DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2003. Energie en het klimaat zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2003 Energie en het klimaat zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Inhoud Voorwoord 2 Over het verslag 6 Over Nuon 10 Duurzaamheid bij Nuon 16 Beleid 17 Organisatie duurzaamheid 20 Betrouwbaarheid van de energievoorziening 24 Leveringszekerheid 25 Voorzieningszekerheid 28 Dienstverlening 30 Duurzaamheid van de energievoorziening 36 Energiebesparing 37 Duurzame energie 38 Groene energie 44 Slim opwekken en distribueren 48 Brandstofmix 50 Emissiehandel in broeikasgas 51 De medewerkers van Nuon 56 De pijlers van het personeelsbeleid 57 Levensloopbeleid 59 Een nieuw sociaal plan 60 Betrokkenheid medewerkers 62 Gezondheidsmanagement 63 Veiligheid 65 Verificatierapport 68 Begrippenlijst 70 Colofon 71 1

Voorwoord Er wordt mij vaak gevraagd of het met alle ontwikkelingen waar onze onderneming voor staat, niet moeilijk is om de activiteiten op het gebied van duurzaamheid te continueren. Hoe houden we als bedrijf vast aan een duurzaamheidsambitie als klanten terecht vragen om een betere service, de politiek ons confronteert met het voornemen de energiesector drastisch te hervormen, onze aandeelhouders vragen om een betere financiële performance en onze medewerkers alles op alles moeten zetten om de klant goed van dienst te kunnen zijn? Mijn antwoord daarop is als volgt. Ik zie duurzaam ondernemen niet slechts als een activiteit, maar als een mentaliteit. Een bedrijf dat duurzaam onderneemt maakt bij belangrijke besluiten een integrale afweging tussen economische, sociale en milieubelangen. Het realiseren van een gezond financieel resultaat, een veilige en aangename werkomgeving voor medewerkers en een duurzame energievoorziening, betekent dat belangen zorgvuldig afgewogen moeten worden. In die afweging komen de echte dilemma s naar voren. Een aantal daarvan zult u in dit verslag terugvinden. De dynamiek die zo kenmerkend is voor de energiesector van vandaag, heeft ons echter niet afgeleid van onze ambitie om de Nederlandse energievoorziening en onze eigen bedrijfsvoering verder te verduurzamen. Het aantal klanten dat groene energie afneemt van Nuon is met 40% gestegen naar ruim 650.000. We hebben in 2003 64 MW nieuw duurzaam productievermogen bijgebouwd, 2 DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2003

waaronder windparken in de Wieringermeer en Spanje. En we hebben nieuwe innovatieve producten geïntroduceerd voor zowel consumenten als zakelijke klanten, zoals online energiebesparingsadvies voor het MKB, duurzame koudelevering, het groene energieproduct VastePrijsStroom en de Nuon Zoncentrale, die door bijna 7.000 huishoudens is aangeschaft. Onze medewerkers hebben we ook in 2003 met diverse programma s en instrumenten gestimuleerd om te werken aan hun persoonlijke ontwikkeling, gezondheid en balans tussen werk en privé. Het nieuwe sociaal plan dat op 1 januari jl. is ingegaan, is tot stand gekomen in een open dialoog met de vakorganisaties. Ook de veranderende wetgeving op het gebied van ziekteverzuim hebben we met onder meer de oprichting van een Reïntegratie Centrum voortvarend aangepakt. Onze aandeelhouders kunnen erop vertrouwen dat wij winstgevend investeren, ook als het gaat om investeringen in duurzaamheid. Het alsmaar wijzigende overheidsbeleid op het gebied van financiële ondersteuning van duurzame energieproductie, maakt het ons wat dat betreft niet altijd makkelijk. Het nieuwe instrument dat halverwege 2003 in werking trad, de wet Milieukwaliteit Elektriciteits Productie (MEP), stimuleert slechts duurzame energieproductie in Nederland. Voor onze onderneming, die werkt vanuit de filosofie dat we daar duurzame energie moeten opwekken waar dat geografisch, klimatologisch en financieel het beste is, is dat een enorme tegenvaller. Met het einde van de belastingvrijstelling voor groene energie in zicht, onderzoeken we de mogelijkheden om onze klanten groene energie te kunnen blijven aanbieden tegen een voor hen acceptabel tarief. Ik voorzie dat het koolstofarmer maken van de energievoorziening één van de belangrijkste uitdagingen is waar de energiesector wereldwijd voor staat. Niet voor niets is klimaat het thema van dit verslag. Het wordt steeds zichtbaarder, ook in Nederland, dat de groeiende hoeveelheid CO 2 in de lucht invloed heeft op het klimaat. Met de overname van de centrales van Reliant Energy Europe is Nuon één van de grotere uitstoters van CO 2 in Nederland geworden. Door efficiënt om te gaan met brandstoffen en te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om andere brandstoffen in te zetten, streven we ook in deze centrales naar een zo schoon mogelijke productie. Dit jaar leest u voor het eerst in ons verslag een aantal doelstellingen voor 2004 op het gebied van duurzaamheid waaraan wij ons gecommitteerd hebben. Een belangrijke stap naar meer transparantie en duidelijkheid over waar wij als onderneming voor staan. Omdat we graag van u horen of wij u via dit verslag een goed beeld geven van ons duurzame ondernemerschap, vindt u achterin een mogelijkheid om ons dat te laten weten. Amsterdam, 3 mei 2004 Ludo van Halderen Voorzitter Raad van Bestuur 3

