w w w. v e i l i g h e i d s w i j z e r. n l Studenten Hogeschool Utrecht doen regelmatig lezersonderzoeken Veiligheidswijzer: waard om bewaard te worden De Veiligheidswijzer heeft als doel bewoners van een regio over allerlei zaken op het gebied van veiligheid te informeren. Maar wat vinden de bewoners eigenlijk van deze huis-aan-huis verspreide publicatie? Uit onderzoeken van vier studenten van de Hogeschool Utrecht, opleiding Integrale Veiligheidskunde, blijkt dat de Veiligheidswijzer alom wordt gewaardeerd. De onderzoeken worden regelmatig in diverse regio s uitgevoerd in opdracht van Sypro Media Groep BV, de uitgever van de Veiligheidswijzer. Het algemene beeld is dat veel lezers de inhoud van de Veiligheidswijzer helder, praktisch en waardevol vinden. Ze beschouwen het als een belangrijke informatiebron. Niet voor niets wordt de Veiligheidswijzer vaak be waard om hem bij gelegenheid te kunnen raadplegen. De uitslagen van de diverse enquêtes vindt u op www.veiligheidswijzer.nl Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 1
A l g e m e e n Colofon Deze Veiligheidswijzer is een uitgave van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid (VRZHZ) in samenwerking met de politie, OZHZ, Ambulancedienst en GGD. De gids informeert u over veiligheid en leefbaarheid en over de bereikbaarheid van de diverse hulpverleningsdiensten. De uitgave wordt in een oplage van ruim 180.000 exemplaren huis-aan-huis verspreid onder alle inwoners van de regio. Uitgever Sypro Media Groep BV in samenwerking met de VRZHZ Redactie Daphne Noij, Ambulancedienst Nance de Graaf, GGD Larissa Levering, brandweer Monique v.d. Harg, OZHZ Tamara Schiedon, GHOR Gijs van Nimwegen en Wim Erkelens, politie Leo den Otter en Nadine Kaïm, VRZHZ Eindredactie Gosselink Tekst, Vierakker. Acquisitie en productie Sypro Media Groep BV Postbus 470, 7200 AL Zutphen Telefoon (0575) 58 29 00, fax (0575) 58 29 01 Redactieadres VRZHZ, Romboutslaan 105, Dordrecht SYPRO MEDIA GROEP LANDELIJKE & REGIONALE UITGEEFCONCEPTEN Jaargang 1 Zutphen, december 2012 Uitgever Sypro Media Groep BV is aansprakelijk voor zowel de inhoud als de plaatsing van de advertenties in deze Veiligheidswijzer en niet de hulpdiensten in de regio waarin deze uitgave verschijnt. De producent aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade als gevolg van het niet of onjuist vermelden van gegevens in deze Veiligheidswijzer. De producent acht zich slechts gehouden tot verbetering in een eventuele volgende editie. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op enige andere wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de producent c.q. Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid. - Twentestraat 26, Rotterdam - Spartapark Oost 17-19, Rotterdam (buitenrand Spartastadion) T. 088-357 13 57 I. www.ipsyhelpt.nl Uw leven ontregeld door angst, depressie, een trauma en is taal of cultuur een probleem? U staat niet alleen, i-psy helpt! Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 3
A l g e m e e n In deze Veiligheidswijzer Algemeen - Voorwoord voorzitter Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid 7 - Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid, samen sterk 8 Brandweer - Brandweer ZHZ, meer dan alleen branden blussen 9 - Brand kan ook ú overkomen 10 - Rookmelders zijn van levensbelang! 11 - Koolmonoxide, een echte sluipmoordenaar 12 - Wees voorbereid op brand, maak een vluchtplan 13 - Geef brand geen kans... met kleine blusmiddelen 15 - Brandpreventie in en om het huis 17 - Geef hulpdiensten ruim baan 20 Ambulancedienst - Ambulancedienst voor een snel, veilig en professioneel vervoer 21 Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio - GHOR, dé verbinding tussen veiligheid en zorg 23 Politieposten, kantoren en brandweerkazernes - Alle politieposten, kantoren en brandweerkazernes in de regio 24 Politie - Meld altijd verdachte situaties 25 - Babbeltrucs aan de deur, trap er niet in! 26 - Maak het inbrekers zo moeilijk mogelijk 27 - Fietsdiefstal, er is wat tegen te doen 29 - Voorkom auto-inbraak, breng dief niet in verleiding 30 Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst - GGD werkt aan gezonde(re) samenleving 32 Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid - OZHZ adviseert gemeenten en provincie over veiligheid en leefbaarheid 37 Wees voorbereid - Bekijk regionaal risicoprofiel en risicokaart 41 - Stel een noodpakket samen 42 - Als de sirene gaat 43 - Bekijk speciale hoogwatersite 45 Belangrijke telefoonnummers 47 Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 5
