De Dorpsbode 68 e jaargang, nr. 13 1 juli 2015 Bevrijdingsdag Werkgroep 70 jaar bevrijding Schiermonnikoog Op donderdag 11 juni vierden we, op een stralend mooie dag, zeventig jaar bevrijding met een drukbezocht programma. Al om kwart voor elf stonden tien legervoertuigen en de Drum- en Pipersband Seaforth Highlanders bij basisschool Yn de mande opgesteld. Toen alle kinderen een plekje hadden gekregen op de voertuigen, kon het defilé door de streken beginnen. Vervolg op pag. 5 Francine Venselaar
In dit nummer o.a.: Bevrijdingsdag... 1 Agenda... 3 Mag ik uw aandacht...... 9 Geslaagd... 9 Meningen (Waddencanon)... 11 Even voorstellen (het vrijwilligerscollectief)... 13 Nieuws van VPS... 14 Barbecue in de tuin van de Riich... 15 Lopen voor KiKa... 16 Even voorstellen: Chris Braat... 16 Meningen (De mestvergister)... 17 Meningen (Watertoren)... 19 Onderkaak van een reuzenhert... 22 Een zucht van verlichting... 23 Schiermonnikoog start zoektocht... 24 Op e Schel... 24 Hé pssst... Gotcha!... 25 Afrikaans jubileumweekend... 27 De eigen taal van het eiland... 30 Beachsoccertoernooi... 31 Gitaarconcert... 31 Oecumenische zondagavondviering... 32 What a wonderful world 5... 33 Nieuws uit de bibliotheek... 33 Stichting Welzijn Schiermonnikoog... 33 V.V. De Monnik... 37 COLOFON De Dorpsbode is het officiële orgaan van de vereniging 'Dorpsbelang' Schiermonnikoog dat tweemaal per maand verschijnt. Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de redactie worden overgenomen. Redactie Erik Jansen Francine Venselaar Laura van der Zee Mariska den Boer Marijke Barhorst Redactie/advertentieadres e-mail: redactie@dorpsbode.nl Inleveren kopij bij voorkeur via e-mail De Dorpsbode p/a Knuppeldam 4 9166 NZ SCHIERMONNIKOOG De Digitale Dorpsbode: www.dorpsbode.nl Uw teksten en foto s plaatst de redactie ook op www.dorpsbode.nl De redactie van het jaarboek kan uw foto s gebruiken voor haar jaarlijkse uitgaven. Heeft u daartegen bezwaar, vermeldt dit dan bij de foto Abonnementen Aanmelden, opzeggen, adreswijziging: Secretaris Vereniging Dorpsbelang, Kerkelaantje 2, 9166 NB Schiermonnikoog Tel. 0519-531530, E-mail: info@dorpsbelangschiermonnikoog.nl iban NL71 RABO 0346 1104 91 Opzegging van het lidmaatschap door het lid kan slechts geschieden tegen het einde van een boekjaar, met inachtneming van een opzeggingstermijn van ten minste vier weken Lidmaatschap 37,50 per jaar, (los exemplaar 2,50 excl verzendkosten) buiten Nederland 82,50 Bezorging op Schiermonnikoog: H. Kobes, 53 17 25 Verantwoording De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van artikelen, wel of iets geplaatst wordt. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen aan te passen. De Vereniging Dorpsbelang en de Dorpsbode zijn niet aansprakelijk voor schade die ontstaat door het niet of foutief plaatsen van ingezonden kopij. Kosten advertenties 1/4 pagina: 20,75 1/2 pagina: 38,55 1/1 pagina: 74,15 Bij regelmatig adverteren, (1 of 2 keer per maand) gelden andere tarieven: resp. 16,20, 30,10 en 57,90 per keer. Op 'e Schel Niet-commerciële mini-advertentie: 2,50, contant te voldoen 2 De Dorpsbode van 1 juli 2015
Agenda 1 juli - 1 augustus 2015 wo 1 juli vanaf 19.00 Ophalen oud papier do 2 juli 15.00 Huifkartocht, vertrek vanaf Riich (ouderenwerk) vrij 3 juli 15.30 Slotpresentatie Aventure Zomerschool (middeleeuwse muziek), Got Tjark vrij 3 juli 18.30 Opening expositie What a wonderful world 5, Soepboer rijwielverhuur za 4 juli 11.00-17.30 beachsoccertoernooi, strand bij paal 7 5 juli 10.30-15.00 beachsoccertoernooi, strand bij paal 7 di 7 juli 19.45 Ringsteken, Langestreek di 7 juli 20.15 Concert door Agatino Scuderi (gitaar), RK-kapel, Badweg wo 8 juli 10.00 Voorleesuurtje ism Lytje Willem, Bibliotheek wo 8 juli 10.30-12.00 Huurdersspreekuur WoonFriesland, Gemeentehuis