Directoraat-generaal Communicatie LUX-FILMPRIJS Programma 2017 1) Inleiding De LUX-filmprijs geeft blijk van het culturele engagement van het Europees Parlement en bevordert culturele diversiteit in nauwe samenhang met andere Europese beleidsdomeinen. Met het Verdrag van Lissabon kreeg het Europees Parlement grotere wetgevingsbevoegdheden toegekend. Het is echter ook bevoegd initiatieven op te zetten die van groot symbolisch belang zijn. Een van die initiatieven was de introductie van een filmprijs van het Europees Parlement, die voor het eerst werd uitgereikt in 2007 (het jaar dat het Verdrag van Rome vijftig jaar bestond). Met de LUX-filmprijs wordt jaarlijks de aandacht gevestigd op films die doordringen tot de kern van het openbaar Europees debat. Als cultureel massamedium kan filmkunst een ideaal middel zijn om het publiek tot nadenken te stemmen en discussies op gang te brengen over Europa en zijn toekomst. In de films die worden geselecteerd voor of strijden om de LUXfilmprijs wordt niet alleen een verhaal verteld, maar worden ook Europese gemeenschappelijke waarden verkend en onderzocht. Ook komen er in de films grensoverschrijdende vraagstukken aan bod, zoals de economische en maatschappelijke crisis, immigratie, rechtvaardigheid, solidariteit, burgerlijke vrijheden en de grondrechten. Elke film geeft een kijkje in het leven van Europeanen, hun overtuigingen, twijfels en zoektocht naar identiteit. In de films worden verschillende visies over belangrijke actuele maatschappelijke en politieke kwesties belicht, waarmee ze bijdragen aan een bredere discussie over de Europese identiteit in al haar diversiteit. Door de Europese filmindustrie te ondersteunen, wil het Europees Parlement met de LUXfilmprijs de uitdaging aangaan om nieuwe vormen van communicatie met Europese burgers te vinden. De Europese film vormt dan ook een bijzonder krachtige afspiegeling van discussies die duizenden mensen in een pluralistisch Europa bezighouden. In deze tijden van economische, politieke en maatschappelijke crisis, waarin ook de kunsten, cultuur en film onder druk staan, wordt met de LUX-filmprijs beoogd de Europese creativiteit en de verscheidenheid daarin te ondersteunen. Door de Europese filmindustrie te ondersteunen, kunnen de grenzen zowel fysieke als psychologische die Europa in toenemende mate verdelen, worden overstegen. Film is een van de rijkste en krachtigste vormen van culturele expressie en herbergt de potentie om de ons omringende muren van angst en onzekerheid te doorbreken. Door ons een spiegel voor te houden, laat film ons zien hoeveel wij met elkaar gemeen hebben of hoe merkwaardig en interessant de onderlinge verschillen zijn.
2) De achterliggende beginselen Het Europees Parlement belicht de culturele diversiteit Cultuur en met name filmkunst blijven domeinen waarbinnen het Parlement doeltreffend met de burgers van de Europese Unie kan en moet communiceren, zodat zij het Parlement nog beter kunnen leren kennen en begrijpen. De LUX-filmprijs, die voortkomt uit een eigen initiatief van het Parlement, is een van de manieren om dit doel te bereiken. Het Europees Parlement zet zich in voor cultuur Hoewel de Europese Unie op dit gebied slechts ondersteunende en coördinerende bevoegdheden heeft, stelt het Parlement cultuur van oudsher centraal in de Europese wetgeving. Dat blijkt onder meer uit de op initiatief van de Commissie cultuur en onderwijs georganiseerde openbare hoorzitting van 27 oktober 2010 over film en Europese identiteiten, alsook uit de meest recente hoorzitting van 10 oktober 2016 over de rol van de Europese film in het Europa van morgen, waarbij Ken Loach, Céline Sciamma en Andrea Segre aanwezig waren. Andere voorbeelden om er een aantal te noemen zijn de gelijktijdige filmvertoning die ter gelegenheid van de Internationale dag voor de herdenking van de Holocaust werd georganiseerd, waarbij voormalig voorzitter Schulz en Géza Rohrig (Oscar voor de beste nietengelstalige film 2016 en selectie van de LUX-prijs) aanwezig waren, de vertoning van de film Mustang, met aansluitend debat, die in 28 lidstaten werd georganiseerd ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de LUX-filmprijs, alsook de deelname van EP-leden aan de LUX Film Days en aan debatten over cultuur, de digitale agenda, enzovoorts, op belangrijke internationale filmfestivals. De filmkunst staat centraal in het Europese cultuurmodel Film geeft vorm aan interpretaties van culturele verscheidenheid, en daarin schuilt zijn culturele en industriële waarde voor elke gemeenschap die zowel binnen de eigen grenzen als daarbuiten haar invloed wil doen gelden. Film is een van de culturele vormen die er het best in slaagt mensen het gevoel te geven dat zij deel uitmaken van een groter geheel, in dit geval Europa. Cultuur is een menselijke en politieke constructie en film staat daarin centraal. De LUX-filmprijs is onderdeel van de communicatiestrategie van het Europees Parlement De LUX-filmprijs is een instrument dat bijdraagt aan het communicatiebeleid van het Europees Parlement.