A l g e m e e n Voorwoord Een veilig gevoel! De gemeente informeert u doorgaans over allerlei zaken in uw gemeente, zoals het onderwijs en sociaal, cultureel en maatschappelijk leven. Maar u krijgt zelden een boekje met informatie over veiligheid in de bus. Bij deze bieden wij u de Veiligheidswijzer voor de gehele regio Zuid-Holland Zuid aan. Hiermee informeren wij u graag over veiligheid in uw eigen leefomgeving, voor een veilig gevoel. Deze Veiligheidswijzer helpt u bewust(er) rekening te houden met de risico s in uw leefomgeving. En het geeft u informatie over de mogelijkheden die u heeft om u hier zelf op voor te bereiden. Een ongeluk zit immers in een klein hoekje. Of het nu gaat om een klein mankement aan apparatuur of door menselijk handelen; de gevolgen kunnen soms zeer groot zijn. Denk ook aan extreem weer, zoals hitte, hoog water of zeer strenge vorst. En wat dacht u van een grieppandemie? Het zijn allemaal zaken die zomaar kunnen gebeuren. Daarom is het goed als u daarop bent voorbereid. Zeer grote hulpvraag Natuurlijk mag u er op rekenen dat de Veiligheidsregio samen met Politie, GGD, Omgevingsdienst en Ambulancedienst zich op de vertrouwde manier voor u inzetten. Zij zijn voorbereid op incidenten en crises en kunnen snel en op grote schaal hulp bieden. Maar als de hulpdiensten te maken krijgen met een zeer grote hulpvraag, dan is het erg belangrijk dat u zichzelf enkele dagen kunt redden. Dat u weet wat men van u verwacht. Maar ook dat u weet wat u van de overheid kunt verwachten. Zodat hulpdiensten allereerst hulp kunnen bieden aan mensen die daartoe zelf niet in staat zijn, zoals bewoners van verzorgings- en verpleeghuizen, gehandicapten, minder validen, baby s en zieken. Veiligheid is immers van ons allemaal. Drs. A.A.M. Brok, voorzitter Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 7
V e i l i g h e i d s r e g i o Z u i d - H o l l a n d Z u i d Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid, samen sterk De Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid (VRZHZ) bestaat sinds 1 januari 2010. Zuid-Holland Zuid is één van de 25 veiligheidsregio s in Nederland en één van de vier in de provincie Zuid-Holland. Zuid-Holland Zuid telt ruim 478.000 inwoners, ruim 21.000 ondernemingen en beslaat de Hoeksche Waard, de Drechtsteden en de Alblasserwaard/Vijfheerenlanden. De VRZHZ kent een aantal bekende diensten, zoals de brandweer, de GHOR en in de toekomst ook de ambulancedienst. Daarnaast bestaat de Veiligheidsregio uit de afdelingen gemeenten, bedrijfsvoering, risico- en crisisbeheersing en directie. Samen met partners De VRZHZ wil te allen tijde direct inzet kunnen leveren voor brandweerzorg, geneeskundige zorg, crisisbeheersing, rampenbestrijding en bevolkingszorg. In Zuid-Holland Zuid doet de Veiligheidsregio dat samen met de zeventien gemeenten en een aantal andere partners, zoals Politie, GGD, Omgevingsdienst, Provincie, waterschappen, drinkwaterbedrijven en de gas- en elektriciteits leveranciers. Risicobeheersing De VRZHZ wil niet alleen optimaal voorbereid zijn op een ramp of crisis, maar ook een essentiële rol spelen bij het voorkomen daarvan. Door de bundeling van krachten met de partners zorgt de Veiligheidsregio zo goed mogelijk voor het beheersen van de risico s, het bestrijden van incidenten en herstel uit de zogeheten ontwrichte situatie. Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 8
B r a n d w e e r Ook voorlichting en advies over brandveiligheid Brandweer ZHZ, meer dan alleen branden blussen De regio Zuid-Holland Zuid is een gevarieerd gebied. Met onder andere weids polderlandschap, de Hollandse Biesbosch en de oudste stad van Holland: Dordrecht. Maar ook met drukke spoorlijnen, snelwegen en drukbevaren rivieren. Daarnaast heeft de regio ook nog eens een hoge bevolkingsdichtheid en een groot aantal (industriële) bedrijven en instellingen. Kortom, een regio die niet zonder risico s is. De Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid heeft de taak om de risico s zo veel mogelijk in te perken en te beheersen. En als er zich dan toch incidenten voordoen, is het haar taak om deze zo effectief mogelijk te bestrijden. Dit doet zij onder meer door de krachten van alle brandweerkorpsen uit de zeventien gemeenten in de regio te bundelen tot een slagvaardige en efficiënte organisatie. Maar ook door intensief samen te werken met de andere hulpverleningsdiensten, zoals de politie, de GGD, de GHOR, de omgevingsdienst ZHZ en de regionale ambulancevoorziening. Omgeving brandveiliger maken De brandweer ZHZ heeft besloten om burgers niet alleen van dienst te zijn wanneer het kwaad al is geschied. Haar doel is om de omgeving brandveiliger te maken en te voorkomen dat er brand uitbreekt. Medewerkers geven rondleidingen, bezoeken scholen om les te geven over brandveiligheid en gaan op huisbezoeken. Bewoners in wijken waar relatief vaak brand is, krijgen dan in hun eigen huis uitleg over (on)veilige situaties. Ook geeft de brandweer adviezen over brandveiligheid bij evenementen (vergunningen). Daarnaast wordt voor ieder groot bedrijf/pand een aanvalsplan of bereikbaarheidskaart gemaakt. Daarin moeten in ieder geval een bouwplan en een plattegrond van het pand aanwezig zijn. Ook staan er onder meer de gevaarlijke stoffen, vluchtwegen, branddeuren en sleuteladressen op aangegeven. Met behulp van een aanvalsplan of bereikbaarheidskaart kan de brandweer bij calamiteiten effectief en adequate hulp verlenen. Brandweertaken Als het dan toch nog misgaat, is de brandweer er om de burgers hulp te verlenen. Samengevat zijn de brandweertaken: - branden blussen; - het redden van mens en dier uit het water; - technische hulpverlening (o.a. bij liftopsluiting, openknippen auto s, omgevallen bomen en ondergelopen kelders); - optreden bij ongevallen met gevaarlijke stoffen; - meten of er gevaarlijke stoffen zijn vrijgekomen; - hulp verlenen bij incidenten op het water. HEEFT U VRAGEN NAAR AANLEIDING VAN ARTIKELEN IN DEZE VEILIGHEIDSWIJZER? KIJK DAN OP WWW.BRANDWEER.NL/ZUIDHOLLANDZUID, STUUR EEN E-MAIL NAAR REDACTIERAAD@VRZHZ.NL OF BEL NAAR (088) 636 53 55. Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 9
