Inventaris van het archief van VERENIGING VAN NEDERLANDSE BEELDENDE KUNSTENAARS DE BRUG (1945-) 1951, 1960-1996 (-1998) Tiny de Boer / Ramses van Bragt Den Haag 2001 / 2007
INHOUD 1. Inleiding 3 2. Inventaris van het archief van de Vereniging van Nederlandse kunstenaars De Brug 2.1. Stukken van algemene aard 4 2.2. Stukken betreffende bijzondere onderwerpen 2.2.1. Organisatie 4 2.2.2. Leden 4 2.2.3. Tentoonstellingen 4 2.2.4. Jubilea 5 2.2.6. Overige stukken 5 2.3. Documentatie 5 3. Inventaris van het archief van secretaris Jan Batterman (1909-1999) 6 4. Inventaris van het archief van de Vereniging van Beeldende Kunstenaars Het Venster 7 2
1. Inleiding Uit de nalatenschap van de Amsterdamse kunstenaar Johannes (Jan) Battermann (1909-1999) werd het archief verworven van de Vereniging van Nederlandse kunstenaars De Brug, waarvan Jan Battermann de laatste secretaris was (1981-1996). De Brug werd op 2 juli 1926 opgericht naar voorbeeld van de eerder in Duitsland opgerichte vereniging Die Brücke. Doel was de introductie van de Nieuwe Zakelijkheid in de schilderkunst. Leden van het eerste uur waren kunstenaars als Charley Toorop, John Rädecker, Dick Ket, Johan Polet, Jacob Bendien en Henri Boot. Bekende leden uit de naoorlogse periode zijn Ferdinand Erfmann, Theo Swagemaker, Wil van Leeuwen, Willem Vaarzon Morel en Henk Hesselius. Tentoonstellingen werden georganiseerd in de Nieuwe Vleugel van het Stedelijk Museum Amsterdam (SMA), door de zogenaamde Regelingscommissie van het SMA. In het archief van het Stedelijk Museum (op afspraak aldaar raadpleegbaar) is correspondentie bewaard gebleven tussen deze Regelingscommissie en De Brug over de periode 1963-1969 (zie inv.nr. 833, archief SMA), en bovendien een tentoonstellingsdossier over De Brug voor de periode 1952-1953 (zie inv.nr. 3509, archief SMA). 1 Na 70 jaar werd De Brug bij gebrek aan belangstelling in 1996 opgeheven. Bij de nalatenschap van Jan Battermann bevonden zich eveneens archivalia van de Vereniging van Beeldende Kunstenaars Het Venster. Deze vereniging werd op 15 juni 1951 opgericht door Jan Battermann en Johan v.d. Broek en op 27 augustus 1952 geliquideerd. Jan Battermann was hiervan penningmeester. Verder werden nog archivalia van Jan Batterman zelf aangetroffen. Hij was behalve van De Brug ook lid van kunstenaarsverenigingen Sint Lucas, Stuwing en Spectrum. Het archief van De Brug werd in 1999 door het RKD ontvangen en bevat correspondentie, notulenboeken, ontwerpen voor affiches en ander klein drukwerk en catalogi. Het archief omvat alleen de laatste veertig jaar uit de geschiedenis van de vereniging. De rest is al eerder door waterschade verloren gegaan. Brochures en periodieken die bij het archief zijn aangetroffen werden overgebracht naar de bibliotheek van het RKD. Het archief heeft een omvang van 0.5 m. Raadpleging Het archief is openbaar. Citeerinstructie Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD), Den Haag, archief De Brug, inv.nr 1 Met dank aan Albert Steens, archiefmedewerker SMA, voor zijn inlichtingen (oktober 2007). 3
