Wegwijs in de palliatieve zorg Meppel e.o. Steenwijkerland e.o.



Vergelijkbare documenten
Wat als ik niet meer beter word?

Zorg en ondersteuning in de laatste levensfase

Wat als ik niet meer beter word...

Waar vindt terminale zorg plaats? Terminale zorg bij u thuis

Project Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname

Onder palliatieve zorg wordt verstaan: de zorg voor een cliënt met een levensbedreigende ziekte die niet of niet meer kan genezen.

Nazorgwijzer Martini Ziekenhuis

GVT-team. Gespecialiseerde Verpleging

Diagnose Parkinson, en dan? De brochure is bedoeld voor mensen waarbij de ziekte van Parkinson is vastgesteld.

Keten Palliatieve Zorg

Als genezing niet meer mogelijk is

Attent Zorg en Behandeling. Palliatieve Zorg

Thuiszorg Sint Annaklooster. Uw wensen, onze zorg

Welkom in de Spreng. palliatief-terminale zorg

De juiste zorg, prettig bij u thuis

Wegwijzer Hospice Sint- Annaland, oktober 2013

Stichting Zorggroep Noordwest-Veluwe. Het Cliënten Service Bureau is u graag van dienst

Alle medewerkers zijn professioneel en erg vriendelijk.

Een warm thuis voor mensen in de laatste levensfase

Unit voor palliatieve zorg en symptoombestrijding (PZU)

Nazorgwijzer Martini Ziekenhuis

Vrijwilligersondersteuning in het verzorgings- en verpleeghuis in de laatste levensfase 1

Sint Annaklooster, de beste zorg bij u in de wijk

Thuis in de laatste levensfase. Regionaal centrum voor palliatieve terminale zorg

AxionContinu heeft ten aanzien van het mantelzorgbeleid de volgende uitgangspunten geformuleerd:

Informatiebrochure Aanbod zorg-en dienstverlening. Zorgcentrum de Schutse te Sint Annaland

Archipel Zorg aan Huis

Informatieboekje Berkenrode, palliatieve zorg GGz Centraal, Zon & Schild. volwassenen pallatieve terminale zorg

Beleidsplan Stichting Hospice Oudewater

Ons Advies. graag. Zij komen ook bij u thuis. Behandeling & expertise

ZORG NA ZIEKENHUISOPNAME

Welkom in de Spreng. palliatief-terminale zorg

Zorg bij ontslag uit het ziekenhuis

De zorg na uw ziekenhuisopname

Pakket 10 Beschermd verblijf met intensieve palliatiefterminale

Revalidatie De Schakel

Hospice De Wingerd. Heen en weer geslingerd Zonder rust noch duur Was ik maar een wingerd Had ik maar een muur. A. Roland Holst

ontdek. De beste zorg voor u, thuis. Informatie over: Thuiszorg

Zorg na een ziekenhuisopname

Welkom bij Zonnehuis Thuis

Hoe krijgt u. thuiszorg?

> Heigracht: zorgverblijf voor tijdelijke opname

Hospice de Regenboog. Zorg in de laatste levensfase

Wat kunnen wij u bieden?

Ongeneeslijk ziek. Samen uw zorg tijdig plannen

De zorg na uw ziekenhuisopname

Beleidsplan

Q&A s palliatieve zorg voor professionals

Thuiszorg in Amsterdam

CONVENANT NETWERK PALLIATIEVE ZORG MEPPEL STEENWIJKERLAND

Begeleiding tijdens de laatste levensfase bij Het Spectrum

Zorg bij ontslag uit het ziekenhuis. Wat kunnen wij voor u betekenen

Beleidsplan Stichting Hospice Venlo in samenwerking met Zorggroep Noord en Midden Limburg

Thuiszorg. Informatie over thuizorg? Bel ons gratis nummer Iedere situatie heeft een eigen oplossing

Dagbesteding Psychogeriatrie

PrivaZorg. PrivaZorg thuiszorg klantgericht en persoonlijk!

Zorg na uw ziekenhuisopname

NOTITIE PALLIATIEVE TERMINALE ZORG VOOR DE REGIO S DWO EN NWN. Februari Zorgkantoor DWO/NWN

Een huis waar mensen in alle rust en waardigheid. hun laatste levensfase kunnen afsluiten,

Thuiszorg. Thuiszorg op maat, voor iedereen

Beleidsplan Stichting Hospice Oudewater 2015

Thuiszorg. Thuiszorg op maat, voor iedereen

> Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson. Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling

Instructieteam. Zorgsaam Thuis

Elke locatie heeft een eigen karakter en. eigen specifieke diensten. Maar wel. allemaal vanuit de zorgvisie dat. mensen elkaar nodig hebben.

Visie op zorg. en wonen

Comfort, privacy en persoonlijke zorg

Terminaal ziek. Wat nu?

mensen hebben mensen nodig

Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg?

Wegwijzer voor mensen die zorgen voor een familielid, buur, partner of vriend(in) met een ziekte of handicap.

Palliatieve zorg thuis. Informatie voor patiënten en hun naasten over mogelijkheden van palliatieve zorg thuis

Langer thuis wonen. Met hulp van het team Wijkverpleging

Palliatieve zorgafdeling. Kwaliteit van leven, ook in de laatste levensfase

De Transferverpleegkundige

Doelgroepenbeleid Zorgvilla Huize Dahme

Zorgen rondom sterven

Thuiszorg Groningen. Werken met zorg. Bel *

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat?

Uw patiënt is terminaal ziek. Wat nu?

> Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling. voor mensen met de ziekte van Parkinson

40 verzorgingshuisappartementen 20 verpleeghuisplaatsen (waarbij psychogeriatrie en somatiek) dagbehandeling dagverzorging kortdurende opname

Zorg thuis nodig? particulier persoonsgebonden budget

Pleyade Thuiszorg Verpleging & Verzorging

Voelt beter. Zo lang mogelijk plezierig thuis wonen

Palliatieve zorg in de eerste lijn. Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg

Wet langdurige zorg (Wlz) 2015

Elisabeth Zorg Thuis. Langer zelfstandig thuis wonen

Zorg na uw ziekenhuisopname

Zelfstandig leven met verpleegkundige zorg. Opella kan u van dienst zijn!

Sociale kaart: Kortdurend zorgaanbod palliatieve terminale zorg Groningen centraal

BESCHERMD WONEN MET INTENSIEVE VERZORGING EN VERPLEGING (voorheen ZZP 6) GEBRUIKERSINFORMATIE ZORGPROFIELEN V&V PROTEION

VPTZ. Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg. Gemeente Groningen, Haren,Winsum en de Marne

Wonen, welzijn en zorg. ViVa! Zorggroep is er voor u. Kwaliteit van leven

Zorg na een ziekenhuisopname

Riwis Thuiszorg. gemeente Brummen

Ongeneeslijk ziek: samen uw zorg tijdig plannen

Wanneer genezing niet meer mogelijk is. Palliatieve zorg en consultatie

Transcriptie:

Wegwijs in de palliatieve zorg Meppel e.o en Steenwijkerland e.o. 1

De informatie uit dit boekje en meer informatie over palliatieve zorg is ook te vinden op de website: www.palliatief.nl/drenthe Inhoudsopgave Inleiding 1. De rol van de huisarts bij palliatieve zorg 1. Stichting Zorggroep Oude en Nieuwe land NW-Overijssel 3. Het zorgaanbod van de thuiszorg Stichting Icare 4. De Vrijwilligers Terminale Zorg Drenthe (VTZD) 5. Terminale thuishulp Noord West Overijssel (VTTZ NW- Overijssel) 6. Steunpunt Mantelzorg NW-Overijssel 7. De toekomstige zorg in het Hospice Steenwijk 8. De zorg in het Hospice Hoogeveen Colofon Deze sociale kaart is uitgegeven onder verantwoordelijkheid van het Netwerk voor palliatieve zorg regio Meppel e.o. en Steenwijkerland e.o. Contactpersoon sociale kaart: Diet van Goor, tel: (0522) 233103 Secretaresse Netwerk palliatieve zorg september 2006 9. Palliatieve zorg binnen de Zorgcombinatie Noorderboog - Palliatieve zorg in het Diaconnessenhuis te Meppel - Palliatieve zorg in de verpleeg- en verzorgingshuizen Zorgcombinatie Noorderboog 10. Verzorgingshuiszorg Zorggroep Oude en Nieuwe Land, locatie Nieuw Clarenberg in Vollenhove 11. Palliatieve zorg in de woonzorgcentra van Stichting De Stouwe en Stichting Zorgcentra Zuidwest-Drenthe 12. Regionaal Palliatief Consultteam van het Integraal Kankercentrum Noord-Nederland(IKN) 13. Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), voorheen RIO 14. Route aanvragen palliatieve terminale zorg 2

