farmaceutische zorg masteropleiding 2013 2013 uantwerpen.be 1
2
Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 Farmaceutische wetenschappen binnen de Universiteit Antwerpen 5 Master in de farmaceutische zorg - apotheker 6 Doelgroep en toelatingsvoorwaarden 7 Loopbaanperspectieven 7 De masteropleiding 9 Opleidingsonderdelen 11 Masterproef farmaceutische zorg - apotheker 15 Nuttige info over je studietraject 15 Studiebegeleiding 16 Studeren in het buitenland 18 Infomomenten 18 Nuttige websites 19
2
Welkom Je hebt de weg naar de Universiteit Antwerpen gevonden. Misschien is dit je eerste kennismaking met onze universiteit. Misschien heb je hier je bacheloropleiding voltooid. In elk geval word je masterstudent en wil je informatie over onze master opleidingen. Hopelijk helpt dit boekje je een stap vooruit in je keuzeproces. Aan de Universiteit Antwerpen studeren zo n 15 000 studenten in de meest uiteenlopende vakgebieden. In heel Antwerpen zijn er dat nog veel meer. Daarom werken we nauw samen met de Antwerpse hogescholen binnen de Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen. Onze universiteit stelt alles in het werk om je studietijd zo aangenaam mogelijk te maken en de kwaliteit van de opleidingen op topniveau te houden. Daarom worden onze opleidingen geregeld bijgestuurd en aangepast aan de maatschappelijke evolutie. Als je naar een van onze informatiedagen komt, zal je merken dat het prettig studeren is aan de Universiteit Antwerpen. We nodigen je alvast uit op onze open campusdagen op zaterdagen 23 maart en 27 april en op de infomarkt op woensdag 4 september. Prof. dr. Alain Verschoren Rector Universiteit Antwerpen
Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? Prof en student staan dicht bij elkaar De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent bijvoorbeeld dat je zo veel mogelijk les volgt in kleine groepen. Dat maakt een vlotte interactie met je proffen mogelijk: je kan rechtstreeks bij hen terecht met vragen en problemen. De communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mee ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard. De Universiteit Antwerpen is bekend voor haar goede studentenbegeleiding en -ondersteuning. Je staat er dus nooit alleen voor. We spelen zo veel mogelijk in op jouw individuele noden. Bovendien nodigen we jou uit om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn onze studenten vertegenwoordigd. Academische opleidingen op topniveau De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen, die oog hebben voor theorie én voor praktijk. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek dat ook internationale faam geniet. De ivoren academische toren werd al lang geleden gesloopt. Academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Tijdens je opleiding aan de Universiteit Antwerpen staat niet het memoriseren van feitenkennis centraal, maar bouw je kennis en vaardigheden op die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. De bachelor-masterstructuur schept ruimte voor vernieuwing en verbetering. Daardoor kunnen we voortdurend inspelen op maatschappelijke uitdagingen. Door nieuwe opleidingen in te voeren en door keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen te verruimen. Een moderne leeromgeving We omringen jou met de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computer lokalen, laboratoria, bibliotheken en studielandschappen. In alle publieke ruimten zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen. Momenteel heeft de universiteit vier campussen. Eentje in hartje Antwerpen, drie in de zuidelijke stadsrand. Met de komst van een aantal nieuwe opleidingen, die vanaf volgend academiejaar integreren in de Universiteit Antwerpen, komen er nog locaties bij. Om het toenemend aantal studenten op te vangen en jou een aangename leeromgeving te bieden, investeren we op grote schaal in nieuwe gebouwen. Enkele staan er al. Voor andere liggen de plannen op tafel. 4
