Fietstocht langs oorlogsmonumenten in de voormalige gemeente Odoorn. De route is ruim 38 kilometer lang. 1 Start bij het gemeentehuis in Exloo Hier vindt u het eerst monument. Het is te vinden in het gemeentehuis. U kunt dat alleen bekijken tijdens de openingstijden van het gemeentehuis. Op de plaquette staan de namen van de verzetsstrijders,die geprobeerd hebben het gebouw in de brand te steken. Alle mensen zijn verraden en uiteindelijk gefusilleerd. Het monument is een in witte kalksteen uitgevoerde muurplastiek van een feniks. De plastiek is 1 meter 10 hoog en 1 meter 65 breed. 2 Fiets in westelijke richting voorbij de Regiobank en de school. 3 Bij bordje De Flintenroute rechtsaf (Boslaan). 4 Voor het bos het fietspad rechts nemen (Burg. J. van Roijenpad). 5 Bij schuilhut rechtsaf (zandpad op) en borden met verzetsmonument volgen. Het monument is een houten kruis. Op het herdenkingskruis zijn de namen, de geboorteen overlijdensdata van vijf verzetsstrijders aangebracht. 6 Na bezichtiging terugfietsen naar de schuilhut. 7 Bij verkeerspaddenstoel richting Ees 3,8 en De Kiel 8,4 de weg oversteken en het fietspad opgaan. 8 Daarna meteen het fietspad links nemen, richting De Kiel 8,4. 9 Het fietspad heeft een bocht van 90 graden naar links en daarna zo'n bocht naar rechts. Bij de laatste bocht ziet u links een vijfsprong van zandwegen. Loop met de fiets naar de vijfsprong. U gaat de weg in waar u links een kei met het nummer 115 vindt en een bordje met een groene pijl van het recreatieschap Drenthe. 10 Neem naar een paar honderd meter het kleine paadje naar rechts bij het bord met Honden aan de lijn.
Hier vindt U het volgende monument: Het Monument voor Geallieerde Vliegers in Exloo (gemeente Borger-Odoorn) is een zwarte plaquette, geplaatst op twee houten staanders. De omtrek van het vliegtuig dat hier tijdens de Tweede Wereldoorlog is neergestort, wordt gemarkeerd door veldkeien. Bij de plek zijn beukenbomen geplant. De tekst op de plaat luidt: 'OP 11 JANUARI 1944 STORTTE HIER EEN AMERIKAANSE LIBERATOR B-24 BOMMENWERPER NEER, WAARBIJ ALLE BEMANNINGSLEDEN OM HET LEVEN KWAMEN. A.P. ANTHONY R.D. BARBER J.E. URBAN H. SMITH G. PETULA J. DEFFNER W.R. MC CLELLAN 11 Weer terug naar de vijfsprong. Zoek het fietspad weer op en fiets weer terug richting de schuilhut. 12 Als u recht voor u de hut weer ziet, gaat u niet de weg over, maar neem het fietspad richting Ees 3,8 (zie verkeerspaddenstoel). 13 Na een paar kilometer ziet u aan de rechterkant van het fietspad een bord met het opschrift oorlogsmonument. Volg de richting die dat bord aangeeft: weg oversteken en op het paadje rechts aanhouden. Een nog onopgeloste zaak is deze kuil van 20 bij 3 meter en 1 meter diep in het bos bij Ees, even over de grens van de voormalige gemeente Odoorn. Dertig ter dood veroordeelden zouden hier, zo wil het verhaal, gefusilleerd worden. Deze kuil zou als massagraf dienen. Maar de Poolse bevrijders (april 1945) rukten zo snel op dat de bezetter geen kans zag de ter dood veroordeelden om het leven te brengen. Wie waren die mensen? Dat is tot op heden nooit aan het licht gekomen. S. FRIEDMAN F. BRENNER J.J.KELLY
14 Terug naar het fietspad en vervolg uw route richting Ees. Dus rechtsaf. 15 Na circa 500 meter kruist het fietspad een keienweg. Hier naar links. Keienweg gaat na 100 meter over in een asfaltweg. Deze volgen richting de autoweg N34. 16 Voor de autoweg gaat u links en u fietst langs deze weg richting Odoorn. 17 Na circa 2 km. de weg naar Exloo oversteken. Pas op! Richting Odoorn blijven volgen. ACHTERGEBLEVEN DUITSE MINUTIE. De tekst op de middelste steen luidt: 'DE TWEEDE WERELD OORLOG MAAKTE OOK NA AFLOOP SLACHTOFFERS. OP 22 JULI 1945 VERLOOR OP DEZE PLAATS KORNELIUS PEPPING NEGEN JAAR OUD, SAMEN MET ZIJN BROER EN VRIENDJE HET LEVEN BIJ HET SPELEN MET ACHTERGEBLEVEN DUITSE MUNITIE. 18 Bij wegwijzer links af het pad naar o.a. De Kiel 6 volgen. 19 Voor zandweg links en weer De Kiel 6 volgen. 20 Start bij Poolshoogte, links af op fietspad. 20 Fietspad volgen tot bord oorlogsmonument. Hier rechts de zandweg op. Na een paar honderd meter ziet u links het volgende monument: De tekst op de rechter steen luidt: Het monument bestaat uit drie zwerfkeien. Op elke gedenksteen is een kleine metalen plaquette met tekst aangebracht. De tekst op de linker steen luidt: 'DE TWEEDE WERELDOORLOG MAAKTE OOK NA AFLOOP SLACHTOFFERS. OP 22 JULI 1945 VERLOOR OP DEZE PLAATS DERK PEPPING VEERTIEN JAAR OUD, SAMEN MET ZIJN BROERTJE EN VRIENDJE HET LEVEN BIJ HET SPELEN MET De tweede wereldoorlog maakte ook na afloop slachtoffers. OP 22 JULI 1945 VERLOOR OP DEZE PLAATS REMMELT GROENWOLD 14 JAAR, SAMEN MET ZIJN VRIENDJES, HET LEVEN BIJ HET SPELEN MET ACHTERGEBLEVEN DUITSE MUNITIE. 21 U fietst weer terug naar het fietspad en gaat rechtsaf. U vervolgt dus uw route op dit pad. 22 Eerste fietspad links. U fietst nu door het Schapenpark. 23 Als u het park hebt verlaten neemt u het eerste fietspad links.(richting Odoorn).
