Plan van Aanpak Huurderskoepels Het grote voordeel van collectieve opwek door huurders is dat het laagdrempelig, schaalbaar, betaalbaar en snel uit te voeren is. De aanpak bestaat uit de volgende stappen: 1. Inventariseer Behoefte Bewonerscommissies 2. Afspraak Huurderskoepel Woningcorporatie Pilot 3. Pilot Zon op Woningcorporatie 4. Mogelijke opschaling Hieronder worden de betreffende stappen uitgewerkt en toegelicht: 1. Inventariseer Behoefte Bewonerscommissies De eerste stap is dat een huurderskoepel nagaat of er bij hun bewonerscommissies (BC s) behoefte bestaat aan de opwek van zonne-energie. Zo ja, dan worden deze BC s uitgenodigd voor een workshop over dit onderwerp. ASW of Zon op Nederland zal uiteenzetten wat de mogelijkheden zijn en wat de voor- en nadelen ten opzichte van andere alternatieven. 2. Afspraak Huurderskoepel Woningcorporatie De volgende stap is dat de Huurderskoepel haar Woningcorporatie vraagt om toestemming voor een Pilot. Dit kan een langdurig proces zijn. Van belang is duidelijk te maken dat: de woningcorporatie geen investeringen hoeft te doen; de woningcorporatie geen (financieel) risico loopt; de huurders hun eigen verantwoordelijkheid nemen; de huurders optimaal (financieel) profiteren van de opgewekte energie; de huurders hiermee hun woonlasten structureel verlagen; de huurders de woningcorporatie vragen hen te faciliteren; de koepel eerst een pilot wil uitvoeren met de corporatie en bij gebleken succes wil opschalen; het project professioneel begeleid wordt door bv Zon op Nederland. 3. Pilot met woningcorporatie De woningcorporatie moet voor een pilot een geschikt dak van een huurcomplex beschikbaar stellen aan de huurders van dat complex, zodat zij zelf zonne-energie kunnen opwekken. Daarbij wordt afgesproken dat indien deze Pilot succesvol is, er meer complexen kunnen volgen. Indien de Woningcorporatie bereid is tot een Pilot, wordt dit nader uitgewerkt in een overeenkomst. De Huurderskoepel vraagt initiatiefgroepen en/of bewonerscommissies zich aan te melden om in aanmerking te komen voor de Pilot. Voor alle aanmeldingen wordt met de woningcorporatie gecontroleerd of het dak van het betreffende complex geschikt is: Grootte van het dak (ruimte voor ten minste 100 panelen) Opbrengstfactoren zonnepanelen (Oriëntatie op de zon en obstakels) Onderhoudsplan (ten minste 7 jaar in de toekomst) Draagkracht dakconstructie (geschikt voor 100 panelen) Indien het dak geschikt is, kan een initiatiefgroep/bewonerscommissie informatie gaan verstrekken aan de bewoners en peilen hoe groot het animo is. De initiatiefgroep of bewonerscommissie die kan aantonen het meeste draagvlak van andere bewoners te hebben, wordt gekozen om de pilot mee uit te voeren. Initiatiefgroepen / bewonerscommissies kunnen bijvoorbeeld een bepaalde termijn krijgen waarbinnen zij kunnen werven. Amsterdams Steunpunt Wonen Zon Op huurwoning- stappenplan huurderskoepels janu 20161
De Pilot zelf kent 3 fasen: a) Voorlichting en werving b) Realisatie c) Evaluatie Hieronder worden de verschillende fasen toegelicht: a) Voorlichting en Werving De initiatiefgroep / bewonerscommissie die geselecteerd is voor de pilot zal voorlichting geven aan de bewoners van het complex en huurders in de buurt. Hierbij krijgen ze ondersteuning van bv de Huurderskoepel, Zon op Nederland of het ASW. Ook de woningcorporatie besteedt aandacht aan de pilot in haar communicatie-uitingen met huurders. Er worden voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd, posters opgehangen, huis aan huis vragenlijsten verspreid en informatie verstrekt. Dit wordt bij voorkeur door de initiatiefgroep gedaan (met alle benodigde ondersteuning). Bij voldoende animo (inschrijvingen voor ten minste 100 panelen) binnen