Na verwachting zullen

Naktuinbouwnieuws n i e u w s verschijnt vier keer per jaar jaargang 6 no. 25 december 2005 Fyto-inspecties naar keuringsdiensten Bedrijfsleven: Ja, mits Op 23 november gaf het bedrijfsleven aan het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) aan dat met de voorgestelde hoofdkoers in het rapport Plantkeur ingestemd kan worden, als aan enkele voorwaarden is voldaan. Na verwachting zullen vanaf 1 januari 2007 routinematige inspecties van de Plantenziektenkundige Dienst (PD) naar de keuringsdiensten, waaronder Naktuinbouw, overgeheveld gaan worden. In Naktuinbouwnieuws Xtra (nr.24) is hier al aandacht aan besteed. Mitsen en maren De relevante bedrijfslevenorganisaties stemden weliswaar in met de inhoudelijke hoofdlijnen, maar zij keerden zich nadrukkelijk tegen de door de LNV gesuggereerde ondersteunende financiering van zogenaamde transitiekosten. Een absolute voorwaarde is ook dat derde landen vooraf akkoord gaan met de overheveling. Implementatie Besloten is tot het instellen van een begeleidingsgroep ( kwartiermakers ) die de aansturing en coördinatie van het proces implementatie moet voorbereiden. In de begeleidingsgroep hebben zitting LNV, Productschap Tuinbouw en bedrijfslevenorganisaties. Verwacht wordt dat in 2006 via een aantal pilot-projecten beter zicht op de aanstaande overheveling komt. Een flink aantal medewerkers van de PD zal naar de keuringsdiensten overgaan. Verdeling In de toekomst zal Naktuinbouw de inspecties import / export teeltmateriaal tuinbouw verzorgen. KCB zal de import / export inspecties snijbloemen en potplanten doen. BKD zorgt voor deze activiteiten in de bloembollensector, terwijl de NAK de inspecties in de akkerbouw uitvoert. Afgesproken is dat de keuringsinstellingen nauwe samenwerking bewerkstelligen, tarieven geharmoniseerd vaststellen en waar nodig elkaar ondersteunen. Meer informatie is te verkrijgen via de Plantkeur-coördinator bij Naktuinbouw, Peter Lentjes via tel. (071) 332 61 36 of e-mail: p.lentjes@naktuinbouw.nl Bestuur, directie en medewerkers van Naktuinbouw wensen alle aangeslotenen en relaties prettige feestdagen en een voorspoedig 2006 Naktuinbouw Elite -Aardbeiplanten herzien Onlangs heeft een werkgroep bestaande uit enkele aardbeiplantenkwekers, PRI en Naktuinbouw een advies uitgebracht aan de Adviescommissie Aardbeiplanten over een update van het certificeringssysteem. Na verkregen instemming zal dit in 2006 van kracht worden. Eind 2004 is naar aanleiding van een voorstel van Naktuinbouw door de Adviescommissie Aardbeiplanten een werkgroep ingesteld met als opdracht het actualiseren en waar nodig herzien van de voorwaarden voor het certificeringssysteem Naktuinbouw Elite -Aardbeiplanten. Voorstel Begin 2005 ging deze werkgroep aan de slag. In oktober is het eerste voorstel aan de Adviescommissie gepresenteerd. De belangrijkste wijziging betroffen de maatregelen bij het aantreffen van ziekten & plagen, bodemaaltjes en bedrijfshygiëne. Door een delegatie uit de Adviescommissie is het voorstel besproken en na enige aanpassingen ingebracht op 4 november in de vergadering van de Adviescommissie Aardbeiplanten. Bestuurlijk overleg over Plantkeur op 9 november 2005 Goedkeuring Door de Adviescommissie is in principe met het voorstel ingestemd. Besloten is wel om eerst alle aangesloten aardbeiplantenkwekers in de gelegenheid te stellen om te reageren. Dit voordat het voorstel met een positief advies naar het Stichtingsbestuur