Inleiding De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) omschrijft palliatieve zorg als: de continue, actieve en integrale zorg voor patiënten en hun naasten door een multiprofessioneel team op het moment dat medisch gezien geen genezing meer wordt verwacht. Het doel van palliatieve zorg is de hoogst mogelijk kwaliteit van leven, zowel voor de patiënt als zijn familie, waarbij de patiënt wordt benaderd als een gelijkwaardige en medeverantwoordelijke partner. Palliatieve zorg beantwoordt aan fysieke, psychologische, sociale en spirituele behoeften. Zo nodig strekt palliatieve zorg zich uit tot ondersteuning bij rouw. Palliatieve zorg omvat de zorg, behandeling en begeleiding van patiënten en hun naasten in de laatste fase van een ziekte als een curatieve behandeling niet meer mogelijk is. Deze zorg richt zich zowel op de bestrijding en verlichting van symptomen en fysieke verzorging, als op de aandacht voor de psychologische, emotionele, sociale en spirituele aspecten. De palliatieve zorg streeft naar een zo hoog mogelijke kwaliteit van het leven en de afronding hiervan, waarbij de patiënt wordt benaderd als een gelijkwaardige en medeverantwoordelijke partner. Van terminale palliatieve zorg is sprake als het overlijden daadwerkelijk op korte termijn, binnen ca. drie maanden, wordt verwacht. De zorgverlening loopt door tot na het overlijden en is dan met name gericht op ondersteuning en begeleiding van de nabestaanden. Palliatieve zorgverlening kenmerkt zich door een grote variatie in zorgvragen en een vaak meervoudige complexe problematiek. Het besef dringt steeds meer door dat de ontwikkeling van een goede palliatieve zorg rondom de terminale patiënt dan ook een inspanning vergt van vele zorgverleners en organisaties. Mantelzorgers, vrijwilligers en beroepsbeoefenaren moeten elkaar zoveel mogelijk helpen om de continuïteit van de zorg, zowel kwalitatief als kwantitatief, te waarborgen. Op de hoogte zijn van elkaars mogelijkheden en functies en het uitwisselen van informatie en kennis zijn daarbij belangrijke aspecten. advies kan een beroep worden gedaan op het Palliatief Consultatie Team Meppel en Steenwijkerland. Aan het Netwerk Palliatieve Zorg Meppel en Steenwijkerland wordt deelgenomen door: Diaconessen ziekenhuis; Zorgcombinatie Noorderboog Verzorgingshuizen van Stichting De Stouwe Zorggroep Oude en Nieuwe Land Thuiszorg Icare Verpleeg- en verzorgingshuizen Zorgcombinatie Noorderboog Vrijwilligers Terminale thuiszorg Drenthe en Steenwijkerland Huisartsen IKN, afdeling palliatieve zorg Netwerkcoördinator palliatieve zorg Drenthe Met dit boekje wil het netwerk zowel de professionele hulpverlener als de vrijwillige hulpverlener inzicht bieden in de organisatie van de palliatieve zorg in de regio Meppel en Steenwijkerland. U vindt aan het eind van dit boekje de route voor de aanvraag van palliatieve terminale zorg. Verder geeft dit boekje een beschrijving van de diverse organisaties en instellingen die palliatieve zorg aanbieden in Meppel, Steenwijkerland en omgeving. Dit boekje (ook wel sociale kaart genoemd) is zorgvuldig samengesteld op basis van informatie die is aangeleverd door diverse hulpverleners en zorginstellingen. Het is de bedoeling dat er jaarlijks een evaluatie en bijstelling plaatsvindt. Instellingen en hulpverleners die informatie willen laten opnemen, kunnen contact opnemen met het netwerk. Het netwerk neemt uiteindelijk de beslissing om al dan niet tot plaatsing over te gaan. Het Netwerk Palliatieve Zorg Meppel en Steenwijkerland kan hierbij helpen. Het is één van de regionale netwerken die in Drenthe zijn opgericht om de palliatieve zorg te verbeteren door informatieverstrekking, deskundigheidsbevordering en consultatieverlening. Voor consultatie en 3

1. De rol van de huisarts bij palliatieve zorg In de palliatieve fase verblijven de meeste patiënten in bij voorkeur thuis. Door de kortere verblijfsduur in het ziekenhuis en de toegenomen technische mogelijkheden thuis, komt een groot deel van de palliatieve zorg tegenwoordig dan ook voor rekening van de eerstelijnsvoorzieningen. De huisarts verkeert hierbij in een bevoorrechte positie. De huisarts kent de patiënt vaak al geruime tijd en is op de hoogte van de (medische) voorgeschiedenis, van de familieomstandigheden, van alle lief en leed dat zich in de loop der jaren heeft voorgedaan. Dat geeft een band, een vertrouwensrelatie. Vaak is de huisarts ook de persoon die het bericht brengt dat genezing van de ziekte niet meer mogelijk is en zal hij/zij ook een van de eersten zijn die palliatieve zorg ter sprake brengt indien het moment daar is. 1.1 Huisartsgeneeskundige palliatieve zorg De huisarts verleent zorg in de meest brede zin van het woord. In de palliatieve fase probeert de huisarts pro-actief en anticiperend de symptomen onder controle te brengen of tot een voor patiënt en omgeving acceptabel niveau terug te dringen. Behandeling vindt plaats conform de behoeften en mogelijkheden van de patiënt. Hierbij houdt de huisarts ook rekening met de positie van de naaste verzorgers en familieleden. De spilfunctie van de huisarts is evident als het gaat om de mogelijkheden van verdere behandeling en begeleiding door meer gespecialiseerde zorgverleners. Coördinatie, delegatie en communicatie zijn sleutelwoorden in de organisatie van de zorg rond de patiënt. Naast medisch inhoudelijke (somatische)aspecten heeft de huisartsenzorg ook oog voor de psychische, sociale en spirituele aspecten. Weten wanneer inschakeling van professionele hulp op deze terreinen nodig is, is een belangrijke taak van de huisarts, uiteraard in samenspraak met de patiënt, de naaste omgeving en andere betrokken hulpverleners. 1.2 Samenwerking actieve inbreng wordt zeer op prijs gesteld. Na bespreking volgt zowel mondeling als schriftelijk advies. De huisarts kan ook een beroep doen op de huisartsconsulent palliatieve zorg. Deze consulent is zeer deskundig op het gebied van de palliatieve zorg en kan meedenken en ondersteuning geven bij het oplossen van specifieke patiëntensituaties of behandelingen. Omdat de huisarts deze taken niet altijd alleen in eigen persoon kan uitvoeren, werken ze veel samen in huisartsengroepen. Bij afwezigheid door vakantie, nascholing en vrije tijd draagt de huisarts de zorg over aan een of meerdere collega s uit de waarneemgroep. Ook vindt in veel gevallen overdracht van informatie over een terminale patiënt plaats aan de dienstdoende huisarts, zodat die huisarts acute zorg kan verlenen als de eigen huisarts niet aanwezig is. 1.3 Zorg in de terminale fase en rouwverwerking De huisarts is ook vaak de aangewezen persoon om in bepaalde situaties het gesprek te voeren over afzien van medische behandeling vanwege de zinloosheid daarvan. Ook kan de huisarts degene zijn die de mogelijkheden van levensbekortende handelingen in het kader van euthanasie en hulp bij zelfdoding aan de orde stelt. De persoonlijke levensopvattingen van de huisarts, de patiënt en diens omgeving spelen hierin natuurlijk een belangrijke rol. De wettelijke regelingen hieromtrent zijn voor de huisarts een belangrijke leidraad. Ten slotte kunnen de huisartsen een belangrijke rol spelen in het proces van de rouwverwerking. Hierbij gaat het dan met name om bij de nabestaanden de vinger aan de pols te houden, om te kijken in hoeverre nazorg (medisch of anderszins) gewenst dan wel nodig is. 1.4 Adressen en bereikbaarheid Via de diverse praktijklijnen zijn de huisartsen bereikbaar. Ook in avond-, nacht- en weekenddienst schakelt de praktijklijn vaak automatisch door naar de dienstdoende huisarts. Bij complexe problematiek kan de huisarts advies vragen aan het Palliatief Overleg Meppel en Steenwijkerland. Hierin zitten diverse deskundigen vanuit allerlei disciplines met specialistische kennis op het gebied van de palliatieve zorg. Voor de consultatie wordt de huisarts uitgenodigd en 4

