SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 09/05/2016 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee Aanwezigen: WTCB: KULeuven: VITO: Verontschuldigd: WTCB: VITO: KULeuven: Luc François, Jeroen Van der Veken, Gust Van Lysebetten, Kristof Caubergs (verslaggever) Damien Picard, Lieve Helsen Koen Allaerts Gerrit Draelants, Noël Huybrechts, Paul Van den Bossche Johan Desmedt Dirk Saelens 0. Verwelkoming aanwezigen verontschuldigingen Luc François opent de vergadering en licht de agenda toe. Agenda: Stand van zaken en planning: Geschiktheidskaarten en activering ondergrondse constructies (GVL en NH) Screening web tools en EPB problematiek (LFR) Piloot en demoprojecten (KA) Modellering, dimensioneringstool en regelaarmodel (DP) Belastingsduurgenerator e.a. (JVDV) Communicatie: Bouwunie: 24, 26 en 31/05/2016 Slotevenement: september 2017 Varia
1. Stand van zaken en planning a. Geschiktheidskaarten en activering ondergrondse constructies GVL overloopt de acties van het WTCB Geotechniek. 2 geothermische micropalen in Limelette: TRT s zijn gedaan, het rapport moet opgesteld worden: 07/2016 Er zullen waarschijnlijk nog extra proeven gebeuren. Metingen Oud Heverlee VHP kolommen De metingen worden uitgevoerd maar het is moeilijk om meer data te krijgen van de warmtepomp (en of ze wel degelijk op de pompen werken, het is niet heel duidelijk wanneer wat gebruikt wordt). GVL zal proberen om meer informatie te bekomen. Eerste rapport zal tegen de zomer 2016 klaar zijn. Actie GVL: extra info opvragen Vergelijking klassieke, Distributed en Enhanced TRT s: Het rapport moet nog opgesteld worden: 07/2016 De data zijn in grote lijnen geanalyseerd, er dient nog meer in detail naar gekeken te worden. Een meer geavanceerde analyse kan gebeuren op distributed TRT. Thermisch geactiveerde funderingsplaat (woning Sint Laureins): In samenwerking met ACO Bouwteam werden temperatuurkabels geïnstalleerd om later de temperatuur op te volgen (in vloerplaat, energieplafond). Na het bouwverlof zal de woning bewoond zijn. Energiepalen Leuven (DMOA Architecten): Er zijn 20 energiepalen geïnstalleerd, de vloerplaat is gegoten en de kelderwand wordt bekist. Er wordt nagegaan of er een enhanced TRT uitgevoerd kan worden. Waarschijnlijk zal de TRT installatie door het trapgat binnen en buiten gebracht worden, er dient nagegaan te worden of dit mogelijk is. In 2 palen zullen reksensoren en thermokoppels geïnstalleerd worden. In de vloerplaten zal de temperatuur ook gemonitord worden. Opmerking LH: Er is een masterthesis voorgesteld, er wordt gewacht op de goedkeuring maar dit zal geen probleem vormen. Actie GVL: mogelijkheid enhanced TRT nagaan of TRT installatie mogelijk is Metingen AGC: De metingen zijn nog lopende. De grondwaterstroming werd opgemeten en zo werd de grondwaterstroomrichting afgeleid.