B r a n d w e e r Onoplettendheid en onvoorzichtigheid belangrijkste oorzaken brand Brand kan ook u overkomen Elk jaar weer ontstaat in duizenden Nederlandse woningen brand. De gevolgen variëren van lichte schade tot ernstig letsel, of erger. Gelukkig kunt u zelf veel doen om te voorkomen dat in uw eigen huis brand ontstaat. En mocht er toch brand uitbreken, dan kunt u de gevolgen beperken. Twee op de drie branden zijn te wijten aan onoplettendheid of onvoorzichtigheid. Vooral tijdens het koken en frituren gaat het vaak mis. De vlam in de pan veroorzaakt menig keukenbrand. Brandoorzaken Daarnaast worden veel woningbranden veroorzaakt door een omgevallen kaars, roken in bed of door kinderen die spelen met lucifers. Andere oorzaken zijn een defect of verkeerd gebruikt apparaat of product en brandstichting. Ook door het onvoorzichtig omgaan met vluchtige stoffen, zoals benzine en lijmsoorten, ontstaat nogal eens brand. Onvoldoende bewust van risco s Brand in ons huis overkomt ons niet, denken veel mensen. We staan liever niet stil bij de mogelijke gevaren die op de loer liggen. Toch woeden er jaarlijks ongeveer 5.000 branden in woningen. Bij deze branden komen jaarlijks gemiddeld 35 mensen om het leven en vallen er 560 gewonden. De schade in geld uitgedrukt is enorm (ongeveer 57miljoen). De immateriële schade (het leed dat brandwonden veroorzaakt) en de emotionele schade (het verlies van onvervangbare bezittingen, de ravage die een brand aanricht) zijn nog groter. Wat te doen bij brand? Is er brand bij u ontstaan? Waarschuw dan iedereen in huis. Bel 1-1-2. Sluit ramen en deuren om uitbreiding van de brand te voorkomen. Als er veel rook vrijkomt, blijf dan laag bij de grond als u het huis verlaat. Doe de brandtest Wilt u weten hoe het brandveilig uw woning is, doe dan de brandtest op: www.woonikbrandveilig.nl. Door de vragen één voor één te beantwoorden, wordt u zich tevens bewust van situaties die gevaar kunnen opleveren. Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 10
B r a n d w e e r Heeft u al één of meerdere rookmelders? Rookmelders zijn van levensbelang! De meeste slachtoffers bij brand vallen door het inademen van rook. Als u slaapt, ruikt u bijna niks. U wordt dus niet wakker van de rooklucht, maar wel van het geluid van een rookmelder! Rookmelders zijn dus echt van levensbelang. Bij branden komt meestal het reukloze, zeer giftige koolmonoxide vrij. Bij tal van branden komen ook andere giftige stoffen vrij. Vooral kunststoffen of met schuim gevulde meubelen en matrassen zijn gevaarlijk bij brand. Door de (giftige) rook raakt u al binnen enkele minuten bewusteloos. U bent dan min of meer kansloos om uzelf in veiligheid te brengen. batterij te vervangen. Controleer voor of na de vakantie altijd of de batterij nog goed is en houd rookmelders stofvrij. Rookmelder signaleert en alarmeert Een rookmelder geeft een indringend geluidssignaal af zodra hij rook signaleert. Het is belangrijk dat u in het allervroegste stadium van de brand gewaarschuwd wordt. Dan kunt u misschien de brand blussen en ook uw huisgenoten alarmeren en samen met hen vluchten. Een rookmelder heeft dus eigenlijk een dubbele functie: hij signaleert en alarmeert. Beste plek in uw woning De beste plaats voor de rookmelders is in de hal/gang waar de meeste kamers op uitkomen. Bij woningen met meerdere bouwlagen is het verstandig op iedere verdieping een melder te plaatsen. Bij voorkeur bovenaan de trap tegen het plafond op de slaapverdieping. Zorg ervoor dat de melder meer dan 50 cm van de zijmuur en hoeken van een vertrek hangt. Hang de melder op zoals in de gebruiksaanwijzing staat beschreven. Hang de rookmelder(s) direct na aanschaf op. Geeft de melder eens per minuut een luide piep, dan is het tijd om de Verkooppunten Raadpleeg voor verkoopadressen van rookmelders de rubriek Brandbeveiliging in het telefoonboek of de Gouden Gids. Ook de bouwmarkten/doe-het-zelfzaken hebben een ruim assortiment rookmelders. Koop alleen rookmelders die voorzien zijn van het Goedmerk of het Engelse keurmerk BS 5446 Part 1. Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 11