NUON EN STICHTING NATUUR EN MILIEU Wist je dat Nuon jaarlijks elf miljoen ton CO 2 uitstoot? Da s zo n 7% van het totaal in Nederland. Staat in hun jaarverslag. Dat ze daar eerlijk over zijn, juich ik toe. Want je kunt jezelf wel profileren als duurzame energieleverancier, maar je moet de feiten niet verbloemen. Wat doe je eraan, daar gaat het om. Nuon en ik komen elkaar tegen bij de windparken. Wij hebben alle plekken in Nederland waar ze zouden kunnen staan, in kaart gebracht. Als er ergens eentje wordt opgezet, werken we samen. BIJ MIJ THUIS Ik probeer duurzaamheid en lekker leven te combineren. Praktisch idealisme. Wij op de fiets en de kinderen in het fietskarretje en we eten biologisch vlees, dat wel. Maar ik pak ook wel eens het vliegtuig. En ik woon in een oud huis. Het isoleren daarvan is een meerjarenproject.

KLIMAATPASPOORT I JASPER VIS I BELEIDSMEDEWERKER ENERGIE BIJ DE STICHTING NATUUR EN MILIEU IN MIJN WERK Mensen zijn van nature gemakzuchtig. Verwacht niet dat mensen zomaar hun auto opgeven. Maar je kunt wel een zo zuinig mogelijk auto rijden en de korte ritjes met de fiets doen. Of een zuinige cv-ketel kopen. De duurzame samenleving komt dichterbij door technische snufjes, meer dan door verandering van menselijk gedrag. Dus daar richt ikin mijn werk alle pijlen op. Tegelijkertijd wijs ik op de klimaatverandering. Die is al zichtbaar, meer dan we denken. Ik ga de natuur in met mensen en laat ze zien dat er subtropische korstmossen op onze bomen zitten, dat er minder noordelijke vlinders zijn en meer warmteminnende spinnen.

Over het verslag Wat is klimaat? Klimaat is het gemiddelde weer. Over een periode van tientallen jaren nemen meteorologen op dezelfde plaats op aarde het gemiddelde van temperatuur, vochtigheidsgraad, luchtdruk, wind, bewolking en neerslag. Daarnaast kijken ze naar dagelijkse en jaarlijkse variaties en hoe vaak extremen voorkomen, zoals hittegolven en zware regens met wateroverlast. Op deze manier kan men zien hoe het klimaat zich over een langere periode ontwikkelt. Waarom stijgt de temperatuur op aarde? De zon verwarmt de aarde. Een deel van de zonnestralen warmt de aardbodem en de zeeën en oceanen op. Een ander deel wordt teruggekaatst in de dampkring of atmosfeer. Hier bevinden zich broeikasgassen (waterdamp, kooldioxide, methaan) die als het ware een warme deken om de aarde leggen. Ze zorgen ervoor dat de warmte uit de teruggekaatste zonnestralen wordt vastgehouden. De opwarmende werking van deze deken wordt het natuurlijke broeikaseffect genoemd. Door dit broeikaseffect is het op aarde niet 18 graden Celsius onder nul, maar gemiddeld 30 graden Celsius warmer, warm genoeg voor leven. De meeste wetenschappers zijn het er wel over eens dat de mens dit natuurlijke broeikaseffect beïnvloedt. Omdat we steeds meer gas, elektriciteit, benzine, kerosine en diesel gebruiken, blazen we steeds meer CO 2 in de atmosfeer. De toename van deze concentratie van broeikasgassen versterkt het broeikaseffect, waardoor het op aarde steeds warmer wordt. Als de mens broeikasgassen aan de atmosfeer blijft toevoegen, blijft de gemiddelde temperatuur op aarde stijgen. In 2003 heeft Nuon haar eerste integrale duurzaamheidsverslag over 2002 gepubliceerd. In dat verslag hebben we vrij nauwkeurig de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI) gevolgd en zijn bijvoorbeeld op onderdelen dochterbedrijven in de cijfers meegenomen. In het verslag over het jaar 2003 heeft Nuon een fundamenteel andere keuze gemaakt. Het verslag is dit jaar meer geschreven vanuit de optiek dat Nuon in het duurzaamheidsverslag verantwoording dient af te leggen over issues die in 2003 maatschappelijk in de belangstelling hebben gestaan. Hiermee volgt Nuon onder andere een aanbeveling van de Vereniging voor Milieu- Accountancy (VMA) en het Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants (NIVRA), die stellen dat volledigheid op zich belangrijk is, maar de lezer niet mag afleiden van de belangrijkste milieu- dan wel maatschappelijke issues. Nuon heeft voor het verslagjaar 2003 gekozen voor een drietal thema s: betrouwbaarheid van de energievoorziening, duurzaamheid van de energievoorziening en de medewerkers van Nuon. Ten aanzien van de betrouwbaarheid van de energievoorziening is in 2003 veel aandacht geweest voor leveringszekerheid, voorzieningszekerheid en dienstverlening. In het hoofdstuk Betrouwbaarheid van de energievoorziening komen we hier uitgebreid op terug. Ook de duurzaamheid van de energievoorziening heeft in 2003 op de maatschappelijke en politieke agenda gestaan. De belangrijkste ontwikkelingen staan in het hoofdstuk Duurzaamheid van de energievoorziening. De breed gevoelde maatschappelijke wens om werk en privé beter op elkaar af te stemmen, de Wet Verbetering Poortwachter en de versobering van de pensioenregelingen zijn sociale ontwikkelingen in 2003 waar Nuon in haar personeelsbeleid mee aan de slag is gegaan. U leest hierover in het hoofdstuk De medewerkers van Nuon. 6 DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2003