wo 8 juli 10.30-16.30 Concours Hippique, Knuppeldam do 9 juli 19.00-21.00 Eilander Strúnmarkt zo 12 juli 20.15 Schier Songfestival, Paviljoen paal 3 do 16 juli 19.00-21.00 Eilander Strúnmarkt za 18 juli 21.00 Blues aan de plas, Berkenplas di 21 juli 20.30 Steeuwsaun in concert, COS do 23 juli 19.00-21.00 Eilander Strúnmarkt za 25 juli 9.00-12.00 Berkentrekken, start Bezoekerscentrum di 28 juli 10.30 Spreekuur dierenarts, Reddinsweg 38 (uitsluitend op afspraak, 0519-292526) di 28 juli 20.00 Zangavond 16+ SamenZijn di 28 juli 21.30 Kampvuur 12+ SamenZijn do 30 juli 19.00-21.00 Eilander Strúnmarkt Meer informatie op de digitale activiteitenagenda van Schiermonnikoog: www.lytjepole.nl Exposities U kunt verschillende exposities bezoeken, waaronder: Atelier Romy, foto s/schilderijen (Langestreek 7); Bunkermuseum Schlei, 70 jaar bevrijding Schiermonnikoog (Scheepstrapad); Galerie Ogygia, schilderijen/keramiek/e.a. (Nieuwe locatie: Pand 1949 te Nieuwestreek 7); Galerie Stella van Acker, schilderijen (Middenstreek tussen 21 en 23); Vitamaris, Impressies langs de vloedlijn, foto s Jouke de Jong; Bezoekerscentrum, Zie ze vliegen!, Landschappen op het eiland en De eigen taal van het eiland (Torenstreek 20); Schelpenmuseum Paal 14 (Martjeland 14); Wrakhout, bootjes van wrakhout (v.d. Molenpad 13); StrandResort Schier, Een blik op het Noorden, kunstenaarscollectieven Spinsel en de Beeldboys (Badweg 67); Soepboer Rijwielverhuur, What a wonderful world 5, foto s John Stoel en Harry Cock (Paaslandweg 1). Inleveren kopij: Dorpsbode nummer 14 (15 juli): 7 juli, uiterlijk om 20.00 uur Dorpsbode nummer 15 (1 augutus): 22 juli, uiterlijk om 20.00 uur Inleveren van kopij bij voorkeur via e-mail: redactie@dorpsbode.nl Advertenties (zie colofon): Vermeld bij het opgeven van een advertentie s.v.p. : - het gewenste formaat: 1 /4, 1 /2 of een hele pagina en - het adres waar de rekening naar toegestuurd moet worden. De Dorpsbode van 1 juli 2015 3
Zeelucht Duinen Kopje thee Een leven lang Blijheid Vogels Bloemen Onverwachts moeten we afscheid nemen van onze lieve, zorgzame, dappere en vrolijke moeder, oma en overgrootmoeder Dieuwke Venema Langhout *15 01 1926 20 06 2015 Weduwe van Kees Feléus sinds 28 03 1947 Weduwe van Oene Venema sinds 16 10 1978 Marie en Hans Monia en Gerard Eline en Raymon Paulina en Dimitri Jannie en Henk Astrid Erwin en Rosa Jan en Lydian Maud en Maarten Els Keje en achterkleinkinderen De begrafenis heeft inmiddels plaatsgevonden. Correspondentieadres: Van Starkenborghstraat 15 9166 PL Schiermonnikoog 4 De Dorpsbode van 1 juli 2015
Bevrijdingsdag Vervolg van pag. 1 Langs de route juichten vele eilanders en gasten het defilé toe. Bij de Got Tjark werd de eilander vlag in de toren gehesen en volgden de kinderen lopend de Drumen Pipersband de Willemshof op. Onderwijl hadden de legervoertuigen zich langs de ingang van de Willemshof opgesteld. Burgemeester Stellinga benadrukte in zijn toespraak dat vrijheid misschien wel vanzelfsprekend moet zijn, maar dat het helaas niet altijd is. En dat verbondenheid op ons eiland belangrijk is. Onder leiding van I.N. werd het Wilhelmus en het Eilander volkslied gezongen. Vervolgens werden in een Dodge Ambulance de Andrew Sisters de Willemshof opgereden. Onze Andrew Sisters (Aty, Annet en Hanneke) zongen de medley waarmee ze beroemd zijn geworden. Hierna was er voor alle inwoners van Schiermonnikoog een lunch met broodjes ham of kaas, een appel en iets te drinken. Om één uur werd iedereen uitgenodigd om mee te gaan met een speurtocht op de fiets. De tocht ging langs de tennisbaan aan de Burg. v.d. Wormstraat, waar Cees Soepboer over een tetraëder (logische driehoek) vertelde en iedereen er één liet maken. Verder langs het bomgat ach- Harm Kremer Tineke Bargeman De Dorpsbode van 1 juli 2015 5