het complex hoeft er niet in de omgeving geworven te worden. Zo niet, dan wordt er geworven onder huurders in de buurt en zo nodig in andere delen van de postcoderoos. Zodra er voldoende aanmeldingen zijn, kan overgegaan worden tot realisatie: b) Realisatie In de realisatiefase worden alle praktische zaken geregeld: - Oprichten energie coöperatie - Sluiten overeenkomst gebruik dak - Inschrijven leden - Openen bankrekening (gratis via Rabobank) - Selecteren leverancier panelen - Aanvragen aansluiting Liander - Aanwijzing belastingdienst aanvragen - Inrichten van de administratie Het verdient aanbeveling hierbij ondersteuning te vragen van een partij als Zon op Nederland. c) Evaluatie Pilot Bij de evaluatie beoordelen alle betrokken partijen (woningcorporatie, initiatiefgroep, huurderskoepel, evt Zon op Nederland) in hoeverre de pilot aan de doelstellingen en verwachtingen heeft voldaan. Indien de doelstellingen zijn bereikt, is dit aanleiding de pilot als geslaagd te beschouwen en op te schalen met nieuwe projecten. Zo niet, dan wordt gekeken naar verbeterpunten en of deze oplosbaar zijn. 4. Opschaling Indien de pilot met succes is geëvalueerd, is dit aanleiding tot opschaling. Dit betekent dat actief gezocht wordt naar geschikte daken waar huurders van woningcorporatie gezamenlijk kunnen investeren in zonnepanelen. Huurcomplexen In iedere wijk wordt samen met de woningcorporatie gezocht naar de meest geschikte daken, na technische check van de woningcorporatie. Per wijk wordt bij voorkeur ten minste één dak geselecteerd voor een lokaal PCR project waar huurders in kunnen participeren. Amsterdams Steunpunt Wonen Zon Op huurwoning- stappenplan huurderskoepels janu 20162
VvE Daarnaast zal de woningcorporaties zich constructief opstellen bij VvE-en waar bewoners conform de PCR-regeling willen investeren in zonnepanelen installatie. Hierbij kunnen kopers en huurders onder gelijke voorwaarden participeren. Dit hoeft (in principe) niet te leiden tot een verhoging van de servicekosten en/of de huur. De voordelen op een rij Deze oplossing is voor alle betrokkenen aantrekkelijk: Woningcorporatie Kan woonlasten reduceren Kan stijgende energiekosten beperken Hoeft zelf niet te investeren Levert voordeel aan huurders Creëert grotere binding huurders Draagt bij aan realisatie duurzaamheiddoelstellingen Brengt energiecoëfficiënt woningbestand omlaag zonder investering Onderneemt geen branchevreemde activiteiten Huurder Reduceert woonlasten Vermijdt stijgende energieprijzen Kan naar draagkracht investeren in duurzame energie Draagt bij aan realiseren gewenste energietransitie Risico s beperkt Woningcorporatie De woningcorporatie loopt beperkt risico. Er wordt (indien mogelijk) een recht van opstal gevestigd voor een periode van 25 tot 30 jaar, waarbij afspraken worden gemaakt over onderhoud aan het dak en invoer van de elektrische installatie. De energie coöperatie sluit een verzekering tbv de installatie waarin niet alleen schade aan de panelen wordt gedekt (waaronder diefstal, vandalisme), maar ook gevolgschade en aansprakelijkheid. Deelnemers energie coöperatie Deelnemers aan de coöperatie investeren in zonnepanelen die gedurende een lange termijn leveren een min of meer vaste hoeveelheid stroom leveren. Deze stroom behoudt altijd een bepaalde waarde. De deelnemers kunnen naar rato van deelname profiteren van de door hen opgewekte stroom. Dit kan zolang zij huurder blijven van de betreffende coöperatie en in de nabije omgeving van de installatie blijven wonen. Zo niet, dan moeten zij hun aandeel verkopen aan andere gegadigden. Risico is dat de kortingsregeling niet door de overheid wordt gegarandeerd voor de termijn van 25 jaar. Noch is er zekerheid dat energieleveranciers langer dan 5 jaar een margevergoeding voor de klant/leden zullen geven. Rolverdeling Rol van de huurderskoepel De woningcorporatie is niet meer dan gastheer door middel van het verleende gebruiksrecht van de daken. De woningcorporatie hoeft niet te investeren en loopt geen financieel risico, Amsterdams Steunpunt Wonen Zon Op huurwoning- stappenplan huurderskoepels janu 20163