Omslag van het duurzaamheidsverslag 2002 Het overkoepelende thema van dit jaarverslag is het klimaat. Het klimaat verandert door de toename van de concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer. Hierdoor wordt het op aarde steeds warmer, wat leidt tot ernstige verstoringen in het ecosysteem. Energiebedrijven zijn grote uitstoters van het belangrijkste broeikasgas CO 2. Nuon wil daarom verantwoording afleggen over haar rol in en bijdrage aan vermindering van dit probleem. En we zijn daarbij niet alleen zelf aan het woord. Door het verslag heen zal een aantal van onze belanghebbenden vertellen wat zij doen om klimaatverandering tegen te gaan. Reikwijdte De keuze om een beperkt aantal onderwerpen diepgaander te behandelen, heeft consequenties voor de reikwijdte van de cijfers die we rapporteren. In dit verslag zijn de cijfers verwerkt van de bedrijfsonderdelen van Nuon in Nederland, zijnde de divisies Retail Customers, Business Customers, Energy Sourcing en Network Services en daarnaast Continuon Netbeheer. Op 10 december 2003 werd Nuon officieel eigenaar van de elektriciteitscentrales van Reliant Energy Europe. De invloed die deze overname heeft op bijvoorbeeld de CO 2 -balans van Nuon, is in dit verslag niet meegenomen. De afweging die we daarbij hebben gemaakt is dat we pas vanaf 2004 daadwerkelijk invloed kunnen uitoefenen op de duurzaamheid van deze centrales. Ook rapporteren we dit jaar niet over cijfers die weliswaar voortvloeien uit de bedrijfsvoering van Nuon, zoals cijfers over mobiliteit en afvalstromen, maar die geen directe relatie hebben met de hierboven genoemde thema s. Cijfers over afvalstromen en SO 2 - en NO x -emissies zijn wel terug te vinden in de milieujaarverslagen van de productielocaties. Cijfers over mobiliteit van het Nuon-personeel zijn verwerkt in de CO 2 -balans in dit verslag. Waar de scope van de cijfers afwijkt van de hier beschreven algemene scope, zal dit vermeld worden. Het verslag is geverifieerd door KPMG Sustainability B.V.. Aangezien dit het tweede integrale duurzaamheidsverslag van Nuon is, is de betrouwbaarheid van de informatie in het verslag soms nog beperkt. Ondanks deze kanttekening geeft dit verslag naar onze mening een goed beeld van onze ambities en resultaten in 2003. Wij blijven werken aan een verbetering van de betrouwbaarheid van de gegevens. Toetsing eerste duurzaamheidsverslag bij stakeholders Op uitnodiging van bestuursvoorzitter Ludo van Halderen heeft een aantal stakeholders in een bijeenkomst bij Nuon besproken wat ze van het duurzaamheidsverslag 2002 van Nuon vinden, waaronder een Natuurstroomklant en een vertegenwoordiger van een natuur- en milieuorganisatie. Het verslag werd boeiend en aantrekkelijk gevonden en gaf een goed beeld van datgene waar Nuon zich mee bezighoudt. Wel hadden de stakeholders behoefte aan meer informatie over de keuzes die Nuon maakt en de dilemma s die we tegenkomen bij het realiseren van ambities op het gebied van duurzaamheid. Is groene energie voor Nuon een marketinginstrument of een milieudoelstelling? Is evenwichtige groei voor alle belanghebbenden wel vol te houden in een commerciële markt? Daarin mag Nuon volgens de stakeholders transparanter zijn. Andere punten die aan de orde kwamen: geef meer inzicht in waar Nuon staat ten opzichte van anderen, kijk niet alleen terug in het verslag maar schets ook een helder toekomstbeeld en laat zien hoe Nuon duurzaamheid heeft ingebed in de organisatie en managementsystemen. Voor zover mogelijk, hebben we in dit verslag opvolging gegeven aan deze wensen. Wat zijn de gevolgen van het broeikaseffect? De gevolgen van klimaatverandering door het versterkte broeikaseffect kunnen ingrijpend zijn. Stijging van de zeespiegel en veranderingen in de waterhuishouding, zoals verandering van gemiddelde neerslag en extremen, zijn mogelijke effecten van klimaatverandering. Daardoor kunnen wereldwijde ecologische, economische en sociale veranderingen optreden. Wat zijn de voornaamste broeikasgassen? Broeikasgassen zijn gassen die bijdragen aan de opwarming van de dampkring. De belangrijkste zijn: kooldioxide (CO 2 ), methaan (CH 4 ), lachgas (N 2 O) en de fluorverbindingen gehalogeneerde waterstoffen (HFK's), fluorstoffen (PFK's) en zwavelhexafluoride (SF 6 ). Kooldioxide is het belangrijkste broeikasgas. Het draagt voor ruim de helft bij aan het versterkte broeikaseffect. 7