De officiële selectie en competitie worden toevertrouwd aan een panel van professionals uit de filmindustrie, hetgeen de LUX-filmprijs legitimiteit verschaft op artistiek en cinematografisch gebied. 3) Doelstellingen - Bevordering van het openbaar debat over de EU en het Europees beleid Ondersteuning van het uitbrengen van Europese (co)producties in de Unie Het Europese culturele landschap is bijzonder versnipperd. Slechts enkele kunstenaars en werken halen het buiten de landsgrenzen en vinden een publiek buiten hun eigen land. Film vormt daar geen uitzondering op. Feitelijk belemmert de oorspronkelijke taal waarin een film wordt opgenomen de verspreiding van de film op een meertalige markt. Met de LUX-filmprijs wordt de collectie kwaliteitsvolle Europese films die beschikbaar zijn in alle EU-talen, inclusief onderwijsmateriaal, voortdurend uitgebreid. 4) Selectieproces Hoe films worden geselecteerd het selectiepanel Het selectiepanel bestaat uit 20 personen uit de filmsector en selecteert de films voor de officiële selectie en competitie van de LUX-filmprijs. In het panel zitten producenten, distributeurs, bioscoopexploitanten, festivaldirecteurs en filmrecensenten. De panelleden worden goedgekeurd door de Commissie cultuur en onderwijs van het Europees Parlement. Elk jaar wordt een derde van de panelleden vervangen. Een vertegenwoordiger van de film die het jaar ervoor de LUX-filmprijs heeft gewonnen, maakt ambtshalve deel uit van het panel. Het selectiepanel selecteert de films voor de officiële selectie en competitie van de LUXfilmprijs. De leden mogen niet meer dan vier films voordragen, waarvan niet meer dan twee films uit eigen land. Films kunnen ook worden voorgedragen door leden van het Europees Parlement of door filmkenners. De leden van het selectiepanel bekijken de films en bepalen welke tien films deel zullen uitmaken van de officiële selectie, en dus ook welke drie films om de prijs zullen strijden. De beslissingen van het selectieteam worden genomen bij absolute meerderheid van stemmen, of als dat niet lukt op basis van gewone meerderheid. Leden van het selectieteam die hebben deelgenomen aan de productie of commerciële exploitatie van een film in de competitie die zij hebben voorgedragen, wordt verzocht niet mee te doen aan de eindstemming, daar zij een rechtstreeks commercieel belang hebben.
