Inleiding Cultuur verbindt en verrijkt! Cultuur geeft zin aan het leven, verbindt mensen en verzet de zinnen. Cultuur is onze voetafdruk op de aarde, het maakt ons tot wat we zijn. Onze cultuur is permanent aan verandering onderhevig. Kunst schept daarbinnen ruimte om te ervaren dat je een mens bent, verbonden met een groep. Cultuur en kunst zijn van en voor ons allemaal. Het cultuurbeleid in Zeeland zal er op gericht zijn iedere Zeeuw van kinds af aan kennis te laten maken met en inzicht te krijgen in onze cultuur. De mogelijkheden voor creatie, presentatie en ontmoeting moeten ruimte scheppen voor talentontwikkeling en zelfredzaamheid. Bij het beoefenen en ondersteunen van uitingen van cultuur geven we iedereen de ruimte die hij nodig heeft. De vrijheid van expressie is leidend voor de grenzen van het cultuurbeleid. Cultuur en kunst zijn de spiegels van de samenleving, de waarden die we delen en waar we voor staan. Cultuur herbergt onze herkomst en biedt zicht op wat is te ontdekken in het landschap van vergezichten. Cultuur en kunst zijn grenzeloos, om Zeeland staat geen muur. Het venster van cultuurbeleid moet gericht zijn op Zeeland en haar rijke historie maar ook op de wereld om ons heen. Een rijk cultureel veld is een uitgelezen kans om Zeeland te profileren. Excelleren moet gezien, geprezen, gedeeld en ondersteund worden. Het beleid moet oog hebben voor die culturele deelgebieden waarin Zeeland in historisch en actueel perspectief excelleert zonder de gebieden waar nog veel te winnen valt uit het oog te verliezen. Cultuur en kunst moeten voor iedereen maximaal toegankelijk zijn. Iedereen moet optimaal kunnen delen in een breed en gevarieerd cultureel leven. Zonder traditie is kunst als een kudde schapen zonder herder, zonder vernieuwing is het een lijk (Sir Winston Churchill) Kerntaak Cultuur is een kerntaak van de provincie. Die taak oefent de provincie uit door zich te profileren als regisseur, met name ten aanzien van de culturele infrastructuur neemt de provincie initiatieven. De provincie steunt die pijlers van ons cultuurbeleid die zich hebben bewezen, maar geeft ook nieuwe initiatieven de kans zich te bewijzen. Daarbij gaat de provincie pragmatisch te werk met duidelijke criteria waaraan moet worden voldaan. De provincie wacht niet af, maar neemt haar verantwoordelijkheden (inter)actief. Daarbij vormen regionale activiteiten met verbindingen naar de pagina 1
Zeeuwse samenleving en topattracties van daarbuiten die Zeeland bezoeken, de hoofdmoot. Terugkerende initiatieven, die in te schatten zijn op continuïteit en kwaliteit genieten de voorkeur. Het beleid wordt vastgesteld voor zes jaar. Iedere twee jaar evalueren we en sturen bij Nieuwe initiatieven krijgen steun en tijd om zich te bewijzen Uitgangspunten zijn originaliteit, herkenbaarheid, publieksaandacht en -waardering en kwaliteit Toetsbare afspraken over de voorwaarden van de steun: tijdsduur, grootte, tegenprestatie en verantwoording We dragen zorg voor een goede spreiding over de provincie in de drie natuurlijke regio s Besparen op de overhead en organisatie om de inhoud zoveel mogelijk te ontzien Ook oog voor de eindigheid van culturele producten De provincie leert initiatiefnemers ook hoe ze elders fondsen kunnen werven Biedt een sterke schouder om op terug te vallen, in plaats van moeders pappot, eigen initiatief is een voorwaarde voor ondersteuning Initiatieven die zichzelf kunnen bedruipen doen dat ook en doen wat terug indien ze geld overhouden. Samenwerking op organisatorisch niveau in alle sectoren versterken Een plaats voor het Zeeuws DNA in de kunst, initiatieven komen uit Zeeland of passen in Zeeland Buiten het toeristenseizoen richten activiteiten zich nadrukkelijker op de eigen bevolking De in voorbereiding zijnde Zeeuwse Evenementen Kalender inzetten om activiteiten beter te plannen ten opzichte van elkaar. Samenvallen van