JICHT 614
Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u jicht heeft. Deze brochure is bedoeld om u informatie te geven over het ziektebeeld, de behandeling en wat u zelf kunt doen. Wat is jicht Jicht is een reumatische aandoening die ontstaat doordat urinezuurkristallen neerslaan in de gewrichten. Dit kan leiden tot acute gewrichtsontstekingen. De eerste aanval ontstaat meestal in het gewricht van de grote teen maar kan ook in andere gewrichten optreden, zoals knieën, vingers, polsen en enkels. Ook kunnen urinezuurkristallen neerslaan in pezen, in de huid en in de nieren. Bij veel mensen gaat de eerste aanval van jicht over in een chronische jicht. Bij chronische jicht komen de ontstekingen vaker voor en in meerdere gewrichten. Hoe ontstaat jicht Jicht ontstaat als er een verhoogd urinezuurgehalte in het lichaam aanwezig is. Het verhoogde urinezuur ontstaat doordat het lichaam teveel urinezuur aanmaakt of te weinig urinezuur afvoert. Het is nog niet duidelijk waarom iemand wel of juist geen jicht krijgt. Normaal lost urinezuur op in de bloedbaan en plast u het gewoon uit. Er kán een chronisch proces van ontstekingen ontstaan. Het is nog niet bekend waarom de ziekte zich zo verschillend kan ontwikkelen. Soms maakt uw lichaam teveel urinezuur aan door oorzaken als: Veelvuldig alcoholgebruik; Purinerijk voedsel, zoals vis, zeevruchten en grote porties vlees; Overgewicht; Aangeboren afwijkingen (dit komt maar zelden voor); Psoriasis; Kanker; Chemotherapie.
Uw lichaam kan te weinig urinezuur aanmaken door oorzaken als: Verminderde nierfunctie; Bepaalde medicijnen, zoals plastabletten. Hoe verloopt een jichtaanval? De urinezuurkristallen kunnen neerslaan in gewrichten of pezen. Hierdoor ontstaat een heftige ontstekingsreactie in het aangedane gewricht. De eerste aanval van jicht komt vaak vrij snel op en begint meestal in het gewricht van uw grote teen. Uw gewricht wordt dikker, voelt warm aan en de huid rond uw gewricht ziet rood en strak gespannen. U kunt uw gewricht vaak moeilijk bewegen en is erg pijnlijk. Soms blijft de jichtaanval beperkt tot één aanval, maar bij sommige mensen komen de jicht aanvallen terug. Deze aanvallen kunnen langer duren en uitbreiden naar andere gewrichten. Niet alleen het gewricht van uw grote teen kan ontstoken raken, maar ook de gewrichten van uw enkels, knieën, vingers en polsen. Chronische jicht Bij chronische jicht kan uw gewricht beschadigen, doordat urinezuurkristallen en de daarmee gepaard gaande gewrichtsontsteking het bot aantasten. Jicht komt vaak voor in combinatie met een hoge bloeddruk. Deze combinatie kan slecht zijn voor uw nieren, doordat het urinezuur samenklontert tot gruis of nierstenen. Patiënten met jicht worden door middel van bloedonderzoek gecontroleerd op hun nierfunctie. De neergeslagen urinezuurkristallen veroorzaken soms ook jichtknobbels (tofi), die ontstaan bij de ellebogen, vingers, tenen of de oorschelp. Als de huid van deze knobbels kapot gaat, dan kan er een dikke krijtachtige substantie naar buiten komen.
Diagnose Als u de eerste keer bij de reumatoloog komt, dan vindt een volledig lichamelijk onderzoek plaats. Uw gewrichten worden onderzocht en er kan een punctie van een gewricht plaatsvinden. Om vast te stellen of de gewrichtsontsteking wordt veroorzaakt door neergeslagen urinezuurkristallen, zuigt de arts wat vocht uit een ontstoken gewricht en wordt dit onderzocht onder een speciale microscoop. Vaak wordt extra bloedonderzoek uitgevoerd om de diagnose vast te stellen. Via dit bloedonderzoek wordt gekeken naar onder andere nierfunctie, leverfunctie, urinezuur, ontstekingsparameters, glucose en cholesterol. Soms wordt een röntgenfoto gemaakt van uw gewricht. Behandeling De behandeling van jicht heeft vaak twee verschillende doelstellingen, namelijk ontstekingsremmend en ter voorkoming van nieuwe ontstekingen. Allereerst wordt uw gewrichtsontsteking behandeld met ontstekingsremmende pijnstillers (NSAIDS), colchicine of prednison (corticosteroïden). Deze medicijnen worden vaak maar tijdelijk voorgeschreven om de gewrichtsontsteking te behandelen. Daarnaast wordt vaak gestart met een medicijn die het urinezuur in het lichaam vermindert, zoals allopurinol, benzbromaron of febuxostat. Medicijnen die het urinezuur in het lichaam verminderen, hebben pas na zes tot acht weken effect. Allopurinol kan in het begin van de behandeling een jichtaanval uitlokken. Om die reden wordt dit medicijn in het begin vaak gecombineerd met colchicine. Tijdens controles bij de reumatoloog wordt uw medicijngebruik besproken en eventueel aangepast.
Wat u zelf kunt doen Rust Het is belangrijk om voldoende rust te nemen tijdens een ontsteking van uw gewricht, maar ook om te blijven bewegen. Door te bewegen voorkomt u dat u last krijgt van stijfheid. Probeer tijdens een jichtaanval de pijnlijke gewrichten rustig te blijven bewegen, maar forceer niets. Voeding U kunt zelf maatregelen nemen om het risico op een jichtaanval te verkleinen: Gebruik weinig alcohol (maximaal twee glazen per dag). Alcohol bevordert het urinezuurgehalte in het bloed; Als u overgewicht heeft, is het goed om af te vallen. Bij een gezond gewicht daalt het urinezuurgehalte in uw bloed ; Val niet te snel af. Als u in korte tijd veel afvalt, dan stijgt het urinezuurgehalte juist. Eventueel kan een diëtiste u hierbij begeleiden; Drink twee tot drie liter water per dag, hierdoor scheidt u meer urinezuur uit; Wees matig met fructose, want sommige mensen zijn hier gevoelig voor. Fructose zit onder andere in zoete producten, zoals suikerhoudende frisdranken, koek en snoep; Purine. Soms adviseert uw arts om een purinearm dieet te volgen om de kans op een jichtaanval te beperken. Purinerijke voedingsmiddelen zijn vis, zeevruchten en vlees. Ook hierbij wordt aangeraden om dit onder begeleiding van een diëtiste te doen. Varieer uw voeding en zorg voor een gezond voedingspatroon. Koelen U kunt een ontstoken gewricht koelen met een coldpack. Een coldpack verlicht de pijn en koelen helpt de gewrichtsontsteking te verminderen. U kunt een coldpack driemaal per dag vijftien minuten lang in een theedoek tegen het ontstoken gewricht houden.
Vragen Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, of behoefte heeft aan een persoonlijk gesprek, dan kunt u op werkdagen van 8.00 tot 16.30 uur telefonisch contact opnemen met de polikliniek Reumatologie, via telefoonnummer 010 461 6167, of met de reumaconsulenten, via telefoonnummer 010 461 6447. Voor meer informatie en lotgenotencontact kunt u terecht bij het Reumafonds, via www.reumafonds.nl. Voor het stellen van vragen kunt u op werkdagen van 10.00 tot 14.00 uur telefonisch contact opnemen met de Reumalijn, via telefoonnummer 0900 203 0300 (lokaal tarief). September 2014