Verslag Users Group 24/05/2012

Verslag Users Group 24/05/2012 Aanwezig: T. Deheegher (ODE) B. Gouverneur (Synergrid) S. Harlem (FEBEG) P. Lobé (FEBEG) F. Schoonacker (FEBEG) H. Wyverkens (FEBEG) M. Van den Bosch (VOKA) B. Van der Spiegel (FEBELIEC) F. Van Gijzeghem (ODE) B. Van Zeebroeck (EDORA) F. Vandenberghe, P. De Leener, I. Gerkens, W. Michiels, J. Matthys- Donnadieu, F. Wellens (ELIA) M. Masschelin, M. Verelst (gedeeltelijk, ELIA) Verontschuldigd: C. Adams (FOD Economie, Directie Energie) W. Aertsens (FEBELIEC) M. Cailliau (FEBEG) T. De Waal (FEBEG) W. Gommeren (AGORIA) C. Vandenborre (Belpex) Agenda: 1. Goedkeuring van het verslag van de vorige vergadering (09/02) 2. Feedback WG System Operations 3. Feedback WG EMD 4. Feedback WG Belgian Grid a) Aanbeveling Capaciteitsreserveringsproces voor de productie-eenheden b) Closed distribution systems: stand van zaken 5. Feedback ad-hoc Platform RES Support Mechanisms 6. Varia a) Project deelname Elia aan IGCC b) Presentatie van de nieuwe website van Elia Verslag: 1. Goedkeuring van het verslag van de vorige vergadering (09/02) Het verslag van de vergadering van 09/02/2012 wordt zonder opmerkingen door de Users Group goedgekeurd. 2. Feedback WG System Operations Users Group Verslag meeting 24 mei 2012_FINAL 1/5

De voorzitter van de WG System Operations geeft een overzicht van de onderwerpen die in de laatste werkgroep werden besproken. Tijdens de koudegolf van februari, bevond het Elia net zich op de limiet zonder dat de netveiligheid in gedrang kwam: in coördinatie met onze buurlanden en in nauwe samenwerking met Coreso, werden de Phase Shifting Transformers (PST s) op de noordgrens bijna volledig uitgeregeld om de grote noord-zuid fluxen en congesties onder controle te houden. Zoals voorzien in de ENTSO-E Winter Outlook was nagenoeg het volledige productiepark op het Elia net beschikbaar waardoor de avondpiek zonder veel problemen genomen kon worden, ook op sommige dagen geholpen door de aanwezige windproductie. Het bleek dat de belasting bijna volledig door productiemiddelen op het Elia net werd gecompenseerd en dat belangrijke energiefluxen transiteerden door ons land van Nederland naar Frankrijk. Het frequentie-incident in het Europees net van 13.12.2011 is een ander voorbeeld van uitbating steeds dichter bij de limiet: door een vermogensoverschot in Europa steeg de frequentie naar een waarde van 50.16 Hz. Dit geeft ook aan dat de problematiek van de uitschakeldrempel van de PV panelen op 50.2 Hz een reëel risico vormt (niettegenstaande het incident in december zich voordeed iets voor middernacht). Op de vraag van ODE deelt de voorzitter van de Users Group mee dat Coreso niet in reële tijd kan ingrijpen, maar ondersteuning kan bieden bij het kalibreren van de reserves en het opvolgen van de frequentie. De actuele problematiek van de incompressibiliteit wordt toegelicht: in periode van lage(re) belasting (voornamelijk zomer- en vakantieperiode) zal de niet-samendrukbare productie (veroorzaakt door hernieuwbare en niet-flexibele conventionele productie zoals nucleair) groter zijn dan de belasting. Dit gebeurt voornamelijk tijdens nacht of weekend maar tijdens de zomerperiode ook overdag. Een recent voorbeeld was tijdens het Pinksterweekend: veel zon en wind gecombineerd met een lage weekendbelasting gaf aanleiding tot een overschot aan productie. Deze problematiek werd ook erkend door ENTSO-E en opgenomen in hun Summer Outlook Report 2012 waar de risico s van een overschot aan productie tijdens bepaalde weken in de zomerperiode in CWE aangetoond wordt. Risicovol is de situatie indien een gelijkaardige toestand optreedt in verschillende landen waardoor het productieoverschot niet meer kan geëxporteerd worden. Verschillende remediërende maatregelen worden uitgewerkt waaronder een aanpassing van het onevenwichtsmechanism. De andere mogelijke oplossingen zouden zijn om het verbruik te verhogen of de productie uit te voeren naar de naburige TSO's (maar die bevinden zich op hetzelfde moment in dezelfde situatie). Een vertegenwoordiger van FEBEG vraagt zich af of het relevant is om de WKKeenheden prioritair te flexibiliseren. Zij zouden, hoewel zij hun brandstof kunnen stockeren, dan een lager rendement hebben. De optie van de slimme meters lijkt niet adequaat om het gedrag van de producenten aan te passen. Een andere vertegenwoordiger van FEBEG vraagt of de frequentiegraad van deze situatie werd geëvalueerd. Volgens Elia kan dit zelfs bij matige wind voorvallen (4-5 Beaufort) en staat het vast dat ten minste enkele zomerdagen kritiek zullen zijn. ODE vraagt zich af of de wetgeving of de contracten ook niet zouden moeten worden aangepast maar geeft toe dat dit geen oplossing op korte termijn biedt. De voorzitter van de Users Group kondigt aan dat Elia alle ARP s spoedig van deze situatie op de balancingmarkt op de hoogte zal stellen, opdat zij het systeem kunnen Users Group Verslag meeting 24 mei 2012_FINAL 2/5