Vol bewondering en met respect voor haar doorzettingsvermogen tijdens haar ziekte, hebben we helaas afscheid moeten nemen van onze lieve, dappere schoonzus en tante Aize en Ria Afke Meintema-Smit Aafke (in liefdevolle herinnering) Herman en Marjolein Joke en Jan Hedzer en Irma neven en nichten Dokkum, 2 juni 2015 6 De Dorpsbode van 1 juli 2015
Harm Kremer ter de camping en naar de aggregaatbunker in het Schleidorp. In de bunker Wasser-mann moesten de speurders een morsecode ontcijferen. Vervolgens ging het met de legervoertuigen naar de Kooiplaats heen en terug, langs de Berkenplas en de onderduikers. Om vier uur was de afsluiting in de Willemshof, waar alle kinderen een herinneringsbeker en een ijsbonnetje kregen. Opnieuw gaf de Drum- en Pipersband een klein concert, waarmee de viering van zeventig jaar bevrijding werd afgesloten. Een dag met grote Verbondenheid op Schiermonnikoog. De werkgroep 70 jaar Bevrijding, gevormd door Stichting bunkermuseum Schlei en Vereniging Dorpsbelang, wil iedereen die zich voor deze geslaagde dag heeft ingezet, bedanken voor zijn/haar bijdrage. Lieneke Soepboer De Dorpsbode van 1 juli 2015 7
Boek meer rendement op de verhuur van uw vakantiewoning! Sinds medio 2014 beschikt de VVV over een nieuwe website & boekingsmodule. Het aantal sitebezoekers en boekingen neemt hierdoor flink toe en zal naar verwachting blijven stijgen. Wilt u ook uw vakantiewoning aanbieden voor mede)verhuur door de VVV? Waarom is de VVV voor u een aantrekkelijke verhuurpartner: De VVV-website is de best vindbare eilandwebsite op het internet. Veel (potentiele) eilandgasten oriënteren zich via deze website. De VVV is voor uw gast zichtbaar aanwezig met een team en vestiging. Gratis vertaling op de Duitstalige VVV-website; een mooie doelgroep. Bevestiging en afrekening door de VVV. Geen zorg meer voor u! Door VVV-lid te worden draagt u bij aan de promotie van het eiland. Meer informatie? www.vvvschiermonnikoog.nl (zie in menubalk VVV-info > VVV-lidmaatschap ) en via het VVV-team, 0519 531 233. 8 De Dorpsbode van 1 juli 2015
Mag ik uw aandacht Bedankt! Langs deze weg willen wij iedereen hartelijk bedanken voor de vele kaarten, cadeaus en enveloppen die wij voor onze trouwdag mochten ontvangen. 22 Mei is voor ons een onvergetelijke dag geworden. Niels en Ellen Snijdood Bedankt! Graag willen wij iedereen bedanken voor de vele kaarten en belangstelling tijdens Jan zijn verblijf aan de wal, en na zijn overlijden. Het is ons tot grote steun geweest. Janny Meinen-Holwerda en kinderen Geslaagd Nico Asma - IBS Geslaagden aan de Inspecteur Boelensschool te Schiermonnikoog zijn: VMBO TL Merel Soepboer, Josefien Stal, Thirza Talsma, Fatou Weldring en Noa van Zwol. VMBO KB Aline Ab, Tony Dam, Simon van Duinen, en Erik Visser. VMBO BB Lars Dobbenga, Sarissa van der Linden, en Rinse Vlasma. Geslaagd J.Klabbers-Veldhuis Hierbij geven wij door dat Desiree Klabbers geslaagd is voor haar havodiploma aan het Dockinga college te Dokkum. De Dorpsbode van 1 juli 2015 9
U heeft een vakantiewoning? U wilt deze graag verhuren zonder gedoe. Dan is Schiermonnikoog.com hét adres om uw vakantiewoning te laten verhuren! De voordelen voor u op een rijtje: Gevestigd op Schiermonnikoog Alles op 1 adres: Overzichtelijke website Professionele schoonmaak Geen verwijzingen naar derden Linnenverhuur / enzovoort 24 uur per dag online reserveringssysteem Beheer van accommodaties Realtime beschikbaarheidsoverzicht Calamiteitenservice Neemt u voor meer informatie gerust contact met ons op. www.schiermonnikoog.com Telefoon: 06 53263917 Email: info@schiermonnikoog.com Kustweg 12 9976 VP Lauwersoog Tel. 0519-349999 Fax. 0519-349366 planning@visserlauwersoog.nl www.visserlauwersoog.nl VOOR AL UW TRANSPORT VAN EN NAAR SCHIERMONNIKOOG EN AMELAND * Van maandag t/m zaterdag om 6:30 uur en 12:30 uur naar Schiermonnikoog * Dagelijkse lijndienst op Dokkum, Leeuwarden, Drachten en Groningen * Verzorgen van transport door binnen- en buitenland * Voor meer informatie bent u op werkdagen tussen 8:00 uur en 17:00 uur altijd van harte welkom op ons kantoor, of neem gerust even contact met ons op Uw transportbedrijf dat goede service en klantgerichtheid nog hoog in het vaandel heeft staan ook voor uw transport naar Ameland. 10 De Dorpsbode van 1 juli 2015
