«t» COç.,yv- ~ -~io- ~ OU. b-3-2c~ 22 februari 2013 Jaarrapportage geluidhinderklachten militaire vliegoperaties.



Vergelijkbare documenten
Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties Datum 22 februari 2013

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties Datum 14 februari 2014

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 2011

Zie verzendlijst. Datum 18 april 2016 Betreft Jaarrapportage geluidhinderklachten militaire vliegoperaties.

Jaarrapportage meldingen geluidshinder militaire vliegoperaties Datum 2017

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties Datum 31 oktober 2011

Jaarrapportage geluidhinderklachten van militaire vliegoperaties 2008

Jaarrapportage meldingen geluidshinder militaire vliegoperaties Datum 1 mei 2018

Koninklijke Luchtmacht

Onderwerp Vliegbaanregistratie 2014 T +31 (0) MDTN * ajp.hardenboi.o1~mindef.ni

Rapportage geluidhinder eerste kwartaal 2014 Vliegbasis Eindhoven & Eindhoven Airport

Koninklijke Luchtmacht. QIc~ i2 2--2Qh3. Zie verzendlijst

Zie verzendlijst. Datum Betreft Jaarrapportage geluidhinderklachten militaire vliegoperaties.

Koninklijke Luchtmacht

Contactpersoon Lkol AJP Hardenbol Datum 7 februari 2014 Hoofd Bureau Geluidhinder,

(~X Datum 10 februari 2012 Betreft VI iea baa nrea istratie Onze referentje CLSK

Jaarrapportage meldingen geluidshinder militaire vliegoperaties Datum 7 maart 2019

Rapportage geluidhinder vierde kwartaal 2014 Vliegbasis Eindhoven & Eindhoven Airport

persbericht 1 COVM Grote Defensie-oefening Falcon Autumn in midden-, oost- en noord-nederland 1 vib. L.auvardsn [Nr. LWI/c s3/ Koninklijke Luchtmacht

Kwartaalrapportage meldingen geluidhinder luchthaven Eindhoven derde kwartaal 2015.

~ ~~~erp vermelden. COVM -i~\(...& ~ Zie verzendlijst. Onderwerp Vilegbaanregistratie 2016

Koninklijke Luchtmacht

aanzien van luchtvaartuigen en vluchtuitvoering. Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IL&T) voert de tweedelijns handhaving uit.

Onderwerp Vliegbaanregistratie 2015 T +31 (0) MDTN * ajp.

DE MINISTER VAN DEFENSIE, in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat;

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

Kwartaalrapportage meldingen geluidhinder luchthaven Eindhoven eerste kwartaal 2018.

Ingevolge de besluitvorming van de gehouden commissie vergaderingen doe ik u bij deze het klachtenoverzicht over de maand november 2018 toekomen.

Ingevolge de besluitvorming van de gehouden commissie vergaderingen doe ik u bij deze het klachtenoverzicht over de maand maart 2019 toekomen.

DE MINISTER VAN DEFENSIE, in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu;

Koninklijke Luchtmacht

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelezen het verzoek van het Korps commandotroepen van 30 augustus 2011;

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

Koninklijke Luchtmacht

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

DE MINISTER VAN DEFENSIE, het verzoek van het Defensie Helikopter Commando (DHC) van 7 juli 2016;

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

COMMISSIE AWACS LIMBURG

COMMISSIE AWACS LIMBURG

Kwartaalrapportage. Vliegtuigmeldingen rondom Rotterdam The Hague Airport

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

DE MINISTER VAN DEFENSIE, in overeenstemming met de Minister van Infrastructuur en Waterstaat;

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

Kwartaalrapportage meldingen geluidhinder luchthaven Eindhoven tweede kwartaal 2015.

Kwartaalrapportage meldingen geluidhinder luchthaven Eindhoven eerste kwartaal 2015.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

DE MINISTER VAN DEFENSIE, het verzoek van de commandant van het Defensie Helikopter Commando;

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

Jaaroverzicht cluster Kaagbaan. Jaaroverzicht 2015

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

DE MINISTER VAN DEFENSIE, het verzoek van de commandant van de vliegbasis Leeuwarden van 12 januari 2013;

DE MINISTER VAN DEFENSIE, in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu;

VLIEGVERKEER BOVEN GELDERLAND

BAS rapportage gebruiksjaar 2013

Zwanenburgbaan 10%, (2016 :13%) Cluster Polderbaan 17%, (2016 :19%)

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

Jaaroverzicht cluster Buitenveldertbaan. Jaaroverzicht 2016

Kwartaalrapportage. Vliegtuigmeldingen rondom Rotterdam The Hague Airport

DE MINISTER VAN DEFENSIE, in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu;

Informatiebrochure. Commissie overleg en voorlichting milieuhygiëne

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

Minister IGK SG/PSG. CZSK Bestuursstaf

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

COMMISSIE AWACS LIMBURG Secretariaat: Postbus MA Maastricht

Kwartaalrapportage. Vliegtuigmeldingen rondom Rotterdam The Hague Airport

Hierbij bied ik u de rapportage geluidhinder van de vliegbasis Eindhoven & Eindhoven Airport aan over het jaar2ol5. indhoven

Eindhoven-Noord is overlast zat!