2. Stichting Zorggroep Oude en Nieuwe Land (Overijssel) Het werkgebied van de stichting omvat de gemeenten Steenwijkerland, Noordoostpolder en Urk. Thuiszorg Door professionele hulpverleners van de thuiszorg kan hulp en ondersteuning worden geboden. Er zijn diverse disciplines werkzaam bij de thuiszorg: gespecialiseerd verpleegkundigen palliatieve zorg, wijkverpleegkundigen, ziekenverzorgenden, verzorgenden, medewerkers huishoudelijke zorg, diëtisten, algemeen maatschappelijk werkers en uitleen van hulpmiddelen en verpleegartikelen. 2.1 De taken Het palliatieve zorgaanbod aan terminale patiënten is onder te verdelen in een aantal taakgebieden: 1. Voorwaarde scheppende taken Het organiseren van benodigde hulpmiddelen in de thuissituatie. 2. Algemene taken Coördinatie en organisatie van de zorg. Opstellen en bewaken van het zorgplan. Informatie over de zorg en organisatie. Tijdig onderkennen en signaleren van problemen. 3. Verpleegkundige taken Verpleegtechnisch handelen (o.a. controle lichaamsfunctie, wonden stomaverzorging, incontinentieverzorging, medicijnen klaarzetten en toedienen, pijnmeting, pijnevaluatie en decubituspreventie). Medisch technisch handelen (o.a. epidurale intraveneuze en continue subcutane pijnbestrijding, toedienen van medicijnen per infusie, blaascatheterisatie, aanprikken van totaal implanteerbare systemen, toedienen van parenteraal vocht en voeding middels een infuus, inbrengen van maagsonde en toedienen van enterale voeding). Observatie, instructie, voorlichting, advisering en begeleiding. 4. Advies, instructie en voorlichting (AIV) door wijkverpleegkundigen Op het gebied van ziektebeelden, verpleging en verzorging, het aanleren van handelingen aan cliënt en/of mantelzorger (maximaal 5 huisbezoeken van 1 uur). Voor AIV hoeft geen eigen bijdrage te worden betaald. 5. Verzorgende en huishoudelijke taken Hulp bij activiteiten in het dagelijkse leven, zoals lichamelijke verzorging, beweging en houding, eten en drinken. 6. Begeleidende taken Ondersteuning en begeleiding van de cliënt, familie en mantelzorg op het gebied van de verwerking van de ziekte en/of veranderingen in het functioneren van de cliënt. 7. Nachtzorg De thuiszorg kan op verschillende momenten van de dag (overdag, 's avonds en 's nachts) zorg en ondersteuning bieden en is voor dit doel dag en nacht bereikbaar. De zorg kan bestaan uit: Waakdiensten. Geplande en ongeplande zorg; verpleging en verzorging. 8. Algemeen Maatschappelijk Werk Biedt o.a. hulp bij verwerkingsproblemen en begeleiding bij verlies. Voor Algemeen Maatschappelijk Werk hoeft geen eigen bijdrage te worden betaald. 9. Voedingsvoorlichting en dieetadvisering Dieetadvies door een diëtiste op verwijzing van een arts. Voor Voedingsvoorlichting en dieetadvisering hoeft geen eigen bijdrage te worden betaald. 10. Uitleen van de benodigde hulpmidden en verpleegartikelen, zoals hooglaag bed, tilliften enz. 5

2.2 De financiering De thuiszorg is een AWBZ-voorziening. Dat betekent dat een inkomensafhankelijke bijdrage wordt gevraagd. Ook zorg inkopen via een Persoonsgebonden Budget behoort tot de mogelijkheden. Voorwaarde voor thuiszorg is een indicatie van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). 2.3 Kennis-, expertise en behandelcentrum Zorggroep Oude en Nieuwe Land Zorggroep Oude en Nieuwe Land werkt samen met andere professionals, zorginstellingen in de regio en met vrijwilligers op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Medische taken: Het op verzoek van cliënt, familie, wijkverpleegkundige of huisarts geven van een consult door een verpleeghuisarts. Paramedische- en/of psychosociale taken. Het bieden van ondersteuning door o.a: fysiotherapeuten, ergotherapeuten, logopedisten, diëtisten, maatschappelijk werkers, pastoraal medewerkers aan patiënt en mantelzorgers. 2.4 Ledenorganisatie Federatie Kruisverenigingen Oude en Nieuwe Land Zorggroep Oude en Nieuwe Land heeft een zelfstandige ledenvereniging. Kruisverenigingen Oude en Nieuwe Land biedt een uitgebreid pakket aan diensten op het gebied van zorg, gezondheid, wonen, veiligheid en comfort. Ledenblad 'Gezond Thuis' Acute zorg bij crisissituaties Maaltijden aan huis Kleding aan huis Bibliotheek aan huis Pedicure, audicien en opticien aan huis Pruikenthuisservice, enz. Leden van de Kruisverenigingen Oude en Nieuwe Land kunnen met korting gebruik maken van deze woon- en zorgdiensten. Daarnaast kunnen leden een beroep doen op de Consulenten Kruisvereniging. Ledenconsulent De ledenconsulent denkt met u mee, geeft informatie, advies en ondersteuning op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Zonodig komt zij op huisbezoek bij de cliënt om de problemen te bespreken. De Consulenten Kruisvereniging is bereikbaar op: maandag, dinsdag donderdag en vrijdag van 8.30 tot 14.30 uur via telefoon: (0527) 63 04 41 of e-mail leden@zorggroep-onl.nl 2.5 Adressen en bereikbaarheid Zorgaanvragen Zorggroep Oude en Nieuwe Land: Bezoekadres: Mr. Zigher ter Steghestraat 9 8331 KG Steenwijk Telefoon: (0521) 53 99 99 E- mail info@zorggroep-onl.nl Internet : www.zorggroep-onl.nl Ondersteuning bij: Persoons Gebonden Budget (PGB) Administratieve ondersteuning Advisering bij verhuizing of nalatenschap Persoonlijk financieel advies etc. Producten en diensten: Kortingen op cursussen op het gebied van gezondheid en welzijn 6

