenten in de regio Midden-Brabant het regionaal beleidskader Samen sterk voor kwetsbare burgers opgesteld. Uitgangspunt van het beleidskader is, dat wat gemeenten lokaal kunnen organiseren een lokale verantwoordelijkheid blijft. Daar waar gezamenlijke inzet tot een duidelijke meerwaarde leidt, werken de gemeenten in de regio Midden-Brabant actief samen. 2. Van beleid naar uitvoering In het beleidskader Samen sterk voor kwetsbare burgers is de ambitie voor de komende vier jaar uitgesproken om het aantal mensen dat in een kwetsbare positie komt, te verminderen en daardoor de groeiende vraag naar complexe zorg tegen te gaan. Naast het voortzetten en het optimaliseren van bestaande initiatieven die daaraan bijdragen, willen de gemeenten inzetten op: 1. Het voorkomen van maatschappelijke uitsluiting van kwetsbare groepen door te investeren in preventie en nazorg. 2. Het optimaliseren van de (vroeg)signalering en toeleiding naar de zorg en opvang. 3. Het verbeteren van de samenwerking en effectiviteit van de zorg en opvang. Samen met cliënten en instellingen hebben de gemeenten in de regio Midden-Brabant onderzocht op welke wijze deze beleidsvoornemens kunnen worden gerealiseerd en wat ze daarvoor willen bereiken. Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 3

De gewenste resultaten per doelstelling Ad 1. Voorkomen van maatschappelijke uitsluiting van kwetsbare groepen door preventie en nazorg (terugvalpreventie): - Inzicht in en kennis over de doelgroep (kwantitatief en kwalitatief). - Versterken eerstelijnsvoorzieningen door extra ondersteuning van de tweedelijnsvoorzieningen. - Daling van het aantal mensen met (ernstige) psychische problemen en het aantal mensen dat overmatig middelen gebruikt. - Toename van het aantal cliënten dat maatschappelijke aansluiting vindt door extra inzet op wonen, werken en vrijetijdsbesteding. Onnodige terugval na opname of opvang komt niet meer voor. Ad 2. Het optimaliseren van de (vroeg)signalering en de toeleiding naar zorg en opvang: - Het aanbod voor zorg en opvang is bekend vanuit het perspectief van de vraag. - Inzicht in de effectiviteit van de verschillende casusoverleggen waar signalen worden besproken en toeleiding naar de zorg plaatsvindt. - Op lokaal niveau zijn outreachende (pro-actieve) werkwijzen afgestemd op de lokale context. Deze worden ondersteunt door regionale specialistische expertise en wanneer nodig met inzet van bemoeizorg. Ad 3. Het verbeteren van de samenwerking en de effectiviteit van de opvang en inzicht in de effectiviteit van de opvang: - Inzicht in de effectiviteit van de zorg en de opvang. - Zorgcoördinatie wordt als instrument breed ingezet. - Een goed afstemming en verbeterde samenwerking met de kortdurende (Wmo) opvang en langdurige opvang. De volgende stap is om aan deze ambities uitvoering te geven. Hiervoor is de afgelopen maanden dit uitvoeringsprogramma opgesteld. Drie werkgroepen, waarin de gemeenten in de regio Midden-Brabant zijn vertegenwoordigd, hebben de beleidsvoornemens vertaald in zo concreet mogelijke activiteiten. De activiteiten zijn afgestemd met de betrokken uitvoerders en met cliëntvertegenwoordigers. Bij het opstellen van het uitvoeringsprogramma is sterk uitgegaan van de mogelijkheden, maar er is ook rekening gehouden met de beperkingen, bijvoorbeeld de beperkte financiële middelen en de invloed van de regio op dit terrein. Er is nagegaan welke activiteiten er moeten worden uitgevoerd om de beoogde resultaten te behalen en wat realiseerbaar is. Komende jaren gaan de gemeenten in de regio Midden-Brabant aan de slag met: 1. Het ontwikkelen van een monitor om de omvang van de doelgroep in beeld te krijgen. 2. Het versterken van de expertise van professionals om de problematiek van de doelgroep beter in beeld te krijgen. Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 4

3. Het ontwikkelen van een preventieprogramma om te voorkomen dat het aantal mensen met (ernstige) psychische problemen en het aantal mensen dat overmatig middelen gebruikt toeneemt. 4. Het optimaliseren van de casusoverleggen waar signalen worden besproken en toeleiding naar de zorg plaatsvindt door onder andere inzet van zorgcoördinatie. 5. Het beschikbaar stellen van specialistische expertise en wanneer nodig bemoeizorg in de regio. 6. Het bekend maken van het aanbod op het terrein van Wmo 7, 8 en 9. 7. Inzetten op het vergroten van de integratie van de doelgroep in de samenleving. In de bijlage treft u het uitvoeringsprogramma aan. Bij elk thema is aangegeven wat de gemeenten in de regio Midden-Brabant willen bereiken, welke activiteiten daarvoor worden ondernomen en hoeveel het gaat kosten. De uitvoering van de activiteiten laten de gemeenten in de regio Midden-Brabant zo veel als mogelijk over aan die partijen die daarvoor de kennis en deskundigheid hebben. Daar waar mogelijk worden cliënten(vertegenwoordigers) betrokken bij de uitvoering (zie hoofdstuk over cliënten en burgerparticipatie). De volgende twee punten zijn nog niet uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma: Versterken eerstelijnsvoorzieningen door extra ondersteuning van de tweedelijnsvoorzieningen. Inzicht in de effectiviteit van de zorg en opvang. Gebleken is dat er eerst nog een aantal punten moet worden uitgewerkt. De wijze waarop de eerstelijnsvoorziening kan worden ondersteund door de tweedelijnsvoorziening, moet de komende periode nog nader worden bepaald. De centrumgemeente Tilburg gaat de komende jaren op verschillende manieren aan de slag om meer inzicht te krijgen in de effectiviteit van de zorg en de opvang. Tilburg zal de andere gemeenten in de regio Midden-Brabant hierover informeren. Tot slot; de komende jaren zal er aandacht zijn voor het aanhalen en het versterken van de relatie met maatschappelijke organisaties, waaronder de woningcorporaties en organisaties op het terrein van zorg en opvang. Afhankelijk van de resultaten van de relaties, vindt er een aanvulling op het bestaande uitvoeringsprogramma plaats. 3. Coördinatie van de uitvoering De gemeenten in de regio Midden-Brabant werken momenteel samen op het terrein van maatschappelijke ondersteuning via het bestuurlijk en ambtelijk Regionaal Overleg Midden-Brabant (ROM). Het bestuurlijk ROM is verantwoordelijk voor de uitvoering van het regionaal beleidskader. De samenwerking tussen de gemeenten in de regio Midden-Brabant is op het terrein van de Wmo 7, 8 en 9 het afgelopen jaar geïntensiveerd. Vanuit het ambtelijk ROM is een projectgroep Wmo 7, 8 en 9 met vier ambtenaren uit de regio opgericht die aansturing geeft aan de ontwikkeling van het beleidskader en de vertaling daarvan naar een uitvoeringsprogramma. Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 5