De optische vezeltemperatuurkabel is geïnstalleerd met als doel het verschil in temperatuur te meten (ongestoorde bodemtemperatuur en invloed van BEO veld). Hier komt momenteel nog niet veel data uit. De metingen blijven doorgaan, en hier dient verder naar gekeken te worden, de evolutie van de temperaturen komt niet overeen. Na 1 jaar metingen zal er meer duidelijkheid hieromtrent zijn. Uitbreiding KWO gedeelte: Het KWO gedeelte is momenteel vrij beperkt. Er is samengezeten met Iftech en ATG om de mensen een beter idee te geven van de mogelijkheden van KWO. Mid mei zal een 2 de overleg plaatsvinden. AGT heeft een nieuwe, meer geavanceerde KWO kaart ontwikkeld. Dit geeft een ander beeld voor het potentieel van KWO. Interactie met BruGeoTherMap: Een Brussels project om het geothermisch potentieel van de ondergrond in Brussel in kaart te brengen. Termijn: 4 jaar. Proefproject Energiepalen: Het is niet evident om TRT uit te voeren op energiepalen. Momenteel worden testen uitgevoerd op een 2 de paal. Doel is om de komende maanden hierover een rapport te schrijven: midden 2016 Opmerking GVL: COST Actie TU1405 is zeer interessant, indien interesse kan hieraan deelgenomen worden. b. Screening web tools en EPB problematiek Alles dient goed afgesteld en gecoördineerd te worden. Screeningstool: De screeningstool loopt en wordt frequent gebruikt. Opmerking GVL: Het grote publiek gebruikt dit nog niet, vooral boorders. De tool is niet eenvoudig terug te vinden. Dimensionering boorveld: Actief sinds begin 2016, hier komen positieve reacties op. De vraag Hoe schat je warmte en koudevraag in? werd gesteld. Hiervoor staan er 2 hulptools in de steigers: Hoe ga je de warmtebehoefte voor woningen inschatten? Opmerking LH: Hoe kader je dit binnen het project? Het laatste deel van het project behandelt woningen Hydraulisch: in de realiteit wordt hier slordig mee omgesprongen. Hier werd een voorstel voor een tool opgesteld door PVDB. Economische en ecologische analyse: Dit staat al vrij ver in Excel, wel met de opmerking dat er een keuze gemaakt moet worden wat de configuratie betreft.
Er dienen nog data verzameld te worden ivm investeringen. Optimalisatie: Opmerking JVDV: Is er al geweten met wat er vergeleken gaat worden? Gasketel en airco zullen in rekening gebracht worden. Vergelijking tss EED en tool van ISSO73: Oplossing: de tool wordt gelanceerd maar met een disclaimer (koelvraag <15% van de warmtevraag). EPB: Op 9 februari werd er een meeting vastgelegd. De eerste case berekening werd vervolgens verstuurd, nadien werden de opmerkingen hierop erin verwerkt. Nu wil men nagaan of 15% goed zit. Op welke manier moet dan een grote passieve koelvraag gedimensioneerd worden? De meeste rekenen niet met de piekbelasting. EED vraagt zich af waarom er geen significant grotere koelvraag naar de bodem gestuurd kan worden? Er wordt voorgesteld om te testen wat er gebeurt indien er geen warmtevraag is. DP stelt voor om te proberen om het massadebiet vrij te laten (minimum, maar het mag hoger zijn). c. Piloot en demoprojecten 4 pilootprojecten: Evolution appartementen Maldegem: De metingen zijn afgerond, stopgezet in april. Rapport is voorzien voor mei juni 2016. Opmerking LFR: Comfortenquête doorgestuurd obv thesis. Hollandsch Huys: Ter Potterie: Is opgestart, het monitoren gaat stroef. Ter Potterie is wel heel goed gemonitord, alles wordt binnen het gebouw gemonitord, alles is geïntegreerd in het systeem. Rapport is voorzien voor het voorjaar 2017. KA School: Demoprojecten: OCMW kantoor Leuven: Hier wordt gebruik gemaakt van thermisch geactiveerde funderingspalen. Hier zouden meetgegevens uitgehaald kunnen worden. Nadeel is dat de parameters niet opgeslagen werden in het systeem. Begin volgend jaar zullen er voor 1 jaar metingen beschikbaar zijn.