B r a n d w e e r Niet te ruiken, niet te proeven, niet te zien Koolmonoxide, een echte sluipmoordenaar Bij koude weersomstandigheden gaan de kachels aan en sluiten we de ramen. Dat vergroot de kans op koolmonoxidevergiftiging. Vanwege het toegenomen aantal meldingen van koolmonoxidevergiftiging wil de brandweer Zuid-Holland Zuid u nadrukkelijk wijzen op de grote gevaren. Al in kleine hoeveelheden is koolmonoxide een brandbaar en giftig gas, dat u niet kunt ruiken, proeven of zien. Koolmonoxide wordt 250 keer sneller in het bloed opgenomen dan zuurstof. Het directe gevolg is dat er onvoldoende zuurstof naar de vitale organen getransporteerd wordt. Bij een lichte vergiftiging zijn de eerste gezondheidsklachten hoofdpijn, slaperigheid en moeite met zien en concentreren. Bij een ernstige koolmonoxidevergiftiging kan misselijkheid optreden. Men kan gaan overgeven en buiten bewustzijn raken. Bij blootstelling aan hogere concentraties kunnen mensen overlijden. Fabeltje Het is een fabeltje dat koolmonoxidevergiftiging alleen kan optreden bij kolenkachels. Vroeger werd immers vaak gesproken over kolendampvergiftiging. Maar ook bij gasapparatuur, zoals cv-ketels, geisers, gaskachels, gasfornuizen en openhaarden kan dit gebeuren. Koolmonoxide ontstaat door onvolledige verbranding. Dat is het gevolg van vuile branders of onvoldoende toevoer van zuurstof. Controleren gasapparatuur De waakvlam moet blauw zijn. Een oranje vlam kan duiden op vervuiling of op onvolledige verbranding. Beslagen ruiten in de ruimte waar het gasapparaat staat, wijzen er op dat er onvoldoende ventilatie plaatsvindt en dat de verbrandingsgassen onvoldoende worden afgevoerd. Als u vaak last heeft van hoofdpijn, branderige ogen en/of flauwte, in ruimten met een gasapparaat, kan dit wijzen op een te hoge concentratie koolmonoxide. Problemen voorkomen Laat gasapparaten elk jaar controleren en afstellen door een erkende installateur. Doe dit niet zelf. Een verkeerde afstelling vergroot de kans op een onvolledige verbranding. Zorg dat het afvoerkanaal schoon en in orde is. Ook bij gaskachels moet het afvoerkanaal ieder jaar gecontroleerd worden. Zorg altijd voor voldoende luchttoevoer en ventilatie. Sluit ventilatieroosters in uw woning nooit af. Slapen met het raam open of op een kier is wel zo gezond. Bij de bouwmarkten zijn koolmonoxidemelders verkrijgbaar. Schaf er een aan. Ze geven een luid alarm bij een te hoge concentratie koolmonoxide. Volg de montagevoorschriften goed op en vervang de batterijen van uw koolmonoxidemelder tijdig. Wat te doen bij koolmonoxidevergiftiging? Bij vermoeden van koolmonoxide is direct ventileren essentieel. Zet ramen en deuren open, sluit de hoofdgaskraan en verlaat de woning. Waarschuw de brandweer en een arts en wees voorzichtig met vuur. Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 12
B r a n d w e e r Bij brand is uw huis een doolhof! Wees voorbereid op brand, maak een vluchtplan Ik zag geen hand meer voor ogen toen ik eenmaal de brand bij mij thuis ontdekte. De voordeur die ik zo weet te vinden, bleek tijdens die verschrikkelijke brand de deur van de meterkast te zijn. Door puur geluk heb ik mijn kinderen en mezelf toch kunnen redden. Als u nooit zelf een brand heeft meegemaakt, is het moeilijk om er een goede voorstelling van te maken. In minder dan vijf minuten kan een beginnend brandje zich uitbreiden tot een grote uitslaande brand. Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 13
B r a n d w e e r Bij een woningbrand wordt uw eigen huis volslagen onbekend terrein. Dat komt door de verstikkende rook, de hitte, de snelheid waarmee het vuur zich verspreidt en de totale paniek die ontstaat. U raakt de weg kwijt terwijl juist dan elke seconde telt. Een vluchtplan Een vluchtplan betreft afspraken die u samen met uw huisgenoten maakt voor het geval er brand uitbreekt bij u thuis. Speciale vluchtmiddelen kunnen de mogelijkheden om te vluchten aanzienlijk verbeteren. In een vluchtplan staat: Vluchtroute Geef op een plattegrond van uw huis aan wat de snelste en gemakkelijkste vluchtroutes zijn. Bedenk ook een tweede vluchtroute voor het geval de eerste niet meer begaanbaar is. Een goede vluchtroute gaat van boven naar beneden (in verband met opstijgende rook) en bij voorkeur naar de straatzijde (zodat u gezien wordt en hulpverleners u kunnen bereiken). De beste plekken om het huis te verlaten zijn de normale uitgangen; de voordeur en de achterdeur. Verzamelplaats Spreek af op welke centrale plaats u elkaar ontmoet na de vlucht. Kunt u uw huis niet meer verlaten, spreek dan af in een vertrek aan de straatzijde van het huis. Dan is de kans groter dat u gevonden en gered wordt. Taakverdeling Spreek af wie zich bij brand over de kinderen, minder validen en huisdieren ontfermt. Bepaal wie de sleutels beheert en het aanspreekpunt is voor hulpverleningsdiensten. Belangrijke punten Zorg dat iedereen in huis weet waar de (reserve)sleutels van de voor- en achterdeur te vinden zijn, waar de hoofdafsluiter en de blusmiddelen te vinden zijn en hoe ze werken. Tips - Hoe eerder een brand ontdekt wordt, hoe beter. Dus als u nog geen rookmelder(s) heeft, koop ze dan vandaag nog! - Vlucht als het u niet lukt een beginnende brand binnen een halve minuut te blussen! - Houd vluchtroutes vrij van fietsen, kinderwagens, kratten en dergelijke. - Betrek vooral kinderen nadrukkelijk bij uw vluchtplan. Leg ze duidelijk uit wat de bedoeling is en wat er van ze verwacht wordt. - Houd regelmatig een brandoefening met uw huisgenoten. Zo kunt u controleren of uw vluchtplan nog klopt. - Probeer eens geblinddoekt uw woning te verlaten. Als uw huis vol rook staat, ziet u immers ook niets. Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 14