Daarnaast zijn er drie werkgroepen geformeerd die per thema het uitvoeringsprogramma hebben opgesteld. Per thema is een contactpersoon aangewezen die de komende jaren verantwoordelijk blijft voor de uitvoering van het betreffende thema. Bestuurlijk ROM MO Ambtelijk ROM MO Projectgroep Wmo 7, 8 en 9 Werkgroep 1 Preventie, signalering en toeleiding Werkgroep 2 Werkgroep 3 Nazorg en Financiën, terugkeer onderzoek en informatie Voor de aansturing van het uitvoeringsprogramma blijft de projectgroep Wmo 7, 8 en 9 tijdelijk operationeel. De projectgroep ziet erop toe dat de uitvoering daadwerkelijk van start gaat. Wanneer de activiteiten naar tevredenheid worden uitgevoerd, zal de projectgroep worden opgeheven en het ambtelijk ROM erop toe gaan zien dat de uitvoering goed blijft verlopen. Per thema is bepaald op welke wijze de uitvoering plaats gaat vinden en wie daarbij betrokken zijn. 4. Klanttevredenheid De gemeenten zijn verantwoordelijk om de tevredenheid na te gaan van de klanten die gebruik maken van voorzieningen op het terrein van maatschappelijke opvang en verslavingszorg. De instellingen die subsidie ontvangen op het terrein van Wmo 7,8 en 9 voldoen allemaal aan de kwaliteitseisen die vanuit de sector zelf, door financiers, patiënten/consumenten en de overheid worden gesteld. Dat houdt onder andere in dat Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 6

de instellingen verplicht zijn om de klanttevredenheid te meten. De gemeenten in de regio Midden-Brabant willen deze klanttevredenheidsonderzoeken niet nog een keer overdoen, maar willen wel inzicht krijgen in de resultaten van de onderzoeken. Door in de subsidiebeschikking aan te geven dat de instelling de klanttevredenheidsonderzoeken beschikbaar stellen aan de (centrum)gemeenten, voldoen de gemeenten aan de wettelijke vereisten. 5. Cliënt- en burgerparticipatie Voor de ontwikkeling en uitvoering van het beleid hechten de gemeenten in de regio Midden-Brabant veel belang aan actuele input van cliënten en burgers uit de hele regio. Ook in latere fases, bij de monitoring en evaluatie van het beleid, is de actuele input van cliënten en burgers van groot belang. De participatie van cliënten is tijdens de ontwikkeling van het beleidskader ruim aan de orde gekomen. Ook bij de uitvoering van het beleidskader zullen cliënten(vertegenwoordigers) betrokken worden. De cliënten burgerparticipatie met betrekking tot dit uitvoeringsprogramma vindt op regionaal niveau plaats. De cliëntparticipatie vindt plaats per thema en niet per doelgroep. Immers vraagstukken zijn niet altijd gekoppeld aan doelgroepen, maar lopen juist veelvuldig door verschillende doelgroepen heen. Werkgroep Wmo als aanspreekpunt Bijna elke gemeente in de regio Midden-Brabant heeft een Wmo adviesraad opgericht. Met deze raden is afgesproken dat zij gevraagd en ongevraagd advies kunnen geven over de plannen van de gemeenten met betrekking tot de Wmo. Uitvoering van de prestatievelden 7, 8 en 9 wordt met name op regionaal niveau opgepakt. Uitzondering geldt voor de taken van de centrumgemeente op het terrein van Wmo 7, 8 en 9. Er is voor gekozen om de inspraak ook op regionaal niveau op te pakken. Het is niet efficiënt en effectief om het beleidskader en uitvoeringsprogramma met alle Wmo raden afzonderlijk te bespreken en alle reacties formeel te verwerken. Het voorstel is om de werkgroep Wmo van het cluster GGz op te laten treden als vertegenwoordiger op het terrein van de Wmo 7, 8 en 9 namens de Wmo raden in de regio. Deze werkgroep is bij Zorgbelang Brabant actief en treedt op als belangenbehartiger van mensen met psychische- en/of psychiatrische stoornissen, mensen met een verslaving en mensen die in aanraking komen met de maatschappelijke opvang. De lijnen met zowel het Regionaal Servicecentrum-GGZ, GGZ-Breburg Groep en de cliëntenraden van de zorginstellingen voor deze doelgroep, zijn zowel inhoudelijk als positioneel erg kort. Informatievoorziening en voorlichting op dit terrein is een van de hoofdtaken. Met de werkgroep GGz/Wmo worden de regionale plannen voorgelegd en besproken. De afstemming van de werkgroep GGz/Wmo met de lokale Wmo adviesraden vindt op twee manieren plaats: Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 7

- Indien een lokale Wmo adviesraad beschikt over een Wmo vertegenwoordiger van de doelgroep Wmo 7, 8 en 9 die nog niet in de werkgroep GGz/Wmo participeert, is het voorstel dat de Wmo adviesraad deze afvaardigt naar de werkgroep GGz/Wmo. Deze vertegenwoordigers koppelen over de activiteiten van de GGz/Wmo actief terug aan hun eigen Wmo adviesraden. - Zorgbelang organiseert een aantal keer per jaar een bijeenkomst voor alle Wmo adviesraden in de regio Midden-Brabant. Tijdens deze bijeenkomsten krijgt de werkgroep Wmo/GGz gelegenheid om de Wmo adviesraden te informeren over plannen en adviezen ten aanzien van Wmo 7, 8 en 9 op regionaal niveau. 1 Dat neemt niet weg dat de Wmo adviesraden op lokaal niveau gevraagd en ongevraagd advies kunnen geven over de doelgroep van de Wmo 7, 8 en 9. De Wmo adviesraad van de gemeente Tilburg zal, vanwege de taken van de centrumgemeente op dit terrein, zelfs een actieve rol blijven spelen. Wanneer de Wmo adviesraden behoefte hebben aan extra kennis en deskundigheid over de doelgroep Wmo 7, 8 en 9, kunnen de Wmo adviesraden de werkgroep Wmo van het cluster GGz om advies en ondersteuning vragen bij het opstellen van hun eigen advies aan de gemeente. Bovenstaand voorstel is besproken op 25 augustus jl. met de Midden-Brabantse Wmo adviesraden tijdens een bijeenkomst van Zorgbelang. Het voorstel is door hen positief ontvangen. Op 10 september wordt het voorstel met de werkgroep GGz/Wmo nader besproken en uitgewerkt. 6. Financiën Met de komst van de Wmo is de wettelijke basis van een aantal regelingen vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid naar de Wmo overgebracht. De middelen maken nu deel uit van het totale Wmo-budget. Gemeenten hebben beleidsvrijheid voor de besteding van deze middelen. Een deel van deze gelden wordt door deze gemeenten gezamenlijk ingezet om gemeenschappelijke doelen te bereiken. De gezamlijke toekenning van middelen leidt tot een meer adequate inzet van middelen en voorkomt versnippering. Op dit moment worden alleen middelen voor Collectieve GGz Preventie, Steunpunt Huiselijk Geweld en het Kwartiermakersfestifal gezamenlijk toegekent. Ambitie is echter om nadere afspraken te maken over de wijze waarop de financiële middelen regionaal worden ingezet. 1 Wanneer in een gemeente geen Wmo adviesraad aanwezig is, worden cliëntvertegenwoordigers uit de betreffende gemeente uitgenodigd om aanwezig te zijn. Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 8