KLIMAATPASPOORT I DIEDERIK KINDS I STUDENT AAN DE TU DELFT EN TEAMCAPTAIN VAN HET NUON SOLAR TEAM BIJ MIJ THUIS Ik studeer af bij de leerstoel Aerospace Sustainable Engineering and Technology. Via deze leerstoel ben ik betrokken bij projecten als de race met de zonnewagen en een laddermolen met vliegers om hoog wind te vangen. Ik wil graag studie en praktijk combineren. Dat was een drijfveer om mee te doen aan de World Solar Challenge. Ik weet nog niet waar ik ga werken na mijn studie, maar ik wil bezig blijven met duurzaamheid. Om mensen daarvoor enthousiast te maken. Privé ga ik heel bewust om met energieverbruik. Zuinig zijn met water, de verwarming zo laag mogelijk zetten en zuinig autorijden, door bijvoorbeeld de motor af te zetten bij een stoplicht.

NUON EN IK Wij zochten sponsors voor onze deelname aan de World Solar Challenge in Australië. Nuon was een logische partner omdat het bedrijf bekend staat als koploper in duurzame energie. Nuon brengt duurzaamheid onder de aandacht van jonge mensen. Via de solar race, maar ook door projecten op basisscholen en andere scholen. Dat vind ik een prima initiatief. IN DE SOLAR CHALLENGE Ik heb drieduizend kilometer op zonne-energie gereden, dwars door Australië. Geloof me, dan ben je voortdurend bezig met het klimaat. Want de hoeveelheid zonne-energie is niet constant. In het noorden van Australië heb je een tropisch klimaat, in het zuiden een meer wisselvallig klimaat. Om de invloed van het klimaat op ons energieverbruik te berekenen, maakten we gebruik van een speciaal softwareprogramma. De tocht was een succes, maar de praktische toepassing van zonnepanelen op auto s laat nog wel even op zich wachten. Voor woonhuizen is zonne-energie gelukkig al wel heel goed beschikbaar.