2. Inventaris van het archief van de Vereniging van Nederlandse Kunstenaars De Brug 2.1. Stukken van algemene aard 1-2 Notulenboeken van jaarvergaderingen, bestuursvergaderingen, ledenvergaderingen, met agenda's en presentielijsten, 1960-1993, 1995. 2 delen. 1. 1960-1990. 2. 1991-1993, 1995. 3-6 Ingekomen stukken en doorslagen van uitgaande brieven, chronologisch en alfabetisch geordend, 1965-1973. 4 omslagen. 3. A-B, 1965-1970. 4. C-M, 1965-1970. 5. N-Y, 1965-1970. 6. A-Z, 1970-1973. 7-11 Ingekomen stukken en doorslagen van uitgaande brieven, 1972-1997. 5 omslagen. 7. 1972-1975. 8. 1975-1979. 9. 1980-1985. 10. 1986-1990. 11. 1991-1997. 12. Adressen, z.j. 1 omslag. 2.2. Stukken betreffende bijzondere onderwerpen 2.2.1. Organisatie 13. Statuten, 1951, 1965. 1 omslag. 2.2.2. Leden 14. Ledenlijsten, 1978, 1980, 1983-1986, 1988-1989, 1991-1995 en z.j. 1 omslag. 2.2.3. Tentoonstellingen 15. Catalogi van gehouden tentoonstellingen, 1966, 1972, 1975. 1 omslag. 4
16. Affiches van gehouden tentoonstellingen, 1966, 1986. 1 omslag. 17. Uitnodigingen voor tentoonstellingen van De Brug, 1966, 1968, 1977, 1979, 1988. 1 omslag. 18. Ontwerpen voor affiches van tentoonstellingen, 1976-1977, 1982-1983. 1 omslag. 19. Ontwerpen voor een uitnodiging voor een tentoonstelling, 1990. 1 omslag. 20-25 Overige stukken betreffende gehouden tentoonstellingen, 1974-1975, 1980, 1990-1992, 1996. 6 omslagen. 20. 1974-1975. 21. 1980. 22. 1990. 23. 1991. 24. 1992. 25. 1996. 2.2.4. Jubilea 26. Ontwerpen voor de jubileumuitgave van de catalogus ter gelegenheid van het 50- jarig bestaan van De Brug, ca. 1976. 1 omslag. 27. Aantekeningen inzake het 60-jarig bestaan van De Brug, 1986. 1 omslag. 2.2.5. Overige stukken 28. Aantekeningen over kunstenaars, z.j. 1 omslag. 29. Ontwerp voor een losbladige uitgave van De Brug, z.j. 1 omslag. 2.3. Documentatie 30. Documentatie over diverse kunstenaars, 1986, c. 1989 en z.j. 1 omslag. 31. Krantenknipsel inzake een kort geding tegen het Stedelijk Museum in Amsterdam over de expositieruimte in de nieuwe vleugel, 1986. 1 stuk. 32. Foto s van de Grafiek Biënnale Het Nieuwe Zien, z.j. 2 exemplaren. 5
3. Inventaris van het archief van Jan Batterman (1909-1999) 33. Programma van een bijeenkomst ter gelegenheid van de bevrijding; handgeschreven, 1945. 1 stuk. 34. Overlijdensbericht van Hinrich Battermann (vader van Jan Battermann?), 1947. 1 stuk.. 35. Ingekomen brief van Joke [v.d. Broek-Gijbels], 1950. 1 stuk. 36. Uitnodigingen voor tentoonstellingen waaraan Jan Battermann deelnam, [1967, 1977]. 1 omslag. 37. Aankondiging van een tentoonstelling van boekmerken van Jan Battermann in Nieuwsbrief. Wijkkrant voor inwoners van Bos en Lommer (9e jrg. januari/februari 1979). 1 stuk. 38. Stukken ontvangen als lid van Kunstenaarsvereniging Stuwing, 1992-1996, 1998. 1 omslag. 39. Stukken ontvangen als lid van Vereniging Sint Lucas, 1992, 1995-1996, 1998. 1 omslag. 40-41 Stukken ontvangen als lid van Kunstenaarsvereniging Spectrum, 1993-1998. 2 omslagen. 40. 1993-1995. 41. 1996-1998. 42. Artikel over Rudi van Dantzig in Kunstbeeld. Tijdschrift voor beeldende kunst, nr. 6. 1994, waarin Jan Battermann als tekenleraar van Rudi van Dantzig genoemd wordt; fotokopie. 1994. 1 stuk. 43. Handgeschreven tekst met gegevens over opleiding en tentoonstellingen van Jan Battermann, z.j. 1 stuk. 44. Foto van Jan Battermann, z.j. 1 stuk. 6
4. Inventaris van het archief van de Vereniging van Beeldende Kunstenaars Het Venster 45. Ingekomen stukken en doorslagen van uitgaande brieven. 1951-1952. 1 omslag. 46. Kasboek van inkomsten en uitgaven ( Contributieboek ), met losbladig gedeelte, 1951-1952. 1 omslag. 47. Catalogus van de gehouden tentoonstelling in het Internationaal Cultureel Centrum Paviljoen Vondelpark in Amsterdam, met uitnodiging, 1952. 1 omslag. 48. Stukken betreffende de gehouden tentoonstelling bij de Hoogovens, met biografische gegevens over de deelnemende kunstenaars, 1952. 1 omslag. 7