Waddencanon Hilbert G. de Vries In de Dorpsbode van 15 juni stond een persbericht over de (Schiermonnikoger) presentatie op 29 mei van het boek Geschiedenis van de Wadden; de canon van de Waddeneilanden. Het boek was half april uitgekomen en werd achtereenvolgens op alle Waddeneilanden gepresenteerd. Over deze presentatie en het boek zelf zijn wel een paar opmerkingen en kanttekeningen te plaatsen. In de eerste zin is sprake van een bont gezelschap; ondergetekende vond het wel erg jammer dat er maar zo weinig eilanders op af gekomen waren een beetje meer belangstelling had niet misstaan! De schrijvers van het boek noemen het een allereerste aanzet tot een cultuurgeschiedenis van alle Nederlandse Waddeneilanden en het wordt gepresenteerd als een naslagwerk; het boek ziet er ook mooi uit, met veel mooie foto s. Kortom: het zal wel veel gebruikt worden in toekomstige onderzoeken en scripties. En juist daar wringt het nu. Want het is wel een mooi boek, maar het zou nog veel mooier zijn als er niet zo veel fouten in zouden staan! En dan heb ik het niet over drukfouten (volgens mij staan die er niet zo veel in), maar over inhoudelijke fouten. Ik wil het hier alleen over Schiermonnikoog hebben en een paar voorbeelden noemen. Op blz. 46 wordt gesteld dat de vuurtoren onbemand is (terwijl dat toch gelukkig echt niet zo is); op blz. 84/85 wordt gesproken over het Riga-aardewerk; terwijl dat toch van hout is! In Venster 22 over Beeldende kunst van, over en op de Wadden (het boek is, net zoals bijvoorbeeld de Canon van de Nederlandse Geschiedenis, verdeeld in hoofdstukken, vensters genoemd) wordt Schiermonnikoog alleen genoemd als plaats waar Haaike Jaarsma de zeevaartschool heeft bezocht; maar de naam van Martin van Waning wordt helemaal niet genoemd hoewel er in het venster over kloosters wel een foto is afgedrukt van het standbeeld van de Schiere Monnik. Op blz. 120 staat dat Schiermonnikoog tussen 1801 en 1806 bij Groningen heeft gehoord terwijl het toen (tijdens het Bataafs Gemenebest) toch echt bij het Departement Friesland heeft gehoord (zie bijvoorbeeld op Wikipedia). Venster 38 gaat over Banck en Bernstorff. De eerste zin daarvan luidt: In 1859 verkochten Edzard van Starkenborch Stachouwer en zijn vrouw Schiermonnikoog. (Het jaartal 1859 komt nog een paar keer voor in het boek). Dit is een zin waarbij je de haren ten berge rijzen. Het eiland werd namelijk door mr. Banck in 1858 gekocht De Dorpsbode van 1 juli 2015 11
Klusbedrijf Piet van der Meulen Voor uw kleine verbouwing/renovatie, -loodgieterswerk -electra -tegelwerk -complete badkamers, keukens -schilderwerk -behangen Meer weten? Kijk eens op www.pietmeulen.nl of bel 0649950319 Parkeerterreinen- en autoboxverhuur te Lauwersoog P Scheepspark b.v. Postadres: Zeedijk 11 Telefoon 0519-349139 9976 VM Lauwersoog Telefax 0519-349492 12 De Dorpsbode van 1 juli 2015