helpen en er een financieel voordeel kunnen uithalen. Hij vraagt dat de verenigingen deze bekommernissen ook aan hun leden overmaken. De WG System Operations komt in juni bijeen om dit probleem grondig te onderzoeken. 3. Feedback WG EMD De voorzitter van de Users Group kondigt aan dat de voorzitter van de WG EMD, James Matthys-Donnadieu, gezien zijn vertrek naar APX binnenkort door Pascale Fonck vervangen wordt. Pascale Fonck zal het beheer van de internationale dossiers van Elia overnemen en om die reden het voorzitterschap van de WG EMD. De voorzitter van de WG EMD licht de vorderingsstaat van de CACM Network Code van ENTSO-E toe, alsook de stand van zaken van de projecten NWE Day Ahead & Intraday en CWE Flow Based. Wat het project NWE Day Ahead betreft, zijn de TSO s en de beurzen onlangs overeengekomen om de implementatie van de price coupling te starten. De betrokken regulatoren moeten nu hun steun bevestigen wat het dekken van de kosten van het project betreft. Indien aan alle technische en regulatoire voorwaarden voldaan zijn, kan het CWE Flow Based project in de zomer van 2013 van start gaan. Dit is een zeer complex project; het is uniek ter wereld en moet rekening houden met de interacties tussen de langetermijn- en de intra-daytijdsbestekken. Het hangt ook in belangrijke samen met het NWE-project, aangezien de flow-based simulaties de orderboeken van UK en Nordic zullen moeten integreren wanneer het project NWE Day Ahead eenmaal gerealiseerd is (voorzien voor januari 2013). Indien dit laatste project vertragingen oploopt, heeft dit gevolgen voor het CWE Flow Based project. Elia nodigt de marktspelers uit om het project CWE Flow Based aandachtig te volgen. De implementatie ervan zal immers de toewijzing van de dagcapaciteiten grondig wijzigen en dus ook heel de dynamiek van de markt, alsook bijvoorbeeld de valorisatie van de langetermijncapaciteiten. 4. Feedback WG Belgian Grid De voorzitter van de WG Belgian Grid geeft een stand van zaken van de besprekingen in de WG Belgian Grid. Die hadden tussen februari en mei 2012 voornamelijk betrekking op de Aanbeveling Capaciteitsreserveringsproces voor de productieeenheden' en het model gesloten distributiesysteem. De WG Belgian Grid besprak ook de vorderingen van het project Stevin, de projecten van de Network Codes requirements for generators en Demand Connection Code van ENTSO-E en de voorgestelde aanpassingen van het hoofdstuk technische aansluitingsvoorschriften (Art. 43 tot 59 van het federaal technisch reglement). De voorzitter van de WG Belgian Grid geeft een presentatie van de stand van zaken van het ontwerp van Aanbeveling Capaciteitsreserveringsproces voor de productieeenheden. ODE en EDORA brengen naar voren dat zij nog enkele problemen hebben met dit voorstel, aangezien de capaciteitsreservering laat in het proces komt en het feit dat het project gedurende lange tijd opgeschort werd. Zij wensen zekerheid over de blokkering van capaciteit ten gunste van een project. Volgens ODE en EDORA is er nood aan een evaluatieproces van de duur van het uitstel op basis van objectieve criteria. Elia herinnert eraan dat het niet de verantwoordelijkheid voor deze evaluatie op zich kan nemen. Users Group Verslag meeting 24 mei 2012_FINAL 3/5

