Auteur. Onderwerp. Datum



Vergelijkbare documenten
Definitieve lijst van sectoren die onvoldoende opleidingsinspanningen realiseren voor 2008

INDEXPROGNOSE

Tabel 9 - Lijst van de paritaire comités

Eindejaarspremies 2012

minimum personeelssterkte 15/09/1976 (4376) nihil nihil 02/03/1999 (50924) 6 arbeiders nihil 03/05/1999 (51838) 13/03/2001 (57375)

MONITEUR BELGE Ed. 2 BELGISCH STAATSBLAD

Lijst van afkortingen

Loonindexeringen en -aanpassingen in april

JULI 2012 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN

LONEN EN INDEXATIES APRIL 2014

Paritair subcomité voor het bedrijf der kalksteengroeven, cementfabrieken en kalkovens van het administratief arrondissement Doornik

LONEN EN INDEXATIES MAART Indexaties

MAART INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN voorlopige versie. 4 Maandelijks indexgemiddelde januari-februari 104,015

LOONAANPASSINGEN PER 1 OKTOBER Index september 2017 (basis 2013) 105,11 (basis 2004) 128,65

I N F O December 2012

JUNI 2018 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN

LOONAANPASSINGEN PER 1 JUNI Index mei 2016 (basis 2013) 103,08 (basis 2004) 126,17

JULI 2015 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN

1. Inhoudsopgave Loonaanpassingen Indexaties en conventionele verhogingen vanaf 1 april

JUNI 2016 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN

LOONAANPASSINGEN PER 1 JUNI Index mei 2018 (basis 2013) 106,91 (basis 2004) 130,86

LONEN EN INDEXATIES JUNI Indexaties

1. Inhoudsopgave Loonaanpassingen Indexaties en conventionele verhogingen vanaf 1 april

Paritair subcomité voor de cementfabrieken M* (S) Vorige lonen x 1, (+0,0844%) of basislonen 2017 x 1, (+3,0209%)

I N F O November 2011

1. Inhoudsopgave Loonaanpassingen Conventionele verhogingen vanaf 1 maart

APRIL 2018 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN

1. Inhoudsopgave Loonaanpassingen Indexaties en conventionele verhogingen vanaf 1 juli

LOONAANPASSINGEN PER 1 JUNI Index mei 2017 (basis 2013) 105,00 (basis 2004) 128,52

I N F O Februari 2010

LONEN EN INDEXATIES JUNI Indexaties

Lonen en indexaties juni 2019

LOONAANPASSINGEN PER 1 JULI Index juni 2016 (basis 2013) 103,19 (basis 2004) 126,30

APRIL 2017 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN

Paritair comité voor meester-kleermakers, de kleermaaksters en naaisters M&R (A) CAO-verhoging 1,1%.

APRIL 2014 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN

OKTOBER 2017 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN

Paritair comité voor meester-kleermakers, de kleermaaksters en naaisters M&R (A) CAO-verhoging 1,1%.

NOVEMBER 2017 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN

Cementfabrieken Vorige lonen x 1 of basislonen 2012 x 1, De lonen zijn ongewijzigd omwille van de indexblokkering.

1. Inhoudsopgave Loonaanpassingen Conventionele verhogingen vanaf 1 maart

Paritair comité voor de uitzendarbeid en de erkende ondernemingen die buurtwerken of diensten leveren

FEBRUARI 2018 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN. Gezondheidsindex januari 106,37. 4 Maandelijks indexgemiddelde januari 103,93

I N F O Februari 2018

1. Loonaanpassingen Conventionele verhogingen vanaf 1 juni

I N F O Februari 2014

DECEMBER 2006 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN

AUGUSTUS 2009 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN

LONEN EN INDEXATIES APRIL Indexaties

Auteur. Onderwerp. Datum

1. Inhoudsopgave Loonaanpassingen Indexaties en conventionele verhogingen vanaf 1 juni

Paritair subcomité voor de cementfabrieken M* (S) Vorige lonen x 1, (+0,0844%) of basislonen 2017 x 1, (+3,0209%)

Indexaties en conventionele verhogingen vanaf 1 juli 2008

MEI 2013 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN

1. Inhoudsopgave Loonaanpassingen Indexaties en conventionele verhogingen vanaf 1 mei

I N F O Februari 2015

LOONAANPASSINGEN PER 1 JANUARI Index december 2018 (basis 2013) 108,22 (basis 2004) 132,46