Brede Doeluitkering Sociaal, Integratie en Veiligheid en eigen middelen: De gemeente Tilburg ontvangt van het Rijk, als voortvloeisel uit het Grote Stedenbeleid (GSB III) Brede Doeluitkeringen. Met betrekking tot de doelstellingen van deze nota is met name de Brede Doeluitkering Sociaal, Integratie en Veiligheid (BDU SIV) een belangrijk instrument. Door de toekenning van de BDU SIV zijn de verschillende geldstromen vanuit het Rijk niet meer gekoppeld aan afzonderlijke doelstellingen, maar samen aan de gezamenlijke doelstellingen van de BDU. Tilburg heeft zijn ambities en doelstellingen kenbaar gemaakt aan het Rijk en kan, in overleg met de overige gemeenten in de regio Midden-Brabant, het budget naar eigen inzicht uitgeven binnen de reikwijdte van de BDU SIV. Bij het maken van afspraken over de regionale inzet van financiën is het mogelijk om een keuze te maken uit een aantal beheersconstructies: 1. De centrumgemeente constructie. De centrumgemeente ontvangt en beheert de middelen na overleg met de regiogemeenten en stelt het beleid vervolgens vast. De verantwoording vindt plaats conform de subsidievoorwaarden. 2. Regionale inzet. De gemeenten in de regio Midden-Brabant zetten lokale middelen in op regionaal niveau. Op regionaal niveau wordt bepaald wat de prioriteiten voor de regio zijn, c.q. welke activiteiten op regionaal niveau worden uitgevoerd. De toekenning van de subsidie vindt op regionaal niveau plaats. De verantwoording vindt plaats op regionaal niveau conform de subsidievoorwaarden. 3. Lokale inzet. Op regionaal niveau wordt bepaald wat de prioriteiten zijn voor de komende jaren. Vervolgens wordt op lokaal niveau de prioriteiten en de wijze waarop de inzet wordt gepleegd vastgesteld. De verantwoording en ureninzet vindt plaats op gemeentelijk niveau. Bij de keuzebepaling voor een beheerconstructie is rekening te houden met de volgende punten: De wijze waarop de inzet nu verloopt. Wanneer dat goed verloopt, is er voor de gemeenten in de regio Midden-Brabant geen reden om iets te wijzigen. Het betreft hier de wijze waarop de middelen voor de activiteiten op het terrein van collectieve GGz preventie worden ingezet. Deze worden nu regionaal ingezet. Bij de projecten geldt de volgende vraag: op welke schaal vindt de uitvoering van de projecten plaats? Wanneer het antwoord op de vraag is dat het hier gaat om een voorziening die vraagt om een regionale schaal, is de volgende vraag: in hoeverre is het nodig om gezamenlijk een regionale voorziening in stand te houden, dan wel op regionaal niveau een activiteit uit te voeren of kan de voorziening, dan wel de activiteit door elke gemeente afzonderlijk worden ingekocht, dan wel uitgevoerd? Wanneer duidelijk is dat een regionale schaal de voorkeur verdient kan worden gekozen voor model 1 of 2. Wanneer lokale inzet is gewenst kan worden gekozen voor 3. Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 9

Financiering uitvoeringsprogramma De komende jaren vinden op regionaal niveau diverse activiteiten plaats. Een deel van deze activiteiten wordt gefinancierd uit de reguliere middelen. Wanneer dit niet mogelijk is, wordt voorgesteld om in 2009 de kosten te dekken uit het door de provincie Brabant beschikbaar gestelde budget voor de Regionale Sociale Agenda Maatschappelijke Ontwikkeling 2008 en 2009. Inzet en Kosten 2009 Thema Totale Kosten Dekking Aanvraag RSA 2008 Aanvraag RSA 2009 1 Doelgroep in beeld 10.000,- 0 10.000,- 2 Versterken 20.000,- 0 20.000,- professionals 3 Inzet op preventie 222.329,- 222.329,- 2 (Collectieve GGz preventie) 4 Effectiviteiten 25.000,- 0 10.000,- 15.000,- casusoverleggen 5 Bemoeizorg 48.000,- 0 48.000,- 6 Aanbod in beeld 10.000,- 0 10.000,- 7 Integratie in de PM BDU SIV samenleving Totaal 320.329,- 58.000,- 55.000,- Uit het bovenstaande schema blijkt dat de uitvoeringskosten in 2008 58.000,- zijn en in 2009 55.000,-. Hiervoor dienen de gemeenten in de regio Midden-Brabant een subsidieverzoek in bij de provincie Noord-Brabant. Tevens vragen de gemeenten in de regio Midden-Brabant 14.000,- subsidie aan voor ondersteuning bij de uitvoering en de verdere uitwerking van het uitvoeringsprogramma. Om in aanmerking te komen voor subsidie vraagt de provincie in 2008 25 % co-financiering en in 2009 50 % co-financiering waarvan maximaal 25 % co-financiering door inzet van ambtenaren. 2 Het subsidieverzoek van GGZ Midden-Brabant en Novadic-Kentron past niet binnen het beschikbare budget van 222.329,-. Reden hiervoor is dat het uurtarief ten opzichte van 2008 is gewijzigd. Uitgangspunt voor de subsidie is de hoogte van het budget dat de gemeenten in de regio Midden-Brabant ontvangen voor uitvoering van de collectieve GGz preventie. Dit betekent dat in 2009 niet hetzelfde aanbod uitgevoerd kan worden als in 2008. Ervan uitgaande dat het Wmo-budget wordt geïndexeerd, wordt voorgesteld om het bedrag voor de collectieve GGz preventie jaarlijks te indexeren en hiervoor het percentage dat gehanteerd wordt door het CBS, aan te houden. Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 10