3. Het zorgaanbod van de thuiszorg Stichting Icare (Drenthe) De professionele hulpverleners van de thuiszorg Stichting Icare bieden hulp en ondersteuning, ook tijdens de terminale fase. Bij Icare Thuiszorg Drenthe werken diverse disciplines: gespecialiseerde verpleegkundigen, wijkverpleegkundigen, ziekenverzorgenden, verzorgenden, huishoudelijke medewerkers en diëtisten. 3.1 De taken Het zorgaanbod van Icare aan palliatieve patiënten bestaat uit de volgende zes taken: 1. Voorwaarde scheppende taken - Organiseren van de benodigde hulpmiddelen voor thuis. 2. Algemene taken - Coördinatie en organisatie van zorg. - Opstellen en bewaken van een zorgplan. - Informatie over zorg en organisatie. - Tijdig onderkennen en signaleren van problemen. 3. Verpleegkundige taken - Verpleegtechnisch handelen, zoals: controle lichaamsfunctie, wond- en stomaverzorging, incontinentieverzorging, medicijnen klaarzetten en toedienen, pijnmeting, pijnevaluatie en decubituspreventie. - Medisch technisch handelen, zoals: epidurale, intraveneuze en continue subcutane pijnbestrijding, toedienen van medicijnen per infusie, blaascatheterisatie, aanprikken van totaal implanteerbare systemen, toedienen van parenteraal vocht en voeding via een infuus, inbrengen van maagsonde en toedienen van enterale voeding. - Observatie, instructie, voorlichting, advisering en begeleiding: het analyseren van de hulpbehoeften en informeren, adviseren en instrueren naar aanleiding van een specifieke vraag op het gebied van ziekte, acceptatie van ziekte, behandeling, dieet, therapie en complicaties. - Advies, instructie en voorlichting (AIV) door wijkverpleegkundigen Op het gebied van ziektebeelden, verpleging en verzorging, het aanleren van handelingen aan cliënt en/of mantelzorger (maximaal 5 huisbezoeken van 1 uur). Voor AIV hoeft geen eigen bijdrage te worden betaald. 4. Verzorgende en huishoudelijke taken - Hulp bij activiteiten in het dagelijkse leven, zoals: lichamelijke verzorging, beweging en houding, eten en drinken. - Huishoudelijke werkzaamheden. 5. Begeleidende taken - Begeleiding van verandering in het functioneren van de patiënt. - Ondersteuning van patiënt en mantelzorg. 6. Nachtzorg - Waakdiensten. - Geplande en ongeplande zorg. 3.2 Dag en nacht De thuiszorg kan op verschillende momenten van de dag, ook s nachts, zorg en ondersteuning bieden. Het gaat hierbij zowel om de geplande als de ongeplande zorg. De thuiszorg is 24 uur per dag bereikbaar. De thuiszorg is een AWBZ-voorziening. Dat betekent dat een inkomensafhankelijke bijdrage wordt gevraagd voor alle diensten. Zorg inkopen via Persoonsgebonden Budget behoort ook tot de mogelijkheden. Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) indiceert zorg vooraf, tenzij de huisarts een verzoek tot hulp bij Icare neerlegt. De indicatie volgt dan achteraf. 3.3 Zorgplus Icare Zorgplus is een initiatief van de Icare ledenvereniging in samenwerking met de Stichting Thuiszorg Icare. Icare Zorgplus biedt een professioneel en modern dienstenpakket aan. Het beschikt over een uitgebreid pakket aan zorgbegeleiding, zoals ondersteuning bij Persoonsgebonden Budget, administratieve ondersteuning, advisering bij verhuizing of nalatenschap en persoonlijk financieel advies. Naast zorgbegeleiding levert Zorgplus producten en diensten, van klussen tot schoonmaak en van acute zorg tot een kapper aan huis. Deze woon- en zorgdiensten zijn voor leden. 3.4 Adressen en bereikbaarheid Zorgcentrale tel. 0900-8833 7

4. De Vrijwilligers Terminale Zorg Drenthe De Vrijwilligers Terminale Zorg Drenthe (VTZD) heeft als doel: er zijn voor terminaal zieke mensen en hun naasten. De VTZD biedt informele zorg, die het best valt te typeren als een vorm van georganiseerde mantelzorg. Dit als ondersteuning, aanvulling of desgewenst vervanging van de mantelzorg van partner, familie, vrienden en/of andere naasten. De VTZD is hierbij nadrukkelijk aanvullend aan de zorg die professionals bieden. Vrijwilligers nemen geen taken over van de professionele zorgverleners. 4.1 Doelgroep en doelstellingen De VTZD helpt mensen in de laatste levensfase en hun mantelzorgers, ongeacht geloof, nationaliteit of persoonlijke situatie. De hulpverlening is bestemd voor de mensen die naar verwachting nog slechts kort te leven hebben. De VTZD wil de terminaal zieken en hun naasten de ruimte bieden om zoveel mogelijk zelf vorm te geven aan de laatste levensfase. Daar waar nodig bieden de vrijwilligers tijd, aandacht en ondersteuning. Zij doen dat als hulp aan de stervende en diens naasten nodig of gewenst is en het maakt niet uit of dat thuis is, of in een verpleeg- of verzorgingstehuis of in een hospice (bijna-thuis-huis). In alle gevallen wil de VTZD bevorderen dat de kwaliteit van leven in deze terminale fase zo optimaal mogelijk is. 4.2 Het hulpaanbod Het hulpaanbod van de vrijwilligers bestaat uit persoonlijke zorg voor de betreffende mens en diens naasten. Afhankelijk van de behoefte kan de hulp zowel overdag als 's nachts worden ingezet. De werkzaamheden van de vrijwilliger richten zich op vijf terreinen: 1. Sociaal emotionele hulp voor de mens in de laatste levensfase - Er zijn (de passieve aanwezigheidsfunctie). - Op verzoek meewerken aan ontspannende en (re)creatieve activiteiten zoals voorlezen of naar buiten gaan. - Begeleiden bij bezoek aan arts, ziekenhuis e.d. - Luisteren, stil zijn, rust bieden, ingaan op vragen rond zingeving. - s Nachts waken. 2. Praktische verzorging voor de mensen in de laatste levensfase - Helpen bij eten en drinken. - Helpen bij wassen van gezicht, handen en haarverzorging. - Eenvoudige mondverzorging. - Helpen bij verwisselen van kleding. - Aanreiken van voorgeschreven en uitgezette medicijnen. - Helpen bij toiletgang. - Hulp bij in en uit bed gaan (eventueel na instructie en in overleg). - Draaien van de zieke in bed (na instructie en in overleg). - Bed afhalen en opmaken, kussen schikken. - Helpen tillen van de zieke in overleg met de professionele thuiszorg. 3. Observeren en signaleren Door het er zijn kunnen vrijwilligers van de VTZD - zonder hiervoor verantwoordelijk te zijn - veranderingen observeren en signaleren. Met name als het gaat om: - Veranderingen in de lichamelijke en geestelijke situatie van de patiënt. - Veranderingen in de werking van apparatuur. - Veranderingen in de zorgbehoefte van de patiënt. 4. Ondersteuning of vervanging van de mantelzorg Ten aanzien van de mantelzorg kunnen de medewerkers van de VTZD het volgende betekenden: - Gehele of gedeeltelijke vervanging (b.v. waak- en/of oppasdienst). - Praktische ondersteuning (kleine hand- en spandiensten). - Stimulering door erkenning, aanmoediging, bevestiging. - Signaleren van veranderingen bij de mantelzorg. 5. Samenwerking De vrijwilligers spelen door rapportage en overdracht een rol in de samenwerking met allen die bij de zorg betrokken zijn. 4.3 Wat mag u niet van een vrijwilliger verwachten? Het hulpaanbod van de VTZD ligt uitdrukkelijk in het domein van de informele zorg. Dit betekent dat een vrijwilliger geen voorbehouden medisch-technische handelingen verricht. Ook al betreffen het handelingen die de mantelzorgers in sommige situaties wel verrichten, zoals: katheterzakje verwisselen, injecteren, verwisselen van infuusflessen, sondevoeding toedienen, grote wasbeurt e.d. 8