Meer dan een opleiding We willen jou niet alleen een opleiding, maar ook een brede vorming aanbieden: jou helpen opgroeien tot een professional met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit bij personeel en studenten, en in haar studieprogramma s. Antwerpen Studeren is niet alleen met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad die meer is dan de universiteit en de hogescholen: het is een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur,... Kort samengevat: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten zich thuisvoelen. Farmaceutische wetenschappen binnen de Universiteit Antwerpen De studierichting farmaceutische wetenschappen staat voor een brede opleiding, waarbij zowel de patiënt als het geneesmiddel centraal staan. Het doel van de opleiding is het academisch vormen van apothekers die qua competenties beantwoorden aan de vereisten van de hedendaagse samenleving en industrie. Na de drie bachelorjaren kan je kiezen tussen twee masteropleidingen van twee studiejaren: master in de farmaceutische zorg - apotheker master in de geneesmiddelenontwikkeling - afstudeerrichting apotheker of biofarmaceutische wetenschappen De opleiding master in de geneesmiddelenontwikkeling maakt het voorwerp uit van een andere brochure. De masteropleidingen die leiden tot de titel van apotheker zijn inhoudelijk zo geconcipieerd en afgewogen dat je als afgestudeerde efficiënt als apotheker kan functioneren in alle beroepstakken. In beide masters komen immers een aantal gemeenschappelijke opleidingsonderdelen voor, zoals medicinale chemie, toxicologie, farmaceutische wetgeving, deontologie, galenische farmacie, biofarmacie, farmacotherapie en farmaceutische zorg. De masteropleidingen die leiden tot de titel van apotheker omvatten ook een wettelijke apotheekstage van zes maanden (waarvan maximum drie maanden in een hospitaal). Deze titel is noodzakelijk om de functie van apotheker in een openbare apotheek te kunnen uitoefenen of om het diploma ziekenhuisapotheker, industrie-apotheker of klinisch bioloog te kunnen behalen. Anderzijds zijn er opleidings onderdelen die de eigenlijke differentiatie tussen de beide masters vormen. In de masteropleiding farma- 5
ceutische zorg wordt het aspect farmaceutische patiëntenzorg grondig uitgediept en komen onder meer dermofarmacie, magistrale formulatie en kwaliteitszorg, fytotherapie en medisch materiaal aan bod (zie studie programma verder in deze brochure). Je keuze tussen de masteropleidingen zal hoofdzakelijk worden bepaald door je interesse voor de maatschappelijk-sociale rol van de apotheker of voor een eerder exact-wetenschappelijke functie. In elke masteropleiding moet je het bewijs leveren dat je een omvangrijk onderzoekswerk zelfstandig kan uitvoeren (de masterproef). Afhankelijk van de masteropleiding waarvoor je hebt gekozen, situeert de masterproef zich in de farmaceutische zorg of in de geneesmiddelenontwikkeling. Master in de farmaceutische zorg - apotheker In de farmaceutische zorg staat de wisselwerking tussen patiënt, geneesmiddel en andere zorgverstrekkers centraal. De masteropleiding farmaceutische zorg bereidt je zeer grondig voor op een apothekersfunctie in de openbare apotheek en de ziekenhuisapotheek en leidt tot de titel van apotheker. Als officina-apotheker verschaf je o.a. informatie over geneesmiddelen, doe je aan patiëntenbegeleiding en bereid je ook zelf geneesmiddelen. Je draagt niet alleen een belangrijke eindverantwoordelijkheid inzake geneesmiddelen en gezondheidsproducten, maar je vervult ook een heel sociale functie in de samenleving. De aan de Universiteit Antwerpen gevormde apothekers zijn uitstekende en competente beroepsmensen. Dit blijkt overduidelijk uit de respons van de werkgevers evenals uit de tevredenheid van de alumni. De opleiding farmaceutische wetenschappen aan de Universiteit Antwerpen is zowel naar vorm als inhoud niet louter academisch, maar ook sterk beroepsgericht. De individuele docenten zijn zich allen goed bewust dat deze beroepsgerichtheid essentieel is voor de opleiding tot apotheker, zowel wat betreft kennis en inzicht als wat betreft de capaciteit zelfstandig te werken. Hoor colleges en seminaries worden vaak vanuit de praktijk gegeven en slaan op deze wijze een brug tussen de aan de universiteit opgedane kennis en inzicht en het concrete werk in de latere beroepssituatie. De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Het directe contact tussen studenten, docenten en assistenten zorgt er voor dat studenten met hun individuele problemen op een snelle en soepele manier worden geholpen. Naast klassieke onderwijsvormen zoals hoorcolleges, wordt er binnen de masteropleiding farmaceutische zorg aan de Universiteit Antwerpen veel aandacht besteed aan activerende onderwijsvormen, waaronder laboratoriumoefeningen of seminaries in kleine groepen, portfolio en opdrachten via de elektronische leeromgeving Blackboard. Dit versterkt de efficiëntie van het onderwijs en verhoogt de betrokkenheid van de studenten. 6