1. Inhoudsopgave Loonaanpassingen Indexaties en conventionele verhogingen vanaf 1 mei

1. Inhoudsopgave Loonaanpassingen... 2

1. Inhoudsopgave Loonaanpassingen Conventionele verhogingen vanaf 1 mei

Loonaanpassingen in juli 2014

Loonaanpassingen in december 2013

APRIL 2015 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN

Gemeenschappelijke Raadszitting van 26 januari

2016 x 1, Paritair Subcomité voor de vlasbereiding Vorige lonen x 1,0103 P

Indexaties en conventionele verhogingen vanaf 1 december 2006

1. Inhoudsopgave Loonaanpassingen Conventionele verhogingen vanaf 1 april

LONEN EN INDEXATIES NOVEMBER Indexaties

LONEN EN INDEXATIES FEBRUARI Indexaties

Instelling. Onderwerp. Datum

I N F O December 2008

Paritair comité voor de non-ferro metalen De betaling van de aanvullende werkloosheidstoeslag bij volledige werkloosheid wordt beëindigd.

SEPTEMBER 2018 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN

SEPTEMBER 2017 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN. Basis (A) = De aanpassing geldt voor de schaallonen en voor de reële lonen.

Februari 2016 Definitieve versie

I N F O Februari 2012

Paritair subcomité voor de cementfabrieken M* (S) Vorige lonen x 1, (+0,1525%) of basislonen 2017 x 1, (+1,4381%).

FEBRUARI 2016 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN

September 2015 Definitieve versie

I N F O Oktober 2013

Indexaties en conventionele verhogingen vanaf 1 april Vanaf de eerste dag van de eerste betaalperiode

advies CRB

I N F O Augustus 2018

1. Inhoudsopgave Loonaanpassingen Indexaties en conventionele verhogingen vanaf 1 april

Tabel 1 : Aantal personen voor wie aan de werkgever een CAO 26 of VIP wordt verleend

LONEN EN INDEXATIES APRIL Indexaties

1. Inhoudsopgave Loonaanpassingen Conventionele verhogingen vanaf 1 april

LONEN EN INDEXATIES DECEMBER 2013

I N F O September 2014

1. Inhoudsopgave Loonaanpassingen Indexaties en conventionele verhogingen vanaf 1 maart

NOVEMBER voorlopige versie INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN. Gezondheidsindex oktober 108,26

LOONAANPASSINGEN PER 1 JANUARI Index december 2016 (basis 2013) 103,54 (basis 2004) 126,73

I N F O Oktober 2011

Instelling. Onderwerp. Datum

Indexaties en conventionele verhogingen vanaf 1 oktober 2006

RESULTATEN VAN DE SOCIALE VERKIEZINGEN 2008

FEBRUARI 2012 INDEXATIES EN CONVENTIONELE VERHOGINGEN. Betekenis van de letters in de kolom "welk loon?"

I N F O November 2017

I N F O Oktober 2017

1. Inhoudsopgave Loonaanpassingen Conventionele verhogingen vanaf 1 juni

Transcriptie:

Auteur My Lawyer Info door Monard D Hulst www.monard-dhulst.be Onderwerp Indexaanpassing loon werknemers: enkel stijging of ook daling? Een vogelvlucht over de regelingen in de verschillende sectoren Datum 2 juni 2009 Copyright and disclaimer Gelieve er nota van te nemen dat de inhoud van dit document onderworpen kan zijn aan rechten van intellectuele eigendom, die toebehoren aan bepaalde betrokkenen, en dat er u geen recht wordt verleend op die desbetreffende rechten. M&D Seminars wil u met dit document de nodige informatie verstrekken, zonder dat de in dit document vervatte informatie bedoeld kan worden als een advies. Bijgevolg geeft M&D Seminars geen garanties dat de informatie die dit document bevat, foutloos is, zodat u dit document en de inhoud ervan op eigen risico gebruikt. M&D Seminars, noch enige van haar directieleden, aandeelhouders of bedienden zijn aansprakelijk voor bijzondere, indirecte, bijkomstige, afgeleide of bestraffende schade, noch voor enig ander nadeel van welke aard ook betreffende het gebruik van dit document en van haar inhoud. M&D Seminars 2009 M&D CONSULT BVBA Eikelstraat 38-9840 DE PINTE Tel. 09/224.31.46 - Fax 09/225.32.17 info@mdseminars.be - www.mdseminars.be

