NATIONALE MAATSCHAPPIJ DER BELGISCHE SPOORWEGEN TECHNISCHE BEPALING L - 88 VOORLADINGSPRODUCT VOOR GESLOTEN WC'S (TGV EN GELIJKGESTELDE) UITGAVE : 03/2003
Index 1. Voorwerp en toepassingsgebied...3 2. Referentiedocumenten...3 3. Kwalificatieprocedure van reinigings- en onderhoudsproducten...4 4. Kenmerken van de producten en algemene aanvaardings- of afkeuringscriteria...5 4.1. Criteria inzake arbeidsbescherming en milieu...5 4.2. Criteria betreffende de toepassing...6 5. Gebruiksvoorwaarden...6 6. Controles en proeven...7 6.1. Tijdens de kwalificatie («typeproeven»)...7 6.1.1. Monsterneming...7 6.1.2. Onderzoeksanalyses (giftigheid-milieu)...7 6.1.3. Bijkomende controles...8 6.1.3.1. Mengbaarheid...8 6.1.3.2. Bacteriële activiteit...8 6.2. Tijdens de leveringen («reeksproeven»)...8 6.2.1. Bij de fabrikant of op de plaats van bestemming...8 6.2.2. In het laboratorium...9 7. Kwaliteitszorg en -controle...9 7.1. Kwaliteitsplan en controleplan...9 8. Kwalificatiekosten...9 9. Prijsoffertes...10 10. Levering...10 10.1. Verpakking en etikettering...10 10.2. Stabiliteit bij opslag...10 Pagina 2 van 10
1. Voorwerp en toepassingsgebied Deze technische specificatie heeft tot doel de kenmerken, de gebruiksvoorwaarden en de proeven te bepalen waaraan de voorladingsproducten, aangeboden in kwalificatie of keuring, voor de WC s in de HST s moeten worden onderworpen. Die voorladingsproducten zijn onderworpen aan de kwalificatie Q3 (zie overeenstemmend NMBS-document). Die specificatie wordt vervolledigd door de ST L 68 (2001) van de NMBS en de STM-C-702 ( 1998) van de SNCF. De verwijzingen naar de hoofdstukken van die laatste twee specificaties zijn nader bepaald in de tekst. 2. Referentiedocumenten NBN EN 29002 ( kwaliteitssysteem - Model voor de kwaliteitswaarborg tijdens productie en installatie) ST Q3 SNCB ST L68(2001) SNCB/NMBS STM-C-702 ( 1998) SNCF KB 11/01/93 + wijziging KB 23/06/95 KB 19/07/94 EEG-richtlijn nr. 91/155 van 5 maart 1991 EEG-richtlijn nr. 88/379 van 7 juni 1988 EEG-richtlijn nr. 89/178 van 22 februari 1989 KB van 25 oktober 1988 bladzijden 15488 en volgende ( KB van 23 juli 92 (EEG-reglement 594/91) ARAB aangevuld met de Codex over het welzijn op het werk Technische procedures kwaliteitshandboek ( Laboratorium Service-eenheid Aankopen - sectie organische analyse) Pagina 3 van 10
3. Kwalificatieprocedure van reinigings- en onderhoudsproducten Elk aan de NMBS voorgesteld product moet worden onderworpen aan een praktisch vooronderzoek dat wordt georganiseerd in overleg met de dienst van de plaatselijke gebruiker of het bestuur. Deze proef wordt uitgevoerd onder de verantwoordelijkheid van de leverancier en volgens de onderling overeengekomen procedure. Indien het belang van het product dit rechtvaardigt, evalueert de NMBS tijdens deze proef de doeltreffendheid (resultaten, toepassingstijd en -gemak, verbruik enz.) Als het product wordt aangenomen, krijgt het van de groep waarnemers een coëfficiënt toegekend waarmee het kan worden vergeleken met een vooraf gedefinieerd referentieproduct. De leverancier vult de ontlasting in van bijlage 5 bij ST L 68 en legt, voor elke proef, de technische fiches en MSDS voor. Het fiche met de veiligheidsgegevens en het technische fiche worden naar de directie gestuurd SE of BE) en aan de dienst Veiligheid en Milieu: CCE VM 02 sectie 10 Frankrijkstraat 85, 1060 Brussel. De vertrouwelijke samenstelling moet worden bezorgd aan de arbeidsgeneeskunde, CPS sectie 10, Frankrijkstraat 97, 1070 Brussel. Het vooronderzoek bestaat erin het product te gebruiken volgens de geldende voorwaarden en dit gedurende een welbepaalde en in de tijd beperkte periode (voor details: zie punt 6.1). Het product wordt in de praktijk aanvaard als zijn doeltreffendheid vergelijkbaar is met of groter is dan het gekwalificeerd referentieproduct terwijl anderzijds elk ander kenmerk compatibel is met de toepassing. Een groep waarnemers van de NMBS velt het oordeel dat in een PV wordt gemeld en naar de werkgroep 08 wordt gestuurd. Tegelijkertijd stuurt de gebruikersdienst aan het laboratorium van Aankopen 7 Prinses Elisabethplein -1030 Brussel, 1 l of 1 kg product afkomstig van het restant van de praktische proef. De in punt 6.1.2 vermelde proeven worden op dit monster uitgevoerd door het laboratorium van de NMBS op verzoek en op kosten van de leverancier. De resultaten worden hem meegedeeld. In geval van een geslaagde proef en een positieve beoordeling van de groep 08, dient de leverancier een kwalificatie-aanvraag in bij de NMBS Service-eenheid Aankopen Afdeling AK 01 s 71- Frankrijkstraat 89-1060 Brussel. Die aanvraag wordt conform ST Q3 behandeld. Na de definitieve beoordeling deelt de General Manager van de SE Aankopen aan de betrokken leverancier mee of het product al dan niet gekwalificeerd is. Pagina 4 van 10
4. Kenmerken van de producten en algemene aanvaardingsof afkeuringscriteria 4.1. Criteria inzake arbeidsbescherming en milieu Op het vlak van arbeidsbescherming moeten de producten voldoen aan: de verschillende voorwaarden van het ARAB (laatste editie en addenda) aangevuld met de Codex; KB 11-01-93 gewijzigd door de KB s van 23-06-95, 14-07-98 en 15-01-99 betreffende de indeling en etikettering van gevaarlijke preparaten; de modaliteiten van de EG-richtlijn 91/155 en bijlagen over het specifieke informatiesysteem dat betrekking heeft op de gevaarlijke preparaten en op de richlijnen die deze richtlijn wijzigen; het KB van 19-07-94; de KB s van 26-02-96, 05-02-98 en 05-10-98 betreffende het in de handel brengen en het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen; de bepalingen van de EEG-richtlijn 88/379 en bijlagen inzake de classificatie, de verpakking en de kenmerken van gevaarlijke preparaten en aan de richtlijnen die deze richtlijn wijzigen; de bepalingen van de EEG-richtlijn 67/548 en bijlagen inzake de classificatie, de verpakking en de kenmerken van gevaarlijke stoffen en aan de richtlijnen die deze richtlijn wijzigen; de bepalingen van de EEG-richtlijn 76/769 over de beperking van het in de handel brengen en het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen en preparaten, net als aan de richtlijnen die deze richtlijn wijzigen. Op het vlak van milieu moeten de producten: voldoen aan de Europese en regionale wetten, meer bepaald aan de opgelegde normen inzake weigering; oppervlakteactieve stoffen bevatten waarvan de biologische afbreekbaarheidsgraad in overeenstemming is met het KB van 25 oktober 1988 (de methode van geactiveerde modder dosering van anionen met methyleenblauw dosering van niet-ionen met het aangepaste reagens Dragendorff); alleen certificaten inzake biologische afbreekbaarheid die afkomstig zijn van onafhankelijke en erkende laboratoria zullen in aanmerking genomen worden; vrij zijn van niet-ionische oppervlakteactieve stoffen die behoren tot de familie van de ethoxylalkylfenolen; als de techniek het toelaat, vrij zijn van oplosmiddelen op basis van petroleum en chloor; en in het tegengestelde geval vrij zijn van n-hexaan en van meer dan 0,01 gewichtsprocent benzeen; vrij zijn van perchloorzuren, azijnzuur, monochloor-, dichloor- en trichloorazijnzuur; Pagina 5 van 10