De opleiding farmaceutische wetenschappen aan de Universiteit Antwerpen heeft uitstekende scores gekregen van de Nederlands-Vlaamse accreditatieorganisatie (NVAO). De opleiding blinkt uit op meerdere gebieden. Zo krijgt het facet Niveau en oriëntatie van zowel de bachelor- als beide masteropleidingen de score excellent. Volgens de commissie zijn de doelstellingen helder en transparant en geconcretiseerd in het programma. De academische en professionele gerichtheid van de opleiding, net als de goede link tussen onderwijs en onderzoek worden gewaardeerd. Volgens de NVAO zijn ook de docenten goed op de hoogte van de verschillende soorten onderwijs- en werkvormen. Er is een mooie afwisseling tussen het didactische concept, de doelstellingen en de onderwijsmiddelen. Het docententeam is voldoende bevlogen, enthousiast en gedreven om kwaliteitsvol onderwijs te bieden. Ook de materiële voorzieningen zijn optimaal. Doelgroep en toelatingsvoorwaarden Academische bachelors in de farmaceutische wetenschappen hebben rechtstreekse toegang tot de master in de farmaceutische zorg. Academische bachelors of academische masters in één van de disciplines van de exacte wetenschappen of van de life sciences kunnen instromen mits zij slagen voor een verkorte opleiding academische bachelor in de farmaceutische wetenschappen ( programma goed te keuren door de Onderwijscommissie). Vereiste voorkennis De competenties van een academische bachelor in de farmaceutische wetenschappen zijn vereist om de masteropleiding farmaceutische zorg te kunnen aanvatten. Loopbaanperspectieven Met de masteropleiding farmaceutische zorg word je bijzonder goed voorbereid om aan de slag te gaan als officina-apotheker in een openbare apotheek. In een officina zijn de beroepsmogelijkheden voor een apotheker veel ruimer dan enkel apotheker-eigenaar. Vele apothekers werken immers zelfstandig of in dienstverband als provisor (dit is een apotheker-titularis die de officina beheert in plaats van de eigenaar), als adjunctapotheker of als plaatsvervangend apotheker. Je taak zal vooral bestaan uit het verschaffen van informatie over geneesmiddelen en patiëntenbegeleiding. Uiteraard blijf je naast de therapiebegeleiding ook verantwoordelijk voor de conformiteit en de kwaliteit van specialiteiten en bereidingen. De laatste jaren echter ligt de nadruk meer en meer op de sociale rol die je als apotheker vervult betreffende het correcte gebruik 7
van genees middelen. Je geeft de patiënt een wetenschappelijk gefundeerde uitleg over de geneesmiddelen verbonden aan een voorschrift, de zelfzorggeneesmiddelen en de parafarmaceutische producten. Aansluitend op dit masterdiploma bestaan er de volgende master-na-master opleidingen: opleiding tot ziekenhuisapotheker (een opleiding van drie jaar, waarbinnen een academische opleiding van ten minste 60 studiepunten noodzakelijk is), industrie apotheker (één jaar bijkomende opleiding) en een specialisatie in de klinische biologie (een opleiding gespreid over vijf jaar). Het behalen van een doctorstitel is mogelijk na ongeveer vier jaar fundamenteel onderzoek. Werk je in een ziekenhuis dan sta je o.a. in voor beheer en management, distributie van geneesmiddelen, medische hulpmiddelen en implantaten, bereiden van steriele geneesmiddelen, sterilisatie, hygiëne, informatie naar medici en paramedici, opvolgen van klinische studies en het opstellen van formularia. Spreekt de overheid als werkomgeving je aan, dan kan je terecht bij het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten. Je kan ook aan de slag in het onderwijs. De academische lerarenopleiding sluit aan bij de masteropleiding. De academische graad van geaggregeerde voor het secundair onderwijs - groep 2 geeft officiële bevoegdheid voor het secundair onderwijs, tweede en derde graad. Aparte folders i.v.m. deze verdere studie- en specialisatiemogelijkheden en de doctoraatsopleiding zijn verkrijgbaar bij de achteraan vermelde adressen. Je vindt eveneens bijkomende informatie op: www.ua.ac.be/farmacie > onderwijs. De tewerkstellingssituatie van de apothekers is zeer gunstig: de werkloosheid kan als nihil beschouwd worden. Van werk zoeken is nauwelijks sprake: de overgrote meerderheid van farmaciestudenten heeft werk nog voor het afstuderen. De meeste apothekers werken voltijds, maar deeltijds werk behoort eveneens tot de mogelijkheden. 8