Indexaanpassing loon werknemers: enkel stijging of ook daling? Een vogelvlucht over de regelingen in de verschillende sectoren. Het is evident dat de koopkracht van het loon aangetast wordt, indien het nominale bedrag daarvan langere tijd constant blijft, terwijl de prijzen van de consumptiegoederen stijgen; om koopkracht door muntontwaarding tegen te gaan, kan men de lonen koppelen aan de schommelingen van het indexcijfer van de consumptieprijzen, dat maandelijks door het Ministerie van Economische Zaken wordt vastgesteld en gepubliceerd. 1 Dit is (werd) aanvaard als een evidentie. Is dit nog zo gezien we thans (of in de nabije toekomst) wellicht nog verder evolueren naar een negatieve indexering? De prijzen van consumptieprijzen zijn in mei, voor het eerst sinds 1960, gedaald tegenover een jaar eerder. Hoe kunnen/zullen sociale partners, in het bijzonder werkgevers, daarop reageren? Reeds ettelijke decennia voorzien sectorale collectieve arbeidsovereenkomsten in de koppeling van het verschuldigde (minimum)loon aan de index om de koopkracht van werknemers op peil te houden. 1 W. VAN EECKHOUTTE, Sociaal Compendium. Arbeidsrecht met fiscale notities, band 1, Kluwer, 2008, 1157. Brussel - Tel. 02/234 67 10 Gent - Tel. 09/224 44 28 Hasselt - Tel. 011/28 15 00 Kortrijk - Tel. 056/26 83 83 1

Maar wat indien de consumptie-index plotseling een daling ondergaat, in plaats van de gebruikelijke stijging (en koopkracht misschien eerder stijgt)? De situatie heeft zich nog niet voorgedaan in de voorbije decennia, laat staan op aanhoudende wijze die aanleiding kon geven tot loonaanpassingen. Kunnen de verschuldigde lonen dan eveneens een vermindering ondergaan, of kunnen werknemers een status quo afdwingen, gebaseerd op het verworven karakter van hun (ondertussen verhoogde) loon? Een aanzienlijk aantal van de paritaire comités voorziet dat het minimum- en het werkelijk betaalde loon gekoppeld zijn aan de index, en bepalen zelfs uitdrukkelijk op welke wijze de verhoging en vermindering van het loon tengevolge van de consumptieindex-schommelingen moet plaatsvinden. Dit is het geval in de volgende paritaire comités: 101 (mijncommissie): cao 22 februari 1991 102.01 (hardsteengroeven en der groeven van uit te houwen kalksteen in de provincie Henegouwen): cao 23 juni 2005, KB 05 augustus 2006 102.03 (porfiergroeven in de provincie Henegouwen en de kwartsietgroeven in de provincie Waals-Brabant): cao 13 maart 2007 102.04 (zandsteen- en kwartsietgroeven op het gehele grondgebied van het Rijk, uitgezonderd de kwartsietgroeven van de provincie Waals-Brabant): cao 11 augustus.2004 102.06 (grint- en zandgroeven welke in openlucht geëxploiteerd worden in de provincies Antwerpen, West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Limburg en Vlaams- Brabant): cao 23 juni 2008 102.07 (kalksteengroeven, cementfabrieken en kalkovens van het administratief arrondissement Doornik): cao 01 juni 2001 102.09 (groeven van niet uit te houwen kalksteen en van de kalkovens, van de bitterspaatgroeven en -ovens op het gehele grondgebied van het Rijk): cao 13 maart 2007, KB 19 februari 2008 104 (ijzernijverheid): cao 10 januari 1974 106.03 (vezelcement): cao 27 oktober 2005 107 (meester kleermakers, kleermaaksters, naaisters): cao 11 mei 2006; KB 27 april 2007 112 (garagebedrijf): cao 08 juli 2003; K.B. 07 juni 2004 113.01 (faience- en het porseleinbedrijf, de sanitaire artikelen en de schuurproducten en het ceramisch aardewerk): cao 29 november 2007, KB 30 juli 2008 113.02 (ondernemingen voor ceramiekbekleding en vloertegels) cao 29 november 2007, KB 24 juli 2008 113.03 (vuurvaste producten): cao 29 mei 2005, KB 25 april 2007 Brussel - Tel. 02/234 67 10 Gent - Tel. 09/224 44 28 Hasselt - Tel. 011/28 15 00 Kortrijk - Tel. 056/26 83 83 2