Dit ontwerp zal dan ook opnieuw besproken en gefinaliseerd worden in de WG Belgian Grid. Wat het traject van het closed distribution system betreft, wijst de voorzitter van de WG Belgian Grid erop dat de besprekingen in een ad hoc WG plaatsvinden. Zij hebben betrekking op verscheidene operationele aspecten van het CDS-systeem en het opstellen van de contractuele documenten. Gezien de hoge complexiteit van het onderwerp verloopt het proces vrij traag, maar het evolueert gunstig. Een vertegenwoordiger van FEBEG wijst op het belang van een grondige herziening van het toegangscontract zodra de besprekingen betreffende de gesloten distributiesystemen afgerond zijn. Dit zou in 2013 kunnen plaatsvinden. 5. Feedback ad-hoc Platform RES Support Mechanisms Elia vermeldt de interessante besprekingen binnen dit platform, dat dienst doet als forum voor het uitwisselen van ideeën tussen de betrokken marktspelers. In dit stadium heeft iedereen zijn visie van de ondersteuningsmechanismen van de HEB kunnen uiteenzetten. De besprekingen gaan nu meer specifiek over het mechanisme van capacity remuneration en de voorgestelde alternatieve steun voor de offshore. De toenemende impact op het operationeel beheer van het Elia-net, in het bijzonder het evenwicht van de zone, wordt eveneens geanalyseerd. De problematiek van de incompressibiliteit zal eveneens tijdens de volgende bijeenkomsten van het platform worden besproken. 6. Varia 6.1. Project deelname Elia aan IGCC Elia gaf een presentatie van zijn toekomstige deelname (in oktober 2012) aan het Duitse IGCC-concept (International Grid Cooperation). Met dit concept zal Elia in reële tijd zijn onevenwicht met andere deelnemende TSO s uitwisselen alvorens secundaire reserves te activeren. Om de veiligheid van het net te verzekeren zonder de capaciteit voor de markt te beïnvloeden zal de uitwisseling beperkt zijn tot de resterende capaciteit die na sluiting niet door de markt is opgenomen, met een maximum van 140 MW. Aangezien de beschikbaarheid van capaciteit niet verzekerd is, zal IGCC geen vermindering van het vereiste reservevolume tot gevolg hebben. Bij zijn toelichting bij de verwachte gevolgen van IGCC stelde Elia dat zijn voornaamste doelstelling is om de regelkwaliteit van zijn gebied te verbeteren. Daarnaast zal er minder activering van secundaire regeling nodig zijn, waardoor de kosten van de regelenergie voor de markt zullen afnemen. Er werd uitgelegd dat de uitgewisselde volumes geen impact zullen hebben op het onevenwichtstarief, aangezien de uitgewisselde energie deel zal uitmaken van het NRV (nettoregelvolume) waarvoor R2-prijzen gelden. 6.2. Presentatie van de nieuwe website van Elia Elia geeft de Users Group een presentatie van de nieuwe website die sinds eind april 2012 operationeel is (www.elia.be). Naast de oude informatie is er ook heel wat nieuwe informatie beschikbaar. Users Group Verslag meeting 24 mei 2012_FINAL 4/5

Daarbij wordt bijzondere aandacht besteed aan de marktgegevens. Elia wil zijn rol als facilitator voor de publicatie van de marktgegevens ten behoeve van de marktspelers ten volle uitoefenen, met name dank zij zijn samenwerking met FEBEG. Met de integratie van de markten op Europees niveau hebben zij immers meer nood aan operationele gegevens, die absoluut noodzakelijk zijn voor een goed beheer van hun activiteitenportefeuille. Elia heeft de toegang, de flexibiliteit en het ophalen van de dynamische grafieken (balancing, beschikbare capaciteit, onbeschikbaarheden, productie-eenheden ) verbetert. De webpagina s van de Users Group zullen tijdens de zomer van 2012 worden aangepast. Suggesties van leden zijn daarbij zeer welkom. * * * Datums van de volgende vergaderingen in 2012 Elia, Keizerslaan 20, lokaal 0.20-27/09/2012, om 14.30u - 06/12/2012, om 14.30u Users Group Verslag meeting 24 mei 2012_FINAL 5/5