Bijlage 1: Uitwerking uitvoeringsprogramma s Thema 1 Doelstelling Doelgroep Omvang doelgroep Huidige situatie Doelgroep in beeld In 2010 hebben de gemeenten zicht op de omvang van de doelgroep kwetsbare groepen per gemeente. Nvt Nvt In het voorjaar 2008 heeft de GGD Hart voor Brabant voor de gemeente Tilburg de omvang van de doelgroep in beeld gebracht. Bij het verzamelen van de informatie liep de GGD HvB echter tegen diverse knelpunten aan waardoor een verdiepingsslag wenselijk is. Om in de toekomst beleid te kunnen formuleren op basis van actuele informatie, willen de gemeenten in de regio Midden- Brabant opdracht geven voor een periodieke OGGz monitor die inzicht geeft in de omvang van de doelgroep en de OGGz problematiek in de regio Midden-Brabant. Uitgangspunten van de monitor zijn: Per gemeente moet zichtbaar zijn wat de omvang van de doelgroep en problematiek is. Bij de doelgroep gaat het enerzijds om de groep die al in beeld is bij de instellingen en anderzijds om de doelgroep die nog niet in beeld is (zorgwekkende zorgmijders). Bij de doelgroep, die nog niet in beeld is, gaat het om onder andere inzicht in de omvang van de volgende situatie: Eenzaamheid en depressie Huiselijk geweld Risicogroepen OGGz, waaronder exgedetineerden en ex-klinisch psychiatrische patiënten. De positie van zwerfjongeren moet specifiek in beeld worden gebracht. De definities van de indicatoren moeten zodanig zijn gedefinieerd, zodat ze niet voor meerdere interpretaties vatbaar zijn. De dubbelingen in de bestanden van de instellingen moeten eruit worden gehaald. Een mogelijkheid is om de instellingen gegevens aan te laten leveren aan de hand van initialen of geboortecijfers. Dan blijven de gegevens anoniem, maar maakt het wel mogelijk om gegevens te vergelijken en dubbelingen eruit te halen. Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 11

Resultaten In 2009 is er een OGGz monitor die het mogelijk maakt om betrouwbare en volledige informatie te verzamelen. Activiteiten Afspraken maken met de GGD Hart voor Brabant over het opstellen en uitvoeren van de OGGz monitor. Eind 2008 geeft de GGD Hart voor Brabant aan op welke wijze de OGGz monitor zal worden opgezet en uitgevoerd. Zo nodig aanpakken van knelpunten. In 2009 wordt de OGGz monitor uitgevoerd en gerapporteerd. Mogelijke uitvoerders GGD Hart voor Brabant Cliëntenparticipatie In overleg met de GGD Hart voor Brabant worden cliënten(vertegenwoordigers) gevraagd om een reactie te geven op de opzet van de monitor. Financiën Ontwikkelingskosten reservering van 10.000,- Uitvoering: Basispakket GGD Hart voor Brabant Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 12

Thema 2 Doelstelling Doelgroep Omvang directe doelgroep Huidige situatie Versterken professionals (versterking toeleiding) In 2012 zijn professionals bekend met de problematiek van de doelgroep van de Wmo prestatievelden 7, 8 en 9, kunnen zij deze problematiek daadwerkelijk onderkennen en weten zij hoe en waarnaar ze moeten doorverwijzen. Directe doelgroep: Medewerkers van de gemeente: Loketmedewerkers van de Wmo loketten Casemanagers Sociale Dienst Indirecte doelgroep: Medewerkers van de 0 e en 1 ste lijn: Consulenten van woningcorporaties Huisartsen Schoolpersoneel Zorginstellingen Politie Welzijnsinstellingen Medewerkers van de gemeente 7 Wmo loketten in de regio en de 8 Wmo loketten in Tilburg. Casemanagers van de 8 Sociale Diensten in de regio Midden-Brabant. Een groot aantal professionals heeft te maken met de doelgroep Wmo 7, 8 en 9. Nu blijkt dat zij niet allemaal op de hoogte zijn van de specifieke problematiek. Volgens cliënt(vertegenwoordigers) weten ze daarom niet altijd de juiste houding te vinden om het vertrouwen te kunnen winnen van de cliënt. Terwijl dit nodig is om de problematiek te achterhalen, de cliënten van juiste informatie en advies te voorzien en de cliënten door te kunnen verwijzen naar passende zorg en opvang. De gemeenten in de regio Midden-Brabant willen dat de professionals kennis hebben over en inzicht in de problematiek van de doelgroep door enerzijds in te zetten op deskundigheidsbevordering en anderzijds na te gaan op welke wijze er gebruik kan worden gemaakt van ervaringsdeskundigen. De aanpak varieert per doelgroep. De gemeenten in de regio Midden-Brabant zijn zelf verantwoordelijk voor deskundigheidsbevordering van haar eigen medewerkers. Instellingen die vanuit hun inhoudelijk taak in aanraking komen met de doelgroep zijn zelf verantwoordelijk voor deskundigheidsbevordering van hun medewerkers. Voor partijen waarbij dat niet geldt, de zgn 0 de en 1 ste lijnzorg, moet iets anders worden georganiseerd. De GGz Midden- Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 13

Resultaten Activiteiten Brabant krijgt bijvoorbeeld momenteel al subsidie van de centrumgemeente ter bevordering van de deskundigheid over deze doelgroep. Verder streven de gemeenten in de regio Midden-Brabant naar commitment van de 0 e en 1 e lijnsorganisaties dat het belangrijk is om voldoende kennis en deskundigheid te hebben over de doelgroep kwetsbare groepen. M.b.t. de directe doelgroep: In 2009 is de kennisbehoefte onder medewerkers geïnventariseerd. In 2009 zijn de Wmo loket medewerkers bekend met de doelgroep Wmo 7, 8 en 9. Zij herkennen signalen en weten waar ze de cliënten naartoe moeten doorverwijzen (kennis sociale kaart en casusoverleggen). In 2009 zijn de casemanagers bekend met deze doelgroep en herkennen de problematiek van de doelgroep, weten waar ze de cliënten naartoe moeten doorverwijzen (kennis sociale kaart en casusoverleggen). M.b.t. indirecte doelgroep: In 2009 is een start gemaakt met het creëren van commitment van de 0 e en 1 ste lijnsorganisaties met betrekking tot kennis en deskundigheid over de doelgroep. In 2010 zijn de professionals van de instellingen bekend met de doelgroep en herkennen signalen van meervoudige problemen en weten wat ze daadwerkelijk met de signalen moeten doen. Daarbij wordt uitgegaan van ieders verantwoordelijkheid. De instellingen zijn zelf verantwoordelijk voor het professionaliseren van hun medewerkers. De overheid kan voorwaarden stellen aan deze deskundigheid. Gemeenten In 2009 maken van afspraken met leidinggevende van Wmo loketten of en zo ja, over de wijze waarop deskundigheidsbevordering van de loketmedewerkers plaats kan vinden en of er gebruik kan worden gemaakt van deskundigen. In 2009 afspraken maken met de verschillende afdelingen Sociale Zaken of en zo ja, over de wijze waarop deskundigheidsbevordering van casemanagers plaats kan vinden en of er gebruik kan worden gemaakt van ervaringsdeskundigen. In 2009 n.a.v. afspraken programma van eisen opstellen deskundigheidbevordering. Vervolgens offerte/subsidieverzoek aan organisatie(s) uitbrengen die Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 14