114 (steenbakkerij): cao 30 januari 1985 (stilzwijgende verlenging per jaar), KB 29 augustus 1985 115 (glasbedrijf): cao 30 september 1998, KB 24 september 2006 116 (scheikundige nijverheid): cao 08 februari 2006, KB 05 augustus 2006 120 (textielnijverheid en breiwerk): cao 13 december 1974 (onbepaalde duur gesloten, opzegbaar) 121 (schoonmaak- en ontsmettingsondernemingen): cao 15 juni 2001, KB 07 september 2003 127 (handel in brandstoffen, uitgezonderd Oost-Vlaanderen): cao 03 mei 2006, KB 12 januari 2007 129 (voortbrenging van papierpap, papier en karton ressorten): cao 27.02.1998, KB 14 januari 2000 cao 30 mei 20007: aanvaarding principe van wijziging van loonindexatiesysteem, waarbij de link loon-inflatie niet in gedrang komt, uit te werken binnen een op te richten paritaire werkgroep. 130 (drukkerij- grafische kunst- en dagbladbedrijf): cao 16 februari 2006, KB 19 juli 2006 136 (papier- en kartonbewerking): cao 07 september 2007, KB 01 juli 2008 139 (binnenscheepvaart): cao 26 november 2007, KB 25 juli 2008; 01 oktober 2008 140 (vervoer en logistiek): cao 04 maart 2008 142.02 (terugwinning lompen): cao 04 juli 2003 142.03 (terugwinning papier): cao 22 mei 2008 142.04 (terugwinning allerhande producten): cao 14 maart 2006 143 (zeevisserij, uitgezonderd varend personeel, vislossers, visrapers, vissorteerders, en diegenen tewerkgesteld voor S.V. Onderlinge Visafslag) cao 15 oktober 2002, KB 29 april 2004 147 (wapensmederij met de hand): cao 28 oktober 1974, KB 24 januari 1975 152 (gesubsidieerde inrichtingen vrij onderwijs): cao 07 maart 1977, KB 16 november 1977 201 (zelfstandige kleinhandel): cao 22 april 2008, KB 01 oktober 2008 202 (kleinhandel voedingswaren, uitgezonderd 202.01): cao 27 augustus 2007, KB 19 februari 2008 203 (hardsteengroeven): cao 04 april 2007, KB 10 februari 2008 207 (scheikundige nijverheid, uitz. Unilever): cao 17 maart 2006, KB 09 oktober 2006 210 (metaalverwerkende nijverheid): cao 19 juli 1989 211 (petroleumnijverheid en handel): cao 20 maart 2008, KB 19 september 2008 214 (textielnijverheid en breiwerk, uitgezonderd NV CELENESE): cao 25 april 2003, KB 23 september 2005 215 (kleding- en confectiebedrijf): cao 10 juni 2003; KB 02 maart 2004 221 (papiernijverheid): cao 01 september 1977, KB 18 mei 1978 222 (papier en kartonbewerking): cao 08 mei 2008 226 (internationale handel): cao 22 mei 2007, KB 10 september 2007 Brussel - Tel. 02/234 67 10 Gent - Tel. 09/224 44 28 Hasselt - Tel. 011/28 15 00 Kortrijk - Tel. 056/26 83 83 3

227 (audiovisuele sector): cao 20 januari 2006, KB 15 september 2006 301 (havenbedrijf): cao 22 december 2003, KB 04 juli 2004 303.03 (exploitatie bioscoopzalen): cao 27 juni 2007 307 (makelarij en verzekeringsagenten): cao 24 juni 2008 311 (grote kleinhandelszaken): cao 27 augustus 2007, KB 12 juni 2008 312 (warenhuizen): cao 27 augustus 2007, KB 09 september 2008 314 (kappersbedrijf en schoonheidszorgen): 04 juni 2007, KB 19 maart 2008, cao 01 oktober 2008 315.01 (SABENA): cao 04 december 1998 315.02 (andere dan luchtvaart SABENA): cao 18 februari 2004, KB 15 juli 2004 316 (koopvaardij, uitgezonderd ondernemingen die sleepboten exploiteren, waarvan de verrichte sleepactiviteit zeevervoer is): cao 05 mei 1997, KB 22 januari 2002 319 (opvoedings- en huisvestingsinrichtingen): cao 17 december 2001 320 (begrafenisondernemingen): cao 11 juni 2008, KB 18 september 2008 321 (groothandelaars-verdelers in geneesmiddelen) cao 29 november 1993, KB 07 augustus 1995 323 (beheer van gebouwen en dienstboden): cao 24 september 2007, KB 18 mei 2008 324 (diamantnijverheid en handel) cao 08 november 2007, KB 30 juli 2008 326 (gas- en elektriciteitsbedrijven, en hun statutair gebaremiseerd personeel): cao 02 maart 1989 327 (beschutte werkplaatsen en sociale werkplaatsen): cao 30 mei 2002, KB 17 juni 2003 329 (socio-culturele sector): cao 20 maart 1997, KB 14 september 1997 Daarnaast zijn er talrijke paritaire comités waarin cao s zijn afgesloten die voorzien dat de lonen gekoppeld zijn aan de index, dat de lonen aangepast worden aan de index/inflatie, dan wel dat de lonen aangepast worden aan de schommelingen van het rekenkundig gemiddelde van de gezondheidsindexcijfers. Aangezien deze de loonaanpassing aldus afhankelijk maken van de schommeling van de indexcijfers, lijkt er weinig discussie te kunnen bestaan dat dit zowel een stijging, als een daling met zich mee kan brengen. Indien de partijen de bedoeling hadden om slechts een verhoging toe te staan, zouden zij dit uitdrukkelijk hebben voorzien, net zoals dit gebeurd is in andere PC s (zie verder). De volgende paritaire comités voorzien in een aanpassing aan de schommelingen: Brussel - Tel. 02/234 67 10 Gent - Tel. 09/224 44 28 Hasselt - Tel. 011/28 15 00 Kortrijk - Tel. 056/26 83 83 4