De masteropleiding Master in de farmaceutische zorg - apotheker Master eerste jaar Th. Pr. Sp. Eerste semester Medicinale chemie 75 10 Toxicologie 45 6 Galenische farmacie en biofarmacie II 45 108 12 Farmaceutische wetgeving en deontologie 22,5 3 Tweede semester Farmacotherapie en farmaceutische zorg I en II m.i.v. medisch materiaal 67,5 36 12 Dermofarmacie 22,5 3 Magistrale formulatie en kwaliteitszorg 7,5 52 4 Voedsel- en voedingsleer II 22,5 12 4 Keuzevakken: minimaal 6 sp. te kiezen uit: Antibioticabeleid 15 3 Elementen bedrijfskunde en gezondheidsbeleid 15 3 Farmacotherapie en farmaceutische zorg III 15 3 Kritisch denken in relatie tot de officinepraktijk: capita selecta m.i.v. alternatieve therapieën 15 3 Chemische structuurbepaling van geneesmiddelen 15 12 3 Klinische biologie en opzetten en evalueren van klinische studies 15 12 3 Farmaceutische toepassingen van moleculaire biologie 30 4 Klinisch geneesmiddelenonderzoek 30 15 6 Strategische bedrijfscommunicatie 30 15 6 Management van een organisatie 30 15 6 Diergeneeskundige geneesmiddelen 22,5 3 Farmacognosie II: fytotherapie 15 3 Totaal 60 9
Master in de farmaceutische zorg - apotheker Master tweede jaar Th. Pr. Sp. Stage (6 maanden) met stage-examen 960 30 Masterproef farmaceutische zorg 480 24 Keuzevakken: minimaal 6 sp. te kiezen uit: Antibioticabeleid 15 3 Elementen bedrijfskunde en gezondheidsbeleid 15 3 Farmacotherapie en farmaceutische zorg III 15 3 Kritisch denken in relatie tot de officinepraktijk: capita selecta m.i.v. alternatieve therapieën 15 3 Chemische structuurbepaling van geneesmiddelen 15 12 3 Klinische biologie en opzetten en evalueren van klinische studies 15 12 3 Farmaceutische toepassingen van moleculaire biologie 30 4 Klinisch geneesmiddelenonderzoek 30 15 6 Strategische bedrijfscommunicatie 30 15 6 Management van een organisatie 30 15 6 Diergeneeskundige geneesmiddelen 22,5 3 Farmacognosie II: fytotherapie 15 3 Totaal 60 10
Opleidingsonderdelen In deze brochure laten we je kennis maken met de inhoud van de verplichte opleidingsonderdelen. Op www.ua.ac.be/farmacie vind je meer informatie over de andere opleidingsonderdelen, begin- en eindtermen, werkvormen, evaluatie, noodzakelijk en aanbevolen studiemateriaal. Medicinale chemie Medicinale chemie is een chemische discipline met aspecten van biologische, medische en farmaceutische wetenschappen. Het omvat onderzoek naar, design van, en bereiding van biologisch actieve moleculen, de studie van hun metabolisme, de interpretatie van hun werkingsmechanisme op moleculair niveau en het opstellen van een structuuractiviteitsrelatie. In deze cursus worden alle actieve farmaca besproken die verkrijgbaar zijn op de markt, alsook de nieuwste trends. Deze geneesmiddelen worden ingedeeld volgens de receptoren waarop ze inwerken. Deze indeling is scheikundig logisch en geeft ook een beter inzicht in de structuur-activiteitsrelatie en het werkingsmechanisme op moleculair niveau. Per klasse van geneesmiddelen worden ondermeer de volgende eigenschappen besproken: Korte inleiding (herhaling) van het biochemisch systeem waar op ingewerkt wordt; De scheikundige eigenschappen van de actieve farmaca en hun invloed op het gebruik als geneesmiddel: bv. oplosbaarheid, stabiliteit, driedimensionale structuur, elektronische eigenschappen, ; De ontwikkeling van het eindproduct uit een leadverbinding; Structuur-activiteitsrelatie; Werkingsmechanisme op het moleculaire niveau (t.h.v. de receptoren); Inleiding tot het therapeutisch gebruik. Toxicologie Wegens de enorme toename van het aantal man-made producten (ongeveer 16 miljoen) komen we in contact met ongeveer 100 000 verschillende producten. Naast de acute en subacute toxiciteit dient er voldoende aandacht te gaan naar de effecten op lange termijn zoals teratogeniciteit, carcinogeniciteit, immunologische en neuro logische effecten en invloed op de fertiliteit. Volgende aspecten worden behandeld: evolutie van de toxicologie, absorptie, distributie, metabolisatie, excretie, antidota, eerste hulp bij intoxicaties. In het partim geneesmiddelentoxiciteit wordt kort ingegaan op de toxicologische evaluatie van kandidaat geneesmiddelen. Vervolgens komt het belang van predisposerende factoren in het ontstaan van ongewenste effecten van geneesmiddelen aan bod. De meest voorkomende typen ongewenste effecten worden vanuit een orgaan- fysiologisch standpunt besproken. In een tweede luik leren de studenten via een opdracht objectieve geneesmiddeleninformatie opzoeken, kritisch evalueren en verwerken. In het partim algemene toxicologie wordt ingegaan op de toxiciteit 11
