Hein de Jong Ontbinding Toneelstuk in zeven scènes 2012
Hein de Jong, 2012 Niet vermenigvuldigen of opvoeren zonder schriftelijke toestemming vooraf. fvvfunke@hetnet.nl
Personages: :, :, :, : van der Weg, Huisarts: Van der Vaart Notaris: Alfons, Politieman, bewaarder. 1., dochter van. Een onzeker mooie, jonge vrouw van ongeveer dertig jaar zonder eigen mening. Zij lijdt aan paniekaanvallen en is het liefst in de buurt van haar moeder. Zij laat zich door haar moeder domineren, manipuleert, is grillig van karakter. 2., moeder. Een te opgemaakte volksvrouw, kapster van beroep, opvallend gebruind. Kan niet verdragen dat zij kanker heeft en is bang zowel haar relatieve schoonheid als haar verstand te verliezen. Had haar leven altijd onder controle en wil dat zo houden. 3., stiefvader. Een gebrekkige kleine man met klompvoet. Is gefrustreerd over het leven, zijn fantasieën zijn niet bewaarheid geworden. Deze afhankelijke man is alcoholist geworden, in een roes voelt hij zich volmaakt. In werkelijkheid voegt hij zich naar z n vrouw om bij haar compensatie voor zijn tekortkomingen te vinden. 4. Chauffeur, van der Weg Is fors en gespierd met op beide armen tattoos. Moeders mooiste maar niet slim, wel goedmoedig en naïef. Kan niet met innerlijke conflicten omgaan. Heeft moeite met acceptatie dat zijn vriendin een loeder is. Moet zijn wereldbeeld bijstellen. 5. Huisarts, Van der Vaart. Jonge vlotte huisarts. Spijkerbroek. Vierkant tasje op de rug. Professioneel begaan, vriendelijk, oppervlakkig. 6. Zuster van, Astrid. Leeft op problemen in zusters gezin. 7. Politieman. Een man die gedetineerden kleinerend behandelt. Kleine sadist die privileges uitdeelt aan mensen die afhankelijk van hem zijn. 8. Notaris, Alfons Kleine in pak gestoken man die snel en oppervlakkig praat en een autistische inslag heeft. Is intelligent, slim en vlug, gaat geen emotionele binding aan, is doelgericht. 9. Gevangenisbewaarder. Regels gaan voor alles bij hem. 1
Scène 1: (, en gaan van tafel en spelen dart. Opgewekt onecht aandoend gelach, TV beeld met populair programma zonder geluid). Je moet niet altijd zo tegen mij aanduwen. Het is mijn beurt toch. Sorry hoor. Okay. Ik moet me concentreren. Ga even opzij. Ja, ja. Je gaat mij niet van m'n plaats duwen. Je moet wachten tot ik klaar ben. Het was maar een grapje, 't is toch maar een spelletje. Juist spelletjes moet je serieus doen. Jouw beurt komt nog. Okay, okay ik wacht wel. Nu is het jouw beurt. Kijk. Mooie worp. Hoeveel punten heb je, es even kijken Ik heb de laatste worp. ( loopt trots naar dartbord) Laten we wat anders doen Ja, niet steeds hetzelfde spelletje. Nou, nou, het is best leuk toch. Jawel, maar niet voor elke dag. Ik heb de meeste punten. Jij staat ook lekker stevig met je klompvoet. (Opgewekte sfeer slaat om). Nou, nou een beetje rustig. Hij heeft steeds jouw schoolgeld betaald, alle extra kleren, de sportschool en ga zo maar door. Je moet je schamen Gedraag je in ieder geval. Vanaf mijn 12 e jaar daarvoor heeft pappa alles betaald. Die is vertrokken en heeft nooit meer iets van zich laten horen zo is je vader. Laat die er even buiten. 2
Hij is wel m n vader, die pak je niet van mij af. Hij heeft geen kaart meer gestuurd. Vond hij kennelijk niet nodig. Voor mij is hij verdwenen, weg. Je hebt t met maar getroffen. Ik heb het met maar getroffen? Natuurlijk maar hij is m n vader niet. Ik heb niets tegen jou begrijp me. Ik heb het gevoel dat ik een huis ben zonder dak of liever zonder fundering. Geen scène alsjeblieft niet opnieuw we waren net zo leuk bezig. En jij, jij wil dat ik braaf mee doe. Ik zal je zeggen, ik doe de hele tijd niets anders. Ik probeer zo te zijn als jij, ma, er net zo mooi uit te zien als jij wanneer je uit de kapsalon terugkomt met een