100 (aanvullend werklieden): cao 02 december 2008 102.02 (hardsteengroeven en der groeven van uit te houwen kalksteen in de provincies Luik en Namen): cao 11 augustus 2008, KB 02 december 2008 102.05 (porseleinaarde- en zandgroeven welke in openlucht geëxploiteerd worden in de provincies Waals-Brabant, Henegouwen, Luik, Luxemburg en Namen) : cao 20 maart 2007, KB 17 augustus 2007 105 (non-ferro metalen): cao 10 juli 1997, KB 24 juni 1998, cao16 december 1999 109 (kleding- en confectiebedrijf): cao 03 april 2003; CAO 25 januari 2006 110 (textielverzorging): cao19 juni 2007, KB 24 juli 2008 111 (metaal-, machine- en elektrische bouw): cao 16 februari 2009. 117 (petroleumnijverheid- en handel): cao 20 maart 2008 118 (voedingsnijverheid): cao 04 juli 2007, KB 10 maart 2008 119 (handel in voedingswaren): cao 14 februari 2002, KB 11 september 2003 128 (huiden- en lederbedrijf en vervangingsproducten)/ cao 02 oktober 2001, KB 05 januari 2003 142.01 (terugwinning metalen): cao 15 januari 2008 144 (landbouw): cao 08 februari 3006, KB 01 september 2006 145 (tuinbouwbedrijf): cao 29 juli 2005, KB 02 mei 2006 146 (bosbouwbedrijf): cao11 juni 1975, KB 19 februari 1976 149.01 (elektriciens, installatie en distributie): CAO 29 januari 2009 149.02 (koetswerk): cao 04 maart 2008 149.03 (edele metalen): cao 04 december 2007 149.04 (metaalhandel): cao 04 maart 2008 204 (porfiergroeven van het kanton van Lessen, van Bierk-bij-Halle,van Quenast): cao 02 oktober 2007 205 (steenkoolmijnen): cao 22 februari 1991, 209 (metaalverwerkende nijverheid): cao 01 september 1997 216 (notarisbedienden): cao 25 januari 2005, KB 06 december 2005 217 (casinobedienden): cao 06 december 1993, KB 25 october 1994 218 (aanvullend nationaal PC bedienden): cao12 juli 2007, KB 18 mei 2008 219 (erkende controle-organismen): cao 20 januari 1978, KB 29 september 1978 220 (voedingsnijverheid): cao 26 november 2007, KB 05 juni 2008 224 (non-ferro metalen): cao17 juli 1997, KB 23 juni 1998 225 (inrichtingen van het gesubsidieerd vrij onderwijs): cao 20 december 2001, KB 12 mei 2004 (Franstalige gemeenschap) 302 (hotelbedrijf): cao 23 oktober 2007, KB 19 september 2008 303.02 (verdeling van films): cao 14 oktober 1981, KB 10 maart 1982 303.04 (technische filmbedrijvigheid): cao 19 januari 1996, KB 06 juni 1997 304 (vermakelijkheidsbedrijf): cao 28 januari 2005, KB 05 augustus 2006 305 (gezondheidsinrichtingen en diensten): 19 mei 1992, KB 26 maart 1993 Brussel - Tel. 02/234 67 10 Gent - Tel. 09/224 44 28 Hasselt - Tel. 011/28 15 00 Kortrijk - Tel. 056/26 83 83 5