De leden zijn tot geheimhouding verplicht tot aan de officiële bekendmaking van de selectie en de competitie. 5) Stemprocedure en uitreiking van de LUX-filmprijs in Straatsburg De winnaar wordt door de leden van het Europees Parlement gekozen en in november, tijdens de plenaire vergadering, bekendgemaakt. Bij de stemprocedure, die een maand duurt, kan elk lid van het Europees Parlement slechts voor één film stemmen. De leden van het Europees Parlement kunnen de films op vier manieren bekijken: - in het LUX-theater dat gedurende twee weken in het Europees Parlement is opgesteld (twee filmvertoningen per dag); - in hun eigen lidstaat, op de LUX-filmevenementen die door de voorlichtingsbureaus van het Europees Parlement worden georganiseerd; - op een video-on-demandplatform (dat na aanvraag van een wachtwoord voor alle leden van het Europees Parlement beschikbaar is); - op dvd (een zeer beperkt aantal, en hoofdzakelijk bedoeld voor leden van de Commissie cultuur en onderwijs en de ondervoorzitters). Er kan gestemd worden tot de dag vóór de prijsuitreiking. Bijgevolg is de stemmingsuitslag onbekend tot het moment van de prijsuitreiking. De uitreikingsceremonie van de LUX-filmprijs wordt voorafgegaan door een seminar voor journalisten, waar leden van het Europees Parlement, deskundigen en filmregisseurs discussiëren over filmkunst en Europa. De uitreikingsceremonie van de LUX-filmprijs wordt tussen de vergaderingen in Straatsburg door georganiseerd, doorgaans na het debat en vóór de stemmingen. De regisseurs van de drie films die meedingen naar de prijs worden bij de prijsuitreiking en in de vergaderzaal uitgenodigd. De voorzitter van het Europees Parlement, voor wie de titel van de winnende film een verrassing blijft totdat hij de verzegelde envelop heeft opengemaakt, maakt de winnaar bekend. Vervolgens wordt een vertegenwoordiger van de winnende film verzocht een korte toespraak te houden. Sinds 2012 is met de lancering van de LUX Film Days ook een speciale publieksprijs in het leven geroepen, waarvan de winnaar wordt aangekondigd op het internationaal filmfestival Karlovy Vary, tijdens de bekendmaking van de officiële selectie voor het volgende jaar.
6) Toelatingscriteria voor de films Om in aanmerking te komen voor de LUX-prijs, moeten films aan de volgende criteria voldoen: 1. Het zijn fictiefilms of creatieve documentaires (met of zonder animatie). 2. Ze hebben een speelduur van ten minste zestig minuten. 3. Ze komen voort uit producties of coproducties in het kader van het programma Creatief Europa (MEDIA) en zijn geproduceerd of gecoproduceerd in een EU-lidstaat of in IJsland, Liechtenstein of Noorwegen. 4. Ze dragen bij aan het in ere houden van de universele verspreiding van Europese waarden, illustreren de diversiteit van Europese tradities, belichten het Europese integratieproces en bieden inzicht in de opbouw van Europa. 5. De première op een festival of eerste vertoning heeft plaatsgevonden tussen 1 juni en 31 mei. 6. Ze hebben geen eerste prijs gewonnen op "A-festivals" (Venetië, San Sebastián, Berlijn, Cannes, Karlovy Vary of Locarno). 7) Het leggen van de grondslagen van de LUX-filmprijs en gerelateerde activiteiten In juli 2010 heeft het Parlement een denkproces in gang gezet over de grondslagen van de LUX-prijs in de toekomst. Dit uitgebreide denkproces had ten doel om de zichtbaarheid van de LUX-prijs op het Europese culturele toneel te verbeteren en te zorgen voor een optimale benutting van het potentieel van de LUX-prijs, als een van de communicatiemiddelen van het Parlement, zoals vermeld in zijn op 5 juli 2010 goedgekeurde communicatiestrategie ter bevordering van politieke discussies naar aanleiding van de thema's die in de meedingende films worden aangekaart. Het verbeteren van de zichtbaarheid van de LUX-prijs op het Europese culturele toneel houdt in dat het uitdragen van de prijs op twee belangrijke punten moet veranderen: de activiteiten rond de LUX-prijs moeten worden opengesteld voor het publiek, terwijl de deelname van de leden van het Europees Parlement behouden blijft; de vertoning van de drie films in de competitie moet worden uitgebreid naar de 28 lidstaten, in de vorm van een openbaar evenement (de Lux Film Days) en verbreding van het publiek via samenwerkingsverbanden. Hiermee worden de voorwaarden geschapen voor een Europese publieke ruimte: Europese burgers krijgen de mogelijkheid om gedurende dezelfde periode, op dezelfde plek (een stad in iedere lidstaat), te discussiëren over hetzelfde onderwerp (de films die meedingen naar de prijs), door in levenden lijve en op internet onder meer op sociale media deel te nemen aan de daarmee verband houdende politieke discussies. Ook moeten op belangrijke filmfestivals gelegenheden worden gecreëerd om in contact te komen met zowel burgers als professionals, zoals gesteld in het besluit van het Bureau van 17 juni en bekrachtigd op 5 juli 2010.