Daarnaast zal de vrijwilliger evenmin huishoudelijke taken en zorgtaken verrichten die tot het takenpakket van de professional behoren. 4.4 Aanvraag voor Vrijwillige Terminale Zorg Iedereen kan een aanvraag voor vrijwillige terminale zorg indienen; zowel de huisarts, wijkverpleging/-verzorging, artsen, verpleging en verzorging van instellingen, maar ook de mantelzorger of de patiënt zelf. Het aanvragen en de daadwerkelijke hulpverlening van de VTZD is kosteloos. 4.5 Adressen en bereikbaarheid Voor nadere informatie en het indienen van aanvragen is het bereikbaarheidsnummer van de VTZD in de regio Zuidwest Drenthe: 06-53316283 Het adres van de contactpersoon van de VTZD: Greetje van der Velde Armstraat 23 7963RL Ruinen 5. Terminale thuishulp Noord West Overijssel. De Stichting Terminale Thuishulp Noordwest-Overijssel (NWO) is een initiatief van vrijwilligers en Zorggroep Oude en Nieuwe Land. De Stichting Terminale Thuishulp NWO staat open voor alle gezindten en inwoners van de gemeente Steenwijkerland. 5.1 Zorgvisie van de organisatie De stichting wil een helpende hand bieden aan mensen die thuis of in een verzorgingshuis willen sterven en is door de inzet van goed opgeleide vrijwilligers aanvullend op professionele hulpverlening. In de laatste fase van hun leven, willen ernstig zieken vaak graag in hun eigen omgeving zijn, met vertrouwde mensen om zich heen. Soms kan het een (te) zware belasting zijn voor de familie en geliefden om aan deze wens tegemoet te komen. De vrijwilligers van Stichting Terminale Thuishulp NWO kunnen door aanvullende hulp te bieden behulpzaam zijn. Stichting Terminale Thuishulp NWO kan begeleiden, ondersteunen en aanvullende hulp bieden aan terminale patiënten en aan betrokken personen in hun naaste omgeving. De stichting Terminale thuishulp werkt samen met Zorggroep Oude en Nieuwe Land, huisartsen en andere bij de zorg betrokken personen, mantelzorgers en instellingen. De dienstverlening door de vrijwilligers wordt afgestemd met de overige hulpverlening voor zover dit nodig is. 5.2 Dienstverlening op het gebied van palliatieve terminale zorgverlening De vrijwilligers bieden ondersteuning aan de mantelzorg van ernstig zieke mensen. Bijvoorbeeld in de vorm van waken en helpen bij persoonlijke verzorging en begeleiding van de ernstig zieke. De vrijwilligers zijn voor deze taken opgeleid en worden begeleid door twee coördinatoren. Deze coördinatoren nemen de hulpvragen in behandeling en organiseren de daadwerkelijke hulp. Een hulpvraag kan worden ingediend door iedereen die te maken heeft met een ernstig zieke, zoals familie, thuiszorg, huisarts, ziekenhuis of 9

maatschappelijk werk. Nadat de aanvraag bij Stichting Terminale Thuishulp is binnengekomen, wordt nog dezelfde dag contact opgenomen met de aanvrager over de manier waarop mogelijk hulp kan worden geboden. 5.3 Zorgverlening Bij Vrijwillige thuishulp staan de wensen en behoeften van degene die hulp vraagt centraal. De vrijwillige hulp wordt zowel overdag als s nachts verleend. Er wordt samengewerkt met alle huisartsen in het werkgebied. Het team zorgverleners bestaat uit vrijwilligers. De inzet van familie/mantelzorg is mogelijk. Er is geen wachtlijst voor het thuis waken door de Stichting Terminale Thuishulp NWO. Wel wordt in alle gevallen nagegaan of de hulp door een vrijwilliger geboden kan worden, of dat het misschien nodig is om professionele thuiszorg in te zetten. Voorbeelden van vrijwillige hulp zijn: - mantelzorgondersteuning: de verzorger wordt door de vrijwilliger in staat gesteld om de zorg voor zijn/haar huisgenoot even aan een ander over te laten. Als dat nodig is, worden ook licht huishoudelijke of verzorgende taken verricht. - sociale steun: hulp die afhankelijk is van de vraag van de cliënt. Hierbij kan worden gedacht aan hulp bij vrijetijdsbesteding, zoals zwemmen, wandelen, therapeutische oefeningen, knutselen, etc. 5.4 Nazorg Na het overlijden neemt de coördinator in ieder geval nog een keer telefonisch contact op met de nabestaanden. Dit kan eventueel gevolgd worden door een afsluitend huisbezoek ter evaluatie van de geboden zorg. 5.5 Vrijwilligers De vrijwilligers zijn mensen die zich aangetrokken voelen tot dit werk. Sommigen hebben ervaring in de gehandicaptenzorg of de verpleging. Belangrijker is echter dat zij bereid en in staat zijn om voor langere tijd energie te steken in de zorg voor een ander. De vrijwilligers krijgen begeleiding en scholing van Zorggroep Oude en Nieuwe Land. 5.6 Kosten/indicatiestelling De zorg wordt meestal aangevraagd door huisarts, thuiszorg, cliënt of derde (zorgvrager). Een indicatie voor vrijwilligerszorg is niet nodig. De hulp die wordt geboden door de vrijwilligers is kosteloos. Bij twijfel of het een terminale situatie betreft volgt overlegt de coördinator met de betrokken huisarts of met thuiszorg. 5.7 Afspraak en informatie Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de coördinator van de Stichting Terminale Thuishulp NWO. De coördinator bespreekt met de cliënt en familie welke hulp geboden kan worden. De Stichting Terminale Thuishulp NWO verleent geen huishoudelijke of verpleegkundige hulp. Voorafgaand aan de zorgverlening vindt een intakegesprek plaats. Tijdens dit gesprek komen onder andere de volgende onderwerpen aan de orde: - is de situatie geschikt voor Vrijwillige Terminale Thuishulp? - wat zijn de wensen en omstandigheden waarin vrijwilligers worden ingezet? - uitleg over de inzet van vrijwilligers; - afspraken over de frequentie en tijden van de hulp door de vrijwilligers. 5.8 Adressen en bereikbaarheid Stichting Terminale Thuishulp NWO p/a Mr Zigher ter Steghestraat 9 8331 KG Steenwijk Wie gebruik wil maken van de Vrijwillige thuishulp kan terecht bij Bureau Vrijwilligerswerk Oude en Nieuwe Land, tel.: (0521) 53 99 99 of bij het Steunpunt Mantelzorg, tel.: (0521) 53 98 88 of e-mail: steunpunt-mantelzorg@zorggroep-onl.nl. De coördinator is te bereiken op telefoon: 06-51 60 60 18. 10

Vrijwillige thuishulp is er ook vrijwilligershulp voor mensen die een chronisch zieke, gehandicapte of dementerende huisgenoot verzorgen en er af en toe even tussenuit willen, of een moment voor zichzelf willen. In het kader van dit boekje over terminale palliatieve zorg gaan we hier echter nu niet verder op in. 6. Steunpunt Mantelzorg Noordwest-Overijssel Iedereen kan bij het Steunpunt Mantelzorg terecht voor informatie, emotionele ondersteuning en/of Vrijwillige Thuishulp. 6.1 Informatie Informatie over ziekte(processen) en de omgang daarmee. Informatie over organisaties en instellingen die actief zijn op het gebied van zorg. Adressen van patiëntenverenigingen. Informatie over diverse cursussen, waaronder 'Ziekenverzorging thuis' en 'Omgaan met dementie'. Informatie over mogelijkheden voor dagopvang en nachtopvang. Een brochure met tips voor mantelzorgers. Een nieuwsbrief die voor en door mantelzorgers wordt gemaakt. 6.2 Emotionele ondersteuning Het Steunpunt Mantelzorg biedt een plek om te praten met iemand die begrijpt waar mantelzorgers het over hebben. Verder biedt het Steunpunt de mogelijkheid om in contact te komen met mensen die in een vergelijkbare situatie zitten. 6.3 Vrijwillige Thuishulp Via het Steunpunt Mantelzorg kan ook Vrijwillige Thuishulp worden aangevraagd. Deze hulp wordt geleverd door drie vrijwillige hulpdiensten: Vrijwillige Terminale Thuishulp Noordwest-Overijssel Vrijwillige Thuishulp Noordwest-Overijssel Vrijwillige Hulpdienst Steenwijk e.o. 6.4 Adressen en bereikbaarheid Het Steunpunt Mantelzorg is op werkdagen bereikbaar via telefoon (0521) 53 98 88 of per e-mail: steunpunt-mantelzorg@zorggroep-onl.nl 11