de deskundigheidsbevordering voor haar/hun rekening kan/kunnen nemen. Uiterlijk in 2009 uitvoering deskundigheidsbevordering loket medewerkers. Uiterlijk in 2010 uitvoering deskundigheidsbevordering casemanagers. Overige In 2009 inzicht krijgen in de kennis over de doelgroep van de Wmo 7, 8 en 9 bij de medewerkers van de 1 e lijnsvoorzieningen. Aan de hand van dit inzicht wordt bepaald of het nodig is om te investeren in het creëren van commitment m.b.t. kennis en deskundigheid over de doelgroep. Deze afspraken worden meegenomen in de subsidieverordening. In 2009 GGZ (in samenwerking met instellingen) plan van aanpak laten opstellen voor deskundigheidsbevordering van de medewerkers van 0 e lijnsvoorzieningen. In dit plan van aanpak moet aan de orde komen: Prioriteitstelling doelgroepen Aanpak Werkwijze Mogelijke uitvoerders Novadic-Kentron GGZ Midden-Brabant GGD Hart voor Brabant Steunpunt Huiselijk geweld Cliëntenparticipatie In overleg met de uitvoerders en cliënt(vertegenwoordigers) wordt nagaan op welke wijze de inzet van ervaringsdeskundigen wenselijk en mogelijk is. De werkgroep GGz/Wmo en het Regionaal Service Centrum worden actief betrokken. Financiën Voor deskundigheidsbevordering voor van Wmo loketmedewerkers en casemanagers van de afdelingen Sociale Zaken wordt een bedrag van 20.000,- gereserveerd. Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 15

Thema 3 Inzet op preventie Doelstelling Doelgroep Omvang doelgroep Huidige situatie In 2011 is het aantal mensen dat (ernstige) psychische problemen heeft en/of overmatig middelen gebruikt niet toegenomen ten opzichte van 2008 door: Het bereik van de interventies te vergroten door meer bekendheid te geven aan de mogelijkheden bij doelgroep en hun omgeving. Intensievere vormen van voorlichting en advies met name te richten op groepen met een verhoogd risico. Preventieve activiteiten nauw op elkaar te laten aansluiten. Universele preventie: alle inwoners Selectieve preventie: risicogroepen In Midden-Brabant: 20.000 volwassenen lijden aan stemmingsstoornissen. 2.900 ouderen lijden aan ernstige depressie. 40.000 volwassenen hebben last van een angststoornis. 8 % van de bevolking tussen 18 en 65 jaar heeft problemen met alcohol. 35.000 KOPP /KVO kinderen en jongeren. Psychische stoornissen, middelenmisbruik en middelenafhankelijkheid komt vaak voor. De directe zorgkosten bedragen landelijk van alleen al angststoornissen 275 miljoen euro. Daarnaast kosten als gevolg van ziekteverzuim bij nieuwe gevallen van angststoornissen bedragen landelijk 999 miljoen euro. 3 Om de toename van het aantal mensen met psychische problemen en het middelengebruik en misbruik en de kosten hiervan in de hand te houden, is het nodig om aandacht aan preventie te besteden. Tot voor kort ontvingen Novadic- Kentron en GGz Midden-Brabant middelen van het Zorgkantoor in het kader van de Collectieve GGz preventie. De middelen voor collectieve GGz preventie zijn in 2007 overgeheveld naar de gemeenten. De gemeenten in de regio Midden-Brabant hebben In 2007 en 2008 hebben de gemeenten in de regio Midden-Brabant aan Novadic-Kentron en GGZ Midden-Brabant gevraagd een subsidieverzoek in te dienen. Voor de komende drie jaar geven de gemeenten in de regio Midden-Brabant prioriteit aan de meest voorkomende psychische stoornissen en riskant middelengebruik: 3 Meijer, S.A., ea (2006). Gezond verstand: Evidence-based preventie van psychische stoornissen. RIVM Rapport 270672001 Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 16

Depressie Angststoornissen Alcoholmisbruik De regio Midden-Brabant vindt het van belang dat bestaande activiteiten die hun meerwaarde hebben bewezen, kunnen worden voortgezet. Tegelijkertijd moet er kunnen worden ingespeeld op de actuele ontwikkelingen. Collectieve GGz preventie moet een onderdeel worden van het brede preventiebeleid, vandaar dat er behoefte is aan afstemming met het jeugdbeleid, gezondheidsbeleid en de activiteiten die plaatsvinden voor ouderen. GGz Midden-Brabant en Novadic- Kentron hebben een subsidieverzoek ingediend voor 2009 tot 2012 dat als inhoudelijke basis dient voor de komende drie jaar. Afgesproken is dat zij een verantwoord basispakket voor preventie van psychische aandoeningen en stoornissen in middelengebruik ontwikkelen die uit de volgende interventies bestaan: Voorlichting en bewustwording Signalering en advies Preventieve ondersteuning Jaarlijks wordt met GGz Midden-Brabant en Novadic-Kentron afgesproken welke activiteiten zij in het kader van collectieve GGz preventie in de regio uitvoeren. Onder voorwaarde dat deze activiteiten passen binnen de subsidievoorwaarden. Bij de uitvoering van hun activiteiten zoeken GGz Midden- Brabant en Novadic-Kentron afstemming met instellingen en organisaties die ook activiteiten aanbieden op het gebied van preventie, waaronder de GGD Hart voor Brabant. Resultaten In 2011 is er een verantwoord basispakket voor preventie van psychische aandoeningen en stoornissen in middelengebruik dat is ingebed in het totale pakket aan preventiemaatregelen in de regio Midden-Brabant. Activiteiten Jaarlijks opstellen van een activiteitenplan waaruit duidelijk blijkt waarom bepaalde initiatieven worden ondernomen, welke inzet nodig is en tegen welke kosten. De voortgang wordt twee keer per jaar gemonitord. Mogelijke uitvoerders Novadic Kentron en GGz Midden-Brabant zetten zich in voor activiteiten op het terrein van collectieve GGz preventie. Zij zoeken samenwerking met onder andere GGD Hart voor Brabant (basispakket) vanwege hun activiteiten op het terrein van het lokaal gezondheidsbeleid. Cliëntparticipatie Cliënt(vertegenwoordigers) worden gevraagd een advies te geven over het opgestelde preventieprogramma. Daar waar mogelijk worden de adviezen meegenomen in de definitieve Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 17

versie. Financiën 222.329,- (collectieve GGz Preventie) 4 4 Zie voetnoot 2. Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 18