gaat. Op 25 januari 2006 wordt daarom door Plantum NL een bijeenkomst georganiseerd, waarvoor alle aangesloten aardbeiplantenkwekers zijn uitgenodigd. De bedoeling is om de herziene certificeringsvoorwaarden met ingang van de vermeerderingsteelt van 2006 van kracht te laten worden. Meer informatie is te verkrijgen bij de teammanager Keuringen Groentegewassen, Co Bruin, tel. (071) 332 61 35 of e-mail: c.bruin@naktuinbouw.nl In dit nummer Naktuinbouw begroting & tarieven Informatie kwekersrechthouders Businessplan Green Genetics Rasechtheid lavendel Munstead Nacontrole bloemzaden Verandering keuringsaanpak Freesia Inzameling boomzaden / NAL Aaltjes in aspergeplanten Vakopleidingen / Kort nieuws Diagnoster concept zeer gewild Agrobacterium monsters Methodiekenonderzoek Moederplantentuin op eigen benen Naktuinbouw Variety Tracer Succesvolle Horti Fair 2005 Afscheid Kees van den Aardwegh Agenda 2006 2 3 4 5 6 7 8

2 nieuws Bestuur Toelichting begroting & tarieven 2006 De begroting van Naktuinbouw 2006 is gemaakt voor wettelijke taken, overige wettelijke taken en dienstverlening. De totaalbegroting bedraagt qua kosten 13.814.800. Dit is een lichte stijging (+0,2 %) ten opzichte van 2005. Informatieverstrekking aan kwekersrechthouders De nieuwe ZPW die naar verwachting op 1 februari 2006 feitelijk in werking gaat treden, maakt het via artikel 64 mogelijk dat kwekersrechthouders aan Naktuinbouw informatie kunnen vragen omtrent geregistreerden die in Nederland hun rassen voortbrengen. Hierover is in Naktuinbouwnieuws Xtra (nr. 24) al bericht. Recent stelde het bestuur een regeling vast. Deze is vanaf 1 januari aanstaande op de website www.naktuinbouw.nl te raadplegen. Essentiële punten zijn dat het verzoek om informatie uitsluitend door de houder of gemachtigde van het Europees- of Nederlands Kwekersrecht gedaan kan worden. Het moet gaan om verleende en nog geldige rechten. Als informatie wordt verstrekt, wordt dit ook altijd aan het geregistreerde bedrijf, waarvan de informatie afkomstig is, gemeld. Informatieverstrekking Naktuinbouw is nadrukkelijk géén opsporingsdienst. Er kan uitsluitend van geregistreerde bedrijven informatie worden verstrekt van in Nederland voortgebracht materiaal. Met betrekking tot de informatie die aan de kwekersrechthouder wordt doorgegeven, wordt uitgegaan van de door het geregistreerde bedrijf in de teeltaangifte opgegeven informatie die door de keurmeester is gecontroleerd, zowel qua rasechtheid als qua aantal geproduceerde planten. Kosten De kosten die aan deze informatieverstrekking verbonden zijn, worden bij de aanvrager in rekening gebracht. Het gaat dan om 100, aanvraag- en 100, rapportkosten. De kosten die aan de controle / verificatie verbonden zijn, worden op uurbasis à 72, in rekening gebracht. Voor vragen omtrent deze regeling kunt u contact opnemen met mr. R.G.J. Broenink (Juridische Zaken), tel. (071) 332 61 85, of e- mail: r.broenink@naktuinbouw.nl De omvang van de begroting voor de uitvoering van keuringswerkzaamheden is 8.917.200, verdeeld over de drie sectoren groentegewassen ( 4.260.300), boomkwekerijgewassen ( 2.540.300) en bloemisterijgewassen ( 2.116.600). Het keuringsbudget is gelijk aan dat in 2005. Wel is een extra bedrag begroot voor de voorbereidingskosten van Plantkeur. Verplicht De uitvoering van de zogenaamde wettelijke keuringen, die gebaseerd zijn op de Zaaizaaden Plantgoedwet (ZPW), de EUrichtlijnen en de fytosanitaire wetgeving, zorgt voor circa 