vrij zijn van 2-butoxyethanol en van butyldiglycol; zich richten naar de voorschriften van punt 6.1 van de STM-C-702. Identificatie van de gevaarlijke bestanddelen en eerbiediging van de samenstelling : Het MSDS-fiche van de leverancier moet een volledige en nauwkeurige opsomming met naam geven van de gevaarlijke bestanddelen, alsook hun beperking in % gewicht. De leverancier mag bij latere productie niets wijzigen aan de samenstelling van zijn preparaat. Bij niet-naleving van deze verplichting wordt de kwalificatie ingetrokken. 4.2. Criteria betreffende de toepassing Totale mengbaarheid en compatibiliteit met de gelijkaardige, al gekwalificeerde concurrerende producten. Snelle en stabiele oplossing in het koude leidingwater. Niet-bijtend voor al de onderdelen en materialen van de WC s en de spui- en opslaginstallaties. Onschadelijk voor de dichtingen van gevulcaniseerde elastomeer, van thermoplast of andere aan de leidingen en kleppen van de gesloten WC s alsook de spui- en opslaginstallaties. 5. Gebruiksvoorwaarden Het voorladingsproduct wordt gebruikt naar rata van 3% per volume. Die waarde kan in overleg met het departement van het beheer van de HST-werkplaatsen van de NMBS worden gewijzigd (gaande tot 4% voor de TGV Méditerranée). Pagina 6 van 10
6. Controles en proeven 6.1. Tijdens de kwalificatie («typeproeven») De voorladingsproducten worden onderworpen aan: voorafgaande praktische proeven De doeltreffendheid van het voorladingsproduct wordt vergeleken met het gekwalificeerde, tijdens de proefperiode geleverde product. Die proef bestaat uit een nazicht tijdens de periode van de bacteriële werking van de 4 gekozen WC s in een TGV-stel. Bij het vullen en na 24, 48 en 72 uur worden monsternemingen uitgevoerd. Die monsternemingen worden uitgevoerd door een erkend microbiologisch laboratorium Beltest. Die proeven worden georganiseerd onder de verantwoordelijkheid en het toezicht van het departement dat de HST-werkplaatsen van de NMBS beheert. Bovendien ondergaan ze diverse controles en analyses in het laboratorium: onderzoeksanalyses (giftigheid-milieu) in de voorafgaande fase van de kwalificatie. 6.1.1. Monsterneming De monsternemingen gebeuren volgens de procedure vermeld in bijlage 2 bij de ST L68 De flacons van de monsternemingen hebben een capaciteit van 0,5 l, zijn van PEHD (polyethyleen hoge densiteit), hebben een opening met een brede hals en een doorboord deksel voor het verloden. 6.1.2. Onderzoeksanalyses (giftigheid-milieu) Deze analyses dienen voor het controleren van de giftigheid of de schadelijkheid van het product en de afwezigheid van bestanddelen die schadelijk zijn voor het milieu. Ze maken gebruik van alle beschikbare analysetechnieken: spectrofotometrie: UV-zichtbaar, FTIR, AAS, ICP. chromatografie: GC-FID, GC-MS, HPLC-MS, ionenchromatografie. Pagina 7 van 10
6.1.3. Bijkomende controles 6.1.3.1. Mengbaarheid 250 ml van het product worden gedurende 5 minuten mechanisch geschud en gestabiliseerd op een temperatuur van 15 C gedurende 2 uur. Hetzelfde gebeurt met 250 ml van het gekwalificeerde product uit voorraad. Na die termijn moet het getest product homogeen en stabiel blijven en geen bezinksels bevatten. De twee producten worden in alle verhoudingen gemengd; het eindmengsel moet na 16 uren bij 15 C rusten homogeen en stabiel blijven. Men volgt de zelfde werkwijze met de mengsels : 10%A-90%B/ 20%A-80%B/ 80%A-20%B/ 90%A-10%B. 6.1.3.2. Bacteriële activiteit De bacteriële activiteit wordt gecontroleerd door een erkend microbiologisch laboratorium Beltest en volgens de procedure beschreven in de bijlage A bij de STM- C-702. Die controle betreft enerzijds een evaluatie in vitro (in het laboratorium) met gerecupereerde vloeistoffen en anderzijds de monsternemingen tijdens de voorafgaande praktische proef. De criteria waaraan het voorladingsproduct moet beantwoorden zijn vermeld in de tabellen 1 en 2 van de punten 7.6 en 7.7 van de STM-C-702. 