7. De toekomstige zorg in het Hospice Steenwijk De Stichting Terminale Thuishulp Noordwest-Overijssel (NWO) is bezig met de oprichting van een hospice in Steenwijk. Het hospice zal de mogelijkheid bieden om toch in een huislijke omgeving te sterven als dit thuis niet meer kan. De stichting staat een bijna-thuis-huis voor ogen. Alles wat mogelijk is in de thuissituatie is hier in principe ook mogelijk. De professionele zorgverlening blijft in handen van de eerstelijnszorg (huisarts, thuiszorg, fysiotherapie, e.d.), terwijl vrijwilligers zorgen voor vervangende en ondersteunende mantelzorg. Een team van vrijwilligers zorgt er voor een prettige rustige sfeer en aandacht voor de behoefte van de patiënt en zijn naasten. De vrijwilligers zijn specifiek voor de zorg aan stervenden en hun naasten opgeleid. In het hospice zal zoveel mogelijk zorg geboden worden door de eigen huisarts en de vertrouwde zorgverleners van de thuiszorg. Bij de zorgverlening wordt samengewerkt met een gespecialiseerd team voor palliatieve zorg. Het hospice wil actieve, integrale zorg bieden aan mensen die ziek zijn en voor wie geen genezing meer mogelijk is. Speerpunten van de zorg zijn: de bestrijding van pijn en andere symptomen, aandacht voor psychologische en sociale aspecten en aandacht voor zingeving in de ruimste zin van het woord. De zorg en aandacht zijn er op gericht om de stervende in het zicht van het naderende einde, samen met de mensen uit zijn of haar eigen omgeving, een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven te bieden. Een hospicehuis wil mensen het gevoel van huiselijkheid bieden. Vandaar het begrip bijna-thuis-huis. 7.2 Procedure Er is een mogelijkheid om enkele eigen spullen mee te nemen, de noodzakelijke basisvoorzieningen zijn aanwezig. Voor de opnameduur zijn geen vaste regels. Er komt één overnachtingsmogelijkheid voor familie/ mantelzorgers. Aanmelding gebeurt via de coördinatoren van de Terminale Thuishulp NWO. Kosten van bijvoorbeeld maaltijden, koffie en thee en andere levensmiddelen worden in overleg met de familie besproken. Voorafgaand aan opname vindt een intakegesprek plaats. Dit gesprek bestaat uit: informatieverstrekking over het Hospice en het checken of het hospice geschikt is voor de situatie van de patiënt. Naar verwachting zal het hospice medio 2006 worden geopend. 7.3 Bereikbaarheid Terminale Thuishulp NWO, telefoon: 06-51 60 60 18 Vrijwilligers coördinatoren TTH 7.1 Wat is een hospice? Een hospice is een kleinschalige woonvoorziening waar alle zorg en ondersteuning wordt geboden aan mensen in de laatste fase van hun leven. De gasten van het hospice en hun naasten worden omringd met een sfeer van huiselijkheid, respect en geborgenheid, ongeacht levens- of geloofsovertuiging. Anders dan in een ziekenhuis wordt men in een hospice niet omringd door mensen in uniform en medische apparaten. Er is in een hospice louter aandacht voor de verlangens en wensen van de stervende en is er ook ruimte voor diens naasten; geen bezoekuren, urenlange onderzoeken, geregelde etenstijden of wachten tot je aan de beurt bent, maar de eigen familie en vrienden om je heen, de (eigen) huisarts en de thuiszorg. 12

8. De zorg in het Hospice Hoogeveen Het hospice is een bijna-als- thuis- huis : Alles wat mogelijk is in de thuissituatie is hier in principe ook mogelijk. Het Willem de Boer Huis, zoals het hospice in Hoogeveen heet, biedt palliatieve terminale zorg, begeleiding en verzorging aan ongeneeslijk zieke gasten, ongeacht gezindte, levensovertuiging of afkomst. De zorg is gericht op het zoveel mogelijk in stand houden van de kwaliteit van leven. Adres en bereikbaarheid Hospice Willem de Boer Huis Duymar van Twistweg 2 7909 CB Hoogeveen Tel: 0528-331652 Fax: 0528-261950 e-mail: info@hospicehoogeveen.nl www.hospicehoogeveen.nl De hulp In het Willem de Boer Huis zetten vrijwilligers en coördinatoren zich 24 uur per dag in voor de gasten en hun naasten. De professionele zorg is vergelijkbaar met thuis: De professionele zorgverlening blijft in handen van de eerstelijnszorg, terwijl de vrijwilligers zorgen voor de vervangende en ondersteunende mantelzorg. Begeleiding door een geestelijk verzorger, fysiotherapeut, specialist of anderen is in het hospice op verzoek allemaal mogelijk. Huisvesting Het hospice Willem de Boer Huis heeft de beschikking over vier volledig ingerichte en aangepaste gastenkamers. Familie en vrienden worden zoveel mogelijk bij de zorg betrokken. In het hospice gelden geen bezoektijden: familie en vrienden zijn, na toestemming van de gast, van harte welkom. Aanmelding Aanmelding voor een verblijf gebeurt meestal door de huisarts, het ziekenhuis of de thuiszorgorganisatie. Uiteraard kan de toekomstige gast dit ook zelf doen. Voor de verpleegkundige zorg in het Willem de Boer Huis is een indicatie van het CIZ noodzakelijk. De coördinator kan hierbij behulpzaam zijn. Na aanmelding wordt door de coördinator contact opgenomen met de gast voor een intakegesprek, waarin de gast en/of de naasten alles kunnen vragen wat nog niet duidelijk is. Tijdelijke opname Het Willem de Boer Huis biedt ook de mogelijkheid tot een tijdelijke opname om de mantelzorg thuis voor een korte periode te ontlasten. 13

9. Palliatieve zorg door Zorgcombinatie Noorderboog In alle instellingen van Zorgcombinatie Noorderboog en daar buiten kan palliatieve zorg verleend worden.. Per instelling zijn er verschillende accenten die we hieronder toelichten. 9.1 Palliatieve zorg in het ziekenhuis te Meppel Palliatieve zorg wordt in principe op de oncologieafdeling gegeven. Het gaat hierbij voornamelijk om de medische behandeling. Wanneer het gaat om palliatieve zorg in een terminaal stadium en het niet strikt medisch is, zal het ziekenhuis in overleg met patiënt en familie kijken naar een hospice of een plaats op de unit in het verpleeghuis waar men zich gespecialiseerd heeft in deze zorgverlening. Inhoud van de zorg De zorg betreft zowel het lichamelijk als het geestelijke welzijn van de patiënt, en is voornamelijk gericht op bestrijding van klachten en symptomen. Alle disciplines die hiervoor nodig zijn, zijn aanwezig in het Diaconessenhuis. De lichamelijke zorg wordt gegeven door gediplomeerde verpleegkundigen waarvan enkelen een oncologieaantekening hebben. Psychosociale zorg wordt tevens gegeven, naast verpleegkundige zorg, door een medisch maatschappelijk werker en/of psycholoog en pastor. Communicatie met derden Beslissingen over het beleid worden in eerste instantie met patiënt en familie besproken, alvorens er met eerste- of tweedelijns hulpverleners wordt overlegd. Er is een palliatieve werkgroep die twee keer per maand overleg heeft met huisarts en specialist. In deze bijeenkomst wordt alles rondom zorg en behandeling van de palliatieve patiënt besproken. O.a. symptoombestrijding, terminale zorg thuis, hospicezorg of andere vormen van zorg,ook een eventuele euthanasiewens van de patiënt kan in deze bijeenkomst aan de orde komen. Adres en bereikbaarheid: Diaconessenhuis Hoogeveenseweg 38, 7943 KA Meppel Postbus 502, 7940 AM Meppel Tel: (0522) 233333 Fax: (0522) 233950 www.diaconessenhuismeppel.nl 9.2. Palliatieve zorg in de verpleeg- en verzorgingshuizen van de Noorderboog Wanneer verpleeg- en verzorgingshuisbewoners in de eindfase van hun leven komen, maakt terminale zorg voor hen deel uit van de reguliere zorg. Voorafgaande aan de terminale fase is er vaak al langdurig sprake van palliatieve zorg. Er is geen genezing mogelijk, maar behandeling en verpleging is gericht op verbetering van de kwaliteit van het leven. De doelen die hierbij nagestreefd worden zijn individueel verschillend. Voor de ene bewoner is het bereiken van maximale zelfredzaamheid met behoud van de regie over het eigen leven van groot belang. De andere bewoner stelt zich liever passief op en voelt zich prettiger bij warme zorg in een veilige omgeving. Soms is het gewenst eventuele bijkomende aandoeningen of ziekten wel curatief te behandelen. Altijd geldt dat pijn, benauwdheid, angst en ongemak met maximale middelen bestreden worden. 9.3 Kortdurende terminale zorg Kortdurende terminale zorg kan een reden zijn voor opname in het verpleeg- of verzorgingshuishuis. Het gaat dan om complexe situaties, waarbij 24-uurs multidisciplinaire zorg geboden moet worden die in de thuissituatie niet mogelijk is. Inhoudelijk is de zorg dezelfde als voor verpleeghuisbewoners die zich al langer in het verpleeghuis bevinden. De zorgverlening vindt plaats aan de hand van individueel opgestelde zorgplannen. Afhankelijk van de wensen en behoeften van de patiënt kunnen andere disciplines bij de zorg betrokken worden. Zo kan de ergotherapeut zorgen voor een goede rolstoel en hulpmiddelen om doorliggen te voorkomen, de fysiotherapeut kan adviseren over houding en beweging en de logopedist kan ingezet worden bij slikproblemen. Desgewenst kunnen geestelijk verzorger, maatschappelijk werkende en psycholoog de patiënt en familie bijstaan. Zo mogelijk wordt er gezorgd voor een eenpersoonskamer, zodat familie zo vaak aanwezig kan zijn als gewenst is. Goede communicatie tussen zorgverleners, patiënt en familie is van groot belang om de benodigde zorg te kunnen inschatten en snel op wijzigingen in de situatie te kunnen inspelen. 14