Eindhoven-Noord is overlast zat!

Jaaroverzicht cluster Kaagbaan. Jaaroverzicht 2018

Commissie Milieuhygiëne Luchtvaartterrein Eelde Machlaan TK Eelde tel: fax:

DE MINISTER VAN DEFENSIE, het verzoek van de commandant van de vliegbasis Leeuwarden van 13 december 2015;

DE MINISTER VAN DEFENSIE, het verzoek van de commandant van de vliegbasis Leeuwarden van 21 december 2015;

DE MINISTER VAN DEFENSIE, het verzoek van de commandant van de vliegbasis Leeuwarden van 31 augustus 2012;

Buurt Initiatief Eindhoven-Noord

DE MINISTER VAN DEFENSIE, het verzoek van het Defensie Helikopter Commando van 14 december 2012;

Jaarrapportage meldingen geluidhinder luchthaven Eindhoven 2017

Aantal melders, vliegtuigbewegingen en baanonderhoud

DE MINISTER VAN DEFENSIE, het verzoek van de commandant van het Defensie Helikopter Commando van 6 februari 2015;

Jaaroverzicht cluster Polderbaan. Figuur 2. Top 25 aantal melders per viercijferig postcodegebied. aantal melders

Jaaroverzicht cluster Zwanenburgbaan. Jaaroverzicht 2016

Jaaroverzicht cluster Kaagbaan. Jaaroverzicht 2016

KLACHTENBUREAU LUCHTVERKEER

Jaarrapportage meldingen geluidhinder luchthaven Eindhoven 2014.

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20

Jaarrapportage meldingen geluidhinder luchthaven Eindhoven 2013.

Concept verslag COVM-vergadering van 11 september Opening en mededelingen

DE MINISTER VAN DEFENSIE, het verzoek van de commandant van de vliegbasis Leeuwarden van 18 oktober 2012;

DE MINISTER VAN DEFENSIE, het verzoek van het Defensie Helikopter Commando van 4 oktober 2012;

De Schiphol-Oostbaan is in % meer ingezet voor landingen door weersomstandigheden en baanonderhoud aan andere start- en landingsbanen.

Maandrapportage klachtenoverzicht COVM Volkel - Maart Pagina 1 v2.0 6/24/2015 4:57:46 PM

Transcriptie:

«t» Koninklijke Luchtmacht > Retouradres Postbus 8762 482 BB Breda Aan: Zie verzencilijst COç.,yv- ~ -~io- ~ OU ou b-3-2c~ Ministerie van Defensie Commando Luchtstrijdkrachten CLSK Afdeling Missie Ondersteining Bureau Geluidshinder, Zonering en Rapportering Luchtmachtplein 1, Breda MPC 92 A Postbus 8762 482 BB Breda www.luchtmacht.nl Betreft 22 februari 213 Jaarrapportage geluidhinderklachten militaire vliegoperaties. ze referentie CLSK2O 1342 Afschrift aan In bijlage bied ik u de Jaarrapportage Geluidhinderklachten 212 van de Koninklijke Luchtmacht aan. Bij beantwoording datum, onze referentie en betreft vermelden. Het totaal aantal ontvangen klachten in 212 is 7484. Dit betekent een daling van 262 klachten ten opzichte van 21j.(7746 klachten). Ook is er een daling te zien in het aantal klachten als gevolg van het vliegen met helikopters. Dit is onder andere toe te schrijven aan een betere spreiding van de oefeningen. Ik verwacht u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. De Commandant Luchtstrijgj~achten, A. Schnitger Luitenant-generaal Pagina 1 van 1

Koninklijke Luchtmacht Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 Datum 22 februari 213 Status Definitief

Colofon Ministerie van Defensie Commando Luchtstrijdkrachten Afdeling Missie Ondersteuning Bureau Geluidshinder, Zonering en Rapportering Luchtmachtplein 1 MPC92 A Postbus 8762 482 BB Breda www.luchtmacht.nl