evenementen, overconcentratie, overprogrammering en ongelukkige samenloop met verkeershinder voorkomen. Waar mogelijk worden losse initiatieven en organisaties gefuseerd Ondersteunend aan het toerisme en de aantrekkingskracht van Zeeland in het algemeen Om keuzes te kunnen maken voorzien we in een toetsingscommissie als onderdeel van de cultuurraad die aangeeft welke initiatieven voldoen aan de criteria voor subsidie of andersoortige ondersteuning. De keuze wordt gebaseerd op: Originaliteit en kwaliteit Talent en groeipotentie Regionale spreiding Publiekswaardering Educatieve waarde en verbindend vermogen In iedere culturele sector realiseren wij één organisatie voor ondersteuning en advies in Zeeland en één uitvoerende organisatie. Initiatieven komen van individuen of culturele organisaties De provincie en de gelieerde ondersteunende instellingen adviseren en leggen dwarsverbanden Efficiëntie is een voorwaarde voor ondersteuning, bestrijden van versnippering pagina 2
Initiatieven passen bij de schaal van Zeeland, niet te groot maar ook niet te klein; ze herbergen het Zeeuwse DNA en leveren er een bijdrage aan Bij ondersteuning praten we niet alleen over hoeveel maar ook over hoe lang en met welk gewenst eindresultaat We evalueren de resultaten en stoppen met de ondersteuning als duidelijk wordt dat de doelen niet worden gehaald Binnen de sectoren initiëren we samenwerking tussen educatie en uitvoering enerzijds en de marktsector en het publieke netwerk anderzijds Uitwisseling met de rest van Nederland en Vlaanderen voor bijzondere gelegenheden Het huisvesten van elkaar versterkende cultuurpijlers in vrijvallende (overheids)gebouwen Culturele basisinfrastructuur Samen met de gemeenten en de organisaties bouwen we aan een degelijke maar sobere infrastructuur waarin de verantwoordelijkheden duidelijk en vooral eenduidig zijn verdeeld. Gemeenten voorzien in de lokale infrastructuur Provincie en gemeenten voorzien samen in de regionale infrastructuur De provincie draagt zorg voor de bovenregionale belangen en heeft oog voor lokale initiatieven die de potentie hebben uit te groeien tot regionale of bovenregionale activiteiten Prioriteiten De provincie legt zich toe op die uitingen en andere vormen van cultuur die een Zeelandbreed karakter hebben of de mogelijkheid dat karakter te ontwikkelen. Wij geven prioriteit aan die vormen van cultuur die Zeeland versterken. Cultuureducatie staat, als iedere vorm van educatie aan de basis van iedere verdere ontwikkeling. Educatie is geen doel op zich maar het bieden van de mogelijkheid deel te nemen aan de samenleving. Daarom bieden we nieuwe culturele initiatieven met potentie de kans om zich te bewijzen. De historie van Zeeland maakt dat er een grote verscheidenheid aan cultureel erfgoed te behouden is onder en boven de grond. Grote culturele evenementen maken het cultuurbeleid grensoverschrijdend en vormen de iconen van de hedendaagse cultuurbeleving. Zeeland Nazomerfestival Film by the Sea Concert at Sea Festival Zeeuws-Vlaanderen Bevrijdings- (of vrijheids)festival pagina 3
Bibliotheek Investeren in de bibliotheek is investeren in de toekomst van onszelf, onze kinderen en kleinkinderen. Het bibliotheekwerk is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de gemeenten en de provincie. We streven ernaar om in gezamenlijkheid met de gemeenten binnen vijf jaar te komen tot één Zeeuwse bibliotheekorganisatie. Deze organisatie houdt zich als enige gesubsidieerde instantie in Zeeland bezig met alle onderdelen van het bibliotheekwerk, inclusief de archieffunctie van geschreven en getekend Zeeuws erfgoed. Uitleen- en ontmoetingsfunctie (Digitale) media en informatie Literatuur en literair archief Bestrijden van laaggeletterdheid in samenwerking met het onderwijs Ondersteuning van het onderwijs binnen het vakgebied Mediatheken binnen het gehele Zeeuwse onderwijs Wetenschappelijke bibliotheek Kennisdeling en innovatie