mooi kapsel, prachtige nagels goed verzorgd toch voel ik er niets bij. Wij weten wel dat je moeder er goed uit ziet daar hoef je niet over te beginnen, dat is niet verkeerd. (tegen ) en denk maar niet dat ik zo word als jij. Ik wil me niet zielig voelen zoals jij. Maar niets voelen dat is zo n verschrikking zo n leegte (wrijft zich over buik). Jij bent gelukkig wel weer gaan eten dat is een zorg minder, Tien. moet je zeggen, dat weet je toch? Ik ben geen Tien meer. Ach ja, je werd gepest met Tien. Je bent geen tien en later zeiden ze je bent nog tien, het was nooit goed in hun ogen. ( doet handen voor beide ogen). Ik word gek van jou (trekt aan haar haren, stampvoet). Het is met t pesten op school begonnen. Daar moet jij je toch mooi niets van aantrekken (Smekend). Noem me dan. Zullen we een ander spelletje doen? Dit put me zo uit...ik ga even liggen. (Gaat de kamer uit). 3
Astrid Astrid Astrid Astrid Astrid Van der Vaart Het is nog vroeg, ik ga nog even biljarten denk ik. (Gaat weg). Zo is t gezellig en zo ben je weer alleen Heb ik t nóg niet verteld, te onrustig misschien is er ook niets aan de hand. ( belt haar zuster). Hallo meid. Hoe gaat het? Ja, en met jou. Weet je dat Lida van hiernaast overleden is? Die? Is ook snel gegaan. Ze heeft niet veel geleden hoor. Maar geen wonder, je weet hoe ze geleefd heeft. Trouwens, heb je al uitslag? Nee, de huisarts zou nog langskomen. Attent hoor. Hij heeft toch ook zijn vrije tijd. Zeker weten, maar ze declareren het wel hoor, anders zou de zorg nooit zo duur zijn geworden. Alles wordt toch duurder Je merkt 't aan de boodschappen. Je kan natuurlijk naar de markt, maar heb jij daar altijd zin in? Nee toch. Het moet niet gekker worden. Waar gaan we heen met z n allen? Ik heb zo raar gedroomd. Moet je horen. Ik fiets rustig tussen de weilanden door en plotseling moet ik een snelweg over ik kom daar niet meer vanaf. Het verkeer raast rakelings langs me heen Ik fiets over een klaverblad, je weet wel en uiteindelijk kom ik op een fabrieksterrein en moet ik terug, weer de snelweg op om weer op het fietspad te komen. Ik kom in een vreemde stad zit ik op een terrasje Normaal zit ik dan te kijken ik zie wat er langsloopt. In de droom was het alsof ik zelf voorbij trok ik keek vanaf het terras naar mijzelf en voelde mij verdwijnen in de mensenmassa. Gek hè. Alsof ik niet keek maar bekeken werd door degene door wiens ogen ik dus keek, en die z n ogen dicht deed (De bel gaat). Ik hoor de bel gaan. Ja, ik moet ophangen. Bel je morgen vanuit m'n nieuwe sportschool. ( hangt op en doet de deur open). (Sportief gekleed. Rugzakje) Goedenavond kan ik binnen komen? Natuurlijk. Kom binnen. 4
Van der Vaart Van der Vaart Van der Vaart Van der Vaart Van der Vaart Van der Vaart Van der Vaart Astrid Astrid Van der Vaart De laatste keer kwam ik voor Uw dochter. Hoe gaat het met haar, weer wat in evenwicht? Wisselend hè, erg wisselend. Ze maakt soms lelijke wonden. Ze moet aan de man hè. Dat geeft haar stevigheid, dan moet zij zich met zo n man redden. Geeft richting aan haar bestaan. Oh, liever niet zeg. Bespaar me die toestanden. Maar goed, snijden doet ze niet meer. We proberen Tien zoveel mogelijk huiselijkheid te geven we hebben net nog dart gespeeld. Is ook wat waard. Is ze thuis? Even luchtje scheppen oh nee, ze is boven geloof ik. Is heb zo raar gedroomd Ach ja, mensen halen wat uit. Ik zeg maar, dromen zijn bedrog. Gelukkig maar. Ik ben er erg van geschrokken. s'avonds doe ik de zeg maar moeilijke gesprekken. Daar staat tegenover dat ik een middag vrij neem om te fietsen. Daar ging m n droom ook over. Mooi toch mevrouw. Je hoeft geen mevrouw te zeggen kopje thee? Fris mag ook, ik moet nog bij meer mensen langs. Het is gelukkig niet bij iedereen even ernstig. Nee? (Telefoon gaat). Is de huisarts al weer weg? Nee, t kan nu even niet. Heeft ie al wat gezegd? Ik bel je zo terug. (Stilte ) Ik ben bijna vergeten waarom ik kom. Maar goed, het goede nieuws is dat de primaire tumor weggehaald kan worden en de 5