306 (verzekeringswezen): cao 04 oktober 2007, KB 28 september 2008: eenmaal jaarlijks 1-01 (opschorting mechanisme indexering loonschalen vanaf 1-03- 2008 tot 31-12-2008) 308 (maatschappijen voor hypothecaire leningen, sparen en kapitalisatie): cao 20 februari 1979, KB 06 september 1979, cao 18 december 2008, 309 (wisselagenten): cao15 maart 1985, KB 16 oktober 1985 317 (bewakings- en/of toezichtsdiensten); cao 29 april 2008, KB 16 december 2008 318 (gezins- en bejaardenhulp): cao 05 mei 2000 322 (uitzendarbeid): CAO 29 september 2000 326 (nuon belgium, essent belgium, edf belgium en luminus): cao 02 december 2004, KB 07 april 2005 330 (gezondheidsinrichtingen en diensten): cao 26 januari 2009 332 (franstalige en duitstalige welzijns- en gezondheidssector): cao 21 november 2008 333 (toeristische attracties): volgt tot nader order PC 100-200- 218 Voorts zijn er een beperkt aantal paritaire comité s die voorzien in een bijzondere regeling wanneer de indexatie tot een negatief resultaat aanleiding geeft. Deze paritaire comités voorzien in bijzondere voorwaarden om de gevolgen van een index-daling op te vangen of uit te sluiten. Het betreft meer in het bijzonder de volgende PC s (we gaan iets nader in op de bijzondere regelingen): 102.08 (marmergroeven en -zagerijen op het gehele grondgebied van het Rijk): cao 13 maart 2007, KB 17 augustus 2007: elke schommeling van het indexcijfer met 1 procent van zijn waarde geeft recht op een verhoging met 1 procent van de lonen die op dat ogenblik betaald worden. 106.02 (betonindustrie): cao 07 mei 2007: eventuele verlagingen worden niet toegepast. 113.04 (pannenbakkerijen): CAO 27 mei 2003, KB 24 augustus 2005 Slechts indien de cumul van opeenvolgende negatieve indexen 1% bereikt, zullen deze negatieve indexen worden toegepast, m.a.w. de lonen zullen worden aangepast volgens deze negatieve index. Brussel - Tel. 02/234 67 10 Gent - Tel. 09/224 44 28 Hasselt - Tel. 011/28 15 00 Kortrijk - Tel. 056/26 83 83 6

114 (steenbakkerij, uitgezonderd NV Scheerders-Van Kerckhove s Verenigde Fabrieken Sint-Niklaas): overeenkomstig cao 18 september 2007, KB 24 oktober 2008 was een negatieve indexaanpassing niet mogelijk in de periode 01.01.2007 tot en met 31.12.2008: de lonen en tarieven worden niet verlaagd wanneer het indexcijfer de laagste grens van de van kracht zijnde stabilisatieschijf heeft bereikt. 124 (bouwbedrijf): indien het resultaat van deze berekening een negatief bedrag geeft, wordt dit bedrag niet toegepast, maar verrekend met het volgend kwartaal. In dit geval worden de minimumlonen van dat volgend kwartaal aangepast, rekening houdend met het feit dat de noemer van de breuk gevormd wordt door de noemer dienstig voor de berekening van de lonen van het voorgaand kwartaal (cao 25 oktober 2007, KB 24 juli 2008). 126 (stoffering en houtbewerking): cao 16 mei 2007, KB 19 september 2007 bepaalt dat de aanpassing van de lonen aan het indexcijfer wordt tot het volgende kwartaal uitgesteld zolang, na afronding zoals voorzien in artikel 7, de coefficiënt tussen 0,9950 en 1,0050 ligt. 132 (technische land- en tuinbouwwerken): In het geval, dat het overeenkomstig de berekeningen volgens artikelen 4 en 5 bekomen quotiënt voor een bepaald kwartaal kleiner is dan 1,0050, gaat men bij de berekening van het quotiënt voor het volgend kwartaal, wat de noemer van de breuk betreft, vermeld in artikel 5, teruggrijpen naar de indexcijfers van het kwartaal dat het kwartaal voorafgaat, waarin de doorgevoerde berekening voor het eerst niet tot een aanpassing van de lonen leidde. Cao 08 januari 2002, KB 14 maart 2003, verhindert aldus een negatieve indexatie, en poogt een status quo aan te houden. 133 (tabaksbedrijf): de quotiënten tot aanpassing van de lonen en bestaanszekerheidsuitkeringen worden niet toegepast voor zover de resultaten bekomen volgens de indexberekening negatief zijn. Deze cao, cao 05 januari 1999, KB 20 september 2000, sluit de negatieve indexatie in zijn geheel uit. 150 (gewoon pottengoed in potaarde): wanneer het indexcijfer terugvalt tot een cijfer lager dan het indexcijfer dat aanleiding heeft gegeven tot de voorlaatste loons- en premieverhogingen, worden de minimumuurlonen, de werkelijk be- Brussel - Tel. 02/234 67 10 Gent - Tel. 09/224 44 28 Hasselt - Tel. 011/28 15 00 Kortrijk - Tel. 056/26 83 83 7