INHOUD Colofon 2 Inhoudsopgave 3 1. Rapportage 4 Lijst met afkortingen 11 Bij lagen A Ontvangen klachten landelijke klachtenbureau 12 B Vliegbasis Leeuwarden 15 C Vliegbasis Volkel 16 D Vliegbasis Eindhoven 17 E Defensie Helikopter Commando 18 El Vliegbasis Gilze Rijen 19 E2 Militair Luchtvaart Terrein Deelen 2 E3 Maritiem Vliegkamp De Kooy 21 F Vliegbasis Woensdrecht 22 G Luitenant-generaal Bestkazerne 23 H Laagvlieggebieden en routes Koninklijke Luchtmacht 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 Rapportage 1 Totaal aantal klachten. In 212 werden door het Bureau Geluidshinder, Zonering en Rapportering van de staf Commando Luchtstrijdkrachten (CLSK) 3218 geluidsklachten ontvangen. De vliegbases ontvingen 4266 klachten. Het totaal aantal over 212 is daarmee 7484. In 211 zijn klachten 7746 ontvangen; in 212 dus een afname van 262 klachten. Het aantal weken van (grootschalige) oefeningen is ten opzichte van voorgaande jaren niet significant gewijzigd. Wel worden regelmatig boven land en met name in de Temporarily Reserved Airspace 12 (TRA-12) (Provincie Noord Brabant) dagelijkse trainingsvluchten uitgevoerd. Deze vluchten zijn voornamelijk in het kader van de opleidingen van vliegers en samenwerking met grondeenheden. 2 Zwaartepunten 212. Op het totaal aantal klachten zijn vijf structurele klagers1 goed voor 1283 klachten. Deze top 5 laat één persoon zien met 586 klachten, niet wonende in de omgeving van een vliegveld. De overige personen in deze top 5 wonen allen in de omgeving van een militair luchtvaartterrein. 1 persoon met 586 klachten. 1 persoon met 284 klachten. 1 persoon met 174 klachten. 1 persoon met 128 klachten. 1 persoon met 111 klachten. Ten opzichte van 211 is het aandeel van de structurele klagers gestegen van 12,86 % naar 17,14% (van 996 naar 1283 klachten). Aantallen klachten top 5 structurele klagers 2 15 1 617 152 916 956 996 5 24 25 26 27 28 29 21 211 212 1 Een persoon die meer dan één klacht per week of 26 per kwartaal of meer klachten indient en niet (meer) door Defensie wenst te worden teruggebeld. Pagina 4 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 25 2,4 2 15 1 5 Percentage klachten top 5 structurele klagers 83 ~ 14,6 14,2 24 25 26 27 28 29 21 211 212 3 Inrichtinggebonden klachten. In het kader van het milieujaarverslag worden, op verzoek van de Bestuursstaf/Djrectie Aansturing Operationele Gereedheid (DAOG)/Dienst Ruimte, Milieu en Vastgoed (DRMV), vanaf 26 inrichtinggebonden klachten m.b.t. geluidshinder van de diverse vliegbases gescheiden bijgehouden2. Dit zijn de klachten over luchtvaartuigen op de luchthaven en binnen het plaatselijke luchtverkeersleidingsgebied veroorzaakt door starten, landen, circuits en proefdraaien van motoren. Klachten met betrekking tot laagvliegen en/of oefeningen buiten het plaatselijk luchtverkeersleidinggebied, zoals de laagvlieggebieden en laagvliegroutes worden niet aan een inrichting toegerekend. CLuchtgebonderi Grondgebonden 2 DAMIS B.3 aantal algemene milieuklachten. Pagina 5 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten m~iitaire vliegoperaties 212 4 Schriftelijke klachten. Naast de telefonische en elektronische klachten (website Defensie) worden ook schriftelijke klachten behandeld. In 212 betrof dit zeven brieven van instanties en pa rticu 1 ieren. Ook zijn klachten binnengekomen via het algemene e-mail adres van Defensievoorlichting, verschillende Provinciale Milieu Klachten en Informatie Centrales (MKIC) en via het DCMR Milieudienst Rijnmond. 3 25 2 15 1 5 Brief DCMR E-mail MKIC Telefonisch Website 29 19 69 67 133 2529 74 21 25 77 558 164 1977 759 211 9 74 37 137 1533 1168 212 7 14 16 59 1996 1126 5 Schadeclaims Koninklijke Luchtmacht. Het aantal schademeldingen in 212 als gevolg van militaire vliegoperaties is t.o.v. 211 gedaald. Er is een terugloop in het aantal claims als gevolg van operaties met helikopters en een stijgend aantal schadeclaims als gevolg van jachtvliegoperaties. Door de schadeclaims als gevolg van het incident met de Apache in de Bommelerwaard in 27 is dat jaar niet representatief. In onderstaande tabel zijn de schadeclaims als gevolg van dit incident (81 stuks) niet opgenomen. Schadeclaims 1 9 65 6 6 56 Jachtvliegtuigen 5 4 36 Helikopters 3 1 2 1 1 24 25 26 27 28 29 21 211 212 Pagina 6 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 Door zorg van de Schadecommissaris Krijgsmacht van het Dienstencentrum Juridische Dienstverlening werd in 212 als gevolg van schade opgelopen door operaties met luchtvaartuigen van de Koninklijke Luchtmacht een bedrag van 828.115,42 uitgekeerd. Het aantal claims liet, ten opzichte van 211, een daling zien, het uitgekeerde bedrag steeg echter met ruim 49 h. OJachtvlie!tui~en Helik.pters 6 Klachtenanalyse. Klachten kunnen op verschillende wijzen worden geanalyseerd. In deze jaarrapportage worden klachten inzichtelijk gemaakt onder andere naar: - inrichtinggebonden klachten; - doorbreken geluidsbarrière; - laagvliegroutes jachtvliegtuigen; - laagvlieggebieden helikopters; - Close Air Support (CAS/FAC); - navigatieroutes (En Route) en Nieuw Milligen verkeersleidingsgebieden (TMA s); - laagvlieggebieden; - overig. Meer inzicht in het soort klachten kan een duidelijk beeld geven waar beperking van verstoring en overmatige hinder mogelijk is. Totaalkiachten 212 Laagvlieggebieden; 287 Overig; 1118 nrichtinggebonden; En Route; 143 4334 CAS/FAC; 156 Laagvilegen Geluidsbarriere; 61 jachtvliegtuigen; 125 Pagina 7 van 24

iaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 7 Analyse klagers. In 27 is een begin gemaakt om de klachten/klagers van het 8-nummer naar (mogelijk) sociale factoren in te delen. Hiermee wordt getracht inzicht te krijgen in de achtergrond van beleving van de klager om gerichter te kunnen communiceren met betreffende groepen. Er is een indeling gemaakt van acht categorieën: - ouders met jonge kinderen; - klagers die inbreuk op welzijn ervaren; - klagers die politieke keuzes in Nederland (waaronder Defensie) afwijzen; - klagers die vliegen ervaren als milieubelasting; - anti militaristen; - klagers met onbegrip voor Defensie activiteiten; - beroepsmatig gehinderden; - klagers die vliegoperaties ervaren als het verstoren van de natuurbeleving. Het toekennen van een van de categorieën wordt mede bepaald aan de hand van gesprekken met klagers en uit analyse van de ingesproken boodschappen op de antwoordapparaten. Soms is uit gesprekken niet altijd de benodigde informatie te achterhalen, deze worden dan ingedeeld bij inbreuk welzijn. Vaak worden ook meerdere redenen in eenzelfde gesprek aangegeven. Inbreuk welzijn vormt de belangrijkste factor voor klagers om hinder te melden, ook Onbegrip is een belangrijke reden, op de voet gevolgd door Politiek incorrect, Antimilitaristisch en Milieubelasting. Bij inbreuk welzijn vindt het merendeel van de klagers dat overal gevlogen mag worden, maar niet boven zijn of haar woonomgeving. Met betrekking tot onbegrip is specifiek gekeken naar het creëren van begrip voor militaire vliegoperaties bij klagers. Milieubelasting Anti-Militaristisch 1% 1% P o Ftie k incorrec Onbegrip 12% Beroepsmatig 3% ~ Dieren/Natuur Inbreuk welzijn Kinderen 49% 4% 8 Civiele luchtvaart op militaire luchtvaartterreinen. Op de Vliegbasis Eindhoven zijn 2327 klachten ingediend. In 212 zijn er 571 klachten gemeld over de civiele luchtvaart, 24,54 h van het totaal aantal klachten van Eindhoven. De civiele vliegbewegingen op de Vliegbasis Woensdrecht komen van Fokker Aircraft Services, gespecialiseerd in vliegtuigonderhoud. In 212 zijn Pagina 8 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 geen klachten ontvangen die toegeschreven kunnen worden aan Fokker Air Service. Als gevolg van het opgaan van Maritiem Vliegkamp De Kooij in het Defensie Helikopter Commando worden de aldaar ingediende klachten meegenomen in deze rapportage. Het aantal ingediende klachten aangaande civiele vluchten op MVK De Kooy bedraagt 78,91% dit betreft 116 van cie totaal 147 ingediende klachten. 9 Klachten over de laagvliegroutes. De Minister van Defensie is verantwoordelijk voor de getraindheid en inzetgereedheid van mensen en materieel. Dit betekent dat de bemanningen van vliegtuigen en helikopters jaarlijks moeten voldoen aan een trainings- en oefenprogramma. Een van de onderdelen van dit programma is het laagvliegen, waarvan een deel plaatsvindt binnen Nederland. Binnen Nederland zijn voor jachtvliegtuigen twee laagvliegroutes wettelijk vastgesteld. Deze zijn gelegen in Noordoost Nederland (zie kaart bijlage H). Het gebruik van de westelijke route-1oa, deze wordt in zuidelijke richting gevlogen, is sinds 22 tijdelijk opgeschort. De oostelijke route-lo is wel in gebruik. Over het gebruik van de laagvliegroute specifiek voor helikopters en de militaire propeller(les)vliegtuigen van de Koninklijke Luchtmacht (zie kaart bijlage H ) zijn geen klachten ontvangen in 212. 