1. Waarom maken STUDIEKEUZECOMPETENTIES deel uit van dit instrument? Goed begonnen, is half gewonnen. Dit geldt ook voor het maken van een studiekeuze. Uit onderzoek 1 blijkt dat het maken van een goede studiekeuze een betere kans op slagen oplevert in het eerste jaar van het hoger onderwijs. Een module over studiekeuze mag dus zeker niet ontbreken in deze webtoepassing. Een goede studiekeuze kan je bekomen door het doorlopen van een goed studiekeuzeproces. We focussen dus niet alleen op wat een leerling zal kiezen, maar ook op hoe een leerling zal kiezen. In de bestaande materialen wordt er vooral gefocust op horizonverruiming en de zelfexploratie van de leerling. Binnen deze webtoepassing hebben we als doel een stapje verder te gaan en een screening aan te bieden die aangeeft hoe ver een leerling staat in zijn of haar studiekeuzeproces. We geven eveneens tips aan leerlingen en hun begeleiders over hoe het studiekeuzeproces geoptimaliseerd en gestimuleerd kan worden. 2. Hoe kan je het FILMPJE gebruiken in de klas? Inhoud Het inleidende filmpje toont hoe een laatstejaarsleerlinge door haar moeder aangespoord wordt om werk te maken van haar studiekeuze. Ze gaat op zoek naar een studiekeuzebegeleider om haar te helpen. Op het einde van het filmpje worden de verschillende studiekeuzetaken van het studiekeuzeproces weergegeven. Het filmpje eindigt met een vraag voor de leerling: hoe maak jij werk van je studiekeuze?. Doelstelling Focussen op het studiekeuzeproces. Sensibiliseren om alle aspecten van het studiekeuzeproces na te gaan. Stimuleren om de screeningsinstrumenten van deze module in te vullen. 1 Germeijs, V. (2006). High School Students Choice of a Study in Higher Education: The Decision-Making Process, Antecedents, and Consequences for Choice Implementation. Proefschrift aangeboden tot het verkrijgen van de graad van Doctor in de Psychologische Wetenschappen, K.U.Leuven. 1
Gebruik Het filmpje kan op verschillende manieren gebruikt worden: Als introductie bij de screeningsinstrumenten uit deze module. Als introductie van een klasgesprek over studiekeuze. Voor, na of tijdens het filmpje kan je volgende vragen stellen: - Heb jij al nagedacht over je studiekeuze? Hoelang al? - Heb je er al over gesproken met mensen? Met wie? Vind je het belangrijk om hierover te praten met mensen? - Wie helpt jou bij het maken van een goede studiekeuze? - Is een goede studiekeuze voor jou belangrijk of lig je er niet wakker van? - Welke stappen zal jij zoal ondernemen om een goede studiekeuze te maken? Als introductie op het thema studiekeuze, zonder dat je de screeninginstrumenten uit deze module gebruikt. 3. Welke SCREENINGSINSTRUMENTEN bevat deze module? In de module studiekeuze zijn er twee verschillende screeninginstrumenten opgenomen: de intelligentieradar de vragenlijst studiekeuzetaken (VST) TIP: Het is aan te raden om als begeleider eerst zelf de screeningsinstrumenten uit te proberen, zodat je een zicht krijgt op de vragen uit de screenings, de weergave van de resultaten en de tips die aangeboden worden. 3.1 Intelligentieradar Doelstelling: dit screeningsinstrument brengt de meervoudige intelligentie van de leerling in kaart en draagt bij aan zijn zelfexploratie. Via de tips kan hij deze ook linken aan verschillende studiegebieden en opleidingen uit het hoger onderwijs. Afname en resultaten van de intelligentieradar Duur afname: 10 minuten Duur nabespreking en oefeningen: 30 minuten 2
Organisatie klaslokaal: elke leerling heeft een pc nodig, voor de nabespreking kan je eventueel in groepjes werken. Deze screening brengt de meervoudige intelligentie van de leerling in kaart via een intelligentieradar. De screening past dus vooral bij de zelfexploratie van de leerling. De screening is gebaseerd op de meervoudige intelligentie van Gardner 2 en op de test die Lernout en Provost 3 hanteren. Een leerling komt niet te weten hoe slim hij is, maar hoe hij slim is. Om tot de intelligentieradar te komen vullen de leerlingen 10 vragen in per intelligentie. Er komen 8 intelligenties aan bod. De leerling krijgt volgend resultaat en bijhorende interpretatie te zien (voorbeeld): Bij elke intelligentie worden specifieke kenmerken, aansluitende studiegebieden en beroepen gegeven. 2 Gardner, H. (1983). Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences. New York: Basic Books. 3 Lernout, B. & Provost, I. (2000). Leuker leren. Een nieuw praktijkboek voor breinvriendelijke studie. Antwerpen: Standaard Uitgeverij. 3