24 In Odoorn einde weg rechts. 25 Voor ANWB bord Exloo 3 gaat u linksaf. Na ca. 100 meter gaat u rechts En meteen vindt u hier aan de linkerkant het volgende monument. Het oorlogsmonument in Odoorn is een zuil, gemaakt van op elkaar geplaatste veldkeien. De zuil wordt bekroond door de vleugels van een arend. Aan de voet van de zuil is een plaquette aangebracht. De tekst op de plaquette is afkomstig uit de Bijbel en luidt: 'ZIJ ZULLEN OPVAREN MET VLEUGELEN GELIJK DE ARENDEN.' 26 Voor verkeersbord nadering voorrangsweg links over het fietspad. 27 In Klijndijk fietspad richting Valthe 2 x links aanhouden. 27 Start bij de Fruithof richting Valthe. 28 Bij ANWB paddenstoel nr 24597/001 in Klijndijk rechtsaf. Pas op! De weg oversteken. 29 Weg gaat over in fietspad. 30 Einde fietspad links richting Valthe 1,8. Bezoek bij het bordje ONDERDUIKERSHOL (links staand) dit hol in het bos. Op het informatiepaneel wordt de geschiedenis van het hol weergegeven. Hierop staat o.a.: VAN DECEMBER 1942 TOT DE ZONOVERGOTEN BEVRIJDING OP 11 APRIL 1945 VONDEN OPGEJAAGDEN HIER IN HET VALTHERBOS BESCHERMING DOOR HULP VAN ENKELEN DER STERKSTEN UIT DIT DRENTSE LAND.' In 2003-2004 is het 'Jodenhol' zoveel mogelijk in de oude staat van rond 1945 hersteld. 24 Fiets verder over het fietspad langs de keienweg (Boshof). 25 Start bij de Boshof in zuidelijke richting. Vervolg de route richting Valthe. 25 Einde weg links en daarna meteen weer rechts (Steegje).
31 Bij verkeerspaddenstoel 63418 rechtdoor, richting Valthe. 32 Einde weg links. 32 Start bij Bakkerij Kuipers links af naar de hoofdstraat. 33 Eerste weg rechts, Hoofdstraat. 34 Bij wit hotel links af, Vlintweg richting Odoorn. 35 Start bij Hotel Valthe richting Vlintweg. 35 Weg oversteken! Uitkijken. 36 Fietspad rechts, richting Valthermond aanhouden. Ook hier weg oversteken!!! 37 In Valthermond langs de rotonde. 37 Start bij het Verveeners huus. Zuiderdiep 22 P.Hollander Verveener in noordelijke richting. 38 Fietspad aan de rechterkant van de wegwijzer volgen na 3,5 km. 39 Bij ANWB-bord links richting 2 e Exloërmond (Vrijheidslaan). Aan de linkerkant van de Vrijheidslaan te Valthermond vindt u het volgende monument: Herdachte groepen: Militairen in dienst van het Ned. Kon. 1940-1945, Burgerslachtoffers, Vervolgden Nederland, Verzet Nederland Het oorlogsmonument is een gedenksteen van grijze natuursteen. Tekst 40 Na 4 km einde weg links, richting Exloo. 41 Doorrijden tot het centrum van Exlo42 In Exloo bent u bij het gemeentehuis weer terug bij het begin. Bent u ergens anders aan de fietstocht begonnen dan nu terug naar nr 1 in dit boekje. Deze route is samengesteld door Wim Oosting, Henk van der Veen en Jan Geerts, leden van de Historische vereniging Carspel Oderen. De route is bij de volgende cijferpunten te starten: 1 Gemeente Huis te Exloo. 20 Poolshoogte te Odoorn. 25 Café De Boshof te Odoorn. 29 Camping De Fruithof te Klijndijk. 32 Warme Bakker Kuipers Valthe. 35 Hotel Valthe te Valthe. 37 Het Verveenershuus Valthermond. Zie kaartje binnenzijde Mocht u na het fietsen van deze tocht opmerkingen/aanvullingen hebben over de monumenten en de gebeurtenissen dan kan u dat per mail zenden naar: jan@geertswarenhuis.nl, Of per brief aan: Historische vereniging Carspel Oderen Zuiderhoofdstraat 9 7875 BW Exloo. Kosten deze fietsfolder 1,50 De tekst op de gedenksteen luidt: TER NAGEDACHTENIS AAN DE OORLOGSSLACHTOFFERS.