B r a n d w e e r Wat te doen bij beginnend brandje? Geef brand geen kans... met kleine blusmiddelen Een beginnend brandje kunt u vaak zelf blussen. Maar hoe moet u dat doen en waarmee kunt u dat doen? Waar moet u op letten en wat moet u vooral niet doen? Blus alleen zolang u zonder moeite en gevaar kunt wegkomen. Stop dus op tijd met uw bluspoging. Belangrijker is om uzelf en uw huisgenoten in veiligheid te brengen. Wees in het bijzonder op uw hoede voor rook. Rook is altijd giftig en daarom vaak gevaarlijker dan vuur. Onderneem pas een bluspoging als u zeker weet dat het veilig is. U kunt daarbij gebruik maken van kleine blusmiddelen. Water Het eenvoudigste en goedkoopste blusmiddel is water. Water is vrijwel altijd en overal te vinden. Het koelt de brand af. U kunt de meeste brandjes blussen met een tuinslang die lang genoeg is om alle vertrekken in huis te kunnen bereiken. Ook zijn er speciale brandslanghaspels voor in de woning te koop. Maar water is niet voor alle branden geschikt. Blus brandende vloeistoffen en elektriciteitsbranden nooit met water! Poederblusser Een poederblusser is geschikt voor alle branden in de woning, maar heeft als nadeel dat er nevenschade ontstaat aan elektrische apparatuur. Poederblussers zijn verkrijgbaar met verschillende inhouden. Een inhoud van minimaal 2 kg is aanbevolen. Schuimblusser Een schuimblusser is gevuld met water en een schuimvormend middel. Door een schuimdeken op het vuur aan te brengen, verstikt en koelt de brand. De schuimblusser is vooral geschikt voor het blussen van brandende vloeistoffen (zoals frituurvet) en vaste stoffen (zoals hout en papier). Blus elektriciteitsbranden alleen met schuim als op de blusser staat dat hij geschikt is voor Brandklasse D. Ook hier is een minimale inhoud van 2 kg aanbevolen. CO2-blusser CO2 (kooldioxide) verdringt zuurstof, waardoor de brand stikt. De CO2-blusser is geschikt voor alle branden in de woning. Gebruik deze blusser bij voorkeur binnenshuis, want de CO2 vervliegt snel. Pas echter op voor verstikkingsgevaar in kleine ruimten. Een CO2-, of koolzuursneeuwblusser is een schoon blusmiddel dat geen sporen achterlaat zoals een schuim- of poederblusser. Blusdeken Een blusdeken is gemaakt van onbrandbaar materiaal. De blusdeken dekt de vlammen af, waardoor de brand stikt. De blusdeken is zeer geschikt voor gebruik in keuken, caravan en boot of bij de barbecue. Met een blusdeken van 180 x 180 centimeter kunt u de meeste brandjes te lijf gaan, zoals een vlam in de pan of een brandende prullenbak of tv. Ook kunt u er de vlammen mee doven van in brand geraakte mensen of dieren. Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 15
B r a n d w e e r Wees altijd voorzichtig Brandpreventie in en om het huis Een sigaret in bed roken, een pan op het vuur die droogkookt of rondspattende vonken van een slijptol tijdens het klussen. Een brand ontstaat sneller dan u denkt. Om brand in en om uw woning te voorkomen, kunt u tal van maatregelen nemen. Een algemene tip: wees altijd voorzichtig. Installeer rookmelders Veiligheid in huis begint met het ophangen van rookmelders. Een rookmelder geeft een geluidssignaal af zodra hij rook signaleert. Veilig koken Brand in de keuken ontstaat vaak doordat de vlam in de pan slaat. Dat komt doordat de pan te heet wordt of voedsel in de pan droogkookt. Let daarom op het volgende. Blijf bij de pan en gebruik een kookwekker om te voorkomen dat voedsel droogkookt. Mocht u de keuken toch even verlaten, neem de kookwekker dan mee. Houd brandbare spullen, zoals pannenlappen, keuken- en theedoeken op veilige afstand van het fornuis. Als de vlam toch in de pan slaat - Draai onmiddellijk het fornuis uit, zodat de pan niet nog heter wordt. - Schuif een deksel over de pan, zodat er geen zuurstof meer bij kan. Schuif het deksel altijd van u af. - Laat het deksel op de pan liggen en zet de afzuigkap uit. - Laat de pan afkoelen en haal het deksel er niet af. - Ga nooit met de pan lopen. U kunt brandwonden oplopen als er iets uit valt. - Blus nooit met water want water veroorzaakt met brandende olie een enorme steekvlam. Veilig omgaan met elektriciteit Elektriciteit kan gevaarlijk zijn als u delen die onder stroom staan aanraakt. Hier volgen een paar tips. - Laat de elektrische apparaten en leidingen in uw huis controleren, repareren, uitbreiden en aanpassen door een erkend installateur. - Ga na of uw woning is voorzien van een aardlekschakelaar, deze beperkt brandgevaar. - Koop uitsluitend apparaten met het Kema Keurmerk, want deze elektrische apparaten hebben de veiligheidstesten doorstaan. - Heeft u een elektrische kachel, houd brandbare materialen dan uit de buurt. Leg ook geen wasgoed op of direct voor de kachel. - Zorg dat u niet te veel apparaten op één stekkerdoos aansluit. Hierdoor bestaat de kans op overbelasting. - Laat snoeren niet los op de grond liggen, want hier kunt u over struikelen. - Zorg rondom de televisie voor voldoende ventilatie. Zet er geen bloemen of planten op. Uw televisie bevat veel elektrische onderdelen en contact met water is levensgevaarlijk. Schakel de televisie uit als u het niet gebruikt, zet de televisie niet op stand-by (de waakstand). Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 17
B r a n d w e e r Roken Helaas is roken nog steeds een van de meest voorkomende brandoorzaken. Rook daarom nooit in bed, want de kans is groot dat u in slaap valt. Gebruik veilige asbakken, waarin een sigaret dooft wanneer die erin valt. Leeg een asbak pas als de inhoud is afgekoeld en doe dit nooit in een prullenmand, maar in een afsluitbare vuilnisbak. verlengsnoeren niet zijn afgerold, kan dit opwarming van het snoer veroorzaken, wat tot brand kan leiden. Gasfles Gebruik een gasfles niet horizontaal. Zorg ervoor dat de gasfles na gebruik altijd goed dichtgedraaid is. Wanneer de afdichting van de gasfles een beetje versleten is, kan er meteen gas ontsnappen. Bij ophopen van gas in een ruimte kan er een steekvlam ontstaan. Lassen en solderen Soldeer of las alleen op een hittebestendige ondergrond. Verwijder brandbare materialen in de directe omgeving van de werkplek als er gelast of gesoldeerd gaat worden. De spatten die bij lassen vrijkomen, kunnen terechtkomen op plaatsen die brandbaar zijn. Draai de afsluiter altijd dicht als u het apparaat even niet gebruikt. Veilig klussen Veel woningbezitters krijgen ermee te maken: klussen. Voor de één is het een hobby, voor de ander een noodzakelijk kwaad. Helaas zien veel klussers de noodzakelijke veiligheidsmaatregelen over het hoofd. En dat terwijl ze vaak werken met brandgevaarlijke stoffen en machines. Elektrische machines Bij het klussen wordt vaak gebruikgemaakt van elektrische machines. Gebruik deze machines alleen waarvoor ze gemaakt zijn. Denk vooral bij het huren van apparatuur, aan het gebruik van (meegeleverde) veiligheidsvoorzieningen, zoals een beschermkap en veiligheidsbril. Houd de snoeren en stekkers in goede conditie. De kabelhaspels moeten helemaal uitgerold worden voor gebruik. Indien Dakdekken Bij dakdekken is een gasbrander onmisbaar. Verwarm de bitumenlaag niet meer dan strikt noodzakelijk. Het teerachtige materiaal moet zacht worden, maar mag beslist niet borrelen. Houd voor alle zekerheid een emmer of brandblusser bij de hand. Trek altijd zware kwaliteit rubberen of latex werkhandschoenen aan. Gloeiende teerspetters kunnen ernstige brandwonden veroorzaken. Verf afbranden - Gebruik liever een elektrische verfföhn en geen gasbrander. Een gasvlam is erg heet, waardoor losgekrabde verfbladders snel vlam vatten. Komen ze bijvoorbeeld tegen de gordijnen of onder de dakpannen dan zijn ze, voordat u het in de gaten heeft, het begin van brand. Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 18
B r a n d w e e r - Houd bij werkzaamheden met een gasbrander altijd water en een natte doek bij de hand om smeulende plekken direct te doven. - Maak het vertrek zo leeg mogelijk als u binnenshuis verf gaat afbranden en ventileer uw woning. - Ga met een verfbrander geen wanden of plafonds met schrootjes te lijf. - Pas op voor eventuele isolatie die in de wand is verwerkt. Kieren, spleten en hout zorgen voor zeer brandgevaarlijke situaties. Schilderen Bij het schilderen moet u rekening houden met de brandbaarheid van vele verfsoorten. Dergelijke verfsoorten geven bij verwerking brandbare gassen af, wat in combinatie met de open vlam van een geiser of zelfs een sigaret kan leiden tot brand. Verf daarom altijd in een in een goed geventileerde ruimte! Slijpen Let goed op wegspattende vonken bij het slijpen! Deze kunnen, zelfs op grote afstand van de werkplek, nog brand veroorzaken. Lijmen Bij het verlijmen van bijvoorbeeld vloerbedekking wordt gebruikgemaakt van lijm waarin brandbare oplosmiddelen zijn verwerkt. Eén vonk is soms al voldoende om de boel in brand te zetten. Tijdens het werken met dergelijke lijmsoorten moet u voortdurend ventileren. Zorg er ook voor dat alle ontstekingsbronnen (zoals geisers en gaskachels) uit zijn, dat het aan en uit doen van elektrische schakelaars wordt vermeden en dat er niet gerookt wordt tijdens deze werkzaamheden. Tot slot: Zorg er zelf voor - dat u rookmelders heeft. - dat u blusmiddelen in huis heeft. - dat u in geval van brand iedereen waarschuwt, 1-1-2 belt, ramen en deuren sluit en het pand verlaat Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 19