Dit screeningsinstrument is niet genormeerd en wil dus geenszins de klassieke intelligentie van de leerlingen meten. Het resultaat dient dus eerder als een eyeopener voor zichzelf en van de studiegebieden. Hoe kan je de tips van de intelligentieradar gebruiken? In eerste instantie wordt gevraagd aan de leerlingen of ze het resultaat herkennen of eerder verrast zijn door het resultaat. Dit kan klassikaal, op mondelinge wijze, gebeuren of dit kan een individuele reflectieoefening voor de leerling zijn. Bij de nabespreking kan het belangrijk zijn te vermelden dat de intelligentieradar geen exacte wetenschap is, maar eerder een zelfinschatting. Via de tips kunnen de leerlingen een pdf-document met de link tussen de verschillende intelligenties en de verschillende studiegebieden uit het hoger onderwijs downloaden. Deze lijst kan een schakel vormen tussen de zelfexploratie van de leerlingen en hun horizonverruiming: Welke studiegebieden/opleidingen passen bij mijn intelligentieradar?. Het pdf-document met de verschillende studiegebieden kan het best door de begeleider op voorhand een aantal keer op een A3-formaat geprint worden. Bij de laatste oefening wordt aan de leerlingen gevraagd of ze zelf tips kunnen bedenken om de verschillende intelligenties te stimuleren in hun dagelijks leven. Deze tips kunnen individueel of in groep gevonden worden. Wanneer de leerlingen deze tips invullen, dan worden ze via een pdfdocument bewaard in hun portfolio. 3.2 VST (Vragenlijst Studiekeuzetaken) Doelstelling: dit screeningsinstrument gaat na in welke mate de leerling werk maakt van taken die belangrijk zijn tijdens het proces van het kiezen van een studie in het hoger onderwijs. Hiernaast krijgt hij concrete tips over hoe hij dit proces kan stimuleren. Afname en resultaten van de VST Duur afname: 15 minuten Duur nabespreking en oefeningen: 1 à 2 lesuren, afhankelijk van de gekozen oefeningen Organisatie klaslokaal: elke leerling heeft een pc nodig 4
De VST is een zelfrapportagelijst waarbij de leerling zichzelf beoordeelt op zes belangrijke keuzetaken. 4 De VST bestaat uit 57 items die verdeeld zijn over zes schalen. Deze schalen en hun betekenis zijn de volgende: KEUZETAAK Oriëntatie Wil ik kiezen? Exploratie van zichzelf Wie ben ik? BETEKENIS Meet de mate waarin de leerling zich bewust is van het feit dat hij een studiekeuze moet maken en de mate waarin hij bereid is zich in te zetten om een zo goed mogelijke studiekeuze te maken. Meet de mate waarin de leerling stilstaat bij kenmerken van zichzelf: vaardigheden, interesses, waarden en studiemethode. Exploratie in de breedte Hoe ziet het hoger onderwijs er uit? Meet de mate waarin de leerling algemene informatie over het hoger onderwijslandschap heeft opgezocht. Exploratie in de diepte Welke opleidingen zijn er? Meet de mate waarin een leerling meer gedetailleerde informatie over bepaalde studierichtingen heeft opgezocht. Beslissingsstatus Kan ik kiezen? Meet de mate waarin een leerling dicht bij het moment van een keuze staat. Binding Ben ik tevreden? Meet de mate waarin een leerling zeker is van, gebonden is aan en zich identificeert met de keuze. De VST is genormeerd voor leerlingen uit het 6 de jaar secundair onderwijs. De VST neem je dus beter niet vroeger af. De kwaliteit van het keuzeproces heeft gevolgen voor de kwaliteit waarop de keuze gemaakt wordt. Hoe meer men zichzelf en de keuzealternatieven exploreert, hoe beter het gekozen alternatief zal passen bij de kenmerken van de leerling. Dit zou op zijn beurt leiden tot meer tevredenheid met en zekerheid over de gemaakte keuze en tot betere prestaties. De manier waarop leerlingen een studiekeuze maken is voorspellend voor de realisatie ervan in het hoger onderwijs. 4 Wij raden aan om een volledige beschrijving van de VST te raadplegen (praktische handleiding, normtabellen, psychometrische verantwoording en referentielijst). Hiervoor verwijzen we je door naar de webwinkel van VCLB Koepel VZW http://www.vclb-service.be/. 5