van solventen, gassen, metalen, pesticiden, drugs of abuse, persisterende organische polluenten en behandelingsmethoden voor acuut geïntoxiceerde patiënten. Galenische farmacie en biofarmacie II Verschillende aspecten van volgende toedieningsvormen o.a. parenteralia, colloïdale en disperse systemen, dermatica, rectalia, poeders, capsules, tabletten en toedieningsvormen met gereguleerde afgifte worden besproken. Van de artsenijvormen die in de officina worden afgeleverd ofwel magistraal worden voorgeschreven zullen volgende aspecten aan bod komen: formulatie (fysicochemische, technologische en biofarmaceutische aspecten); bereidingstechnieken (kwaliteitsnormen; GPP); controle (farmacopee eisen; stabiliteit); verpakking, etikettering, bewaren (farmacopee eisen); toediening (informatie naar de patiënt toe); specifieke biofarmaceutische aspecten van de beschouwde artsenijvorm, nl. de invloed van de vormgeving op de vrijgave en de resorptie van het farmacon. De praktische oefeningen hebben tot doel de studenten leren zelfstandig problemen op te lossen. Tijdens het practicum zullen de studenten magistrale voorschriften kritisch moeten ontleden en de bereidingen nauwkeurig moeten uitvoeren, rekening houdend enerzijds met de fysicochemische eigenschappen van de te verwerken farmaca en anderzijds met de biofarmaceutische en farmacopee eisen gesteld aan de te bereiden toedieningsvorm. Zorg zal besteed worden aan het toepassen van de geldende goede bereidingspraktijken (GPP) en het opstellen van SOPs. De studenten zullen verschillende magistrale bereidingen uitvoeren ter illustratie van de verschillende artsenij vormen besproken in de theoretische cursus. Om teamwerk te bevorderen zullen enkele oefeningen en rapportering in groep gebeuren. Farmaceutische wetgeving en deontologie De wettelijke definitie van het geneesmiddel en andere gezondheidsproducten wordt toegelicht, waarna het monopolie van de apotheker, de vereisten voor een officina en de spreiding van apotheken worden besproken. De aflevering van geneesmiddelen en de specifieke wettelijke bepalingen voor giftstoffen, verdovende middelen en psychotrope stoffen worden in detail overlopen. Er wordt aandacht besteed aan de conformiteit van het geneesmiddel en aan ongeoorloofde praktijken met geneesmiddelen. Ook reclame en informatie met betrekking tot geneesmiddelen komen aan bod. Farmacotherapie en farmaceutische zorg I en II m.i.v. medisch materiaal In dit opleidingsonderdeel worden farmacotherapie en farmaceutische zorg geïntegreerd onderwezen. Farmaceutische zorg is de verantwoorde aflevering van voor geschreven 12
geneesmiddelen of van geneesmiddelen die zonder voorschrift kunnen afgeleverd worden, met het oog op, in overleg met andere zorgverstrekkers en de patiënt, het bereiken van algemene gezondheidsdoelstellingen zoals het voorkomen, het identificeren, en het oplossen van problemen verbonden aan het geneesmiddelengebruik. Farmaceutische zorg is erop gericht om op een continue wijze het gebruik van geneesmiddelen te verbeteren en de levenskwaliteit van de patiënt te bewaren of verbeteren. Het inter professioneel overleg omvat onder meer het eventuele doorverwijzen naar een arts en het informeren van de behandelende arts. Dit opleidingsonderdeel wordt zoveel mogelijk gedoceerd uitgaande van de meest voor komende ziektebeelden. De voor de behandeling in aanmerking komende geneesmiddelen, zowel zelfzorggeneesmiddelen als voorschriftplichtige, worden grondig besproken met de nadruk op advies voor verantwoord geneesmiddelengebruik. Tijdens partim II wordt een aantal capita selecta besproken. Het belangrijkste medisch materiaal wordt eveneens toegelicht. De studenten leren zowel zelfzorgadvies als advies bij voorgeschreven geneesmiddelen te geven. Binnen het aanbod van voorschriftvrije geneesmiddelen leren ze een wetenschappelijk verantwoorde keuze te maken. Ze verwerven inzicht in de opbouw van een therapie en de keuze van voor geschreven genees middelen. Ze leren geneesmiddeleninteracties herkennen, verklaren en hiervoor een oplossing aanbieden. Tevens leren ze medicatiefouten herkennen en oplossen. De studenten leren deskundig gezondheidsvoorlichting te geven en advies te verlenen over medisch materiaal. Ze worden voorbereid om goed samen te werken met de (huis)arts. Dermofarmacie De studenten verwerven inzicht in de verschillende aspecten van dermatica en dermofarmaceutische producten, zodat zij hun toekomstige taak als raadgever kunnen vervullen. De verschillende huidziekten en hun medicamenteuze behandeling worden besproken, evenals de structuur en de eigenschappen van de huid. Volgende onderwerpen komen aan bod: preventie en verzorging (reinigingsproducten, hydratatie, applicatie van cosmetica, preventie en behandeling van veroudering van de huid, protectie tegen zonlicht), haarverzorgingsproducten, deodorantia en antiperspirantia, neveneffecten op de huid (irritatie, allergie, zonlicht-geïnduceerde reacties, urticaria) door contact met stoffen uit onze omgeving, met nadruk op cosmetica en farmaceutische producten. Hypoallergische en dermatologisch-geteste producten worden kritisch benaderd, alsook producten voor gevoelige huid. De algemene principes van lokale dermatologische therapie evenals nieuwere artsenijvormen voor dermatologische toepassing worden besproken. Magistrale formulatie en kwaliteitszorg De studenten verwerven kennis van de hedendaagse kwaliteitseisen en kwaliteitsborging zowel in een farmaceutisch bedrijf als in de officina. Ze leren een kwaliteitssysteem in 13