van Edzard Tjarda van Starkenborch Stachouwer (die het eiland voor 2/3 in bezit had) en Gratia Susanna Stachouwer (die 1/3 van het eiland in bezit had), zie hiervoor Foskea van der Ven Een omstreden eiland; blz. 129/130. En Edzard en Gratia waren niet man en vrouw, maar achterneef en -nicht. Dit zijn enkele voorbeelden van Schiermonnikoger fouten in het boek (maar ook van een paar andere Waddeneilanden heb ik al gehoord dat er ook van hun eiland fouten in staan). De presentatie van het boek was begonnen met zoals in het persbericht staat de aanbieding van een ingelijste, op zeer duurzaam papier geprinte kopie van een oorkonde uit Tresoar van 1465 daarin komt het woord Schiermonnikoog voor het eerst voor. Afgezien van het feit dat de foto een kopie is van een deel van de bij Tresoar berustende foto van de oorkonde van 1465, is het niet waar dat de oudste vermelding van de naam Schiermonnikoog op de oorkonde van 1465 voorkomt; de oudste vermelding komt voor op een oorkonde van 1440 (waarom zou Kolstein truien verkopen met opschrift Schiermonnikoog 1440?). Voor het overige: je kunt het natuurlijk alleen maar eens zijn met de woorden van de burgemeester in de laatste twee zinnen van het bericht! Even voorstellen: het vrijwilligerscollectief Vrijwilligerscollectief Schiermonnikoog Misschien heeft u al eens van het Vrijwilligerscollectief gehoord. Sinds 1979 verzorgen wij iedere zomer excursies en andere activiteiten vanuit het bezoekerscentrum. Ook dit jaar kunt u ons weer op het eiland tegenkomen in de maanden juli en augustus. We gaan op pad met kleine groepen van maximaal twintig mensen en vertellen onderweg over planten en dieren, over het eiland en over het Waddengebied. Ooit zijn we begonnen met het geven van wadexcursies. Tegenwoordig is het aanbod een stuk uitgebreider: van vogel- en kruidenexcursies tot dorpswandelingen en sterren kijken. Ook hebben we verschillende activiteiten speciaal voor kinderen op het programma. Nieuwsgierig naar wat we doen? U bent van harte welkom bij een van onze activiteiten! Ons actuele excursieprogramma hangt onder andere bij het bezoekerscentrum. Daar kunt u zich ook opgeven. Op Facebook zijn we te vinden als VrijwilligersCollectief Schiermonnikoog. Het Vrijwilligerscollectief Schiermonnikoog wenst iedereen een mooie zomer! De Dorpsbode van 1 juli 2015 13
Email: grafisch@nef.nl Bemiddeling-detachering Industrie Grafisch Projecten Nieuws van VPS Robert en Mia Duimering, VerspreidingsPunt Schiermonnikoog Helaas moeten wij melden dat wij per direct ophouden met het rondbrengen van de Dockumer Courant, enkele folders en post van Sandd. De reden hiervoor is dat FRL post onze samenwerking na vijftien jaar beëindigt. We blijven wel de folderpakketten van Spotta, de nieuwsbrief van de gemeente Schiermonnikoog en het Baken bezorgen. De consequentie is helaas wel dat wij dit voortaan zonder bezorgers moeten doen. Wij willen eenieder die zich voor ons heeft ingezet bij deze hartelijk danken. Mocht u iets door ons willen laten bezorgen, neem gerust contact met ons op, via 0519531871 of vpsschier@hotmail.com. 14 De Dorpsbode van 1 juli 2015
Barbecue in de tuin van de Riich Stichting Welzijn, Ouderenwerk Ieder jaar maken we een programma en we hopen dan dat alles door gaat zoals gepland. Helaas kunnen we het weer niet plannen en als er iets niet lukt dan komt dat meestal doordat de weergoden roet in het eten gooien. Ook de dag van de barbecue was het erg spannend of we wel of niet buiten konden zitten wat met een barbecue wel het leukst is. Alles was geregeld en stond klaar toen er om 12.00 uur een dikke bui regen kwam. Toch de moed erin houden en hopen dat de zon gaat schijnen want dat hadden ze beloofd bij buienradar. Gelukkig kwam de belofte uit en konden we genieten van een heerlijke barbecue die werd geregeld door Klaas en Tom. Het werd een beetje fris aan het eind van de middag maar iedereen bleef in de tuin zitten en met Henriëtte en de dames van het Gouwe Ouwe koor was het toch een warme en gezellige middag. De Dorpsbode van 1 juli 2015 15