De zes keuzetaken hoeven niet noodzakelijk in een bepaalde volgorde aan bod te komen. Een bepaalde keuzetaak kan eerst worden overgeslagen en nadien pas aan bod komen, of er kan ook later teruggegaan worden naar een vorige taak die nog niet was afgerond. Het keuzeproces is dus voortdurend in ontwikkeling. Daarom is het mogelijk om de VST op drie verschillende momenten tijdens het schooljaar in te vullen. Hierdoor kan een eventuele evolutie duidelijk worden. De verschillende periodes die we aanraden zijn: 1. Begin 6 de jaar: september tot december 2. Midden 6 de jaar: januari tot april 3. Einde 6 de jaar: mei en juni Wanneer de leerling alle items beantwoord heeft, krijgt hij per studiekeuzetaak een score en een toelichting ervan. In het overzicht op de volgende pagina kan je alle mogelijke scores en interpretaties terugvinden. 6
TAAK D/E C A/B Oriëntatie Wil ik kiezen? Exploratie zichzelf Wie ben ik? Exploratie breedte Hoe ziet het hoger onderwijs eruit? Op dit moment scoor je niet goed op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je bent je veel minder bewust van het feit dat je een studiekeuze moet maken en veel minder bereid om je daarvoor in te zetten om een zo goed mogelijke keuze te maken. Bij het onderdeel tips kan je kijken welke acties je kan ondernemen om jouw score te verbeteren. Op dit moment scoor je niet goed op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je staat veel minder stil bij kenmerken van jezelf, zoals vaardigheden, interesses, waarden en studiemethode. Je spreekt hierover veel minder met mensen uit je omgeving, zoals ouders, leerkrachten, vrienden, Bij het onderdeel tips kan je kijken welke acties je kan ondernemen om jouw score te verbeteren. Op dit moment scoor je niet goed op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je kent veel minder het hoger onderwijs en het aanbod ervan. Je hebt veel minder algemene informatie over verdere studiemogelijkheden opgezocht. Bij het onderdeel tips kan je kijken welke acties je kan ondernemen om jouw score te verbeteren. Op dit moment scoor je net onder het gemiddelde op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je bent je minder bewust van het feit dat je een studiekeuze moet maken en minder bereid om je daarvoor in te zetten om een zo goed mogelijke keuze te maken. Neem eens een kijkje bij het onderdeel tips wat je nog beter kan doen. Op dit moment scoor je net onder het gemiddelde op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je staat minder stil bij kenmerken van jezelf, zoals vaardigheden, interesses, waarden en studiemethode. Je spreekt hierover minder met mensen uit je omgeving, zoals ouders, leerkrachten, vrienden, Neem eens een kijkje bij het onderdeel tips wat je nog beter kan doen. Op dit moment scoor je net onder het gemiddelde op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je kent minder het hoger onderwijs en het aanbod ervan. Je hebt minder algemene informatie over verdere studiemogelijkheden opgezocht. Neem eens een kijkje bij het onderdeel tips wat je nog beter kan doen. Je bent goed bezig. Op dit moment scoor je gemiddeld beter op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je bent je meer bewust van het feit dat je een studiekeuze moet maken en meer bereid om je daarvoor in te zetten om een zo goed mogelijke keuze te maken. Misschien vind je nog extra weetjes bij het onderdeel tips? Je bent goed bezig. Op dit moment scoor je gemiddeld beter op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je staat stil bij kenmerken van jezelf, zoals vaardigheden, interesses, waarden en studiemethode. Je spreekt hierover met mensen uit je omgeving, zoals ouders, leerkrachten, vrienden, Misschien vind je nog extra weetjes bij het onderdeel tips? Je bent goed bezig. Op dit moment scoor je gemiddeld beter op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je kent beter het hoger onderwijs en het aanbod ervan. Je hebt meer algemene informatie over verdere studiemogelijkheden opgezocht. Misschien vind je nog extra weetjes bij het onderdeel tips? 7