1 Klachten vliegactiviteiten in laagvlieg- en oefengebieden. In Nederland is een aantal gebieden aangewezen als oefengebied voor laagvliegen met militaire helikopters en militaire propeller(les)vliegtuigen (Zie bijlage H). De toegestane minimum vlieghoogte in deze gebieden is 3 meter of zoveel lager als de opdracht vereist. Pagina 9 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 Het aantal klachten vanuit de invloedssfeer van deze gebieden bedraagt 287, een daling van 284. In onderstaande grafiek is tevens een totaal aantal meldingen over geluidshinder van en-route vliegen opgenomen. Onder en-route wordt verstaan het vliegen op de toegestane minimumhoogte buiten de genoemde laagvlieg- en oefengebieden. Naast de laagvlieggebieden is het oefengebied voor militaire propeller(les)vliegtuigen opgenomen. Dit gebied bevindt zich boven Midden Zeeland en de Noordzee voor de kust van Zeeland (de Walcheren Area). De vlieghoogte binnen dit gebied is tussen de 16 en 6 meter. De operaties in dit gebied genereerden zes klachten. De GLV 7 (Veluwe) geeft een daling ten opzichte van 211 (van 68 naar 24 klachten). Deze daling is onder andere het gevolg van een betere communicatie naar de inwoners en spreiding van de oefeningen binnen dit gebied. Door de concentratie van nagenoeg alle helikopters op de Vliegbasis Gilze Rijen is een veranderd gebruik van de laagvlieggebieden ontstaan. Met name de Apache gevechtshelikopter maakt in verband met de aanvliegtijd minder gebruik van de GLV 7, de operaties en oefeningen zijn nu vaker in het Maas/Waal gebied en de Zuid-Hollandse eilanden. Tn het Maas/Waal laagvlieggebied is het aantal klachten t.o.v. 211 gedaald van 36 naar 216. Pagina 1 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 LIJST AFKORTINGE AWACS BGZR BS CAS CDS CLSK COVM CoLua CVH DAOG DCMR DEF DHC DRMV DVD EHS EMVO FAC FWIT GGW GLV ISAF LFR LMB LVR MKIC MLT MPC SGLS STAS STC TMA TRA VFR Airborne Warning And Control Station Bureau Geluidshinder, Zonering en Rapportering Bestuursstaf Close Air Support Commandant der Strijdkrachten Commando Luchtstrijdkrachten Commissie Overleg en Voorlichting Milieuhygiëne Commando Luchtdoelartillerie Crisisbeheersing-, Vredes- en Huipverleningsoperaties Directie Aansturing Operationele Gereedheid Dienst Centraal Milieubeheer Rijnmond Ministerie van Defensie Defensie Helikopter Commando Dienst Ruimte, Milieu en Vastgoed Dienst Vastgoed Defensie Ecologische Hoofdstructuur Elementaire Militaire Vlieger Opleiding Forward Air Controller Fighter Weapon Instructor Training Groep Geleide Wapens Laagvlieggebied International Stabilisation Afghan Force Low Flying Route Luchtmachtbasis Luchtvaartreglement Milieu Klachten en Informatie Centrale Militair Luchtvaartterrein Militaire Post Code School voor Grond/Lucht samenwerking Staatssecretaris Staatscourant Terminal Control Area Temporary Reserved Airspace Visual Flight Rules Pagina 11 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 BIJLAGE A ONTVANGEN KLACHTEN BUREAU GELUIDSHINDER ZONERING EN RAPPORTERING 1. Klachtenpatroon Het jaar 212 geeft voor de Koninklijke Luchtmacht een daling weer in het aantal klachten t.o.v. 211. Er is nagenoeg even vaak als in voorgaande jaren boven land geoefend. Het aantal meldingen als gevolg van het vliegen met jachtvliegtuigen is echter gestegen. Dit jaar is er weer een normaal vliegprogramma boven Nederland gevlogen, inclusief de oefeningen FWIT en Frisian Flag. Het aantal meldingen als gevolg van het vliegen door de helikopters van het DHC is gedaald. Een deel van de daling in het jaartotaal is toe te schrijven aan betere spreiding van de oefeningen. Jaartotalen klachten CLSI( 212 5 4 3 2 1 289 289 284 21 26 feb mrt apr mei aug sept nov dec 2. Zwaartepunten 21.2 Op de landelijke klachtenlijn van Bureau Geluidshinder, Zonering en Rapportering van de staf CLSK is geen top 5 van structurele klagers samen te stellen. Er is slechts één structurele klager, goed voor 586 klachten. 3. Soort en oorzaak klachten Vanaf 26 is een begin gemaakt om inzicht te krijgen in onder andere de soorten klachten. Door inzichtelijk te maken waar en door welke activiteit de klachten worden veroorzaakt is het mogelijk om door gerichte communicatie, persoonlijke bezoeken of voorlichting aan bewoners en belangengroepen over taak en werkwijze van de KLu, deze klachten wellicht te laten afnemen. Onbegrip over de oorzaak van de ervaren geluidshinder is een van de belangrijkste redenen voor mensen om de klachtenlijn te bellen. Pagina 12 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten miiita~re vliegoperaties 212 Het