Indicatie Omdat verpleeghuiszorg een AWBZ-voorziening is, is voor opname een indicatie van het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg) vereist. In dringende situaties kan deze binnen een dag afgegeven worden. Aanmeldingen voor opname voor kortdurende terminale zorg worden door het verpleeghuis met voorrang behandeld, zodat opname in de meeste gevallen direct of binnen enkele dagen gerealiseerd kan worden. 9.4 Thuis Vanuit Zorgcombinatie Noorderboog kan ook bij de mensen thuis palliatieve zorg gegeven worden. Alle voorkomende taken worden dan door het team van Zorg aan Huis en/of het Advies- en Behandelcentrum van Zorgcombinatie Noorderboog geleverd. Te denken valt dan aan: 1. Voorwaarde scheppende taken a. organiseren van benodigde hulpmiddelen. 2. Algemene taken a. coördineren en organiseren van de gevraagde zorg. b. opstellen en bewaken van het zorgplan. c. informeren over de verleende c.q. te verlenen zorg. d. tijdig onderkennen en signaleren van problemen. 3. Verpleegkundige taken a. analyseren van de hulpbehoefte en informeren, adviseren en instrueren naar aanleiding van een specifieke vraag op het gebied van ziekte, acceptatie, behandeling, therapie en complicaties. b. verrichten van verpleegtechnische handelingen, zoals: controle lichaamfuncties, wond- en stomaverzorging, incontinentieverzorging, medicijnen klaarzetten en toedienen, pijnmeting, pijnevaluatie en decubituspreventie. c. verrichten van medisch technische handelingen, zoals: epidurale, intraveneuze en continue subcutane pijnbestrijding,toedienen van medicijnen per infusie, blaascatheterisatie, aanprikken van totaal inplanteerbare systemen, toedienen van parenteraal vocht en voeding via een infuus, inbrengen van maagsonde en toedienen van enterale voeding. d. observeren en geven van instructie, voorlichting, adviezen en begeleiding. 4. Medische taken a. op verzoek van patiënt, familie of huisarts geven van een consult door een verpleeghuisarts. 5. Paramedische- en/of psychosociale taken a. geven van ondersteuning door fysiotherapeuten, ergotherapeuten, logopedisten, diëtisten, maatschappelijk werkers, pastoraal medewerkers en psychologen van patiënt en mantelzorgers. 6. Verzorgende en huishoudelijke taken a. helpen bij activiteiten in het dagelijks leven, zoals: lichamelijke verzorging, beweging, houding, eten en drinken. b. verrichten van huishoudelijke taken. 7. Nachtzorg a. inzetten van waakdiensten. b. leveren van geplande en ongeplande zorg. 9.5 Adressen en bereikbaarheid Zorgcombinatie Noorderboog, sector V&V Reggersweg 1 7943 KC Meppel Postbus 503 7940 AM Meppel Tel: (0522) 233444 Fax: (0522) 234003 De Schiphorst Reggersweg 2, 7943 KC Meppel Tel: (0522) 233555 Fax: (0522) 234003 Nijenstede J. Borgermanstraat 1, 8331 CZ Steenwijk Tel: (0521) 537137 Fax: (0521) 537130 Kerspelhof Klaas Muisstraat12/a 8375 BX Oldemarkt Tel: (0561) 452400 Fax: (0561) 451142 Reggersoord Reggersweg 1, 7943 KC Meppel Tel: (0522) 233444 Fax: (0522) 234003 15

Zonnekamp Oyershoeve 1, 5331 XR Steenwijk Tel: (0521) 536336 Fax: (0521) 536500 Zonnewiede Ds. J.J. Ketstraat 43, 8355 DE Giethoorn Tel: (0521) 361747 Fax: (0521) 361195 Jan Thijs Seinenhof De Weijert 59, 7981 AH Diever Tel: (0522) 233600 Fax: (0522) 234691 De Menning Linthorst Homanstraat 1, 8384 ED Wilhelminaoord Tel: (0522) 234702Fax: (0522) 234722 Bereikbaarheid Telefoon: 0900-233332 E-mail: informatiepuntnoorderboog.nl Website: www.noorderboog.nl 10. Verzorgingshuiszorg Zorggroep Oude en Nieuwe Land, locatie Nieuw Clarenberg in Vollenhove Een bewoner van het verzorgingshuis Nieuw Clarenberg krijgt in de terminale fase van zijn leven alle zorg die nodig is. Dit behoort grotendeels tot de reguliere zorg. Voorafgaande aan de terminale fase is er vaak al langdurig sprake van palliatieve zorg. Het Kennis-, expertise en behandelcentrum biedt in deze fase de nodige aanvullende zorg en ondersteuning. De behandeling is, als er geen genezing meer mogelijk is, vooral gericht op verbetering van de kwaliteit van het leven. De zorg wordt geboden in nauw overleg met de bewoner zelf en zijn naasten, aangepast aan de behoefte in deze laatste fase van het leven. Soms zal zoveel mogelijk zelfredzaamheid en behoud van de regie over het eigen leven centraal staan in de wens van de bewoner. Ook kan het een keuze zijn zich liever meer passief op te stellen, omdat men zich prettiger voelt bij volledige verzorging in een veilige omgeving. Het kan nodig zijn in het kader van de bestrijding van pijn, benauwdheid, angst en ongemak om toch een symptoom van de ziekten curatief te behandelen, omdat dit de kwaliteit van het leven nog kan verbeteren. 10.1 Adressen en bereikbaarheid Woonzorgcentrum Nieuw Clarenberg Bezoekadres: Groenestraat 38, 8325 AZ Vollenhove, Telefoon: (0527) 24 94 24 E- mail info@zorggroep-onl.nl Internet : www.zorggroep-onl.nl 16