Lopen voor KiKa Jan en Dineke Mandemaker Hallo lieve mensen, Zoals jullie misschien al wel weten, hebben onze zoon (Arjan) en zijn vrouw (Nicoline) een gezinshuis. Tot op heden hebben zij de verantwoording voor vijf zorgkinderen met een beperking. Deze zomer willen Arjan en Nicoline lopend van Vroomshoop naar Schiermonnikoog komen. Dit doen ze met elf personen: vijf zorgkinderen, twee eigen kinderen, een vriendinnetje en een stagiaire. Ze hebben contact opgenomen met Stichting KiKa, en het doel is nu om voor KiKa te lopen. We hopen dat ze voor KiKa veel geld bijeen sprokkelen. Ook de kinderen vinden dit een heel goed idee. Hun motto is: nu opgeven bestaat niet. U (jullie) kunt ze volgen op Facebook op Gezinshuis s Heeren Loo Twente wandelt voor KiKa. Daar kunt u (jullie) ook op doneren. In onze winkel en bij Schierfashion aan de Middenstreek komt een bus te staan om te doneren voor KiKa. De datum van vertrek is 3 juli en hun streven is om op 17 juli op Schiermonnikoog aan te komen. We hopen dat we ze met zijn allen een warm onthaal kunnen geven. Heeft u nog leuke ideeën, zeg het ons. Ze zijn altijd welkom! Even voorstellen: Chris Braat Chris Braat Beste mensen, 16 Vanaf 1 juli mag ik als beheerder Waddengebied namens Natuurmonumenten onder andere op Schiermonnikoog aan de slag. Ik hoop samen met jullie, de mensen die op het eiland wonen en werken, er voor te zorgen dat Schiermonnikoog het schitterende eiland blijft waar iedereen zo van geniet. Met een open houding gericht op samenwerking moet dat wat mij betreft lukken. Schiermonnikoog ken ik sinds mijn eerste vogelexcursie naar het eiland in 1978. De afgelopen jaren heb ik de nodige tijd op De Dorpsbode van 1 juli 2015
Schiermonnikoog doorgebracht omdat ik voor het Nationaal Park het Beheer- en Inrichtingsplan mocht opstellen, nadat ik in 1999 ook het vorige plan had geschreven. Tijdens vele gesprekken en avonden in het Dorpshuis over uiteenlopende onderwerpen heb ik sommigen van u al ontmoet. Ik merkte dat ik het bijna jammer vond dat het plan af was en mijn deel van het werk er op zat. Een plan schrijven is één ding, het samen zo goed mogelijk uitvoeren is het echte werk. Als beheerder van dit mooie eiland krijg ik die mogelijkheid en dit is dan ook de enige functie waarvoor ik mijn huidige baan als directeur van stichting FREE Nature wil opgeven. Ik woon in Zwolle met vrouw en twee dochters (12 en 15), en die krijg ik niet mee naar het eiland. Ik zorg er voor dat ik 2 á 3 dagen in de week op het eiland ben en ik hoop de komende tijd veel mensen op Schiermonnikoog te spreken. Ik sta open voor ieders vragen en suggesties. Ik ben binnenkort te bereiken via c.braat@natuurmonumenten.nl. Een eigen telefoonnummer van Natuurmonumenten heb ik nog niet, dat volgt later, maar via het beheerkantoor van Natuurmonumenten ben ik altijd wel op te sporen. Graag tot ziens! De mestvergister Gerard Glerum In de vorige Dorpsbode stond een interessante bijdrage van Energiecoöperatie De Sintrale over een mestvergister op ons eiland. Het lijkt daarmee mogelijk eindelijk voor een gedeelte in onze eigen energiebehoefte te voorzien. Ik juich dat van harte toe. Ook aan het groeiende mestprobleem kan zo mogelijk het hoofd worden geboden. Wel maak ik me wat zorgen over het digestaat. Prima dat het minder ruikt dan mest en minder uitspoelt. Maar dat het meer stikstof bevat, zoals gesteld, verontrust me wel omdat we daar al veel te veel van hebben. Of is dit een drukfout? Dat er wordt overlegd met het Louis Bolk instituut voor het vergroten van de biodiversiteit in de polder, bijvoorbeeld door het gebruik van meer kruidenrijk gewas, stemt mij natuurlijk in hoge mate blij. Kortom, vele pluspunten. En toch maak ik we wat zorgen. Landelijk zie je dat steeds meer mensen, dus ook boeren, zich zorgen maken. Zijn we met het huidige land- De Dorpsbode van 1 juli 2015 17