overzicht per type vliegtuig laat de onderlinge verhoudingen zien waarbij de categorie overig bestaat uit de klachten over vrachtvliegtuigen, militaire propeller (les)vliegtuigen en die klachten waarbij niet aangegeven werd om welk type vliegtuig het gaat. Overzicht type vliegtuig OF-iS 165 OHeli DOveng Omdat in 22 het gebruik van de laagvliegroute-1oa is opgeschort is spreiding over de routes niet mogelijk, het aantal klachten als gevolg van het gebruik van de Low Flying Route 1 laat in 212 een stijging zien. Laagvliegen F16 Helikopter De En Route klachten m.b.t. F-16 s worden voornamelijk veroorzaakt door het op de toegestane minimumhoogte vliegen van en naar laagvliegroute en oefengebieden. Het beoefenen van Urban CAS en FAC heeft aanzienlijk meer klachten opgeleverd, dit heeft een directe relatie met de trainingsbehoefte voor de operaties in uitzendgebieden. De FAC-oefeningen, waarbij een landmacht militair de doelen voor de F-16 s visueel of door middel van laser aanwijst, vinden grotendeels plaats op Luitenant-generaal Bestkazerne (voormalig Luchtmachtbasis De Peel), op de Marnewaard en rond Dedemsvaart. De Urban Cas oefeningen, Pagina 13 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 waarbij de doelen voor de F-16 s visueel of door middel van laser worden aangewezen, vinden plaats rondom steden waardoor, ondanks persberichten, veel klachten worden gemeld. En-route 357 F16 Helikopter Pagina 14 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 VLIEGBASIS LEEUWARDEN BIJLAGE B 1. Klachtenpatroon Het aantal klachten is gestegen van 163 in 211 naar 241 in 212. Een reden hiervoor is wellicht dat er dit jaar, in tegenstelling tot 211, een regulier programma gevlogen is vanaf vliegbasis Leeuwarden. Afgelopen jaar heeft er onder andere een Frisian Flag en FWIT plaatsgevonden. De pieken in het onderstaande overzicht werden veroorzaakt door het begin van het avondvliegen (januari), het oefenen van de F-16 Solo Display (maart) en de oefening Frisian Flag (april). Vliegbasis Leeuwarden 6 5 OLuchtgebonden 2. ~9rondgebonden io~ ~ -. Jan feb mrt apr mei lun Nl aug sept okt nov dec 2. Zwaartepunten 212 De top vijf melders hebben in totaal 36 klachten ingediend. Dit is 14,9 h van het totale aantal inrichtinggebonden klachten. Het betreft: 1 persoon met 16 klachten. 1 persoon met 7 klachten. 1 persoon met 5 klachten. 1 persoon met 4 klachten. 1 persoon met 4 klachten. 3. Jaartotalen Jaartotalen Vliegbasis Leeuwarden 6 5 4. - 359 3 e: 2 L~] 1 162 ØGrondgebonden 1 : ~ 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 DLuchtgebonden Pagina 15 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 VLIEGBASIS VOLKEL BIJLAGE C 1. Klachtenpatroon Het totaal aantal klachten over 212 komt op 21. De pieken in het overzicht zijn toe te schrijven aan het avondvliegen (januari en november), het oefenen van de F 16 Solo Display (maart), Volkel in de Wolken (mei) en het oefenen boven land in de Temporarily Reserved Airspace 12 (maart, mei en juli). Vliegbasis Volkel 4 32 28 3 23 23 21 2 1 13 1 jan feb mli apr mei jun lul aug sept okt nov dec 12 8 OLuchtgebonden Grondgebonden 2. Zwaartepunten 212 De top zes melders hebben in totaal 68 klachten ingediend. Dit is 32,4% van het totaal aantal inrichtinggebonden klachten. Het betreft: 1 persoon met 31 klachten. 1 persoon met 8 klachten. 1 persoon met 8 klachten. 1 persoon met 7 klachten. 1 persoon met 7 klachten. 1 persoon met 7 klachten. 