88% van de werkzaamheden in het bedrijfsonderdeel keuringen. Vrijwillig De uitvoering van kwaliteit-plussystemen, zoals Naktuinbouw Elite, Naktuinbouw Select Plant, vrijwillige keuringen, bemonstering, technische begeleidingswerkzaamheden en deelname in internationale projecten zorgen voor de overige 12%. Via (verplichte) keuringstarieven en via tarieven voor vrijwillige diensten begroot Naktuinbouw voor 2006 een kostendekkende keuringsexploitatie. Naktuinbouw heeft als stichting geen winstoogmerk. Tariefwijziging per sector Groentegewassen In de sector groentegewassen dalen de meeste keuringstarieven. Ten opzichte van 2005 wordt het tarief groentezaden (zowel voor productie als handel) met 3% verlaagd. In de gewasgroep aardbeiplanten wordt één belangrijk tarief 3% verlaagd, namelijk de areaalbijdrage voor SEE en EE. De keuringstarieven omzet groenteplanten en plombering plantuien dalen met circa 4-5%. Boomkwekerijgewassen In de sector boomkwekerijgewassen is sprake van gemiddeld gelijkblijvende tarieven voor de verplichte keuringen. De areaalbijdrage wordt 2% verlaagd. De certificeringsbijdrage (areaal) wordt met 2-3 % stijging aangepast. Het uurtarief keuringen gaat van 52, naar 56,. De basisbijdrage per bedrijf bedraagt 186, en blijft onveranderd. Bloemisterijgewassen In de sector bloemisterijgewassen is in de meeste gewassen sprake van dalende keuringstarieven voor wettelijke keuringen. De basisbijdrage bedraagt 160,. Het gebruikte uurtarief wordt verhoogd van 64, tot 72,. De omvangbijdrage (over aantal stuks of financiële omzet) daalt gemiddeld zo n 4%. Voor Freesia en Nerine wordt een algehele tariefsysteemwijziging doorgevoerd. In de programma s Naktuinbouw Elite en -Select Plant worden de tarieven met circa 2% aan de prijsstijgingen aangepast. Een compleet overzicht van de keuringstarieven 2006 vindt u in de bij deze uitgave van Naktuinbouwnieuws gevoegde bijlage, welke ook te downloaden is op de website van Naktuinbouw www.naktuinbouw.nl Vaarwel Commissie Toelating Groenterassen De Commissie Toelating Groenterassen (CTG) is niet meer. Zo dramatisch is dat niet, want de tijdelijkheid werd al bij de oprichting in 1970 meegegeven. Een paar jaar werden drie decennia. In pakweg 35 jaar werd, zonder enig budget, doch met veel inzet bergen werk verzet. Aanvankelijk werd het secretariaat door het ministerie verzorgd. Met de pensionering van ir. J.D. Mol werd deze taak opgepakt door NAKG, later Naktuinbouw. De vergaderstukken, de rapporten, maar ook de afwerking met een tekst voor de ministeriële beschikking, de mutaties voor Brussel en het bijhouden van de EU-lijst, het zat allemaal in het pakket van Naktuinbouw. Toen de EU haar plicht van regelmatig integraal publiceren van de toegelaten rassen verzaakte introduceerde NAKG de schaduw -EEG-lijst, tot op de dag van vandaag een standaardwerk. De commissie stond onder voorzitterschap van achtereenvolgens ing. M. Zijp, ir. A.J.F. Heydendael en tot op vandaag ir. C.M.M. van Winden. De vertegenwoordiging van LNV-Juridische Zaken wisselde als wolkenpartijen aan een voorjaarslucht. Aan de wieg stonden mr. Erasmus, mr. K. van den Hende en mr. K.A. Fikkert die de Commissie nu namens de Raad voor het Kwekersrecht ook uitzwaait. LNV-hekkensluiter is mevrouw mr. Ellen de Haas. De Raad voor het Kwekersrecht liet namen passeren als ir. Butler, ir. M. Heuver, mr. B.P. Kiewiet en mr. J. Pluim Mentz. De technische inbreng van de kant van de overheid (IVT, RIVRO, CPO, CRZ, CPRO, PRI) was verzekerd door experts (pur sang) als ir. F. Schneider en later ir. N. van Marrewijk. Het bedrijfsleven gaf acte de présence met Mr. R. Troost, mr. J. Geertman en (al weer jaren) ir. A.C. van Elsen. Rechtstreekse inbreng uit het bedrijfsleven werd ingebracht door o.a. D. Barten, J. Veldhuyzen van Zanten en (het langst van allemaal) ir. W. van der Arend. Aan allen, zonder volledig te willen zijn maar ook aan Monique Hoogenboom, Kees van Ettekoven en Remy Broenink als huidige secretaris, alsmede aan mijn voorganger ir. G.T. Grooters die aan de wieg stond past een woord van dank. In 35 jaar is, onversaagd, het verkeer van teeltmateriaal gediend en zijn als ministeriële adviescommissie de te nemen besluiten kant en klaar opgesteld voor minstens vijf bewindslieden. Zouden zij ervan geweten hebben? In ieder geval hebben ze erop gerekend dat de commissie haar werk deed. Een enkel geval zaaisjalot steeg op uit de anonimiteit en haalde het politieke toneel. Daar zat niemand op te wachten. Of het moet Lord Owen in het Europees Parlement geweest zijn, die bezwaar maakte tegen het nog langer blijven gebruiken van de rasnaam Negerkop (Testa di Negro, Niggerhead en Tête de Nègre) voor een donkerrode rodekool. De kool ging het gebakje negerzoen voor: de naam verdween, het product bleef. De Raad voor Plantenrassen neemt, vanaf februari 2006, de honneurs waar. Van harte succes gewenst! ir. N.C.A. Koomen Oud-secretaris Commissie Toelating Groenterassen

Introductie van businessplan TTI Green Genetics Business Plan Op 10 november is een businessplan voor een nieuw Technologisch Topinstituut Green Genetics aan minister Brinkhorst (Economische Zaken) gepresenteerd. Groene Genetica is een gezamenlijk voorstel van het bedrijfsleven en kennisinstellingen om het plantaardig onderzoek en onderwijs in Nederland te versterken. Lavendel Munstead niet altijd rasecht In het seizoen 2004 en 2005 beoordeelde Naktuinbouw 52 monsters van Lavandula angustifolia Munstead op rasechtheid en raszuiverheid. Deze monsters, welke genomen zijn door keurmeesters, zijn afkomstig van een veertigtal bedrijven. Vervolgens zijn de monsters opgeplant op de proeftuin van Naktuinbouw. Deze opplanting is opgezet omdat er klachten en signalen zijn ontvangen dat er in enkele gevallen afwijkend materiaal door en aan aangeslotenen zou zijn geleverd. Verwarring De resultaten na twee jaar laten toch een wat verontrustend beeld zien. Circa 40% van de opgeplante monsters zijn bij de beoordeling geïdentificeerd als zijnde niet rasecht of onvoldoende raszuiver. In enkele gevallen was er sprake van uit zaad opgekweekt materiaal (zeer heterogeen en variabel) dat soms onder de naam Munstead strain, maar soms ook als Munstead door het leven gaat. Naktuinbouw is van mening dat de naam Munstead hier niet gebruikt hoort te worden. Dit levert verwarring op. Soms was er sprake van echt andere rassen (onder andere Grappenhall, Middachten ), soms een afwijkend type dat wel enige gelijkenis met Munstead heeft, maar toch feitelijk anders was (lichtere bloemkleur, losser blad, afwijkende groei). De betrokken bedrijven zijn inmiddels over de resultaten ingelicht. Extra aandacht De monstername is inmiddels uitgebreid naar ook andere Lavandula, waaronder Hidcote en Dwarf Blue waarvan eveneens signalen zijn dat de rasechtheid en de raszuiverheid zo nu en dan twijfels oproepen. Naktuinbouw verwacht in 2006 aanvullende resultaten. In de keuringen wordt door