Van der Vaart Van der Vaart Van der Vaart Van der Vaart Van der Vaart Van der Vaart Van der Vaart uitzaaiingen hopelijk zijn die gevoelig voor een chemokuur We hadden t toch over een knobbeltje van bindweefsel?...je vond het verdacht voor een vergroeiing rond een soort blaasje De foto s laten zien dat het geen cyste is het is rafelig van structuur en de klieren zijn verdacht Dat met de uitslagen van het bloedonderzoek Ik kan me er geen voorstelling van maken. Daarom kom ik even langs. En nu? Ik moet het verder over laten aan het oncologisch team die zijn goed hoor. Een top team. Moet ik geopereerd worden? Een borstsparende operatie natuurlijk. Het kan cosmetisch verantwoord gebeuren. U blijft er goed uitzien hoor. ( voelt aan knobbeltje.) Dat voelt niet verkeerd. U krijgt natuurlijk een folder met voorlichting over haar uitval pruiken, reconstructieve chirurgie statistieken. Hier. Oh, nog wat. Die hoofdpijn is ook verklaard. Zowel de neuroloog als de oogarts hebben mij bericht gestuurd Denkt u echt dat ik kanker heb? Voel nou nog es, voelt toch goed? (Huisarts aarzelt maar onderzoekt borst). Denken? Ik weet het zeker. Onderzoek heeft uitgewezen dat er uitzaaiingen zijn in de hersenen. Dat moeten jullie weten want de behandeling zal zwaar zijn. En zonder behandeling krijg je rare karakterveranderingen. Ho, ho borstkanker daar hadden wij het over. Waar komt U nu mee aanzetten? Een kanker komt zelden alleen. Die hebben de neiging om uit te zaaien. U zegt maar wat. De specialisten hebben me daar niets over verteld. U komt wel erg grof binnenvallen 6
Van der Vaart Van der Vaart Van der Vaart Luister mevrouw, dit is een slecht nieuws gesprek. Dat heeft als eigenschap dat ik eerst het slechte nieuws vertel, zodat er tijd overblijft om de schok op te vangen. Ik weet waar ik mee bezig ben. (Trekt haar kleren weer aan) Borstkanker, uitzaaiingen in mijn hoofd. Vindt U mij gestoord of bent U gestoord? ( komt binnen). Biljartclub is bezig. Heb ik weer. Bezoek zie ik. Die man zegt dat ik gek wordt. Ik had een knobbeltje in mijn borst, ik had het je vanavond willen vertellen maar jij moest zo nodig weer de deur uit. Je hoort tegenwoordig zoveel verhalen over foute diagnoses. We nemen niet alles zomaar aan. We laten een second opinion doen, ja, we laten ons niet zomaar met een kluitje in het riet sturen zeg. Of niet? Het staat U vrij maar ik moet het U ontraden. Het kost alleen maar kostbare tijd (Telefoon gaat weer. neemt op). Ja ja. Het kan meevallen. Je zuster? (Pakt telefoon af). Nee, nu even niet. Ik zou geen tijd verliezen. Jullie weten me te vinden. M n secretaresse geeft morgen de afspraak met het ziekenhuis door die heb ik kunnen vervroegen. (Huisarts gaat). Het is niet waar hè. Je ziet er zo goed uit, ik kan t niet geloven ( bekijkt zichzelf in de spiegel, stelt zich zo voordelig mogelijk op) Ik ben een fortuin kwijt om dit ideaal te bereiken Op straat kijken ze me na ik voel dat ze denken, wat moet die klompvoet met zo n vrouw. En ik zal me dat laten afnemen een borst weg misschien twee en dan nog gek worden geen denken aan. Ik ga die aftakeling niet meemaken. (Even stilte). Dit valt mij zo rauw op het dak. Het gaat t snel. Ik vind het bindweefsel knobbeltje al erg. Echt, ik weet het niet meer. Maar een langzame aftakeling, nee nee. Wat wil je dan? Mij zo achterlaten? Ik heb je met m n gebrek als een prinses verzorgd je bent niets te kort gekomen en 7