Thema 4 Effectiviteit van de casusoverleggen vergroten (versterking toeleiding) Doelstelling In 2012 is de doorstroming en doorgeleiding van cliënten met meervoudige problematiek zodanig verbeterd, opdat zij de passende zorg en opvang ontvangen die op elkaar is afgestemd. Doelgroep Multiprobleem cliënten die bij meerdere instellingen zorg en opvang nodig hebben. Omvang doelgroep Exacte omvang is onbekend. Huidige situatie Cliënten met meervoudige problemen hebben zorg en opvang nodig op meerdere terreinen. In de praktijk blijkt dat zij nu onvoldoende worden toegeleid naar de juiste zorg en dat de zorg en opvang onvoldoende op elkaar is afgestemd. Vandaar dat de gemeenten in de regio Midden-Brabant overleggen hebben opgericht waarin diverse partijen casussen bespreken. Op dit moment is de effectiviteit van deze overleggen nog beperkt. Door op lokaal niveau de werkwijze van deze overleggen te verbeteren verwachten de gemeenten in de regio Midden-Brabant dat de doorstroming wordt verbeterd en de cliënten vaker de zorg en opvang krijgen die ze nodig hebben. Aangezien alle gemeenten in de regio Midden-Brabant met dezelfde uitdaging te maken hebben, vindt er op regionaal niveau afstemming plaats om dit proces op lokaal niveau te versterken. Resultaten In 2009 is er duidelijkheid over de rol en verantwoordelijkheid van de diverse ketenpartners. In 2010 gaan de medewerkers van de diverse overleggen zodanig doortastend te werk dat de cliënten daadwerkelijk de zorg en opvang krijgen die ze nodig hebben. In 2011 is de zorg en opvang op elkaar afgestemd en wordt deze op uitvoeringsniveau gecoördineerd. In 2012 is de effectiviteit van de werkwijze van de lokale netwerken verbeterd. Activiteiten In 2008 vindt er een inventarisatie plaats van (de werkwijze) de bestaande overleggen en betrokkenheid partners. In 2009 wordt een bijeenkomst georganiseerd voor coördinatoren van de diverse overleggen en betrokken partners m.b.t. de rollen en verantwoordelijkheden van de diverse ketenpartners. In 2009/2010 vindt er een pilot plaats m.b.t. zorgcoördinatie. Deze pilot moet zicht geven in de Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 19

werkwijze, randvoorwaarden etc, zodat zorgcoördinatie ook in andere gemeenten kan worden toegepast. Er vindt twee keer per jaar een uitwisseling plaats op regionaal niveau m.b.t. privacy, zorgcoördinatie, dwang en drang, registratie etc. Mogelijke uitvoerders GGD Hart voor Brabant (inventarisatie netwerken). Coördinatoren van de diverse casusoverleggen. Alle ketenpartners Woningcorporaties Cliëntenparticipatie Bij de uitwerking van dit thema zijn cliënt(vertegenwoordigers) niet betrokken. Financiën Inventarisatie. Organisatiekosten voor de regionale bijeenkomsten. Reservering 25.000,- Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 20

Thema 5 Bemoeizorg in de regio Doelstelling In 2011 zijn de verkommerden en verloederden uit de regio Midden-Brabant in beeld om toe te kunnen leiden naar de zorg en opvang. Doelgroep Verkommerden en verloederen die nog niet in de zorg zitten Omvang doelgroep ± 700 inwoners van Midden-Brabant (0,18% van totaal aantal inwoners Midden-Brabant. Huidige situatie Eind 2006 is in Tilburg het Stedelijk Team Bemoeizorg van start gegaan. Bemoeizorg zet zich onder andere in om in contact te komen met zeer kwetsbare burgers de verkommerden en verloederden die nog niet in de zorg zitten en deze toe te leiden naar de zorg. Dit team werkt in principe alleen voor de gemeente Tilburg. Nu blijkt dat deze doelgroep zich ook in de gemeenten in de regio Midden- Brabant bevindt. Zonder dat het Stedelijk Team Bemoeizorg zich actief bekend heeft gemaakt, komt nu 12 % van de cliënten uit de regio Midden-Brabant. In 2007 kwamen de cliënten uit: - Dongen 2 - Gilze 4 - Rijen 7 - Goirle 5 - Riel 1 - Kaatsheuvel 2 - Loon op Zand 1 - Oisterwijk 4 - Tilburg 196 - Berkel-Enschot 3 - Waalwijk 2 In de gemeenten zijn er lokale netwerken waar casussen worden besproken van mensen met een multiproblematiek. De doelgroep verkommerden en verloederden vraagt echter om een specifieke manier van outreachend werken die in deze netwerken niet altijd kan worden ingezet. Tevens is expertise van en de relatie met diverse zorginstellingen in de lokale netwerken niet voldoende om deze groep met succes door te geleiden naar de juiste zorg. Het is niet haalbaar om in elke gemeente een team bemoeizorg zoals in Tilburg op te richten. Wel is het wenselijk om de werkwijze van bemoeizorg in te kunnen zetten in de regio. In de regio Den Bosch hebben er twee pilots bemoeizorg plaatsgevonden, in de gemeente Schijndel en in Vught. In deze twee gemeenten heeft het algemeen maatschappelijk werk (Juvans) medewerkers als bemoeizorgers ingezet. De pilot werd ondersteund door het samenwerkingsverband Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 21