de officina, SOPs (standard operating procedure) voor de verschillende artsenijvormen bereid in de officina, handelingen en organisatie in een apotheek op te stellen. De volgende onderwerpen komen aan bod: (1) kwaliteitszorg en kwaliteits systemen in industrie, ziekenhuisapotheek en officina, (2) farmaceutische zorg en kwaliteit van leven, (3) GMP richtlijnen in de industrie en GPP richtsnoeren in de officina, (4) kwaliteitszorg bij apotheekbereidingen (protocollering, SOP), (5) eisen i.v.m. lokalen, materiaal, personeel en documentatie. Tijdens het practicum runnen de studenten, verdeeld in teams, in real-time een virtuele apotheek, waarbij de verschillende teamleden specifieke verantwoordelijkheden krijgen. Dit apotheekgame is gebaseerd op een interactieve leeromgeving in Blackboard en focust op het verwerven van competenties voor de latere beroepsuitoefening. Probleemoplossend redeneren en werken in teamverband staan centraal. Er komen verschillende aspecten van de galenische farmacie en kwaliteitsbeheersing, maar tevens farmaceutische zorg en toxicologie aan bod in de uit te voeren opdrachten, die gebaseerd zijn op hedendaagse problemen in de openbare apotheek. Voedsel- en voedingsleer II De cursus voedsel- en voedingsleer II bouwt verder op de cursus voedsel- en voedingsleer I (derde bachelor) die informatie gaf over de relatie voedsel - voeding voor een gezondepopulatie. In de cursus voedsel- en voedingsleer II worden levensmiddelen besproken die gebruikt kunnen worden om gezondheidsproblemen te voorkomen of te verhelpen, enerzijds voor welbepaalde medische indicaties (metabole functiestoornissen, diabetes, ), anderzijds voor bevolkingsgroepen met specifieke behoeften (zuigelingen, zwangeren, ouderen, sporters, ). Hierbij worden de specifieke dieetproducten besproken in relatie tot de gewone levensmiddelen met aandacht voor energie-inhoud, nutriënt samenstelling en inname of toedieningswijze. Tijdens het seminarie wordt aan de student gevraagd een nutritionele anamnese op te stellen en kritisch te evalueren en voor een voedingssupplement de wetenschappelijke gegevens na te gaan die de vergezellende claim (al dan niet) ondersteunen. Stage (6 maanden) met stage-examen De apotheekstage kan worden omschreven als het gedeelte van de opleiding waarbij praktijkervaring wordt opgedaan als directe voorbereiding op de beroepsuitoefening. Praktijk en theorie vloeien hier in elkaar. De student zal zich in de stageplaats onder leiding van een erkende stagemeester bekwamen in de farmaciepraktijk: geneesmiddelenaflevering en grondige kennis van de specialiteiten, bereiding van geneesmiddelen en eigenschappen van de grondstoffen, kwaliteitszorg, verantwoordelijkheden van de apotheker, organisatie en inrichting van de apotheek, parafarmacie, management en administratie, leren samenwerken met collega s en artsen. Bij de studie van de farmaceutische specialiteiten wordt teruggegrepen naar de cursussen van medicinale chemie, 14
farmacognosie, farmacologie, toxicologie, farmacotherapie en farmaceutische zorg, fysiopathologie, medische biochemie, farmaceutische microbiologie en wetgeving. Het bereiden van magistrale en officinale preparaten steunt op de lessen galenische farmacie, biofarmacie en kwaliteitszorg. Aan iedere stagiair wordt bij de aanvang van de stage een stagewijzer als leidraad meegegeven. Deze wordt eveneens uitvoerig toegelicht tijdens de jaarlijkse bijeenkomst met de stagemeesters. Het stageprogramma geeft een niet-limitatieve opsomming van alle aspecten en taken die tijdens de zes maanden moeten worden bekeken of uitgevoerd. De student verzamelt in de portfolio persoonlijke aantekeningen en bedenkingen over de diverse items waarmee hij/zij geconfronteerd wordt. Gedurende de stage zal de stagiair een aantal opdrachten krijgen. De opdrachten worden op de elektronische leeromgeving Blackboard geplaatst. Deze zijn: het bespreken van een medicatiehistoriek van een patiënt (groepswerk) met