Exploratie diepte Welke opleidingen zijn er? Beslissingsstatus Kan ik kiezen? Binding Ben ik tevreden? Op dit moment scoor je niet goed op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je hebt veel minder gedetailleerde informatie over bepaalde studierichtingen opgezocht. Bij het onderdeel tips kan je kijken welke acties je kan ondernemen om jouw score te verbeteren. Op dit moment scoor je niet goed op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je staat veel minder dicht bij het moment van jouw keuze. Je hebt op dit moment veel meer keuzemogelijkheden over. Je twijfelt veel meer over je eerste keuze. Bij het onderdeel tips kan je kijken welke acties je kan ondernemen om jouw score te verbeteren. Op dit moment scoor je niet goed op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je bent veel minder zeker van je keuze. Hoogstwaarschijnlijk ben je veel minder tevreden met je keuze en identificeer je je veel minder met je keuze. Bij het onderdeel tips kan je kijken welke acties je kan ondernemen om jouw score te verbeteren. Op dit moment scoor je net onder het gemiddelde op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je hebt minder gedetailleerde informatie over bepaalde studierichtingen opgezocht. Neem eens een kijkje bij het onderdeel tips wat je nog beter kan doen. Op dit moment scoor je net onder het gemiddelde op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je staat minder dicht bij het moment van jouw keuze. Je hebt op dit moment meer keuzemogelijkheden over. Je twijfelt meer over je eerste keuze. Neem eens een kijkje bij het onderdeel tips wat je nog beter kan doen. Op dit moment scoor je net onder het gemiddelde op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je bent minder zeker van je keuze. Hoogstwaarschijnlijk ben je minder tevreden met je keuze en identificeer je je minder met je keuze. Neem eens een kijkje bij het onderdeel tips wat je nog beter kan doen. Je bent goed bezig. Op dit moment scoor je gemiddeld beter op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je hebt meer gedetailleerde informatie over bepaalde studierichtingen opgezocht. Misschien vind je nog extra weetjes bij het onderdeel tips? Je bent goed bezig. Op dit moment scoor je gemiddeld beter op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je staat dichter bij het moment van jouw keuze. Je hebt op dit moment veel minder keuzemogelijkheden over. Je twijfelt bijna niet meer over je eerste keuze. Misschien vind je nog extra weetjes bij het onderdeel tips? Je bent goed bezig. Op dit moment scoor je gemiddeld beter op deze taak ten opzichte van je leeftijdsgenoten. Je bent zekerder van je keuze. Hoogstwaarschijnlijk ben je tevreden met je keuze en identificeer je je met je keuze. Misschien vind je nog extra weetjes bij het onderdeel tips? 8
Indien de leerling de schaal Exploratie in de diepte of Binding niet heeft ingevuld, dan krijgt de leerling geen score op deze schaal, maar wel volgende informatie: Exploratie in de diepte Je hebt over geen enkele studierichting specifieke informatie opgezocht. Vergeleken met jouw leeftijdsgenoten heeft % op dit ogenblik over geen enkele studierichting informatie opgezocht. Bijhorende percentages: Begin Midden Eind 36% 4% 2% Binding Je hebt geen eerste keuze ingevuld. Vergeleken met jouw leeftijdsgenoten heeft % op dit ogenblik geen eerste keuze. Bijhorende percentages: Begin Midden Eind 34% 18% 10% Per periode worden de verschillende taken met bijhorende score en betekenis ervan weergegeven. Telkens wordt er doorverwezen naar de tips om de score te verbeteren of te optimaliseren. Hoe kan je de tips van de VST gebruiken? Voor de werkwijze van