bemoeizorg s Hertogenbosch. De ervaringen in deze gemeenten willen de gemeenten in Midden-Brabant toepassen in hun eigen regio. Er wordt een start gemaakt met twee pilots in de regio. Voorwaarde is dat in de pilotgemeenten, de lokale netwerken voldoende functioneren. Resultaten In 2010 is er in de regio Midden-Brabant een sluitend netwerk van bemoeizorg. Activiteiten 12 % van de cliënten van het Stedelijk Bemoeizorg Team komt uit de regio Midden-Brabant. Zolang er geen aanvullende afspraken zijn gemaakt, blijft het Stedelijk bemoeizorg team zich inzetten voor deze cliënten. In 2008 wordt gestart met twee pilots bemoeizorg in de regio. Hiervoor vinden de volgende activiteiten plaats: Bepalen keuze pilotgemeenten. Verwachtingen inventariseren en doelstellingen op elkaar afstemmen instellingen/gemeenten. Randvoorwaarden benoemen voor de introductie van bemoeizorg in twee gemeenten. Op lokaal niveau afspraken maken over de daadwerkelijke invoering van bemoeizorg. Deze afspraken zo nodig vastleggen in een convenant. Het monitoren van de twee pilots. N.a.v. de resultaten eind 2009 bepalen op welke wijze bemoeizorg in de rest van de regio wordt geïntroduceerd. Mogelijke uitvoerders Gemeenten vanuit hun regierol Stedelijk Bemoeizorg team Juvans en IMW Cliëntparticipatie Bij uitwerking van dit thema zijn cliënten niet specifiek betrokken. Financiën Reserveren van 48.000,- voor de uitvoering van twee pilots. Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 22

Thema 6 Aanbod in Beeld Doel In 2009 is het aanbod op het terrein van de Wmo prestatievelden 7, 8 en 9 in beeld gebracht om alle inwoners van de regio Midden- Brabant te helpen bij het zoeken naar passende zorg en opvang. Doelgroep Alle inwoners van de regio Midden-Brabant die voor zichzelf of voor anderen passende zorg en/of opvang zoeken. Wmo loketmedewerkers die cliënten moeten doorverwijzen naar passende zorg of opvang. Omvang Nvt doelgroep Huidige situatie Uit gesprekken met de doelgroep komt naar voren dat zij niet of onvoldoende bekend zijn met het aanbod op het terrein van de Wmo 7, 8 en 9. Dit kan een reden zijn dat cliënten onvoldoende de weg weten naar passende zorg en opvang. Om de weg naar het aanbod beter te vinden, willen de gemeenten in de regio Midden- Brabant informatie over het aanbod toegankelijk maken via een digitale sociale kaart. De meeste gemeenten in de regio ontwikkelen momenteel een sociale kaart. De meeste gemeenten maken hierbij gebruik van het aanbod van het samenwerkingsverband van de GGD-en, bibliotheken en MEE-organisaties (De Gids): Het samenwerkingsverband (de G!ds) bestaat uit: GGD-en, bibliotheken en MEE organisaties. Samen bouwen ze aan één landelijke digitale sociale kaart. De samenwerking wordt ondersteund door de VNG. De G!ds is een database met sociale kaart gegevens van heel Nederland en bevat adressen, productinformatie, evenementen, nieuws en achtergrondinformatie van alle mogelijke organisaties in het hele land. De G!ds is geen website, maar een plek op internet waar de gegevens digitaal bewaard worden. De G!ds wordt gevuld door bibliotheken, plaatselijke organisaties en bovenlokale organisatie (GGD-en en MEE). De rol van de bibliotheek is: Verzamelen, beheren en actualiseren van de informatie in de database. Uit de landelijke database maakt de bibliotheek, op basis van trefwoord, postcode en categorie, een siteprofiel op maat. Bijvoorbeeld voor een Wmo-loket of voor CJG. Resultaten In 2009 zijn de adressen, productinformatie en achtergrond van de organisaties die actief zijn op het terrein van Wmo 7, 8 en 9 verzameld en (digitaal) toegankelijk gemaakt. In 2010 hebben client(vertegenwoordigers) aangegeven of en zo ja op welke wijze het nodig is om het aanbod op aanvullende Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 23

wijze bekend te maken. Activiteiten In 2008 opstellen lijst met organisaties die actief zijn op het terrein van Wmo 7, 8 en 9. Aan de hand van deze lijst nagaan of en zo ja met welke organisaties De Gids moet worden uitgebreid. In 2008 vaststellen welke organisaties moeten worden toegevoegd. In 2009 opdracht verstrekken voor verzamelen informatie. In 2009 zijn afspraken gemaakt over ontsluiten van de informatie. Daarbij wordt eerst de informatie toegevoegd aan de sociale kaarten van de gemeenten die al deelnemen aan De Gids. In 2010 worden afspraken gemaakt met gemeenten die nog niet deelnemen aan De Gids. In 2010 wordt nader bepaald of de informatie voldoende toegankelijk is voor de doelgroep en of deze informatie wellicht nog op een andere manier moet worden gepresenteerd. Mogelijke Samenwerkingsverband van de Bibliotheken, MEE en GGD. uitvoerders Cliëntparticipatie In 2010 wordt in overleg met client(vertegenwoordigers) bepaald of de wijze waarop het aanbod in beeld is gebracht, past bij de doelgroep en op welke wijze er aanpassingen wenselijk zijn. Financiën Incidentele kosten invoeren van organisaties: 10.000,- (uitgaande van 20 organisaties). Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 24

Thema 7 Doel Integratie in de samenleving In 2012 ervaren kwetsbare burgers voldoende steun om zo zelfstandig mogelijk te kunnen participeren in de samenleving en is het risico op verwaarlozing en terugval beperkt. Doelgroep Omvang doelgroep Huidige situatie Resultaten Activiteiten Mensen met een (ernstige) psychische beperking die zelfstandig (gaan) wonen. 1400 tot 1850 mensen met een ernstige psychische beperking. Kwetsbare burgers in de samenleving hebben behoefte aan voldoende steun om zo zelfstandig mogelijk te kunnen participeren in de samenleving. In de regio Midden-Brabant wonen naar schatting 1400 tot 1850 mensen met een ernstige psychische beperking. Voor hen is het moeilijk om een volwaardige plaats in de samenleving te krijgen. Daar komt bij dat er nog steeds een stigma heerst over het hebben van psychiatrische problemen. Dit stigma zorgt ervoor dat kwetsbare burgers zich onvoldoende geaccepteerd voelen waardoor ze concreet tegen een aantal problemen aanlopen bijvoorbeeld bij het zoeken naar werk of het opbouwen van sociale contacten. De gemeenten in de regio Midden-Brabant vinden het belangrijk dat alle burgers een volwaardige plaats in de samenleving hebben. Momenteel ontvangt GGz Midden-Brabant van de centrumgemeente subsidie om activiteiten uit te voeren ter bevordering van de sociale participatie. Daarnaast subsidiëren de gemeenten in de regio Midden-Brabant en de provincie Noord-Brabant het kwartiermakersfestival. De gemeenten in de regio Midden-Brabant vinden het belangrijk dat er voldoende nazorg is om de integratie in de samenleving te vereenvoudigen en er voldoende aanbod is op het terrein van wonen en welzijn. In 2010 is duidelijk of er voldoende aanbod is op het terrein van wonen en welzijn voor de doelgroep kwetsbare burgers en wat eventueel aanvullend ontwikkeld moet worden. Hierbij wordt bekeken of nieuwe initiatieven op lokaal of op regionaal niveau moeten worden ontplooid. Dit thema moet nog nader worden uitgewerkt. Hiervoor vinden de volgende activiteiten plaats: In 2009 vindt er een evaluatie plaats van het kwartiermakersfestival. Op basis van de evaluatie wordt bepaald of en zo ja op welke wijze het kwartiermakersfestival wordt voorgezet. In 2009 gaan de gemeenten in de regio Midden-Brabant na of er voldoende aanbod is op het terrein van wonen en welzijn. Samen met de GGz Midden-Brabant, RIBW Midden-Brabant, De Twern Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 25