Het rapport is voorzien voor het voorjaar 2017. Opmerking LFR: Het zou nuttig zijn om heel duidelijk mee te delen hoe er gemonitord moet worden (systeem, wat en hoe, verantwoordelijkheden, ) en dit dan in de code van goede praktijk opnemen. Opmerking LH: Er zou met Ingenium samengezeten kunnen worden. De Wending: Infrax gebouw: Stebo Kantoor: ST Lucia Turnhout: De beschikbare data zijn gemonitord. Er wordt nu een overleg met KUL gepland. d. Modellering, dimensioneringstool en regelaarmodel Model validatie: HH Tijdens de kerstperiode 2015 heeft een experiment plaatsgevonden. Het gebouw werd gedurende een 10 tal dagen gekoeld en opgewarmd. Er werden 4 periodes gemeten. De temperatuurmeting voor de betonkernactivering was constant fout. Regeling: MPC: model complexiteit Er is een paper geschreven over het bestuderen/evalueren van de MPC prestatie, hoe nauwkeurig moeten de modellen zijn? Eenvoudig model om MPC te evalueren: altijd fout MPC regelaar heeft accuraat regelaarmodel nodig. Grootte van regelaarmodel maakt niet uit Regeling: MPC: HH Een regelaarmodel obv meetdata. Deze aanpak werd vergeleken met de aanpak van DP. Conclusie: MPC met aanpak DP geeft de helft minder energieverbruik. Deze simulatie zou nu toegepast moeten worden in HH. Ventilatie speelt ook een heel grote rol. Regeling MPC: toolchain Om de MPC snel te kunnen opstellen. 1 jaar simuleren kan in 4 5 uren. Regeling: Optimale massa debiet in boorveld Er werd een paper ingestuurd over hogere massadebiet, meer terugval. Hieruit blijkt dat bij een hoger massadebiet het in en uittemperatuurverschil kleiner is.
Optimale design: Kostfuncties De kostfuncties zijn bijna klaar, de eerste versie van de thesis is geschreven. Enkel de kosten voor residentiële toepassingen moeten nog uitgevoerd worden. Optimale design: BDD: Het doel is om het rekenblad van JVDV om te zetten in Python. Planning: Zie slide ppt DP. e. Belastingsduurgenerator e.a. Er is 1 zonemodel maar de afgifte en regeling zitten er ook mee in. Uit de metingen bleek dat appartementen, scholen, kantoren, zelfs indien dezelfde grootte en U waarde, men ze niet over dezelfde kam mag scheren. JVDV is gestart met woningen. Hij geeft een vergelijking tussen het TRNSYS en zijn vereenvoudigd 1 zonemodel. Nog te doen: Omzetten naar Python met de hoop om Excel zoveel mogelijk te kunnen recupereren Aan de controller zal nog veel werk zijn Capaciteiten inschatten is heel moeilijk Model voor buffering in vat Metingen zullen moeilijk worden Planning: JVDV probeert tegen september klaar te zijn en bezorgt dan alles aan DP. 2. Communicatie: a. Bouwunie: 24, 26 en 31/05/2016 Op 24, 26 en 31 mei vinden in 3 verschillende gebouwen (Infrax, Eandis en Etap) avondsessies plaats, dit in samenwerking met Boydens, Verbeke en WTCB (LFR). Het doelpubliek zijn installateurs en architecten. Het doel is om geothermie meer kenbaar te maken. b. Slotevenement: september 2017 LFR doet een voorstel ivm het slotevent. Datum: september 2017 Hele dag Inhoud: Resultaten Smart Geotherm o Energiepalen: bevindingen o Monitoring o Modellering o Vlarem, Vlarel o EPB
o Webtools o Toekomst en lopende projecten Presentatie geotherm gebouw Waar: o Auditorium (VAC Leuven) o Catering o Aantal personen 3. Varia Seminarie over grondgekoppelde warmtepompen bij Infrax: LH heeft uitnodiging doorgestuurd Project met focus op (thermische en elektrische) opslag is goedgekeurd (KUL) INPAD: proberen om een doctoraatsschool uit te bouwen ivm thermische opslag. Het doel is om alle stakeholders samen te brengen binnen dit Europese project. De eerste vergadering vindt plaats in Brussel Volgende vergadering: De volgende vergadering zal later vastgelegd worden. Een extra interne vergadering wordt vastgelegd op 04/07, LFR stuurt een meeting request. De volgende gebruikerscommissie zal doorgaan eind augustus.