aangezien de energie coöperatie de investering doet en de contracten afsluit met de afnemers en ook zorg draagt voor de inning van de opbrengsten. De energie coöperatie maakt afspraken met de woningcorporatie voor eventueel dakonderhoud en eventuele aanpassingen in de woning tbv aansluiting op de zonnestroom installatie. De woningcorporatie draagt op deze manier bij aan het beheersbaar houden van de woonlasten van de huurders en de opwekking van (grote) hoeveelheden duurzame energie op haar vastgoed. Rol van de woningcorporatie De woningcorporatie is niet meer dan gastheer door middel van het verleende gebruiksrecht van de daken. De woningcorporatie hoeft niet te investeren en loopt geen financieel risico, aangezien de energie coöperatie de investering doet en de contracten afsluit met de afnemers en ook zorg draagt voor de inning van de opbrengsten. De energie coöperatie maakt afspraken met de woningcorporatie voor eventueel dakonderhoud en eventuele aanpassingen in de woning tbv aansluiting op de zonnestroom installatie. De woningcorporatie draagt op deze manier bij aan het beheersbaar houden van de woonlasten van de huurders en de opwekking van (grote) hoeveelheden duurzame energie op haar vastgoed. Rol Zon op Nederland Energie coöperaties worden begeleid door Zon op Nederland coöperatie UA. Zon op Nederland draagt zorg voor: informatieverstrekking voorlichting aan (potentiele) deelnemers juridische en fiscale aspecten selectie, afspraken en begeleiding leveranciers administratie financiële afhandeling Globale Doorlooptijd Voorbeeld planning (hopelijk conservatief) 2016 - Inventarisatie animo project Zon op Woningcorporatie 1 e kwartaal - Voornemen huurderskoepel tot project Zon op Woningcorporatie eind 1 e kwartaal - Overleg woningcorporatie 2 e /3 e kwartaal - Besluit over pilot Zon op Woningcorporatie 4 e kwartaal 2017 - Werving mogelijke pilot locaties 1 e kwartaal - Keuze pilot locatie eind 1 e kwartaal - Werving deelnemers Pilot 2 e kwartaal - Realisatie Pilot 3 e kwartaal - Evaluatie Pilot 4 e kwartaal - Besluit opschaling eind 4 e kwartaal Amsterdams Steunpunt Wonen Zon Op huurwoning- stappenplan huurderskoepels janu 20164
Bijlage Dubbele A4 met informatie die gegeven kan worden aan huurders/initiatiefnemers en bewonerscommissies. Amsterdams Steunpunt Wonen Zon Op huurwoning- stappenplan huurderskoepels janu 20165
Geld en energie besparen met zonnepanelen Wil je geld en energie besparen? Dan zijn zonnepanelen op de huurwoning een goed idee. Zeker als je dit met je buren samen doet. Want alle stroom die je zelf met zonnepanelen opwekt, hoef je niet meer te kopen. En dat tientallen jaren lang! Dat kan dus veel geld besparen! Check eerst het dak Als je zonnepanelen op het dak van je huurwoning wilt, controleer dan eerst of je wel een dak hebt waar zonnepanelen op kunnen. Is het dak plat, dan is de kans groot dat het kan. Dat is echter geen garantie, dat moet blijken uit onderzoek van de corporatie. Heb je een schuin of pannendak? Dan kan het soms wel en soms niet. Ook dat moet blijken uit onderzoek. Hoe aan te pakken? Denk je dat jullie dak geschikt is? Ga dan eens met wat buren praten, om te horen of er meer huurders zijn die zelf stroom met zonnepanelen zouden willen opwekken. Zorg dat je vijf buurtgenoten vindt die je idee ondersteunen! Als je met meer bent, wordt je vraag serieuzer