Scoop en de Zeeuwse Bibliotheek intensiveren hun samenwerking en fuseren binnen vijf jaar. De spreiding van het bibliotheekwerk over de provincie blijft op het huidige niveau. De samenwerking met PO, VO, MBO, HBO, WO wordt geïntensiveerd, uitwisseling van kennis en kunde, stagiaires en deskundigen. In een dergelijke samenwerking doet niet iedereen een beetje van alles maar eenieder dat waar hij goed in is. De Onderwijsautoriteit Zeeland kan hier mede trekker zijn. Cultureel erfgoed De Culturele Biografie van Zeeland geeft een goede leidraad hoe we met het cultureel erfgoed zo omgaan dat het niet alleen bewondering maar ook de gewenste ondersteuning van de Zeeuwse economische pijlers losmaakt. Hetgeen in de bodem verborgen ligt en hetgeen er nog fier bovenop staat maakt deel uit van een en dezelfde trotse historie en verdient het om gezamenlijk de geschiedenis van Zeeland uit te beelden. Gemeenten en provincie trekken samen op, de provincie voert de regie. De wettelijke verplichtingen t.a.v. het behoud van bodemschatten conform de POAZ (Provinciale Onderzoeksagenda Archeologie Zeeland) Monumenten, kiezen wat behouden kan blijven op basis van: de beste voorbeelden van Restauratie en herbestemming van wat behouden kan blijven Samenhang met natuur en andere vormen van cultuur en cultuureducatie Gebiedsgerichte aanpak Bestrijden van diefstal, vernieling en vandalisme pagina 4
Archeologische vondsten liggen in een museum en niet in een depot. Het ondersteunen van historische spoorlijnen verdient meer aandacht. Uitvoeren van onze verplichtingen t.a.v. het immaterieel erfgoed in al zijn vormen en de historische archieven is evident. We maken hierbij gebruik van die instellingen die daar ervaring mee hebben. Cultuureducatie Onderwijs is het begin van alle ontwikkelingen. Professionals maar ook ervaren amateurs hebben een taak in het cultuuronderwijs, dat geldt op alle terreinen. Alle gesubsidieerde cultuurinstanties werken op een of ander manier mee aan educatie op hun vakgebied. Het is een voorwaarde voor het verkrijgen van subsidie. Cultuureducatie is er niet alleen voor de jeugd. Op scholen is het niet vrijblijvend. Daarbuiten niet altijd gratis maar nooit voor niets. Musea Zeeland heeft veel musea, teveel daarvan zijn te klein om de bezoeker voldoende lang te boeien om het de reis waard te maken. De provincie steunt die musea die passen bij de historie van Zeeland en voldoende schaalgrootte hebben om regionaal op de kaart te staan. Kleinere musea fuseren om dat doel te bereiken, met een gezamenlijk thema of profiel als basis. Eén museumorganisatie voor heel Zeeland De beroepskrachten benutten hun waardevolle kennis niet alleen voor het eigen museum maar voor de hele organisatie of het hele netwerk en vervullen een spilfunctie binnen de organisatie Samenwerking met musea buiten Zeeland of Nederland, wisselcollecties uit (depots van) andere musea als tijdelijke tentoonstelling in Zeeland of omgekeerd Geen eilanden maar een eilandenrijk, maak naast grotere musea ook boeiende museumroutes en betrek daarbij economie en toerisme Meer ruimte voor sponsorschap Beeldende Kunst en Architectuur Er is in Zeeland plaats voor één organisatie voor het stimuleren van de beeldende kunst en architectuur. Met name het profileren van het Zeeuwse aanbod buiten de provinciegrenzen wordt ter hand genomen. De provincie vestigt ook de aandacht op de ambachtelijke kant van kunst- en pagina 5