de verschillende oefeningen verwijzen we door naar het gedeelte tips binnen de module studiekeuze. Hierna geven we een beknopt overzicht van welke oefeningen je kan gebruiken om bepaalde studiekeuzetaken te stimuleren (hoewel we er steeds mogen vanuit gaan dat alle oefeningen een positief effect hebben op alle taken van het keuzeproces). Leerkrachtenwordle Ontdek jezelf Kiezen met passie 5 De leerlingen verzamelen de opleidingen die hun leerkrachten gevolgd hebben en maken er een wordle van. Een verwijzing naar de andere modules en screeningsinstrumenten van deze website. Een creatieve collage over de kwaliteiten, drijfveren, passies - oriëntatie - exploratie in de breedte - exploratie van zichzelf - oriëntatie - exploratie van zichzelf 5 Oefening gebaseerd op: Studentenloopbaancentrum Fontys Hogescholen (2010). Workshop Kiezen met passie. Geraadpleegd op 10 mei 2011 via http://www.fontys.nl. 9
HO-IQ-quiz Onbekend is onbemind De kanshebbers en droomberoepen van de leerlingen. Via deze Hoger Onderwijs-IQquiz kunnen leerlingen hun kennis over het hoger onderwijslandschap testen. Een handig overzicht om op zoek te gaan naar een aantal opleidingen die men niet goed kent of nieuw zijn. De leerlingen noteren een aantal van deze opleidingen in het schema en verkennen deze opleidingen wat dieper. Een handig overzicht om de opleidingen die kanshebbers zijn bij te houden en om bijkomende relevante informatie aan te vullen die hen helpt te beslissen. - exploratie in de breedte - exploratie in de breedte - exploratie in de diepte - beslissingsstatus - binding 4. Bijkomende tips Er zijn een heel aantal tools op de markt om leerlingen en studenten te helpen bij het maken van een goede studiekeuze. Onderstaande tips bevatten vooral links naar allerhande websites die, elk met hun eigen accenten, vragenlijsten of hulpmiddelen aanbieden om zicht te krijgen op een leerling zijn/haar start- of interesseprofiel. Hoe je deze tips in de klas kan gebruiken bepaal je zelf, er zijn raakvlakken met allerhande keuzetaken (zoals exploratie van zichzelf, exploratie in de diepte, ). Evengoed kan je dit ter info meegeven aan je leerlingen en gaan ze hier thuis zelfstandig mee aan de slag. 4.1 SIMON Er zijn veel studiekeuzebegeleidingsinstrumenten op de markt die niet noodzakelijk naast elkaar maar eerder complementair met elkaar gebruikt kunnen worden. Bij het aanbieden van zo een instrument gaan wij uit van een aantal voorwaarden en veronderstellingen die voor ons binnen oriëntering belangrijk zijn: - Het studiekeuzeproces wordt als een dynamisch proces benaderd en komt volledig aan bod. - Leerlingen krijgen een genuanceerd beeld van hun interesses en competenties. - Leerlingen worden steeds gestimuleerd om zelf actief te zoeken en te groeien binnen hun onderwijsloopbaan. 10
SIMON (Studievaardigheden en -Interesse MONitor) is een oriënteringsinstrument voor studiekiezers en werd ontwikkeld door de Universiteit Gent. De proef gaat na welke opleidingen aansluiten bij de interesses en competenties van de potentiële student en geeft een antwoord op twee vragen: "Welke opleidingen interesseren mij?" en "Wat zijn mijn slaagkansen in de opleidingen die mij interesseren?". Het spreekt dus voor zich dat SIMON deel kan uitmaken van een studiekeuzeproces maar zeker niet beperkt kan worden hiertoe. Wij geloven sterk in het aanbieden van ontwikkelkansen aan leerlingen en studenten. Daarom benadrukken we dat oriëntering een groeiproces is, waarbij professionele begeleiding nodig is en waarbij kwaliteitsvolle screenings nodig zijn en waardevolle informatie verschaffen, maar nooit een eindconclusie kunnen bevatten of kansen ontnemen. We raden aan om gedurende de derde graad met KVHO te werken om dan, eventueel, op het einde van het zesde jaar de SIMON af te nemen. 