installatiebedrijf & ZN VERKOOP: * Wasmachines * Koelkasten * Radio & TV * Gastoestellen * Sanitair * Enzovoort Installatie: Gas, water, elektra, sanitair & Koeltechniek Loodgieterswerk, Dakbedekking Langestreek 86 - Schiermonnikoog Telefoon 0519-53 13 45 Fax 0519-53 16 58 18 De Dorpsbode van 1 juli 2015
bouwbeleid wel op de goede weg? Kunnen we wel eindeloos doorgaan met meer, meer, groter, groter? Putten we de aarde op deze manier niet uit? Daarom vraag ik me af: staan we met de eventuele komst van een mestvergister niet op een tweesprong? Gaan we verder op de ingeslagen weg, of beperken we de mestberg tot de hoeveelheid die we op onze eigen akkers en weilanden kunnen opnemen? Hebben we niet dan pas een gezonde kringlooplandbouw? Staat een mestvergister bovendien niet haaks op het gebruik van meer kruidenrijk gewas? Wat is trouwens de uitslag van het overleg met het Louis Bolk instituut? Met een mestvergister die grote investeringen vergt zitten we weer voor een reeks van jaren vast aan het traditionele patroon dat de weg vrijmaakt voor een nog verdere industrialisering van de sector. Bovendien zijn er nog vele vragen bijvoorbeeld rond de veiligheid, de inpassing in het landschap, de vervoersbewegingen, de invloed op het toerisme en vooral ook rond de netto energieopbrengst. Zou het niet beter zijn het roer om te gooien en echt toekomstgericht te gaan boeren, zeker op ons eiland met een polder midden in een nationaal park? Is zo bezien een mestvergister niet een stap achteruit in plaats van vooruit? Watertoren Harm Carette Van de vuurtoren van Schiermonnikoog tot je voordeur op Callantsoog,, zo luidt de reclame voor de verf van Sikkens op de radio. Onze vuurtoren ziet er inderdaad prima uit, na zijn opknapbeurt. En dat staat in schril contrast met de watertoren, de voormalige vuurtoren. De watertoren staat op de lijst van rijksmonumenten, maar dat blijkt geen garantie te zijn voor goed onderhoud of een periodieke opknapbeurt. En wie is hier verantwoordelijk voor? Niets nieuws onder de zon: in De Dorpsbode van 1 juli 2015 19
Bevrijdingsdag
Schiermonnikoog Foto s; Francine Venselaar
een raadsvergadering van de gemeente Schiermonnikoog in 1929 wordt er al aandacht gevraagd voor de haveloze toestand waarin de watertoren zich op dat moment bevindt. Gemeenteraadslid E. Teensma vindt dat het VVV de betreffende minister hierover moet aanspreken en moet aandringen op een opknapbeurt. Dat waren nog eens tijden. Wat niet uitsluit dat het huidige gemeentebestuur de eigenaar van de toren zou kunnen wijzen op de onderhoudstoestand van de monumentale toren en zijn verantwoordelijkheid hier iets aan te doen. Onderkaak van een reuzenhert Thijs de Boer Op 8 juni vond ik op de Balg een stuk onderkaak met nog drie kiezen er in. Het stuk is bijna 20 cm lang en zwartgrijs van kleur. Navraag bij deskundigen van het Natuurhistorisch Museum in Rotterdam maakte duidelijk dat het een stuk onderkaak betrof van een reuzenhert. Reuzenherten kwamen in Europa (en ook in ons gebied) voor tot ongeveer 10.000 jaar geleden. Toen, aan het einde van de laatste ijstijd, veranderde de vegetatie waardoor de reuzenherten onvoldoende geschikt voedsel konden vinden en uiteindelijk uitstierven. Het gewei van het reuzenhert was het grootste van alle herten ooit en kon een breedte bereiken van meer dan 3,5 meter. Bovendien was de schouder- foto s: Thijs de Boer 22 De Dorpsbode van 1 juli 2015