gezamenlijke nabespreking in samenwerking met de stagemeesters, alumnivereniging (Farmant) en beroepsvereniging; het uitvoeren van opgegeven magistrale bereidingen. Masterproef farmaceutische zorg - apotheker De studenten leren zelfstandig en op een kritische wijze onderzoek over een probleem met betrekking tot de farmaceutische zorg uitvoeren, hierover schriftelijk en mondeling rapporteren en zich een wetenschappelijke attitude eigen te maken. De masterproef wordt als volgt ingedeeld: Onderzoekswerk in het domein van de farmaceutische zorg: analyse van een probleem i.v.m. farmaceutische patiëntenzorg, gevolgd door het praktisch uitwerken van een oplossing. Literatuurstudie over het onderwerp, met aandacht voor nieuwe ontwikkelingen. Afhankelijk van het onderwerp, een onderzoeksopdracht i.v.m. kwaliteitscontrole die aansluit bij het farmaceutische zorgprobleem. Schriftelijke rapportering van het onderzoekswerk in de farmaceutische zorg. Mondelinge voorstelling en verdediging. Nuttige info over je studietraject Masteropleidingen binnen de bachelor-masterstructuur Om te kunnen inschrijven voor een masteropleiding, moet je in het bezit zijn van een professioneel of een academisch bachelordiploma. Afhankelijk van het diploma dat je reeds op zak hebt, kan je: 15
rechtstreeks instromen in een masteropleiding eerst een schakelprogramma volgen (na een professionele bacheloropleiding) eerst een voorbereidingsprogramma volgen (na een academische bacheloropleiding) academische bachelor à rechtstreekse instroom à à voorbereidingsprogramma à academische master professionele bachelor à schakelprogramma à Dankzij de bachelor-masterstructuur heb je als student vaak keuzemogelijkheden bij het invullen van je studieprogramma. In elke faculteit adviseren studietrajectbegeleiders je over de samenstelling van je programma en over de aangeboden keuzemogelijkheden. Leerkrediet Het is belangrijk dat je voldoende studievoortgang boekt in je studietraject: als je studiepunten opneemt is het de bedoeling dat je ze opnieuw verwerft door te slagen voor je examens. Om je studievoortgang te bewaken, is het leerkrediet in het leven geroepen. Alle info over het leerkrediet vind je op www.ua.ac.be/studiepunten. Als je geen studievoortgang boekt en op een negatief leerkrediet strandt, is het te laat. Daarom heeft de Universiteit Antwerpen een systeem van studievoortgangsbewaking en -begeleiding opgezet: de faculteit zal je studieprestaties volgen en kan je bindende voorwaarden opleggen wanneer je niet de helft van de studiepunten van je studieprogramma hebt behaald. Studiebegeleiding Studieadvies en studentenbegeleiding De Dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding is er om je te helpen vanaf het moment dat je je voor het eerst inschrijft tot aan het moment waarop je je diploma in handen krijgt. Informatie en advies over studeren in het hoger onderwijs Stel ons al je vragen over opleidingen binnen en buiten de Universiteit Antwerpen, het onderwijs- en examenreglement, het leerkrediet Begeleiding bij het maken van je studiekeuze en bij twijfel over je studierichting Weten wat je wilt, is soms makkelijker gezegd dan gedaan. Samen met een studentenbegeleider kan je aan de hand van gesprekken meer zicht krijgen op je persoonlijkheid, capaciteiten, interesses en de opleidingen die daarbij passen, al dan niet in 16
het kader van heroriëntering. Oefeningen uit het werkboek Kijk op kiezen: stappenplan voor studie- en beroepskeuze kunnen jou hierbij helpen. Erkenning van eerder verworven competenties (EVC) Contacteer de EVC-coördinator voor informatie, een adviesgesprek en het opstarten van de procedure. Meer info vind je op www.ua.ac.be/evc. Begeleiding omtrent studievaardigheden, studieplanning en uitstelgedrag Een studentenbegeleider kan je begeleiden in het aanscherpen van je studievaardigheden. Hoe verwerk je grote hoeveelheden leerstof? Hoe maak je een schema? Hoe maak je goede nota s? We helpen je ook realistische planningen te maken en doen oefeningen om uitstelgedrag tegen te gaan. Psychologische begeleiding en psychotherapie Ook wanneer je kampt met persoonlijke problemen die je studies belemmeren (faalangst, rouwverwerking, relatieproblemen, ) kan je terecht bij een studentenbegeleider die samen met jou nagaat welke hulp je het best kan gebruiken. Begeleiding van studenten met een functiebeperking Heb je een functiebeperking zoals een fysieke handicap, chronische ziekte, leerprobleem, concentratieprobleem, stoornis binnen het autismespectrum of psychisch probleem? Ook dan kan je bij ons terecht voor