4.2 I-Prefer De I-Prefer is een belangstellingsproef voor laatstejaars secundair onderwijs. Het is een hulpmiddel om de belangstelling van de leerling voor opleidingen van het hoger onderwijs in kaart te brengen. Een goed beeld van die belangstelling is immers een belangrijk gegeven in het keuzeproces. De I- Prefer is een genormeerde proef, wat wil zeggen dat de resultaten vergeleken kunnen worden met leeftijdsgenoten. De leerling krijgt een lijst van 140 activiteiten en geeft telkens aan in welke mate hij/zij die activiteit al dan niet graag doet. Als resultaat krijgt de leerling een persoonlijk profiel in 14 belangstellingsdomeinen. Vanuit zo een domein kan je een lijst met studierichtingen raadplegen die daarbij aansluiten. Het beantwoorden van de vragenlijst duurt ongeveer 30 minuten. 4.3 Onderwijskiezer Onderwijskiezer.be is een initiatief van de vrije CLB-koepel vzw en de CLB-GO! in samenwerking met de centra van OVSG en POV én met ondersteuning van het departement onderwijs. De website is bedoeld voor leerlingen, ouders, leerkrachten, CLB-ers, Het bevat objectieve, onafhankelijke en kwaliteitsvolle informatie over het volledige onderwijslandschap. Ook vind je er lijsten met alle mogelijke opleidingen die je aan het hoger onderwijs kan volgen in Vlaanderen. Per opleiding kan je bovendien het studierendement (= het gemiddelde percentage studiepunten van de opleiding waarvoor de studenten slaagden in hun eerste jaar hoger onderwijs) raadplegen per afstudeerrichting in het secundair onderwijs. 11
4.4 Icares Op deze website vind je een korte studiekeuzetest. Op 5 à 10 minuten krijgt een leerling zicht op de opleidingen die bij hem/haar passen, op basis van de antwoorden die hij/zij invult. Deze test is vooral bruikbaar als een leerling zich nog in de exploratiefase bevindt. Een leerling kan zichzelf de vraag stellen wat deze opleidingen over hem/haar zeggen en wat hij/zij er mee kan doen. De opleiding die op nummer 1 staat is niet noodzakelijk de opleiding die het best past, een studiekeuze heeft immers met veel verschillende factoren te maken. 4.5 SID Via deze link kom je terecht op de website van Onderwijs & Vorming Vlaanderen, meer bepaald op de pagina omtrent de SID-in s. Op de studie-informatiedagen (SID) maken laatstejaars secundair onderwijs kennis met allerhande studie- en beroepsmogelijkheden na het secundair onderwijs. Op deze webpagina kan je de data en locaties raadplegen wanneer de SID in jouw provincie doorgaat. 4.6 Spelpakket Duikerin Duikerin! is een ondersteunend lessenpakket bij de studiekeuze hoger onderwijs door leerlingen in het laatste jaar van het secundair onderwijs. Het kan flexibel worden ingezet doorheen het keuzeproces en is bedoeld voor laatstejaarsleerlingen en hun keuzebegeleiders. 5. Welke STATISTIEKEN bevat de module studiekeuze? Als begeleider heb je toegang tot enkele statistieken over de gemaakte screenings van de leerlingen. Je kan steeds de scores van elke individuele leerling opvragen. Daarnaast kan je kiezen uit enkele extra grafieken of statistieken. Op deze manier kan je op een gerichte manier de meest gepaste oefeningen uit de tips kiezen. 4.1 Intelligentieradar Per klas krijg je een grafiek met de verhouding van alle intelligenties ten opzichte van elkaar (hiervoor werd per intelligentie de som gemaakt van alle resultaten van de leerlingen en herleid tot een schaal op 100). Voorbeeld: als je bij deze klas woord-slimme oefeningen geeft, dan ga je een sterk punt van de klas versterken; als je natuur-slimme oefeningen geeft, dan ga je een minder sterk punt ontwikkelen. 12
100 80 60 40 20 0 Per school krijg je een gelijkaardige grafiek. 4.2 VST Per klas krijg je een frequentietabel met daarin per taak het absolute aantal en het percentage dat een bepaalde score voorkomt. Voorbeeld: Bij deze klas kunnen vooral oefeningen die de zelfexploratie van de leerlingen stimuleren nodig zijn, eventueel aangevuld met oefeningen omtrent hun oriëntatie. TAAK D/E C A/B Oriëntatie Wil ik kiezen? N = 5 25% N = 12 60% N = 3 15% Exploratie zichzelf Wie ben ik? N = 17 85% N = 2 10% N = 1 5% Exploratie breedte Hoe ziet het hoger onderwijs eruit? Exploratie diepte Welke opleidingen zijn er? Beslissingsstatus Kan ik kiezen? Binding Ben ik tevreden? Per school heb je zicht op een gelijkaardige grafiek. 13