genomen. Samen kun je naar de bewoners-commissie om de vraag te stellen of zij jullie verzoek willen bespreken met de corporatie. Volgende stappen De bewoners commissie of huurderskoepel kan vragen aan de corporatie of het dak geschikt is en of zij toestemming geven voor het plaatsen van zonnepanelen. Een partij als Zon op Nederland kan daar bij helpen. Zij hebben dit ook al bij De Key gedaan. Dak geschikt Als het dak geschikt is en er toestemming is van de verhuurder, kan gestart worden met een project 'zon op je dak'. Dat doe je samen met de buurtgenoten die ook huren bij jouw corporatie. Wooncorporaties en huurderskoepels: De Alliantie - Palladion De Key HV Arcade Eigen Haard HBO Argus Rochdale BR Rochdale Stadgenoot - Huurgenoot Ymere - SBO Geen Bewonerscommissie Is er (nog) geen bewonerscommissie in je complex? Dan zijn er twee mogelijkheden: 1. Richt zelf met steun van de huurderskoepel een bewonerscommissie op voor ondersteuning van je initiatief. 2. Stel je vraag over zonnepanelen rechtstreeks aan de huurderskoepel van je verhuurder. Zon op De Key Zon op De Key is een initiatief van HV Arcade, Woonstichting De Key en Zon op Nederland. De Key stelt haar daken gratis beschikbaar aan haar huurders. De huurders wekken samen op hun eigen gebouw of in de buurt zonnestroom op met zonnepanelen. Gemeente Amsterdam geeft hiervoor een goedkope lening zodat panelen beter betaalbaar worden. Al het financiële voordeel is voor de deelnemende huurders. Amsterdams Steunpunt Wonen Zon Op huurwoning- stappenplan huurderskoepels janu 20166
Samen zet je je eigen energie-coöperatie op. Dat klinkt ingewikkelder dan het is. Ook hierbij kun je hulp krijgen. Wat kost het Doordat je samen zonnepanelen aanschaft zijn de kosten lager dan wanneer ieder dat voor zichzelf doet. Gemeente Amsterdam is bereid om een deel tegen zeer lage rente te financieren. Hierdoor kunnen zonnepanelen tegen zeer lage kosten worden aangeschaft. Wat levert het op Een zonnepaneel levert ongeveer 250 kwh per jaar op. En dat minstens 25 jaar lang. Gedurende 15 jaar krijg je van de overheid een forse subsidie op je energierekening, waardoor je minder dan de helft van de normale prijs betaalt. Binnen 5 jaar heb je de aanschaf er uit en verdien je er zeker nog 10 jaar goed aan. Dat is geld dat je niet hoeft uit te geven aan stroom. Goed voor het milieu Elk zonnepaneel is goed voor ons klimaat. Ieder paneel bespaart al snel 100 kg CO 2 uitstoot per jaar. Met elkaar dragen we zo bij aan een betere leefklimaat op onze wereld. En dat is hard nodig! Meer weten stap voor stap Via het Amsterdams Steunpunt Wonen (ASW) kun je binnenkort meer informatie krijgen. Houdt daarom onze website in de gaten: www.asw.nl. Op deze website komt binnenkort een compleet stappenplan te staan over hoe je het moet aanpakken om samen met de buren zonnepanelen op het dak te plaatsen. Kosten Een zonnepaneel in een project kost tussen de 300 en 350 euro. Hiermee wordt ieder jaar ongeveer 250 kwh stroom opgewekt. Genoeg om een gemiddelde koelkast een jaar van stroom te voorzien. Ongeveer de helft van de aanschafprijs kan eventueel via een lening van de gemeente Amsterdam worden betaald. Opbrengsten Ieder zonnepaneel levert jaarlijks een forse besparing aan stroomkosten op. Dit wordt in korting gebracht op je stroomrekening. Als je net zoveel opwekt als je zelf verbruikt, betaal je nog maar maximaal een derde van je stroomkosten. Verbruik Wat is het gemiddeld stroomverbruik per jaar? Gezin 3500 kwh 2pers huishouden 2400 kwh 1pers huishouden 1500 kwh Wat is het stroomverbruik per jaar bij zuinig verbruik? Gezin 2100 kwh. 2pers huishouden 1440 kwh 1pers huishouden 900 kwh Amsterdams Steunpunt Wonen Zon Op huurwoning- stappenplan huurderskoepels janu 20167