begeleiding. Als je beschikt over een geldig attest kan je ook bijzondere faciliteiten aanvragen voor onderwijs en/of examens. Dien je aanvraag tijdig in via www.ua.ac.be/functiebeperking. Begeleiding van studenten met een topsport- of kunstbeoefening Beoefen je sport of kunst op een hoog niveau, dan kan je eveneens bijzondere faciliteiten aanvragen voor onderwijs en/of examens. De Sportcommissie beoordeelt aanvragen van topsporters, de Commissie Cultuur die van kunstbeoefenaars. Meer info vind je op www.ua.ac.be/sportenkunst. Afstudeerbegeleiding Tot slot kan je bij ons terecht voor hulp in je zoektocht naar jobs die passen bij je persoonlijkheid, capaciteiten en interesses en voor informatie over verdere studies. Informatie en afspraken verlopen verder steeds via het Studenteninformatiepunt (STIP): info: T +32 3 265 48 72 of stip.ua.ac.be afspraken: enkel telefonisch: T +32 3 265 48 72 Neem ook een kijkje op www.ua.ac.be/studentenbegeleiding. 17
Studietrajectbegeleiding Voor specifieke vragen over je individuele studieprogramma en vrijstellingen kan je terecht bij de studietrajectbegeleider van je faculteit. Contactgegevens vind je op www.ua.ac.be/contactpersonenslb. Taalbegeleiding: academisch Nederlands Bij het Monitoraat op maat kan je terecht voor gratis taalondersteuning academisch Nederlands. Tijdens individuele sessies helpen taaldocenten je met je taalvragen. Voor ondersteuning bij o.a. het schrijven van een academische paper of het lezen van wetenschappelijke teksten, organiseren ze contactmomenten in kleine groep. De ondersteuning sluit aan bij je eigen werkstukken en studiemateriaal. Meer informatie vind je op www.ua.ac.be/monitoraatopmaat. Studeren in het buitenland De Universiteit Antwerpen neemt actief deel aan Europese uitwisselingsprogramma s zoals Erasmus. Elk jaar studeert een aanzienlijk grote groep studenten één semester aan een buitenlandse universiteit. In het kader van het Erasmusprogramma heeft de Universiteit Antwerpen samenwerkingsakkoorden gesloten met heel wat universiteiten in West- en Centraal-Europa. Maar we kijken verder dan Europa: op bilaterale basis (buiten het kader van Erasmus) werden wereldwijd uitwisselingsprogramma s uitgewerkt. In het kader van internationale ontwikkelingssamenwerking kan je met een beurs een aantal maanden in een ontwikkelingsland studeren. Je studieperiode aan één van de buitenlandse partneruniversiteiten wordt erkend als onderdeel van je studie aan de Universiteit Antwerpen. Heb je interesse in een buitenlandse studie-ervaring? Meer info vind je op de website van de Dienst Internationale Samenwerking: www.ua.ac.be/dis. Infomomenten Nog vragen? Kom ze ons persoonlijk stellen. Een overzicht van alle infodagen en masterbeurzen in 2013 vind je op www.ua.ac.be/infomomenten. Open campusdagen Op 23 maart en 27 april ben je welkom op onze open campusdagen. Dé gelegenheid om alle informatie uit de eerste hand te krijgen. Babbel met proffen, studenten en studenten- 18
begeleiders. Bezoek bib, aula en labo. Kortom: snuif de sfeer aan de Universiteit Antwerpen op. www.ua.ac.be/opencampusdagen Infomarkt Twijfel je in september nog over je studiekeuze? Of wil je graag bevestiging van je keuze? Kom dan naar de infomarkt op 4 september: alle infostanden van alle opleidingen op één plaats. Laatste kans om vragen te stellen, cursussen te doorbladeren en brochures mee naar huis te nemen. www.ua.ac.be/infomarkt Nuttige websites Opleidingsaanbod Op www.ua.ac.be/studiekiezer vind je uitgebreide informatie over alle opleidingen die de Universiteit Antwerpen aanbiedt. Inschrijven Een (master)opleiding gekozen? Alle praktische informatie over inschrijven vind je op www.ua.ac.be/inschrijven. Blackboard Na je inschrijving krijg je toegang tot de digitale leeromgeving Blackboard. Je vindt er niet alleen aanvullingen op je cursussen, maar ook je webmail, de academische kalender, informatie over financiering van je studies, huisvesting, studentenjobs... Inloggen kan via https://blackboard.ua.ac.be. Campussen Op www.ua.ac.be/route vind je campusplannetjes en de wegbeschrijvingen naar onze campussen. 19
Nuttige contactgegevens Faculteit Farmaceutische, Biomedische en Diergeneeskundige Wetenschappen Departement Farmaceutische Wetenschappen Campus Drie Eiken Gebouw S Universiteitsplein 1 2610 Wilrijk (Antwerpen) Contactpersoon Guy Vermeiren T +32 3 265 23 30 g.vermeiren@ua.ac.be Eva Sterckx T +32 3 265 27 11 secretariaat.farmacie@ua.ac.be www.ua.ac.be/farmacie Studietrajectbegeleider Jo Vandervoort T +32 3 265 29 81 jo.vandervoort@ua.ac.be 20
21
22
23
24