6.2. Tijdens de leveringen («reeksproeven») 6.2.1. Bij de fabrikant of op de plaats van bestemming Bij de fabrikant controleert de afgevaardigde van de NMBS: de analysecertificaten de kwaliteit van de voorgestelde producten de verpakking en de etikettering volgens de fiches met de veiligheidsgegevens van het product het respecteren van het kwaliteitsplan of het controleplan wanneer van toepassing. Op de plaats van bestemming controleert de afgevaardigde van de NMBS: de analysecertificaten de geleverde hoeveelheden de verpakking en de etikettering volgens de fiches met de veiligheidsgegevens van het product. Pagina 8 van 10
6.2.2. In het laboratorium De geleverde producten zijn op een statistische manier onderworpen aan de onderzoeksanalyses en bijkomende controles zoals vermeld in 6.1.2 et 6.1.3. 7. Kwaliteitszorg en -controle 7.1. Kwaliteitsplan en controleplan Als de keuringsdienst van de NMBS een bezoek van de installaties van de leverancier nuttig acht, legt de leverancier een kwaliteits- en controleplan voor van het voorladingsproduct dat voor kwalificatie wordt aangeboden. Het kwaliteitsplan moet ten minste volgende punten omvatten: 1. organisatie 2. overzicht van de overeenkomst 3. beheersing van documenten en gegevens 4. aankopen 5. identificatie en naspeurbaarheid 6. beheersing van het procédé 7. controles en proeven 8. beheersing van controle-, meet- en proefuitrustingen 9. beheersing van het niet-conform product 10. correctieve maatregelen 11. behandeling, opslag, verpakking, bewaring en levering 8. Kwalificatiekosten De volgende kosten zijn conform ST Q3 ten laste van de leverancier. Kosteloze levering van het product voor het vooronderzoek (op kleine schaal) Laboratoriumkosten (analyse giftigheid + milieu en aanvullende analyse) De laboratoriumkosten worden opgenomen in een bestek dat wordt opgemaakt op vraag van de leverancier. Ze worden jaarlijks herzien op basis van de geldende tarieven. Pagina 9 van 10
9. Prijsoffertes De prijsoffertes zijn in liter opgemaakt. 10. Levering 10.1. Verpakking en etikettering De recipiënten beantwoorden aan de criteria die vermeld zijn in de EEG-richtlijn 88/379 die zelf verwijst naar de EEG-richtlijn 67/548. Hun etikettering beantwoordt aan de criteria vermeld: in de EEG-richtlijn 88/379 in het ARAB en de KB s van 11-01-93 en 19-07-94 in de Codex over het Welzijn Ter herinnering: de commerciële naam van het product; de naam en het volledige adres van de fabrikant of de leverancier; alle wettelijke aanduidingen betreffende de samenstelling, de gevaarssymbolen, de bepalingen R en S (aanduidingen betreffende de bijzondere risico s en raadgevingen in verband met de voorzichtigheid); het nettogewicht en nettovolume; de bijkomende bepalingen door de wet opgelegd; de opsomming van gevaarlijke producten. De leverancier vult die aanduidingen aan met: het nr. van de opdracht; de vermelding: geconsigneerde verpakking als dat het geval is; fabricagedatum: jaar - maand - dag; het nummer van de fabricagepartij. Rol van de gebruiker of de verdeler: Wanneer de producten worden overgeheveld, moeten de gebruiker of de verdeler erover waken dat de houders correct worden gelabeld. De gebruiker of de verdeler bestellen bij de fabrikant de gepaste etiketten. 10.2. Stabiliteit bij opslag Als de producten opgeslagen zijn in hun originele verpakking en gesloten blijven bij temperaturen tussen 0 C et 30 C, moeten ze al hun eigenschappen gedurende 6 maanden vanaf de leveringsdatum blijven behouden. Pagina 10 van 10