3. Jaartotalen.Jaartotalen Vliegbasis Volkel 4 3 2 1 71 38 327 223 181 21 19 1 3 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 Luchtgebonden Grondgeboriden Pagina 16 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 VLIEGBASIS EINDHOVEN BIJLAGE D 1. Klachtenpatroon Het totaal aantal klachten in 212 komt uit op 2327 dit is een daling t.o.v. 211 (2365). De klachtenverdeling wordt voor vliegbasis Eindhoven per kwartaal gegeven. Door de invoering van een nieuw routebewakingssysteem is het niet mogelijk om de verdeling per maand te geven. Er is geen aanwijsbare reden voor de afname van klachten in 212 ten opzichte van 211. Vliegbasis Eindhoven 1 75 78 725 5 477 25 le kwartaal 2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal 2. Zwaartepunten 212 De top vijf melders hebben in totaal 665 klachten ingediend. Dit is 28,6 % van het totaal aantal inrichtinggebonden klachten. Het betreft: 1 persoon met 284 klachten 1 persoon met 174 klachten 1 persoon met 15 klachten 1 persoon met 53 klachten 1 persoon met 49 klachten 3. Jaartotalen Jaartotalen Vliegbasis Eindhoven 4 2981 3 2 1833 256 24 1 83 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 Pagina 17 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 DEFENSIE HELIKOPTER COMMANDO BIJLAGE E 1. Klachtenpatroon Vanaf 28 zijn alle helikopteroperaties geconcentreerd op de Vliegbasis Gilze Rijen, de Vliegbasis Deelen en het Maritiem Vliegkamp De Kooy. Om inzicht te hebben in eventuele trends van de klachten is in dit jaarverslag een bijlage voor het gehele DHC en de drie onderdelen van het commando opgenomen. Meer spreiding van de vliegoperaties heeft het aantal klachten doen teruglopen van 188 naar 14 stuks. OLuchtgebonden agrondgebonden 2~ Zwaartepunten 212 De top vijf melders heeft totaal 526 klachten ingediend. Dit is 37,6 h van het totaal aantal klachten. Het betreft: 1 persoon met 128 klachten. 1 persoon met 111 klachten. 1 persoon met 19 klachten. 1 persoon met 15 klachten. 1 persoon met 73 klachten. 3. laartotalen Voor de jaartotalen zijn de cijfers gebruikt vanaf het moment dat deze voor alle van de individuele onderdelen van het DHC beschikbaar waren. Jaartotalen Defensie Helikopter Commando 25 2 13 1 15 146 14 CLuchtgobonden 1 agrondgobonden 474 5 2 1 1 25 26 27 28 29 21 211 212 Pagina 18 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 VLIEGBASIS GILZE RIJEN BIJLAGE El 1. Klachtenpatroon De stijgende trend van het aantal klachten sinds de samenvoeging van de helikopters afkomstig van de Vliegbasis Soesterberg lijkt zich in 211 te hebben gestabiliseerd. Wijzigingen in de procedures lijken tot een vermindering van de overlast te komen. Ook het gebruik van de Militair Luchtvaartterrein Deelen voor oefenvluchten heeft bijgedragen aan de vermindering van klachten. In 211 kwamen 1641 klachten binnen, 212 laateen daling zien naar 1225 stuks. O Luchtgeboncten Grondgebonden Zwaartepunten 212 De top vijf melders heeft totaal 474 klachten ingediend. Dit is 38,7% van het totaal aantal klachten. Het betreft: 1 persoon met 128 klachten. 1 persoon met 111 klachten. 1 persoon met 15 klachten. 1 persoon met 73 klachten. 1 persoon met 57 klachten. 3. Jaartotalen Jaartotalen Vliegbasis Gilze Rijen 2 15 385.. 1641 1 5 13 22 71 23 119 14 14 24 25 26 27 413 28 29 21 211 212 1 OLuchtgebo~~] L~~~ndgebonden 1 Pagina 19 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 MILITAIR LUCHTVAART~ERREIN DEELEN BIJLAGE E2 1. Klachtenpatroon 212 laat ten opzicht van 211 een daling van 1 klachten zien. Deelen wordt voornamelijk gebruikt als lokaal oefenterrein en als transitiehaven voor brandstofvoorziening. MLT Deelen 14 12 1 8 6 4 2 1 1 1 1 jan feb mrt apr mei jun jul aug sept okt 1 1 nov dec Luchtgebonden Grondgebonden 2. Zwaartepunten 212 De top drie melders heeft totaal 6 klachten ingediend. Dit is 2l,4% van het totaal aantal klachten. Het betreft: 1 persoon met 2 klachten. 1 persoon met 2 klachten. 1 persoon met 2 klachten. 3. Jaartotalen Jaartotalen MLT Deelen 4 3 2 1 12 9 1 1 1 2o 38 28 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 Luchtgebonden Grondgebonden Pagina 2 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 MARITIEM VLIEGI(4MP DE KOOY BIJLAGE E3 1. Klachtenpatroon Met de oprichting van het Defensie Helikopter Commando op 4 juli 28 is het Maritiem Vliegkamp De Kooy onder leiding van het DHC gekomen. Nadat de klachtenbehandeling aanvankelijk op De Kooy werd gedaan door een functionaris van de luchtverkeersleiding, is de afhandeling nu in handen van de Sectie Communicatie van het DHC. Uit de cijfers van 212 blijkt een toename van 18 klachten ten opzichte van 211, vooral toe te schrijven aan één melder op Texel. Maritiem Vliegkamp De Kooy 35 3 25 2 15 1 5 jan feb mrt apr mei jun jul aug sept okt nov dec o Luchtgebonden Grondgebonden 2. Zwaartepunten 212 De top drie melders heeft totaal 124 klachten ingediend. Dit is 84,4 h van het totaal aantal klachten. Het betreft: 1 persoon met 19 klachten. 