taalde lonen en de premies teruggebracht tot de loon- en premiebedragen die overeenstemmen met deze van de voorlaatste verhoging. Deze cao, cao 24 mei 2005, KB 15 juni 2006, garandeert met andere woorden het behoud van de laatste indexaanpassing, die tot een verhoging van het betaalde loon aanleiding gaf (status quo). 310 (banken): de koppeling van de lonen aan het indexcijfer van de consumptieprijzen is bij cao 18 december 2008 opgeheven, zonder dat een vervangende cao is bekend gemaakt. 313 (apotheken en tarificatiediensten): ook hier is de oorspronkelijk voorziene indexatie opgeheven. Bij cao 13 december 2001 werden de bepalingen inzake de koppeling van de lonen aan het indexcijfer der consumptieprijzen opgeheven Tot slot zijn er meer dan 29 paritaire comités waarvan geen sectorale regelgeving is gepubliceerd omtrent indexatie van loon. Dit impliceert uiteraard niet noodzakelijk dat er op ondernemingsniveau geen cao s zijn afgesloten houdende de koppeling aan de index. Tevens is het mogelijk dat de individuele arbeidsovereenkomsten voorzien in de indexatie, hetzij dat de indexatie van de uitbetaalde lonen het gevolg is van een ondernemingsgebruik. In de mate er een geschreven bron bestaat voor de koppeling aan de index, zal aan de hand hiervan vast te stellen zijn of een vermindering al dan niet is toegelaten. In de lijn van het voorgaande, kan immers gesteld worden dat één van de volgende bewoordingen gebruikt worden: er wordt uitdrukkelijk voorzien op welke wijze de indexatie plaatsvindt, met inbegrip van de mogelijkheid tot daling; er wordt uitdrukkelijk voorzien dat enkel een verhoging kan plaatsvinden tengevolge van de indexschommeling, doch geen daling; er wordt voorzien dat het loon gekoppeld is aan de schommelingen van de index, hetzij aan de inflatie: in dat geval mag ervan uit gegaan worden dat schommelingen betrekking hebben op zowel stijgingen als dalingen van het uit te betalen loon. Brussel - Tel. 02/234 67 10 Gent - Tel. 09/224 44 28 Hasselt - Tel. 011/28 15 00 Kortrijk - Tel. 056/26 83 83 8

Hoofdzakelijk in de hypothese dat er geen enkele geschreven bron bestaat, en de koppeling aan de index enkel een (ondernemings-)gebruik uitmaakt, rijzen er vragen omtrent de gevolgen van een negatieve indexevolutie. In de mate ervan kan worden uitgegaan dat ook de indexering tengevolge van een (ondernemings)gebruik gebaseerd is op de koopkracht die ten grondslag ligt aan de gezondheidsindex, moet een vermindering mogelijk geacht worden. Immers, de koppeling aan het indexcijfer van de gezondheidsindex heeft als doelstelling om een werknemer toe te laten steeds dezelfde waar te krijgen voor zijn geld. Wanneer de gezondheidsindex een vermindering ondergaat, zodat de koopkracht in wezen stijgt, is het de werkgever eveneens toegelaten een vermindering door te voeren van het loon. De indexering van het loon heeft immers in se geen loonsverhoging tot doel. Door een positieve indexering blijft enkel de koopkracht van de werknemer gevrijwaard. Deze stelling wordt ondersteund door de vele sectorale regelingen die expliciet de koppeling aan de gezondheidsindex bepalen, alsook de wettelijke regeling voor de uitgaven van de Openbare Schatkist. De wedden, lonen, pensioenen en uitkeringen ten laste van de Openbare Schatkist zijn eveneens gekoppeld aan de gezondheidsindex, en worden eveneens verminderd bij een indexdaling (artikelen 4 en 6 Wet 2 augustus 1971). Anderzijds, indien er geen enkel element op wijst dat het uitbetaalde loon een stijging heeft ondergaan tengevolge van indexstijging (de bewijslast hiervan ligt uiteraard bij de werkgever), maar daarentegen een soort van (vrijwillige) loonverhoging uitmaakt, zou het bestaande loon bij een indexdaling als een verworven recht beschouwd moeten worden door de werknemer. Bij gebreke aan een geschreven norm, bevinden werknemers zich immers op eerste zicht in een comfortabele positie om het behoud van het hun uitbetaalde loon af te dwingen. Per slot van rekening is er geen duidelijke band tussen de indexschommelingen en de hoogte van het uitbetaalde loon. Zeker niet als indexeringen (die in deze hypothese niet verplicht is) niet consequent gevolgd is door de werkgever in tijden van stijgende index, maar bv. af en toe eens werd toegepast. Ander punt is dat bedrijven soms de reële lonen indexeren en daardoor hun reële verplichting overschrijden die geldt in bepaalde PC's om enkel de minimumlonen te indexeren; kan in dergelijke gevallen de werkgever ook terugvallen op een sectorale bepaling die negatieve indexering mogelijk maakt? Voor de werkgevers ressorterend onder de hierna opgesomde PC s dient een eventuele vermindering tengevolge van de indexdaling dan ook individueel bekeken worden, waarbij rekening moet gehouden worden met het eventuele bestaan van een sectorale cao, on- Brussel - Tel. 02/234 67 10 Gent - Tel. 09/224 44 28 Hasselt - Tel. 011/28 15 00 Kortrijk - Tel. 056/26 83 83 9