en de werkgroep GGz/Wmo gaan de gemeenten na of de nazorg voldoende is en of er aanbod moet worden ontwikkeld en welke activiteiten daarvoor moeten worden opgezet. Op basis van het inzicht bepalen de gemeenten in regio Midden- Brabant uiterlijk in 2010 of er op regionaal niveau extra inzet moet plaatsvinden ter bevordering van de integratie in de samenleving. Mogelijke uitvoerders Cliëntparticipatie Financiën De ontwikkeling van het plan van aanpak vindt plaats met de GGz Midden-Brabant, RIBW Midden-Brabant en De Twern. De werkgroep GGz/Wmo en het Regionaal Service Centrum wordt betrokken bij de uitwerking van dit thema. BDU SIV Het kwartiermakersfestival wordt momenteel mogelijk gemaakt met subsidie uit alle gemeenten in de regio Midden-Brabant en de provincie Noord-Brabant. Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 26

Bijlage 2: Overzicht financiële inzet Wmo 7, 8 en 9 per gemeente Bij het opstellen van het uitvoeringskader was er behoefte aan inzicht in de huidige inzet van middelen uit de BDU SIV, gemeentefonds, etc. Vandaar dat dit overzicht is gemaakt waarin per gemeente duidelijk is wat de financiële inzet is aan activiteiten op het terrein van Wmo 7, 8 en 9). In dit overzicht is aangeven wat de omvang is van de inzet, waarvan de financiering afkomstig is en aan welke instelling de middelen worden toegekend. Uit dit overzicht is een aantal punten duidelijk geworden: De gemeente Tilburg heeft, in haar rol als centrumgemeente, verreweg het grootste budget voor de Wmo 7, 8 en 9. De gemeente Tilburg financiert met de BDU SIV voorzieningen die op regionaal niveau werkzaam zijn. Alle inwoners van de regio Midden-Brabant kunnen gebruik maken van deze voorzieningen. De gemeente Tilburg zet in vergelijking met de andere gemeenten in de regio Midden-Brabant relatief de meeste eigen middelen in. De eigen middelen zijn afkomstig uit het gemeentefonds. Een aantal activiteiten wordt nu al gezamenlijk gefinancierd: Kwartiermakersfestival. Activiteiten in het kader van de collectieve GGz preventie. Steunpunt Huiselijk Geweld. De gemeenten in de regio Midden-Brabant zijn tevreden over de gezamenlijke inzet. Uit het schema komt nu nog niet naar voren dat er meer middelen gezamenlijk moeten worden ingezet. Dit blijft wel een aandachtspunt, gelet op de ontwikkelingen die er gaande zijn (al dan niet overheveling van middelen uit de AWBZ naar de gemeente). Een aantal voorzieningen wordt door meerdere gemeenten gefinancierd, zoals maatcoaching van de Ambachtshoeve. Met de betreffende instelling worden afspraken gemaakt om de toekenning van middelen te centraliseren naar een gemeente, en het project inhoudelijk af te stemmen op regionale behoeften. Uitvoeringsprogramma Samen sterk voor kwetsbare burgeres, Bestuurlijk ROM 18 september 08 27

Individuele gemeente Stelpost Bedrag Afkomstig Project Instelling van Brede Doel 5.326.357 BDU SIV Budgetsubsidie* SMO Traverse Uitkering -SIV 3.342.941 BDU SIV Budgetsubsidie De Bocht 1.177.750 BDU SIV Budgetsubsidie Novadic-Kentron 82.000 BDU SIV Budgetsubsidie Steunpunt huiselijk geweld 700.000 BDU SIV Bemoeizorg SMO Traverse, RIBW, GGD, GGZ 19.080 BDU SIV Maatcoaching Ambachtshoeve 70.500 BDU SIV Gasthuizen gem Waalwijk SMO Traverse 591.945 BDU SIV GGZ (OGGz) (incl kwartiermaken) GGZ MB 95.000 BDU SIV Blauwe maan, steunpunt slachtoffers seksueel misbruik Blauwe maan 95.000 BDU SIV Med.Heroïne GGD HvB Totaal 11.500.573 800.000 Tilburg Aanvulling BDU (budgetsubsidies) SMO Traverse/Novadic- Kentron 120.000 Tilburg Outreachend team Novadic-Kentron Traverse 286.400 Tilburg 24openstelling dienstencentrum Novadic-Kentron Traverse 23.211 Tilburg Uitbreiding interventieteam Traverse 201.000 Tilburg Dot.Spot, verslaafde Traverse/NK/GGD straatprostituees Eigen bijdrage gemeenten 450.000 Tilburg De Sluis, nadetentie jongeren RIBW MB 10.000 Tilburg Kwartiermakersfestifal Zorgbelang 137.092 Tilburg Budgetsubsidie De Bocht 120.140 Tilburg Budgetsubsidie Blauwe Maan 78.000 Tilburg Budgetsubsidie Steunpunt huiselijk geweld 125.358 Tilburg Collectieve GGz preventie Novadic-Kentron/GGz 70.500 Tilburg Gasthuizen Traverse 75.000 Waalwijk 25.000 Waalwijk Intensieve woonbegeleiding Traverse? Waalwijk Maatcoaching Ambachtshoeve 12.000 Waalwijk Steunpunt huiselijk geweld Steunpunt 1.500 Waalwijk Kwartiermakersfestival Zorgbelang 25.428 Waalwijk Collectieve GGz preventie Novadic-Kentron/GGz 10.202 Dongen Steunpunt huiselijk geweld Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld 5.373 Dongen Slachtofferhulp Slachtofferhulp 1.500 Dongen Kwartiermakersfestival Zorgbelang 13.637 Dongen Collectieve Preventie Novadic-Kentron/GGz 3.500 Gilze en Rijen Hometeam IMW