Over Nuon Windpark Irene Vorrink in Dronten Wat is het Klimaatverdrag? In 1992 werd in Rio de Janeiro het zogenoemde Raamverdrag Klimaatverandering van de Verenigde Naties (UNFCCC) gesloten. De doelstelling is het stabiliseren van de concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer op een zodanig niveau, dat een gevaarlijke menselijke invloed op het klimaat wordt voorkomen. Het Klimaatverdrag valt onder de verantwoordelijkheid van de VN. Verschillende industrielanden hebben destijds afgesproken de groei van hun uitstoot van broeikasgassen te stoppen. Halverwege de jaren negentig werd duidelijk dat stabilisatie van de uitstoot van broeikasgassen ontoereikend is om het uiteindelijke doel van het Klimaatverdrag te realiseren. Dat heeft geleid tot het Kyoto-protocol. Nuon is een toonaangevend, zelfstandig, internationaal concern in de opwekking, marketing, verkoop en distributie van elektriciteit, gas en warmte en daarmee samenhangende producten en diensten, actief voor miljoenen klanten. Binnen de Europese energiesector willen we een vooraanstaande positie innemen op het gebied van duurzaam ondernemen. Vanuit het besef dat energie een onmisbare rol vervult voor consumenten, bedrijven en de maatschappij werken wij aan evenwichtige groei voor alle belanghebbenden: klanten, aandeelhouders, medewerkers én milieu en maatschappij. Nuon heeft in Nederland een marktaandeel van 35% in elektriciteit, 30% in gas en 36% in warmte; gemeten naar aantallen klanten zijn we marktleider in Nederland. Daarnaast concentreert Nuon zich op de kernmarkten België en Duitsland. Voor de productie van duurzame energie richten we ons op groeimarkten in Europa. Nuons grootste aandeelhouders zijn de provincies Gelderland, Friesland, Noord-Holland en de gemeente Amsterdam. Zij houden gezamenlijk zo n 75% van de aandelen Nuon. Het overige deel wordt gehouden door circa 80 kleinere, gemeentelijke en provinciale aandeelhouders. 10 DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2003

Nuon werkt sinds het midden van de jaren negentig vanuit een visie die uitgaat van evenwichtige groei voor alle belanghebbenden bij onze onderneming. Energie en het klimaat zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. CO 2 is de verbindende factor. Hieronder staat een overzicht van Nuon-activiteiten die veel CO 2 -uitstoot veroorzaken. In dit verslag kunt u lezen hoe Nuon maatregelen treft om de CO 2 -uitstoot die zij veroorzaakt te reduceren. Activiteiten Productie van grijze energie in onze eigen energiecentrales Nuon Energiegebruik in Nuon-gebouwen Gebruik van materialen (kabels, componenten etc.) Inkoop van grijze energie voor levering aan eindgebruikers Mobiliteit van Nuon-medewerkers (auto, trein, vliegtuig) Wat is het Kyoto-protocol? Het Kyoto-protocol werd in 1997 opgesteld als aanvulling op het Klimaatverdrag. Industrielanden verbinden zich hierin om de uitstoot van broeikasgassen in 2008-2012 met gemiddeld 5% te verminderen ten opzichte van het niveau in 1990. Per land gelden uiteenlopende reductiepercentages. Nederland moet zijn broeikasgasemissies in 2008-2012 met 6% hebben gereduceerd ten opzichte van 1990. In Kyoto is afgesproken dat het verdrag in werking treedt als alle landen die het ondertekend hebben bij elkaar opgeteld verantwoordelijk zijn voor 55% van de wereldwijde CO 2 -uitstoot. Tot nu toe hebben 113 landen het Kyoto-protocol ondertekend. Alle ogen zijn op dit moment gericht op Rusland, omdat met Rusland erbij de norm van 55% gehaald zou worden. Nederlands klimaatbeleid Het klimaatbeleid is gestoeld op de afspraken in het Kyoto-protocol en de aansluitende afspraken binnen de EU. Nederland moet de uitstoot van de belangrijkste broeikasgassen (kooldioxide, lachgas, methaan en een aantal fluorverbindingen) in de periode van 2008-2012 met 6% terugdringen ten opzichte van 1990. Dat betekent dat Nederland uiterlijk in 2012 199 Mton, omgerekend naar CO 2 (CO 2 -equivalenten), broeikasgas uitstoot. Dat is 6% minder dan in 1990. De helft van de reductie wil de overheid met binnenlandse maatregelen halen, de rest in het buitenland. Van de binnenlandse doelstelling wil zij tweederde met CO 2 realiseren en eenderde met overige broeikasgassen. Het klimaatbeleid is gericht op de sectoren huishoudens, landbouw, verkeer en vervoer, industrie en energie. 11

Kerngegevens Netto-omzet (x EUR 1 miljoen) Bedrijfsresultaat (x EUR 1 miljoen) Nettowinst (x EUR 1 miljoen) 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 5.095 4.357 4.530 600 500 400 300 200 536 350 489 400 300 200 236 152 375 1.000 100 100 0 0 0 Totale omzet naar activiteit 2003 (x EUR 1 miljoen) Totale omzet naar activiteit 2002 (x EUR 1 miljoen) Bedrijfsresultaat per activiteit 2003 (x EUR 1 miljoen) Bedrijfsresultaat per activiteit 2002 (x EUR 1 miljoen) 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1.203 857 4.057 399 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1.047 826 3.047 2003 2002 520 350 300 250 200 150 100 50 0-50 323 40 123 50 350 300 250 200 150 100 317-50 -30 2003 2002 50 0 1 62 Operations Netbeheer Supply & Services Renewables, Water en Overig Voor een volledig overzicht van de jaarcijfers 2003 verwijzen wij u naar ons financieel jaarverslag. 12 DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2003