11. Palliatieve zorg in de woonzorgcentra van Stichting De Stouwe en Stichting Zorgcentra Zuidwest-Drenthe. De woonzorgcentra in Meppel, Nijeveen, Ruinerwold, De Wijk, Dwingeloo, Ruinen en Havelte verlenen palliatieve zorg aan alle cliënten die overigens al zorg van de stichting ontvangen. Het gaat hier om ouderen die geïndiceerd zijn voor de zorgproducten die het woonzorgcentrum kan bieden en die in hun eigen appartement willen blijven tijdens de terminale levensfase. In voorkomende gevallen wordt er van uit gegaan dat een ziekenhuisopname niet meer wenselijk of zinvol is en dat de zorgcentra de vereiste zorg op een verantwoorde wijze op zich kunnen nemen 11.1 Palliatieve terminale zorg Palliatieve terminale zorg is erop gericht om ongeneeslijk zieke mensen met een levensverwachting van enkele maanden of korter op een methodische wijze verpleegkundige zorg te geven. Deze zorg wordt in samenwerking met de huisarts en/of andere specialisten uit de eerste lijn uitgevoerd. De familie wordt zoveel mogelijk ondersteund en bij de zorg betrokken. Van medewerkers wordt verwacht dat zij empathisch zijn, dat zij met de cliënt en de familie en eventuele andere naasten kunnen praten over de naderende dood, maar ook dat ze weten voldoende afstand te houden. Ook zijn ze deskundig in het zo zorgvuldig, (maar ook gedoseerd) mogelijk uitvoeren van de lichamelijke zorg. Centraal staat aandacht voor het totale welzijn van de cliënt. Geprobeerd wordt het sterven zo draaglijk en menswaardig mogelijk te laten verlopen. De zorg is gericht op klachtenverlichting en welbevinden in algemene zin. Zonodig kan er via onze organisatie een beroep gedaan worden op een pastor of de deskundigen van het verpleeghuis waar we mee samenwerken 11.2 Adressen en bereikbaarheid Stichting De Stouwe Woon-zorgcentrum Reestoord Postbus 508 Zuiderlaan 134 7940AM Meppel 7944 EJ Meppel tel: 0522-498498 tel: 0522-498600 fax: 0522-262003 fax: 0522-259962 E-mail: E-mail: destouwe@destouwe.nl roelofs@destouwe.nl Woon-zorgcentrum ABC Reestlaan 2 7944 BB Meppel tel: 0522-498498 fax: 0522-262003 E-mail: jansen@destouwe.nl Woon-zorgcentrum Dunninghe Prins Clauslaan 6 7957 EA De Wijk tel: 0522-498181 fax: 0522-443545 E-mail: dunninghe@destouwe.nl Woon-zorgcentrum Irene Prinses Irenelaan 4 7941 ES Meppel tel: 0522-498498 fax: 0522-0522-262003 E-mail: koekkoek@destouwe.nl Woon- zorgcentrum t Vonder Molenbergh 1 7961 AV Ruinerwold tel: 0522-498300 fax: 482415 E-mail: vonder@destouwe.nl Woon-zorgcentrum Het Kerspel Ds. v. Halsemastraat 12 7948 BK Nijeveen tel: 0522-498200 fax: 0522-492188 E-mail: kerspel@destouwe.nl 17

Zorgcentra Zuidwest- Drenthe Postbus 28 7990 AA Dwingeloo Zorgcentrum de Weyert Broeklaan 2 7991 BS Dwingeloo Telefoon: 0521-595323 Fax: 0521-591898 E-mail: w.van.eisden@zorgcentrazwdrenthe.nl Zorgcentrum de Priensenije Jan Wierengaweg 7 7963 CN Ruinen Telefoon: 0521-595323 Fax: 0522-471767 E-mail: r.dijkstra@zorgcentrazwdrenthe.nl Zorgcentrum de Molenhof Hofweg 25 7971 BK Havelte Telefoon: 0521-595323 Fax: 0521-342873 E-mail: m.hartman@zorgcentrazwdrenthe.nl 12. Regionaal Palliatief Consultteam van het Integraal Kankercentrum Noord-Nederland(IKN) Integraal Kankercentrum Noord Nederland Telefoon: 050 521 59 00 Bereikbaar: tijdens kantooruren Webadres: www.ikcnet.nl Het IKN heeft een afdeling Palliatieve Zorg met de volgende taakstelling: - Algemene coördinatie: bevorderen van afstemming regionaal en landelijk - Regionale dienstverlening: advisering en ondersteuning van lokale netwerken - Regionale consultatiefunctie voor zorgverleners - Deskundigheidsbevordering voor consulenten en zorgverleners - Consultregistratie: regionaal en landelijk - Continue kwaliteitsverbetering - Verbreding naar specifieke patiëntendoelgroepen De huisartsconsulenten in de palliatieve zorg zijn voor professionals in de zorg bereikbaar via een centraal telefoonnummer. 0900 521 59 00 Van maandag tot en met vrijdag van 08.30-17.00 is dit telefoonnummer operationeel en kan door een hulpverlener gebeld worden met een specifieke vraag op het gebeid van palliatieve zorg. Men kan tijdens het bellen een keuze maken of de vraag gesteld dient te worden aan een huisarts of aan een verpleegkundige. Allen hebben zich gespecialiseerd in de palliatieve zorgverlening. Indien u met een mobiele telefoon belt of via een geheim telefoonnummer, dan zult u een extra keuze moeten maken voordat u uw consulent aan de telefoon krijgt. Wij garanderen u continuïteit en bereikbaarheid. De consulenten nemen de zorg niet van u over, maar geven u een advies. Aan dit advies zijn GEEN kosten verbonden. 18

Is de vraag minder urgent, dan kan deze ook via e-mail gesteld worden.! " " # " $ % & ' " Voor recente gegevens betreffende het Regionaal Palliatief consulteam en aanbod scholing gericht op palliatieve zorg wil ik u verwijzen naar www.ikcnet.nl Bij de thema s vindt u informatie over palliatieve zorg bij het IKN en eveneens de informatie van de overige 8 Integrale Kankercentra. 12.1 Adressen en bereikbaarheid Huisartsconsulent: Drenthe: Mw. F van Heest Telefoon: 0900-521 59 00 E-mail: f.vanheest@ikn.nl Overijssel: Dhr. Cost Budde Telefoon: 0900-521 59 00 E-mail: p.costbudde@ikn.nl 13. Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), voorheen RIO. Als U wilt weten voor welke hulp uw patiënt/ cliënt in aanmerking komt, is het raadzaam contact op te nemen met het Centrum Indicatiestelling Zorg. Een medewerker van het CIZ komt dan zo snel mogelijk op bezoek, thuis of in het ziekenhuis. In een gesprek wordt zorgvuldig bekeken wat de wensen zijn en welke zorg er nodig is. Daarna wordt samen bekeken op welke manier een en ander gerealiseerd kan worden. Dit kan zijn hulp en/of begeleiding thuis of opname in een verzorgings- verpleeghuis of (in de toekomst) hospice. Het CIZ geeft een indicatie hiervoor af en legt dit vast in een indicatierapport. De zorgvrager krijgt het indicatiebesluit met daarin aangegeven voor welke functie(s) hij/zij is geïndiceerd met de bijbehorende klasse schriftelijk thuisgestuurd. Van het CIZ ontvangt de zorgvrager ook informatie over de werkwijze van de diverse instellingen en de voorwaarden die aan het verblijf daar verbonden zijn. 13.1 Financiën Voor de verschillende vormen van zorgverlening wordt vaak een vergoeding gevraagd in de vorm van een eigen bijdrage. De hoogte hiervan is afhankelijk van de zorg die u ontvangt, en uw inkomen. Als u hierover meer wilt weten dan kunt u het beste contact opnemen met het CIZ of met de betreffende instelling. 13.2 Adressen en bereikbaarheid: Voor aanvragen voor de regio: Drenthe: Centrum Indicatiestelling Zorg Locatie Dwingeloo Brink 1 Postbus 22 7990 AA Dwingeloo Tel: 0521-594479 Fax: 0521-594463 N.W.Overijssel: CIZ Zwolle Postbus 1453 8001 BL Zwolle Telefoon: 0900-20 30 402 Internet: www.ciz.nl 19