ik zal je een schoonheid blijven vinden, dat beloof ik. Wat er ook gebeurt. Laat je alsjeblieft behandelen. Zo te horen heb ik m n leven gehad ik pas ervoor om afhankelijk van jullie te worden. (Slaat z n armen om haar heen). Ik zal voor je zorgen, ik geloof deze dokter niet. ( komt beneden) Oh, jullie samen. Ja,.. zoals je ziet. Wat staan jullie daar innig Is er wat? Ja, je moeder. (Onverschillig). Ik schijn kanker te hebben. Oh, nee Ze wil zich niet laten behandelen ik vind een second opinion nodig, misschien is het toch bindweefsel. ( begint te hyperventileren). Oh, Tien, blijf rustig. ( pakt vast en zet haar op een stoel aan tafel). Nee, nee Geloof je mij niet? Voor mij is het wel duidelijk. Ik trek mijn eigen plan. ( staat op en loopt wanhopig heen en weer en gaat bij staan). En jij, jij moet eens op je eigen benen staan. Ik heb nu lang genoeg voorgedaan hoe je moet leven. Doe het zelf eens. Altijd maar angstig voor dit en voor dat. Stap de wereld in, verzorg je. Snij gvd jezelf niet. Heb ik dat gedaan? Tien, je hebt mij de schuld willen geven van al jouw gedoe. Dat is nu voorbij. Toe mam, zeg nou eenmaal. Voor mij ben je Tien, hoor je, voor mij ben je Tien. Tien. Tien. Ik bedenk m'n eigen naam wel. (Ouders gaan naar boven, blijft achter in een sfeer van eenzaamheid). 8
Scène 2: ( gebruind gelaat, loopt in woonkeuken onrustig heen en weer. Gaat voor kaptafel met gouden omlijsting rond de spiegel zitten. Smeert gezicht in dat zo een wit masker krijgt, uit de radio klinkt een lied van André Hazes. Ze ontbloot haar borsten, kijkt naar zichzelf en bevoelt dan haar borsten. Daarna betast zij langzaam haar schedel. Als ze maar de goeie dingen zeggen. Alsjeblieft. Als ze maar niet zeggen wat sneu voor je of het kan ook meevallen Jij daar ( wijst naar de spiegel) jij blijft die je bent jij zal niet verzaken. Je hebt duizenden klanten mooi gemaakt al die verhalen aangehoord.zij blijven leven ze zullen me zo zijn vergeten. M n wat zal er van haar worden ik heb haar nooit echt kunnen bereiken Ze lijkt op mij ja als een spiegelbeeld alleen ik, ik zou me nooit snijden, niet in m n pols en al helemaal niet in m n gezicht.waar haalt ze t vandaan Genen van haar vader? is geen haar beter, die drinkt zich zonder mij kapot. Mijn dochter als het tot haar doordringt wat zal ze doen? Mijn waar mijn leven om draait Mijn baarmoeder is het graf van mijn toekomst zei ik, toen ik zwanger werd. Ik heb tot vandaag m n eigen vloek overleefd. (Kijkt weer in de spiegel). Ik ben niet veranderd. De spelregels zijn veranderd. ( komt binnen). En wat zei hij? Ben je al binnen.of wat? Kan je niet even groeten? Je bent toch bij die specialist geweest.. die je zo aardig vond voor second opinion? Ik was wat laat Nou? Eerst bij de pedicure.het verkeer zat vast. Ik kon meteen doorlopen. Zal ik even koffie voor je inschenken? 9
Nee dank je. Je moet niet zo aardig doen. Dat ben je anders ook niet. Nou mam.hoor wie t zegt. ( recht haar rug gaat daarna op een stoel zitten.) Het is nog wel te behandelen. Wat? Zeg t nou. Eerst mag ik niet mee. en nu hou je mij aan het lijntje. ( verbergt haar gezicht in haar handen) Die klootzak zegt ook dat ik kanker heb. Krijg zelf de kanker, krijg nou helemaal zelf de kanker. Krijg nou zelf de kanker? Hoe wilt u t hebben? vroeg hij. Met bestraling vooraf en chemokuur na kunnen we de dood een jaar of twee uitstellen. Dat is wel wat. Begin jij ook al met dat meelijwekkend gedoe? ( loopt naar de spiegel, haar gezicht klaart op) Weet jij wat ik denk? Nou, die man neemt mij dit niet af.ik ben van mezelf. snap je? Ja, ja. Jij irriteert me met je ja-ja. Hou je mond liever. Schenk es in. Hoe verliep dat gesprek nou? Het is me niet duidelijk. Heb je kanker of bindweefsel, daar ging het toch om? Luister.. zeg dat woord niet meer. Hoe smaakt de koffie. Sterk genoeg? Vies, vies en nog es vies. Het is gewone koffie zoals altijd. Hoe ziek ben je nu? Zie ik er ziek uit. Nee, nou dan. Ben ik dan ziek? Hij kan dat nooit zien bij een gewone controle. Die man is niet goed bij zijn hoofd. Hij is zelf ziek En als het wel zo is. ( loopt weer naar de spiegel). 10