cultuuruitingen. De duurzaamheid is van belang, dat betekent soms eenvoudigweg de levensduur. Als het om kunst die buiten staat gaat betekent het ook: bestand zijn tegen vandalisme. Samenwerking tussen kunstenaars en met organisaties buiten Zeeland moet het aanbod verrijken. Voor exposities wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van dezelfde bestaande locaties. Kunst gaat ook prima samen met initiatieven rond natuur en natuurontwikkeling, ook kunst en cultureel erfgoed versterken elkaar in Zeeland. De band tussen onderwijs, kunst en architectuur is hier even evident als bij de andere culturele sectoren en dient nadrukkelijk geëxploreerd te worden. Als overal is aandacht voor de educatie van nieuw talent ook hier een voorwaarde voor subsidie. Muziek, toneel en dans Aan cultuuraanbod ontbreekt het niet in Zeeland. Het lijkt erop dat teveel partijen vissen in dezelfde vijver. Er is overaanbod, dat bestreden moet worden. De provincie steunt de aanwezigheid van één permanent podium voor moderne en één voor klassieke muziek op provinciaal niveau. Er moet meer balans komen in de programmering van de schouwburgen, de provincie coördineert om overdaad te beperken. Inzet is kwaliteit en publieksaantrekkelijkheid. Kleinere initiatieven met lokale impact zijn voor de gemeenten. Commerciële instellingen bedruipen zichzelf. Het Zeeuws Orkest blijft behouden en wisselt uit met orkesten buiten Zeeland. Musici geven les en werken nauw samen met en in het muziekonderwijs. Muziekonderwijs wordt optimaal gespreid over de provincie zonder te versplinteren. Muziekonderwijs huist zo nodig in bij gewoon onderwijs. Dansen is zingen met je voeten. Dansen heeft als sport, als kijksport en als vrijetijdsbesteding een plaats in de Zeeuwse samenleving. Dansonderwijs moet voor alle Zeeuwen bereikbaar blijven. Daar waar we de vereiste kwaliteit niet in Zeeland hebben, kiezen we ervoor die naar Zeeland te lokken door een aantrekkelijk podium te bieden, ook hier weer mede door combinaties met andere cultuurvormen. De provincie concurreert niet met goedlopende commerciële initiatieven. Media De provincie zorgt voor tenminste één regionale omroep, meerdere regionale omroepen kunnen samenwerken op één zender, zoals dat ook gebeurt bij de landelijke publieke zenders. De omroepen pagina 6
worden nadrukkelijk ingezet voor het promoten van alle vormen van cultuur. Eigen producties met Zeeuws DNA De provincie koopt zendtijd in, onder andere voor de evenementenkalender Ruimte voor sponsoring Ruimte voor andere cultuurinitiatieven, de bibliotheek, dans, Zeeuws Orkest (maandelijkse recycle), cultuur (thema-)uitzendingen Ruimte voor nieuw talent Een passende locatie voor Omroep Zeeland Film Zeeland heeft op het gebied van film nog een wereld te winnen. Zeeland heeft potentie om zich als dé filmprovincie bij uitstek te profileren in binnen- en buitenland. Schitterende locaties, infrastructuur en voorzieningen zijn volop aanwezig. Het internationaal filmfestival Film by the Sea geeft kansen en mogelijkheden om Zeeland onder filmmakers te promoten. Een nieuwe markt aanboren betekent expansie en economische spin-off. Samenwerking bevorderen tussen verschillende educatieve ontwikkelingen Ruimte voor nieuw talent Jongeren enthousiast maken voor het vak Gevestigde ondernemers betrekken bij toekomstvisie op ontwikkeling filmlandschap in Zeeland Zeeuws DNA als tastbare onderliggende doelstelling Financiën Bezuinigen zal nodig zijn, maar we doen dat zoveel mogelijk op de overhead. De inhoud wordt waar mogelijk gespaard. Besparingen door het samenvoegen van organisaties. De subsidies voor kunst en cultuur beschouwen we gelijk met het algemeen subsidiebeleid. Initiatieven zonder regionale betekenis worden niet meer door de provincie gesubsidieerd. Subsidies op activiteiten die niet tot de kerntaken van de provincie behoren worden niet meer verleend. De subsidie voor cultuur, wat wel een kerntaak is, komt daardoor minder onder druk te staan. Bibliotheekwerk, beeldende kunst en media zijn eveneens van groot belang voor de leefbaarheid, daarom kan ondersteuning ook onder die noemer worden gebracht. Daar waar cultuuruitingen het toerisme of andere economische sectoren ondersteunen wordt in die sectoren steun gezocht. pagina 7
Daar waar cultuur de promotie van Zeeland verbetert wordt financiering uit de middelen mogelijk gemaakt. pagina 8