dernemings-cao, individuele arbeidsovereenkomst, dan wel slechts een ondernemingsgebruik. Daarenboven stelt zich de vraag wat het lot is van de zeer recente paritaire comité s, opgericht in 2008. Enkel PC 333 is zo vooruitziend geweest om expliciet het behoud van de bestaande loons- en arbeidsvoorwaarden (uit het vorige PC waar men onder ressorteerde) te laten doorlopen tot een nieuwe regeling sectoraal wordt uitgewerkt. Eventuele positieve of negatieve indexaties daarentegen lijken aanzienlijk minder evident 102.10 (terugwinning van steenstort) 102.11 (leisteengroeven, coticulegroeven en groeven van slijpsteen voor scheermessen in de provincies Waals-Brabant, Henegouwen, Luik, Luxemburg en Namen) 106.01 (cementbedrijf): cao 05 september 2005 premie voor verhoging van de koopkracht, verlengd bij CAO 22 augustus 2007 125.01 (houtnijverheid): cao 12 april 2007 koopkrachtpremie 125.02 (zagerijen): cao 04 mei 2005 koopkrachtpremie 125.03 (houthandel): cao 12 april 2007 koopkrachtpremie 148.01 (haarsnijderijen) 148.03 (bontwerk) 148.05 (pelslooierijen) 200 (aanvullend voor bedienden) 223 (sport) 303.01 (filmproductie-indexatie alleen voor degenen die nog ressorteren onder de ondertussen opgeheven cao 06 november 1979, middels individuele overeenkomst)) 325 (openbare kredietinstellingen): cao 03 december 2007 voorziet in een specifieke bepaling voor de vrijwaring van de koopkracht, en kent hiertoe op geregelde tijdstippen een niet-recurrente premie uit. 328 (stads- en streekvervoer): cao 08 juni 2007 voorziet in een koopkrachtverloning, door een verhoging van het uurloon 331 (vlaamse welzijns- en gezondheidssector): PC opgericht in 2008 334 (openbare loterijen): PC opgericht in 2008 335 (sociale organisaties): PC opgericht in 2008 336 (vrije beroepen): PC opgericht in 2008 337 (non-profitsector): PC opgericht in 2008 338 (maritieme en watergebonden activiteiten): PC opgericht in 2008 339 (erkende maatschappijen voor sociale huisvesting): PC opgericht in 2008 340 (orthopedische schoeisels): PC opgericht in 2008 Brussel - Tel. 02/234 67 10 Gent - Tel. 09/224 44 28 Hasselt - Tel. 011/28 15 00 Kortrijk - Tel. 056/26 83 83 10

Een voorlopige conclusie is dat men in het sociaal overleg (tot zeer recent) het scenario van een negatieve index-evolutie niet echt als een optie voorzag, laat staan uitgewerkt heeft. Wellicht omdat het probleem zich niet echt stelde. In het recente verleden blijkt dat werkgever en werknemers bij gebreke aan duidelijke regeling ad hoc oplossingen zoeken : in eerste instantie is dat vaak voorlopig niets doen. De nominale impact op het loon is immers (voorlopig) zeer beperkt, en alleszins niet van aard om hiervoor de sociale vrede te verstoren. Het is wel duidelijk dat in het overleg van vandaag en de toekomst best duidelijk voorzien zal worden wat de te volgen piste is bij negatieve index-evolutie Dascha MENGELS Jan PEETERS Monard-D'Hulst Brussel - Gent Hasselt - Kortrijk Jan PEETERS +32 11 28 15 00 jan.peeters@monard-adv.be on the net : www.monard-dhulst.be 02/06/2009- copyright 2009 Monard- D'Hulst Brussel - Tel. 02/234 67 10 Gent - Tel. 09/224 44 28 Hasselt - Tel. 011/28 15 00 Kortrijk - Tel. 056/26 83 83 11