Hoe kun je nou in de ogen zien dat je uitzaaiing in de hersenen hebt.kwakzalver. Als het wel zo is Luister kind. Als het wel zo is, wil ik die behandeling niet. Ik ga niet voor lijk lopen. Stel je voor, mijn haar weg, borsten afgezet. Als een geraamte rondlopen, miss skelet op hoge hakken. Mij niet gezien. Dat zal niet meevallen zo'n aftakeling. Zeg dat niet, hou je mond. Goed, ma. Ik wil niet dat jij of mijn vriendinnen het achter mijn rug over mij hebben. niet.helemaal niet Niemand heeft het achter m'n rug over mij. Begrepen? Natuurlijk, waarom zouden wij? Omdat het vermakelijk is, dat juist ik, hoor je, juist ik zo n ziekte krijg. Er zijn mensen die t verdienen maar ik verdien dit niet. Ik zeg, dank je wel, ik bedank hiervoor. Ik heb me altijd pico bello verzorgd, ik ben een voorbeeld voor jonge vrouwen, ja ook voor jouw vriendinnen. Als ik weg val, waar moeten zij dan nog in geloven? Je hebt gelijk. Jij geeft mij wel erg gemakkelijk gelijk. Kan het je allemaal niets schelen? Ma, jij gaat niet dood, dat kan gewoon niet. Je ziet er nog zo goed uit. Soms zien mensen echt niet wie de en wie de is.laatst. Hou je mond. Ik ga dood. Oh.oh Ik ben kwaad en als ik niet kwaad ben voel ik mij dood. Ik zou voor de behandeling gaan. Misschien valt het tegenwoordig mee. In de Telegraaf stond laatst nog een artikel over positieve energie. Jij wil dat ik aftakel. Het zal niet gebeuren. Maak een afspraak met de huisarts nu meteen. 11
Nu? Laat het even bezinken. ( loopt wanhopig naar de spiegel). Ik wil mezelf blijven, tot het einde. Bel hem op. ( belt, 4 wachtenden voor u..indringende onpersoonlijke stem, verbinding verbroken, hangt weer op) We moeten nog zoveel bespreken.heb je van mij gehouden? Dat is de vraag die me bezighoudt. Ben je wel eens gelukkig geweest door mij? Ik heb je behandeld alsof jij mezelf was, zoveel heb ik van jou gehouden. Jouw vlees is mijn vlees, jouw gezicht is mijn gezicht.hoe bedoel je of ik van jou heb gehouden..je bent mijn. Jouw spiegelbeeld bedoel je. Mijn vraag is niet of je van jezelf houdt, dat weet ik maar al te goed. Heb je van mij gehouden? Van. Natuurlijk liefje. Dat heb je dan weinig laten merken. Ik moest altijd naar jouw pijpen dansen die school was niet goed, dat vriendinnetje deugde niet die jurk mocht ik niet aan. Uitgaan pas op mijn achttiende.en maar braaf pootjes geven. Ik vroeg, heb je van mij gehouden van dat deel dat niet is zoals jij.dat stiekem in het fietsenhok neukt voor een Breezer.die zichzelf snijdt om wat te voelen.die de slaappillen van haar moeder heeft gestolen om in één keer in te nemen.jij houdt alleen van jouw spiegelbeeld. Je ziet niet hoe ik echt ben. Als je niet jezelf bent.luister, het gaat even niet om jou ja. Jij hebt geen kanker. Ik heb je zo gehaat, zo gehaat met je eeuwig commentaar. Loop ik met zo'n snee en zeg je: "Heb je je gesneden, ja, je was toch niet blind". Dat is verleden tijd, we gaan toch weer goed? (Ineens vriendelijk) Ja je hebt gelijk. Bel de dokter nog es. Ik wil euthanasie. Mij wacht een eindeloos lijden, nee uitzichtloos. Ik kan uitzichtloos lijden niet aan. Nee, dat kan je niet.nee. Je moet je eigen schoonheid kunnen blijven zien, niet waar? 12