B r a n d w e e r Wat kunt ú doen als elke seconde telt? Geef hulpdiensten ruim baan Het komt regelmatig voor dat hulpdiensten op weg naar een incident vertraging oplopen of zelfs niet verder kunnen. Vooral op plaatsen waar straten smal zijn, zoals op woonerven kan een verkeerd of dubbel geparkeerde auto vertraging of belemmering veroorzaken. Wat kunt ú doen om de hulpdiensten ruim baan te geven wanneer snelle hulp geboden is? - Blijf op een weg met twee rijbanen zo veel mogelijk rechts rijden. Hierdoor is de middenbaan vrij voor hulpverleningsvoertuigen. - Rem nooit plotseling af vlak voor een brandweerauto die rijdt met zwaailicht en sirene, want een noodstop maken met een brandweervoertuig is niet effectief. - Houd kruisingen vrij, hierdoor kan de brandweer deze (ook bij rood licht) probleemloos passeren. - Parkeer uitsluitend op de daarvoor bestemde plaatsen, dus niet voor uitneembare paaltjes, in- en uitritten, verlaagde stoepranden, brandweerpaden, toe- en uitgangen. Dubbel- of foutparkeerders blokkeren vaak de doorgang van de brandweer. - Parkeer nooit voor een wegafsluiting. Wegen die achter de afgesloten weg liggen, moeten voor de hulpdiensten bereikbaar blijven. - Maak bij filevorming geen gebruik van de vluchtstrook. Dit is een belangrijke route voor hulpdiensten. - Blokkeer geen toe - en uitgangen van gebouwen en zorg ervoor dat brandkranen vrij blijven. Dichtstbijzijnde brandkraan Bij brand is het van belang dat er direct een verbinding gelegd wordt tussen de brandkraan en een bluswagen. U kunt daarbij helpen. Weet waar de dichtstbijzijnde brandkraan bij uw woning of bedrijf is en maak de brandweer daar attent op. Ook het vrijhouden van brandkranen is belangrijk (o.a. van sneeuw en begroeiing). En een brandkraan waarop een auto staat geparkeerd, is onbruikbaar! Zo herkent u een brandkraan Brandkranen worden aangegeven met rood omrande bordjes op gevels, op rode (betonnen) paaltjes of op witte (plastic) paaltjes. Het nummer achter de B is het brandkraannummer. De twee getallen geven de afstand naar de brandkraan in meters aan (gezien met de rug naar het bordje toe). De brandkraan zelf heeft een vierkant of ovaal deksel met de tekst Brandkraan of Hydrant. KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.VRZHZ.NL EN WWW.BRANDWEER.NL/ZUIDHOLLANDZUID. Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 20
A m b u l a n c e d i e n s t Medewerkers staan dag en nacht paraat Ambulancedienst voor snel, veilig en professioneel vervoer Niemand wil graag in een ambulance terecht komen. Maar als het onverhoopt toch gebeurt, is het prettig te weten dat de Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid u snel, veilig en professioneel vervoert. De ambulancemedewerkers staan hiervoor dag en nacht paraat. Bij de Ambulancedienst zijn circa 150 mensen werkzaam. Daaronder zijn vijftien (verpleegkundig) centralisten op de Gemeenschappelijke MeldCentrale. U belt met 1-1-2 en dan? Ambulancehulpverlening begint bij een aanvraag voor acute ambulancezorg via het alarmnummer 1-1-2. Dit telefoonnummer is uitsluitend bedoeld voor noodsituaties, zoals een ongeluk met ernstig letsel of waarbij een persoon het bewustzijn verliest of dreigt te verliezen (o.a. hartstilstand, hartaanval of een beroerte). Om het ambulanceteam zo snel mogelijk ter plaatse te laten komen, is een aantal factoren belangrijk. - Leg uit waar het slachtoffer zich bevindt. - Geef rustig en duidelijk aan de centralist door wat er aan de hand is. - Start eerste hulp op nadat u de melding heeft doorgegeven. - Vang het ambulanceteam op in de omgeving waar het slachtoffer zich bevindt of vraag aan omstanders om dit te doen. - Houd uw huisnummer goed zichtbaar zodat de ambulance uw woning overdag en s nachts snel kan traceren. Het is belangrijk dat u de centralist een zo volledig mogelijk antwoord geeft op vragen die hij of zij stelt. De centralist, meestal zelf een verpleegkundige, is getraind om juist die vragen te stellen die belangrijk zijn om een goede inschatting te kunnen maken welke hulp noodzakelijk is. Zo werken de ambulanceteams Een ambulanceteam bestaat uit een verpleegkundige en een chauffeur. Ze werken intensief samen met één doel: de juiste ambulancezorg verlenen. Hiervoor hebben zij een intensieve en verplichte opleiding gevolgd. Elke vijf jaar moeten alle medewerkers een praktijkexamen met goed gevolg afleggen, waarmee zij hun bekwaamheidsverklaring behouden. Dit is belangrijk, omdat ambulanceverpleegkundigen handelingen mogen verrichten, die normaal gesproken alleen door artsen mogen worden uitgevoerd. Deze zogenaamde voorbehouden handelingen mogen zij uitvoeren zodat de patiënt die acute zorg nodig optimaal kan worden behandeld. Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 21