hoogte van volwassen dieren meer dan twee meter: met recht een reuzenhert!! Botten van dieren uit de ijstijdperiode zijn geregeld te vinden lang het strand van Schiermonnikoog. Zo zijn er al botten van de mammoet, wolharige neushoorn, steppewisent, oerrund en grottenleeuw aangespoeld. Rob Stevens Een zucht van verlichting Henriette Pieperiet Ik reed even op de fiets naar het dorp over het wegje aan de noordkant van de Langestreek. Daar zag ik toevallig tussen afgevallen loof en rommel een opvallend voorwerpje dat ik bijna niet had opgemerkt. Het was een klein hoopje leven, niet groter dan mijn duim, maar met een kloppend hartje en een piepklein schrander kopje dat al een alarmsignaaltje probeerde te geven aan moeder boomkruiper (want dat bleek het achteraf te zijn). Het was een uit de boom gevallen wondertje met twee volmaakte vleugeltjes waarmee het bijna kon vliegen. Wat moet je met zo n hulpeloos wezentje Opeens zag ik in een met klimop bedekte stam van een boom nog een paar leden van dezelfde familie en wist toen dat het diertje daar thuishoorde. Ik zette het wonder tussen zijn soortgenoten die zich met grote snelheid tussen het groen van beneden naar boven verplaatsten. Wat een geweldige belevenis! In het boek van Marjolein Bastin (Een zucht van verwondering) vond ik een prachtige tekening en omschrijving. Vijf minuten nadat ik het wondertje in de boom had teruggezet raasde er met grote snelheid een surfboard over de weg en ik slaakte een zucht van verlichting. De Dorpsbode van 1 juli 2015 23
Schiermonnikoog start zoektocht naar Lytje Willem Van onze verslaggever op Schiermonnikoog Lytje Willem is verdwenen. Afgelopen maandag is hij voor het laatst gesignaleerd. De politie van Schiermonnikoog roept alle eilanders op ogen en oren open te houden. Zijn signalement? Een klein mannetje, in een rood pakje. Ik zag hem maandagmiddag nog in zijn achtertuintje bezig. Hij floot er een vrolijk deuntje bij en zei geloof ik iets over de opmerkelijk kleurrijke vogels in zijn tuin, vertelt buurman Klaas. Toen Willem dinsdagochtend niet zijn dagelijkse rondje over het begin van de Badweg maakte en dinsdagavond nog steeds het plaatselijke krantje uit de brievenbus stak, sloeg Klaas alarm. Zolang ik hier woon, is hij nog geen nacht uit logeren geweest. Er moet iets met hem aan de hand zijn. Ook de nieuwe eigenaar van de supermarkt maakt zich zorgen: Lytje Willem loopt elke dag stipt om 12.00 uur naar binnen, kijkt even op het mededelingenbord en stopt een vers brood en een pak melk in zijn mandje. Ik ken mijn trouwe gasten inmiddels, en voel dat hier iets niet klopt. De politie neemt de vermissing van Lytje Willem zeer serieus, en loont een flinke beloning uit voor degene die Lytje Willem weer heelhuids thuisbrengt. Op e Schel Aangeboden: Kanariekooi t.e.a.b. Contactpersoon: R.M. & C.W. te S. Interesse? Mail ons via kraakdekooi@gmail.com 24 De Dorpsbode van 1 juli 2015
Hé pssst Gotcha! Esther Hagen namens Lytje Willem De strijd barst weer los! Het is tijd voor een nieuwe ronde van Gotcha, het zenuwslopende waterpistolengevecht. Lytje Willem daagt alle eilanders uit om (wederom) deel te nemen. Hoe het ook alweer gaat? Je krijgt een waterpistooltje, plus de naam van een andere deelnemer. Aan jou de taak deze persoon op te zoeken en met je waterpistool uit te schakelen, waarop je zijn of haar kaartje krijgt en doorgaat met de naam die daarop genoemd staat. Aan het einde van het spel blijft er één persoon over die zichzelf de Gotcha-kampioen mag noemen. Het mooie is dat je niet weet welke andere eilanders meedoen, dus een rustig avondje aan de bar of fietstochtje door het dorp zitten er even niet meer in Wie durft het aan?! Let op! Gotcha 2015 kent één nieuwe regel: je moet minstens elke vijf dagen iemand afgeschoten hebben, anders lig je uit het spel. Overige spelregels: - Deelname vanaf 12 jaar; - Kosten deelname zijn 2 euro; - Aanmelden vóór 6 juli via post@lytjewillem.nl of sms 06-10339750; - Je moet per 10 juli minstens een volle week op het eiland aanwezig zijn; - Deelnemers zijn veilig op hun werkplek; - Deelnemers mogen niet afgeschoten worden als ze in gezelschap zijn; - Vertellen dat je meedoet en wie op jouw Gotcha-kaartje staat is verbo- - den! De Dorpsbode van 1 juli 2015 25