Het is ook beter voor jou. ( komt binnen, quasi opgewekt). Aan de koffie? Ma wil euthanasie laten plegen Ze vraagt niet eens of ik het er mee eens ben. (Tegen ) Bel hem zelf maar op. Toch euthanasie? Ze is bij die andere specialist geweest voor second opinion. Die heeft het volgens haar ook bij het verkeerde eind, maar toch wil ze euthanasie. Ze kan niet meer normaal denken. Wat zei hij? Wat zei hij? Dat ik een levend lijk ben, dat zei de dokter. Is het nou goed. En zij daar wil m n aftakeling meemaken. Tot het einde genieten van mijn verschrompeling. Ma, jij wil je niet laten behandelen. Wat wij vinden doet er voor jou niet toe. Zolang je ons hebt is er geen sprake van uitzichtloos lijden. Je kan nog best een hele tijd mee. Het percentage dat vijf jaar overleeft neemt elk jaar toe. Bovendien Bespaar me de details, alsjeblieft. Het is een bevrijding van jou af te zijn met je gekreun van pijntje hier, pijntje daar. Geloof me, ik krijg de huisarts wel om. Daar heb ik mijn eigen trucjes voor. Als ik eenmaal bij de commissie ben, ben ik erdoor. Die trucjes ken ik. Luister, er is nu niets aan jou te zien wat een euthanasie rechtvaardigt. Bovendien, loop ik slecht de laatste tijd, ik belast mijn rug verkeerd geloof ik. Voel je die wervel daar? Nu even niet. Maar je hebt gelijk. Laten we met z n drieën naar jouw dood toegroeien op een manier dat wij daar klaar voor zijn dat we elkaars handen vast houden en je vanzelf wegglijdt de eeuwigheid in zodat je voor altijd in onze gedachten zal blijven, dat lijkt me zo n mooi einde. (Stilte). Je bedoelt dat je dan niet merkt dat ik doodga. Dat ben ik niet van plan. Ik vertrek niet per stille trom zo ben ik niet geboren. Jullie zullen me missen en ziek van ellende worden jullie zullen om me schreeuwen. Ik bel de dokter zelf wel. 13
Neem me niet kwalijk dat ik me liet gaan, sorry. Ik begrijp je heel goed. Ik ben uit hetzelfde vlees gesneden. Jouw wensen zijn mijn wensen. Als jij gaat ga ik ook, ik blijf niet achter. Schatjes, toe nou. Zij houdt van mij gaan we samen hand in hand in hetzelfde bed. ( schenkt een borrel in en klokt in één keer weg). Als jullie je dat in je hoofd halen Natuurlijk niet pa. Waar zie je mij voor aan? Voor mij breekt straks de zomer aan een man eigen kinderen Ik heb de kanker van jou gekregen omdat jij met je pruillipje aan mijn borsten hebt gezogen. Jij kinderen krijgen? Jouw baarmoeder zal het graf van je toekomst zijn. Je kan niet eens voor jezelf zorgen. Jij hebt geen kanker, jij bent kanker, ik ben een kwaadaardige uitzaaiing van jou. Snap jij niet dat ik alleen kans op overleven heb als jij, al is het voor t eerst, normaal doet...zoals andere moeders, die willen blijven leven voor hun kinderen. En jij hebt er maar één, eentje maar. Doe t voor mij. En papa. Denk je echt dat hij zonder jou kan? Mag ik alstublieft mijn eigen kanker hebben en ermee doen wat ik wil? ( slaat borrelglas van voetstuk en dreigt zichzelf te snijden, gaat achter staan, omklemd haar en legt z n hoofd op haar schouder). Scène 3. (Chauffeur van der Weg en voor in de lijkwagen, achterin). Als U t wil, kan ik sneller. Ik hoef me niet meer aan 30 km. per uur te houden, U zegt het maar. We hebben alle tijd. Warm hè, raampje open? Ja, ik kan wel wat frisse lucht gebruiken. t Was benauwd. Had ze die pastoor zelf geregeld. Ken je hem? 14
Nooit gezien. Hij had een mooie speech over Anna en Maria. Als Jezus een meisje was geweest, had je echt een drieeenheid. Bij drie vrouwen heb je als man helemaal niets meer te vertellen. Bovendien, over doden niets dan goeds. Ze irriteerde mij wel eens met haar zonnebanken, wimpers, modderbaden en al die dingen maar nu pas heb ik het idee dat ze het voor mij deed. Zij was hard voor iedereen maar ook voor zichzelf. Stel je voor al die maskers, het verwijderen van haren en het laseren van haarvaatjes dat deed ze toch maar. Om voor mij mooi te zijn. Vergeet niet het upliften en de borstcorrecties. Die billen heeft ze weer mooi gekregen. Het is allemaal buitenkant. Uiteindelijk vergeet je dat. Het gaat mij om hoe ze was. Ja, natuurlijk. Wat vond jij van