Kerncijfers (geconsolideerde cijfers) Financiën (bedragen x EUR 1 miljoen) 2003 1) 2002 1) 2001 1) 2000 1999 Netto-omzet 5.095 4.357 4.530 3.716 3.292 EBITDA 1.048 783 914 716 660 Bedrijfsresultaat (EBIT) 536 350 489 423 407 Resultaat na belastingen 236 152 375 352 975 Investeringen in materiële vaste activa 527 633 561 454 442 Vrije kasstroom 247-4- 435-537 618 Materiële vaste activa 6.916 6.185 5.934 5.515 5.019 Eigen vermogen 4.469 4.270 4.262 3.899 3.711 Balanstotaal 10.553 9.623 8.972 8.171 7.913 Eigen vermogen in % van het balanstotaal (solvabiliteit) 42,3% 44,4% 47,5% 47,7% 46,9% Bedrijfsresultaat in % van de bedrijfsopbrengsten 9,9% 7,4% 10,3% 10,9% 9,9% Bedrijfslasten in % van de bedrijfsopbrengsten 90,1% 92,6% 89,7% 89,1% 90,1% Resultaat na belastingen per uitstaand aandeel in EUR 1,83 1,18 2,93 3,51 9,75 Aandelen x 1000 stuks (per 31 december) Aantal uitstaand 128.693 128.693 128.101 100.279 100.000 Aantal nog te emitteren uit stockdividend en excedenten 160 27.855 5.059 Maximaal aantal nog te emitteren uit garanties 8.192 7.433 7.433 7.433 686 Totaal 136.885 136.126 135.694 135.567 105.745 Medewerkers in fte s (per 31 december) 9.638 9.924 9.544 6.807 6.919 Duurzaam opgewekte elektriciteit (in GWh) Eigen productie 785 680 596 653 490 1) Presentatiewijziging In lijn met de internationale ontwikkeling van de presentatie van resultaten, worden in het financieel verslag met ingang van 2001 buitengewone baten en lasten slechts als zodanig gepresenteerd, indien zij zich duidelijk onderscheiden van de activiteiten in het kader van de gewone bedrijfsuitoefening. Buitengewone baten en lasten zullen daarom naar verwachting zelden voorkomen. Tot en met 2000 werden als buitengewone baten en lasten de resultaten uit de verkoop van deelnemingen en de dotaties aan reorganisatievoorzieningen gepresenteerd. Verder wordt met ingang van 2001 het dividendvoorstel over het afgesloten jaar niet meer in het eigen vermogen verwerkt. 13

KLIMAATPASPOORT I JOKE WALLER-HUNTER I EXECUTIVE SECRETARY VAN DE UNFCCC BIJ MIJ THUIS Hoe ik persoonlijk bijdraag aan een beter milieu? Ik heb sinds 1979 geen auto meer en dat is al een hele goede bijdrage. Moeilijk? Ach, je kunt zelf beïnvloeden hoe moeilijk dat is. Ik zorg dat ik altijd op fietsafstand van mijn werk woon. Elke dag een half uurtje peddelen langs de Rijn is trouwens geen straf. Verder is milieuvriendelijk geproduceerd voedsel hier in Duitsland heel normaal. Veel standaardproducten zijn ecologisch. Dat is de filosofie waar ik in geloof: je moet het de consument makkelijk maken.

NUON EN UNFCCC In geïndustrialiseerde landen komt 84% van de uitstoot van broeikasgassen van de energiesector. Op den duur moet de koolstof uit de energiehuishouding verdwijnen. Maar om te beginnen: het gebruik van fossiele brandstoffen terugdringen en schoner maken, vernieuwbare energiebronnen aanboren en klanten helpen energie te besparen. De industrie heeft al veel gedaan, veel hangt nu af van de burger. Nuon kan daarbij helpen door het kopen van schone energie zo makkelijk mogelijk te maken. IN MIJN WERK Wat de United Nations Framework Convention on Climate Change aan een beter milieu doet is eigenlijk een overbodige vraag: we doen niet ánders. Wij zijn er om de ondertekenaars van het Klimaatverdrag van Rio de Janeiro van 1992 te ondersteunen. Wel is het zo dat daarvoor één keer per jaar 5000 vertegenwoordigers van 190 partijen naar ons toekomen. Met het vliegtuig! We zijn nog niet zover, maar eigenlijk zouden we iedere vlucht moeten compenseren door bijvoorbeeld geld te steken in milieuprojecten.