1 persoon met 9 klachten. 1 persoon met 6 klachten. 3. Jaartotalen Maritiem Vliegkamp De Kooy 2 15 1 5 84 25 26 27 28 29 147 21 211 212 OLuchtgebonden Lo Grondgebonden Pagina 21 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 VLIEGBASIS WOENSDRECHT BIJLAGE F 1. Klachtenpatroon In vergelijking met 211 is het aantal klachten dat betrekking heeft op het vliegverkeer in de CTR van vliegbasis Woensdrecht gestegen. In 211 werden 22 klachten ingediend. In 212 werden in totaal 86 klachten ingediend voor waaronder 2 voor grondgebonden geluidshinder. Vliegbasis Woensdrecht 35 3 25 2 15 1 53 8 Oluchtgebonden grondgebonden jan feb mrt apr mei jun jul aug sept okt nov dec ö ö Waar in 211 een meerderheid van de klachten werden ingediend voor helikopters, blijkt uit het klachtenpatroon van 212 dat meer dan driekwart van de klachten werd ingediend voor vliegtuigen. Dit had onder meer te maken met oefenvluchten van AWACS-toestellen op vliegbasis Woensdrecht. 2. Zwaartepunten 212 De top drie melders heeft totaal 18 klachten ingediend. Dit is 2,9 % van het totaal aantal klachten. Het betreft: 1 persoon met 9 klachten. 1 persoon met 6 klachten. 1 persoon met 3 klachten. 3. Jaartotalen Jaartotalen Vliegbasis Woensdrecht 1 8 6 4 2 36 33 39 17 18 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 D Luchtgebonden Grondgebonden Pagina 22 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 BIJLAGE G LUITENANT-GENERAAL BESTKAZERNE (voormalig Luchtmachtbasis De Peel) 1. Klachtenpatroon Vanaf april 212 zijn alle grondgebonden luchtverdedigingseenheden van de krijgsmachtdelen ondergebracht bij het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando (DGLC) in Vredepeel. De kern van de nieuwe eenheid bestaat uit personeel van de Groep Geleide Wapens van de luchtmacht en het Commando Luchtdoelartillerie van de landmacht. De nieuwe eenheid valt organisatorisch onder het commando van de landmacht. Naast de oprichting van het DGLC is ook de locatienaam veranderd. Luchtmachtbasis De Peel is omgedoopt tot Luitenant-generaal Bestkazerne. De startbaan van de voormalige Luchtmachtbasis De Peel heeft geen actieve status meer en er is derhalve geen sprake van starts en landingen van gemotoriseerde vliegtuigen. Het terrein is echter wel een aangewezen Militair Luchtvaartterrein. De voormalige luchtmachtbasis wordt veelal gebruikt voor het beoefenen van Close Air Support (CAS), dit zijn oefeningen waarbij grondeenheden worden ondersteund door jachtvllegtuigen. Daarnaast worden hier regelmatig ondersteunende vluchten, tijdens opleidingen en oefeningen van het op dit onderdeel gelegerde DGLC, uitgevoerd. Luitenant Generaal-Bestkazerne 2,5 2 2 1,5 OLuchtgebonden 1 DGrondgebonden,5 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 2. Zwaartepunten 212 Er is met betrekking tot de Luitenant-generaal Bestkazerne geen sprake van structurele klagers. 3. Jaartotalen 12 1 Jaartotalen Luitenant-Generaal Bestkazerne 8 6 ~Luchtgebonden 4 4 OGrondgebonden 4 2 ~ o o o 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 Pagina 23 van 24

Jaarrapportage geluidshinderklachten militaire vliegoperaties 212 BIJLAGE H LAAGVLIEGGEBIEDEN EN ROUTES KONINKLIJKE LUCHTMACHT Laagvliegroutes / Iaagvlieggebieden - VVftFEAVA 1 w.ct wt ~n 1 LV C-LV-fl t t t t t t t t t t t 1 av-ve II t~dè!!::, \ 44 44 -.I,_~_ _ - L ~ ;- -j/.a~ ~Ç %4%rTyhl 1 t T,r n. - -~Ï ~; ~~- ~ ~ ~ - ~ -~ ~!VT t,~ 15: 3. ~ ~km - - aagvliegroute straaljagers L_J aagviiegroute he ikopters en propel orv egtuigen aagvlieggeb naam van laagvileggebied - Schaal 1-1.5. - Cnde.gror8: delen van TP25 nectvr -- ie) 2? ~afievhe ~ ~ ~ ua e per - - Pagina 24 van 24