haar? Wat ik zei, ze deed er alles aan. Dat bedoel ik niet. Na die pastoor met zijn lofzang op de vrouw kon ik niets meer inbrengen. Ik weet het eerlijk gezegd niet. Wat ik zei dat dat deed ze toch maar. Verder gewoon zoals ze was. Je hebt beloofd mamma realistisch te beschrijven als een vrouw met goede en slechte eigenschappen. Daar heb ik weinig van gehoord. Ik vond dat je je uitsloofde met je belofte heel gezond te gaan leven, dat heb je zo vaak beloofd. Als je dat allemaal beloofd had toen ze nog leefde zou ze je niet geloofd hebben. Muziekje? (Doet radio aan en na gebaren weer uit, langdurige stilte in schommelende auto). Waarom was er niemand? Haar vriendinnen en al die tantes hadden toch kunnen komen? Idioot om met z n tweeën mamma te cremeren. De euthanasie was volgende week gepland. Hoe ze het voor elkaar heeft gekregen weet ik niet maar ineens kon het eerder. Ik denk dat de kaarten nog niet zijn aangekomen. 15
Zij regelde alles tot het laatste moment. Zeg dat wel. Ik denk dat behalve wij, niemand haar dood mocht zien. Weet je nog hoe ze kon kijken. Ik voel die blikken nog en zal alles doen om er vanaf te komen. Die kille harde blik met die blauwe ogen. Ze prikken op m n huid. Toch begrijp ik niet dat je zulke beloftes doet, jij zal je er niet aan houden en ik al helemaal niet. Zeg, kerel, je reed door rood, niet zo snel, rustig aan. Sorry, ik dacht kan nog net. U hoeft niet te denken alleen maar te rijden. Alsjeblieft, graag. Wat een hitte. In Arabische landen worden mensen op de dag van overlijden begraven. Moet wel hè? Weet ik. Volgende maand ga ik naar de Koningsgraven in Egypte. Ik wil de mummies bekijken. Ik ben zo benieuwd naar hun ideeën over t eeuwige leven. Natuurlijk leeft mamma in mij voort maar zij zal geen mummie worden, ik evenmin, ik wil eindelijk wel es leven. Gelijk heb je, je hebt de toekomst voor je. Pak je kansen. Chauffeur, U mengt U in familiezaken. Kunt U het niet bij Uw beroep houden als U daar stopt ( stapt uit). Kunt U me even langs de bloemist rijden? (Stilte). Mijn moeder heeft niet de bloemen gekregen die ik wilde geven. Zij was eigenlijk niet van één kleur, zij hield van blauw en rood, met bruine bladeren. Gaan we dan weer terug? De as is nog niet in de urn. Dat regel ik wel bij de begrafenisondernemer. Wat heeft U mooie tattoos op Uw armen. Laat eens zien. Twee vrouwen, mooi zeg. De buik bolt op als de U de biceps aanspant. Creatief bedacht hoor. Ja, kijk op mijn rechter arm mijn voormalige vrouw ( strekt zijn arm). Kijk, haar onderlijf knikt bij het gewricht van de elleboog. Zo blijft ze in beweging. 16
Ze is nogal stemmig gekleed, het geeft haar een voorname uitstraling. Zij is begonnen als een pin-up girl, kijk, ik stop even, dan kunt U het beter bekijken. Vond uw vrouw dat prettig? M n vrouw is tijdens de bevalling van m'n dochter overleden. Om die reden heb ik haar zedig aangekleed. In deze kleren is zij begraven. Ik doe dit werk uit eerbetoon aan haar. Om het verlies te verwerken. U zoekt mummies op, ik troost verdrietige nabestaanden. Het leven gaat verder zei ze, zoek een jonge vrouw als moeder voor onze Annebel. Daarna raakte zij in coma. Ze is nooit meer bijgekomen. Dat is pas erg. Mijn moeder is ook niet oud geworden maar heeft wel geleefd. Oh. Wat afschuwelijk voor U. Mijn dochtertje zit in een pleeggezin. Zodra ik in een stabiele situatie leef, krijg ik haar terug. Kijk, op mijn linkerarm alleen een omlijning van een vrouw, als oervrouw. Daar laat ik m n toekomstige vrouw in tatoeëren. Ook weer eerst pin-up, leuk gezichtje? In ieder geval een vrouw die ik altijd in mijn armen kan houden. Mooi zeg. Ik ben zo terug. ( komt met bloemen terug). Nou ben ik er klaar mee. Krijg nou de kanker zei ze altijd wanneer ze iets ontdekte wat niet mooi was. Op haar manier heeft ze de kanker overwonnen. Ik voel dat mijn tijd is aangebroken. Ik zal geen meer zijn. Angela is mijn nieuwe naam. Angela. Que belle. Dank je. En U? (Geeft een zoen, beide worden door Cupido s pijlen getroffen en zijn verbaasd over hun plotselinge verliefdheid. maakt zich los. Zij gaan in de auto vrijen). Jean du Chemin. 17