Duurzaamheid bij Nuon Ten behoeve van het project NoordzeeWind is in 2003 in de Noordzee een meetmast van 116 meter hoog geplaatst (zie ook pagina 41) Nuon kent sinds het midden van de jaren negentig een strategie die gericht is op een evenwichtige groei voor alle belanghebbenden. Groei dus voor aandeelhouders, klanten, medewerkers én milieu en maatschappij. Binnen de Europese energiesector willen we een vooraanstaande positie innemen op het gebied van duurzaam ondernemen. Nuon ziet duurzaamheid niet als een eindwaarde maar als een proces, een ontwikkeling. Op drie manieren brengen wij duurzame ontwikkeling in de praktijk: door het verduurzamen van de energievoorziening, door het verduurzamen van onze bedrijfsvoering en door een maatschappelijk betrokken bedrijf te zijn. Duurzame energievoorziening Nuon richt zich op drie stappen om de energievoorziening te verduurzamen. Het beperken van de vraag naar elektriciteit, gas en warmte is de eerste stap. De elektriciteit of warmte die toch nodig is zoveel mogelijk opwekken uit duurzame energiebronnen, is de tweede stap. De derde stap is het zo efficiënt en milieuvriendelijk mogelijk inzetten van fossiele energiebronnen. Verder ziet Nuon een rol voor zichzelf weggelegd op het gebied van compensatie van CO 2 -uitstoot die vrijkomt bij energieopwekking. Verantwoorde bedrijfsvoering Het verminderen van de milieubelasting van onze bedrijfsprocessen en de bedrijfsinterne milieuzorg hebben continu onze aandacht. Maar we nemen ook verantwoordelijkheid als het gaat om goed werkgeverschap en streven naar duurzame participatie van onze medewerkers. 16 DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2003

Het Nuon Solar Team vervangt een lekke band tijdens de World Solar Challenge 2003 in Australië Maatschappelijke betrokkenheid Nuon maakt als bedrijf deel uit van de samenleving en wil verantwoord omgaan met die rol. We hebben ondernemingsprincipes, die schetsen op welke wijze wij zaken willen doen. En we willen met onze belanghebbenden een relatie onderhouden op basis van transparantie en dialoog. Beleid Vanuit het besef dat duurzaam ondernemen meer inhoudt dan actief zijn op het gebied van duurzame energie, heeft Nuon in 2002 besloten om een integraal duurzaamheidsbeleid te gaan ontwikkelen. In 2003 is veel tijd en aandacht besteed aan het opstellen van dit beleid, het formuleren van concrete doelstellingen en het opzetten van een Nuon-breed monitoringsysteem om de voortgang op het gebied van duurzaamheid te meten. Een van de manieren om tot beleid en doelstellingen te komen, is het vergelijken van eigen bedrijfsprestaties met die van andere bedrijven. Nuon heeft in het voorjaar van 2003 haar ambities op het gebied van duurzaamheid laten toetsen door twee vooraanstaande organisaties: SNS Asset Management en Sustainable Asset Management (SAM). Laatstgenoemde voert in opdracht van de Amerikaanse beurs de toetsing uit voor bedrijven die genoteerd willen staan aan de Dow Jones Sustainability Index. De resultaten van de twee vergelijkende onderzoeken hebben geleid tot het verbeteren van een aantal bedrijfsprocessen, met name op het gebied van milieumanagement, en het aanscherpen van onze doelstellingen. Ook in 2004 zal Nuon weer een uitgebreid en cijfermatig vergelijkend onderzoek uitvoeren. Vanuit de overheid komen nieuwe wetgeving en eisen op het gebied van duurzame energie en milieu op de energiesector af. Nuon neemt ten aanzien van deze wetgeving een proactieve houding in. Wat betreft emissies van CO 2 en NO x loopt Nuon vooruit op de Europese Emissiehandel die in januari 2005 van start gaat en de gewijzigde Wet Milieubeheer die medio 2004 wordt verwacht. We werken actief aan de ontwikkeling van een strategie, enerzijds gericht op het nog efficiënter en schoner maken van onze fossiele productie, anderzijds op het actief deelnemen aan de CO 2 - en NO x -emissiehandel. Transparantie is voor ons een belangrijk thema. We verwelkomen dan ook de richtlijn van de Europese Unie die energiebedrijven vanaf 1 juli 2004 verplicht om klanten te informeren over de herkomst van de geleverde stroom via publicatie van de zogenaamde brandstofmix. Nuon publiceert haar brandstofmix al sinds 2001. Onze methodiek om de brandstofmix te berekenen zal mogelijk tot voorbeeld dienen voor andere energiebedrijven. Om onze vooraanstaande positie op het gebied van duurzame energie te consolideren, blijft Nuon investeren in nieuwe vormen van duurzame energieopwekking die tevens voldoen aan de strikte financiële criteria die de onderneming stelt ten aanzien van investeringen. Het overheidsbesluit om vanaf 2005 niet langer de vraag naar duurzame energie te stimuleren maar alleen de productie ervan, heeft grote consequenties voor Nuon. Met veel duurzame productiecapaciteit in het buitenland zal Nuon veel nadeel ondervinden van de nieuwe subsidieregeling, die alleen gericht is op de binnenlandse productie van duurzame energie. Nuon vindt het jammer dat de Nederlandse overheid ten aanzien van duurzame energie niet over de landsgrenzen heen kijkt. Ook maakt Nuon zich zorgen over de gevolgen van de afschaffing van de vraagstimulering van groene energie per 1 januari 2005. 17