A m b u l a n c e d i e n s t De soorten ambulancezorg Reguliere ambulances De achttien reguliere ambulances die worden ingezet voor spoedeisende zorg, worden ook gebruikt om patiënten te vervoeren die vanwege gezondheidsproblemen niet zelf naar bijvoorbeeld ziekenhuis of verpleeghuis kunnen rijden. Zorgambulances De Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid heeft drie zorgambulances. Die worden gebruikt voor het vervoer van patiënten zonder een indicatie voor acute zorg, maar die geen gebruik kunnen maken van reguliere vervoersvormen. Deze vorm van ambulancezorg wordt uitgevoerd door verzorgenden in dienst van de Ambulancedienst. De zorgambulance is speciaal uitgerust voor deze vorm van vervoer en kan niet worden ingezet voor acute ambulancezorg. De zorgambulance beschikt daarom niet over een sirene en zwaailicht. Rapid Responder De Rapid Responder is een solo-ambulance die wordt bemand door een ambulanceverpleegkundige die hiervoor een training heeft gevolgd en extra is geschoold op het gebied van acute zorg. De Rapid Responder wordt ingezet voor diverse doeleinden, zoals: - Het verlenen van zorg bij incidenten waarbij verwacht kan worden dat een patiënt niet naar het ziekenhuis vervoerd hoeft te worden. - Het assisteren van andere ambulanceteams bij hulpverlening. - Het coördineren van hulpverlening bij grotere incidenten. - Het ondersteunen van de spreiding van ambulances over de regio. Zo wordt in sommige gevallen de Rapid Responder met spoed naar een incident gestuurd omdat deze daar binnen 15 minuten kan zijn. Een reguliere ambulance komt er dan in veel gevallen achteraan. Biketeam De Ambulancedienst beschikt over drie biketeams. Die worden ingezet bij grote evenementen waar incidenten voor reguliere ambulances moeilijk bereikbaar zijn. Denk hierbij aan de kerstmarkt in Dordrecht en zomerfeesten in Gorinchem. Een biketeam bestaat uit twee bikers, waaronder een verpleegkundige, die via een speciaal uitgeruste ambulancefiets snel ter plaatse kunnen zijn om acute ambulancezorg te verlenen. Voor het eventuele vervoer van patiënten wordt zo nodig alsnog een reguliere ambulance ingezet. Tot slot: Zorg er zelf voor dat een EHBO-set in huis heeft. dat een reanimatiecursus volgt. - dat u weet wat te doen bij kleine ongevallen thuis, volg bijvoorbeeld een EHBO-cursus. - dat u in geval van nood uw huisarts belt of bij spoed 1-1-2. - dat u bij het slachtoffer blijft tot de ambulance er is. VOOR MEER INFORMATIE GAAT U NAAR WWW.ADZHZ.NL. Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 22
G H O R Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio GHOR, de verbinding tussen veiligheid en zorg Als een grootschalig ongeval of ramp in de regio plaatsvindt, coördineert de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR) de inzet van de geneeskundige hulpverlening. Daarnaast heeft de GHOR, samen met brandweer, politie en gemeenten, een belangrijke rol in de voorbereiding op crisisbeheersing en rampenbestrijding. De meeste incidenten kunnen gewoon worden bestreden door ambulancedienst, brandweer en politie. Pas als sprake is van een groot incident met mogelijk slachtoffers, komt de GHOR in actie om de inzet van de geneeskundige hulpverlening te coördineren. Het redden, verzorgen en opvangen van slachtoffers heeft daarbij de prioriteit. Veiligheid en zorg Bij een groot incident is er sprake van behoefte aan meer (behandel)capaciteit. Daarom zijn er afspraken gemaakt met de Ambulancedienst, de GGD, de ziekenhuizen, het traumacentrum, het Nederlandse Rode Kruis en de huisartsen over beschikbaarheid van mensen en materiaal. De GHOR stemt deze activiteiten af met de andere hulpverleningsdiensten en gemeenten. In Zuid- Holland Zuid zijn honderden functionarissen in de zorg 24 uur per dag, 7 dagen per week direct oproepbaar. Ze hebben, als zich een groot incident voordoet, allemaal een eigen taak. Voorbereiding en advies De GHOR zorgt er ook voor dat personen die een rol hebben in de geneeskundige rampenbestrijding voor die functie worden opgeleid, getraind en geoefend. Daarnaast werkt de GHOR mee aan de veilige voorbereiding van evenementen. Op aanvraag van de gemeente beoordeelt de GHOR de geneeskundige- en gezondheidsaspecten van het evenement. De GHOR stelt bij deze advisering de gezondheid van (mogelijke) slachtoffers van grootschalige incidenten centraal. Een mooi voorbeeld is de voorbereiding van de geneeskundige zorg rond de bekende Molentochten in de Alblasserwaard. Tot slot: Zorg er zelf voor - dat u in geval van een grootschalig ongeval of ramp geïnformeerd bent via Radio Rijnmond of TV Rijnmond. - dat u een noodpakket in huis heeft. KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.VRZHZ.NL OF WWW.GHORZHZ.NL. Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 23
A l g e m e e n Waar vindt u de brandweer, politie, GGD en Ambulancedienst? Hoeksche Waard Brandweerposten Zwijndrechtse Waard Ambulancedienst Dordrecht Politie Drechtsteden Noord Omgevingsdienst Molenwaard Giesenlanden, Zederik, Leerdam Hardinxveld-Giessendam, Gorinchem VRZHZ Veiligheidsregio ZHZ GGD ZHZ Molenwaard Zederik Leerdam Alblasser- Molenwaard Giessenlanden Oud- Beijerland Binnenmaas Zwijndrecht Papendrecht Sliedrecht Dordrecht dam HI Ambacht H veld- Giessendam Gorinchem Korendijk Dordrecht VRZHZ Cromstrijen Strijen Veiligheidswijzer Zuid-Holland Zuid 2013 24