Scène 4. ( komt de keuken in, trekt haar kleren recht; drinkt kopstootjes ziet er minder verzorgd uit) Ha, ben je weer bezig? Het is midden op de dag. Hoe laat is het? Zo laat dus, je bent alweer bezig. Zeker vergeten wat je mamma hebt beloofd. Ik hou me aan m'n woord. Ik zou niets doen wat ze af zou keuren (trekt haar kleding verder recht, doet het haar goed). Een beetje moed indrinken kan geen kwaad. Waar heb jij moed voor nodig. Mamma is dood, voor haar hoef je niet meer te vrezen. Als je denkt dat haar dood me oplucht, heb je het mis. Ik voel me alleen maar beroerder worden. Door de drank. Lieverd, we moeten eens serieus praten. Ik heb geen idee waar je was. Ik heb niet alleen mamma verloren, jou geloof ik ook. ( komt op zijn knie zitten, legt hoofd neer op haar schouder). Ik hou nog even veel van jou. Ik heb dringend geld nodig. Waarvoor? Voor mijn opleiding verder kan ik nu niets zeggen. Opleiding? Jij wil toch dat ik mijn eigen geld ga verdienen? Ja. Nou dan. Schenk je nog es in en doe niet zo moeilijk. De rest is voor de reis naar Egypte. Zij begraven daar koningen en koninginnen en geven bij de begrafenis allerlei dagelijkse spulletjes mee. Wanneer ze in het hiernamaals wakker worden kunnen ze zo verder met het leven. Ik vind dat zo bijzonder. Weet je, ik denk dat mamma ook niet echt dood is, dat ze boven ons zweeft en als een geest ons in de gaten houdt en kijkt of het goed gaat. Anders kan ik niet verklaren waarom ze zo snel euthanasie wilde. Een normaal mens is toch bang voor de dood? Zij niet, daarom denk ik dat ze snel is overgegaan, 18
van de ene toestand naar de andere zonder veel pijn. Ze zag er ook zo goed uit. Het is mij veel te snel gegaan. Hoe langer ik over haar nadenk, hoe verder gaan m n herinneringen terug. Jij doet mij ook aan haar denken. Hetzelfde gezichtje, dezelfde huid de geur. Doe niet zo sentimenteel. Zo goed gingen jullie niet met elkaar om. Weet je, daar heb ik onder geleden. Zij gedroeg zich onaantastbaar, inderdaad als een koningin. Jullie pasten niet bij elkaar of juist wel als een deksel op een pot. Daar zit ik nu mee, ik was altijd angstig en woedend tegelijkertijd. Ik kon haar verrot slaan, in fantasie natuurlijk en kon haar niet missen. Daarom wil ik de koningsgraven zien, hoe vaders en moeders in een uitgehouwen grot eeuwig vredig naast elkaar liggen, omdat zij hun kinderen als Koningskinderen hebben opgevoed. Ik mis haar hier, zoals ze aan tafel zat. Ik heb 1000 nodig voor een cruise op de Nijl. Ik wil het met je hebben over t huis. Ik kan nog 1000 geven maar dan houdt t op, schat. Hallo, het is toch een voorschot op mijn erfenis? Als je jouw deel opeist moet ik de hypotheek ophogen, dat krijg ik niet en zou ik ook niet kunnen afbetalen. Ik zou het huis gedwongen moeten verkopen. Nou, dan heb je je geld toch? Nee, mijn hypotheek is hoger dan de waarde. Jouw moeder verdiende een aardig centje in de kapsalon. Dat inkomen is niet meer. Als t huis weg moet zit ik met een schuld en ik zou niet weten hoe ik dat moet afbetalen. ( gaat van schoot af). (Boos) Dan ga je toch kleiner wonen. Kijk, ik zal t je vertellen. Ik ben zwanger. Ik wil t weg laten halen. In een privékliniek want er is geen medische indicatie. Ik heb dat geld nodig om geschraapt en wel met een schone lei naar Egypte te gaan om daar mijn ziel te reinigen van alle voorouders. Snap dat dan. Het zal niet gaan, ik heb het niet. ( dreigend). 19