Nuon-medewerkers speelden de hoofdrol in onze televisiecommercial over duurzame energie, die in juni 2003 voor het eerst werd uitgezonden In deze sterk veranderende omgeving, qua wetgeving en fiscaal regime, zal Nuon actief aan de slag gaan met het onderzoeken van de mogelijkheden voor (her)positionering van groene energieproducten. Naast duurzame energie is sinds 2002 duurzame bedrijfsvoering een belangrijk thema voor Nuon. Zo hebben we ons tot doel gesteld om de meest duurzame netwerkoperator van Nederland te zijn. Dit vertaalt zich naar onze activiteiten in de sfeer van leveringszekerheid, afvalmanagement, gebruik van milieuvriendelijke componenten in het net, het beheer en de verwerking van schadelijke stoffen, leveranciersmanagement en het voorkomen en monitoren van milieu-incidenten. Nuon ziet haar medewerkers als belangrijk kapitaal. We ondersteunen onze medewerkers met een gedegen personeelsbeleid zodat ze hun talenten optimaal kunnen gebruiken en ze zich eigenaar van hun werk voelen. Bovendien is het beleid erop gericht om iedere medewerker waarde voor onze belanghebbenden te kunnen laten creëren. Nuon is een belangrijke maatschappelijke speler in een milieugevoelige sector. Als energiebedrijf staan we voortdurend voor het maken van keuzes en moeten we dilemma s oplossen. Bijvoorbeeld over de plaatsing van windmolens of het meestoken van biomassa. Om beter in staat te zijn om welafgewogen keuzes te maken rond maatschappelijk gevoelige onderwerpen, zal Nuon in 2004 op structurele wijze de dialoog zoeken met betrokken maatschappelijke en milieuorganisaties. Mogelijke onderwerpen zijn de productie van bio-energie, het gebruik van nucleaire energie, de rol van energiebedrijven bij het voorkomen van klimaatverandering en het vasthouden aan duurzame ambities in een volledig vrije markt. 18 DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2003

DUURZAAMHEID BIJ NUON Doelstellingen 2004 Doelstelling Concretisering 2004 1. Koploper in groene energie Minimaal 600.000 klanten 2. Gemiddelde stroomonderbrekingsduur per klant Maximaal 29 minuten per Continuon-klant 3. Nieuwe duurzame productiecapaciteit Minimaal 200 MW 4. Schoonste brandstofmix van Nederland Maximaal 0,52 ton CO 2 per MWh 5. Milieuovertredingen/-incidenten Dekkend monitoringsysteem Ad 1) Koploper zijn in groene energie houdt in dat we voor 2004 een minimum in het aantal groene energieklanten hebben geformuleerd. Deze doelstelling lijkt wellicht niet ambitieus, gezien het huidige aantal klanten, maar houdt rekening met het feit dat de fiscale stimulering van de vraag naar groene energie in 2004 volledig wordt afgebouwd. Ad 2) De gemiddelde stroomonderbrekingsduur is de gemiddelde duur van stroomonderbreking per jaar per Continuon-klant. Ad 3) Nieuwe duurzame productiecapaciteit is de in 2004 nieuw gerealiseerde productiecapaciteit in wind, zon, water, aard- en omgevingswarmte en/of biomassa. Ad 4) De schoonste brandstofmix van Nederland nastreven houdt in dat Nuon per MWh geleverde elektriciteit de laagste CO 2 -uitstoot van de grote energiebedrijven in Nederland wil realiseren. Dit is een ander begrip dan zo schoon mogelijke eigen productie, aangezien de geleverde brandstofmix ook veel ingekochte elektriciteit bevat. Ook streeft Nuon naar een zo laag mogelijk aandeel kernenergie in haar brandstofmix. Dit voornamelijk vanwege het tot nog toe onopgeloste probleem van kernafval. Helaas hebben we geen inzicht in de geleverde brandstofmix van andere energiebedrijven. Nuon is vooralsnog het enige energiebedrijf in Nederland dat haar brandstofmix jaarlijks publiceert. Ad 5) We doen ons uiterste best om het jaarlijkse aantal milieuovertredingen en/of -incidenten zo laag mogelijk te houden. Daarbij streven we naar een zo goed en volledig mogelijk registratiesysteem. 19