De activiteiten rond de LUX-prijs (LUX Film Days) bieden een enorm potentieel wat rechtstreekse communicatie met burgers in de lidstaten betreft. Dit heeft geleid tot de bekrachtiging van de volgende beginselen met het oog op de verdere bevordering van de LUX-prijs en van de inzet van het Parlement voor culturele diversiteit, met name in het kader van de communicatiestrategie van het Europees Parlement: - heroriëntatie van met de LUX-prijs samenhangende activiteiten voor het publiek; - gedecentraliseerde organisatie van filmvertoningen en discussies, zodat burgers in de hele Europese Unie erbij worden betrokken; - bijdrage aan het opzetten van permanente netwerken, met name op het gebied van cultuur, en verbreding van het publiek via samenwerking en samenwerkingsverbanden. 8) Wat heeft de LUX-prijs te bieden? In het kader van de LUX Film Days worden de drie films die meedingen naar de prijs ondertiteld in de officiële talen van de EU en wordt voor elke EU-lidstaat een Digital Cinema Package (DCP) geproduceerd. De LUX-prijs houdt eveneens in dat de oorspronkelijke taalversie in verschillende talen wordt aangepast voor slechthorenden en slechtzienden, terwijl ook de promotie in de lidstaten wordt verbeterd. De LUX-prijs krijgt een steeds grotere naam op het gebied van de ondersteuning van Europese filmproducties. De prijs heeft ertoe bijgedragen dat films zich op de markt konden profileren en een breed publiek konden bereiken, wat anders misschien niet mogelijk was geweest. 9) Tijdschema van de LUX-prijs 2017 Januari 31/1: Sluiting van de stemming voor de publieksprijs 20161 Februari9-19/2: Filmfestival Berlijn, gesprek met deskundigen over de LUX-filmprijs, het reglement van het selectiepanel, overeenkomsten met verkoopagenten en het LUX-label op video-on-demandplatforms in Europa Maart9/3-19/3: 21e editie Filmfestival Sofia (Bulgarije), presentatie van de winnaar van de LUX-filmprijs 2016 1 Door het EP georganiseerde activiteiten; Gezamenlijke activiteiten met de Europese Commissie en/of de Europese Filmacademie
22/3: Bijeenkomst van de CULT-coördinatoren, goedkeuring van het selectiepanel en follow-up van de onderhandelingen Start van de selectiepanel-procedure Mei Filmvertoningen in heel Europa in het kader van de Dag van Europa 17/5-28/5: Filmfestival Cannes (op de pers gerichte presentaties), presentatie van de LUX-filmprijs aan belanghebbenden en de media (bij de stand van Creatief Europa) (onder voorbehoud) Juni Het selectiepanel komt bijeen en kiest tien films voor de officiële selectie en drie films die meedingen naar de prijs Juli30/6-8/7: Filmfestival Karlovy Vary bekendmaking van de tien films van de officiële selectie en de publieksprijs Deskundigenpanel met Europa Distribution, Creative Europe/Media desk Tsjechië en KVIFF Workshop over de richtlijn audiovisuele mediadiensten met Europa Distribution en andere partners 20/7 (onder voorbehoud): Bekendmaking, tijdens de Venice Dayspersconferentie in Rome, van de drie films die meedingen naar de prijs en van de "28 Times Cinema"-jury Augustus september Venice Days 8e editie van het project "28 Times Cinema", filmvertoningen van de drie films die meedingen naar de LUX-filmprijs Oktober 16/10: Start van de nieuwe editie van de LUX Film Days in de lidstaten (voorlichtingsbureaus Europees Parlement en Creatief Europa-desks) en LUXvoorstellingen in Yehudi Menuhin (1e week: 16-20/10) Interne competitie binnen het EP (communicatie, stemming door de EP-leden, dvd's) November LUX Film Days in Bozar (8-9/11; onder voorbehoud) 6-10/11: Vertoningen voor EP-leden (LUX-theater; EP Brussel) van de films die meedingen naar de prijs (2e week) 15/11: Uitreikingsceremonie van de LUX-filmprijs en mediaworkshop. Bekendmaking van de nieuwe LUX-publieksprijs in bijzijn van de European Film Academy en de Europese Commissie (Straatsburg) (onder voorbehoud) December 9/12: European Film Awards Ceremony, Berlijn