de keurmeester extra aandacht aan rasechtheid besteed. Aanvullende informatie is te verkrijgen bij de teammanager Keuringen Boomkwekerijgewassen, Jan Zondervan. Hij is te bereiken op tel. (0162) 51 14 00 of e-mail: j.zondervan@naktuinbouw.nl 3 nieuws Keuringen Het initiatief is te herleiden naar de Lissabonagenda van de Europese Unie (EU) waar strijdvaardig werd besloten dat de EU haar technologische achterstand op de VS en Azië zou inlopen. Uit het Platform Innovatie, geleid door premier Balkenende, ontstond Food en Flowers als één van de speerpunten van 's lands economie. Groene Genetica is daar een onderdeel van. Hier valt alles onder wat te maken heeft met veredeling en vermeerdering van planten. Na Resultaten Ruim 25% van de monsters van vegetatief vermeerderde partijen week duidelijk af van Munstead. controle van bloemzaden In de nacontrole van bloemzaden zijn over de 262 monsters 28 opmerkingen geplaatst. De aard van de opmerkingen verschilde per gewas. Achterstand inlopen De motivatie die het bedrijfsleven, de kennisinstellingen en de service providers (waaronder Naktuinbouw) aan de dag leggen, herinnert aan een initiatief van twintig jaar geleden. Dat was de achterstand op plantenbiotechnologie in te lopen. Het bedrijfsleven sloeg toen zelf de handen ineen met het zogenaamde INPLA-fonds. Nu blijft de overheid geen toeschouwer. Zij participeert in belangrijke mate. In deze situatie kan het niet anders zijn dan: succes verzekerd! Keurmeester Nico de Vries (rechts) licht proef toe Nacontrole 2005 Monsters Opmerking Aard van de opmerking Ageratum houstonianum 30 4 Slechte opkomst en vitaliteit Variabele bloei of groei Lobularia maritima 65 6 Afwijkende planten / Slechte opkomst / Variabele bloemkleur of -vorm / Niet rasecht Tagetes patula nana 145 16 Variable bloemkleur / Slechte opkomst Nemesia strumosa 22 2 Slechte opkomst / Afwijkende bloemen Totaal 262 28 In het voorjaar zijn 262 monsters van bloemzaden opgeplant in de volle grond op de proefaccommodatie ter na-controle op rasechtheid, raszuiverheid en opkomst. Naktuinbouw Keuringen heeft de monsters op het veld beoordeeld. De monsters van Tagetes zijn ook nog door het Zaadlaboratorium onderzocht op kiemkracht. Resultaten De bedrijven waarvan de monsters stonden opgeplant zijn in de gelegenheid geweest om de monsters te beoordelen. Hiervan heeft men goed gebruik gemaakt. De bedrijven zijn schriftelijk geïnformeerd over de resultaten. De belangrijkste resultaten staan vermeld in het overzicht. De keurmeester van Naktuinbouw bespreekt de resultaten van partijen (lotnummers) waarover opmerkingen zijn gemaakt ook met de betreffende bedrijven. Vervolg Naar aanleiding van de bevindingen kan Naktuinbouw besluiten materiaal af te keuren voor verhandeling of in 2006 opnieuw een nacontrole uit te voeren om vast te stellen of er verbetering is opgetreden.

4 nieuws Keuringen / NAL Keuringsaanpak en tariefsysteem freesia wijzigt Vanaf begin 2006 is in de Naktuinbouw-keuring freesia sprake van een gewijzigd tariefsysteem om de keuringen te bekostigen. Afgesproken is dat uitsluitend de gewassen voor teeltmateriaalproductie nog worden gekeurd. In totaliteit is er sprake van voor de freesia-bedrijven grofweg gelijkblijvende kosten. Per individueel bedrijf kunnen er echter wel verschillen met de huidige omvang van de kosten zijn. Keuringskosten Per 1 januari 2006 wordt ingevoerd dat de door keurmeesters gemaakte uren voor keuringen, bemonstering en besprekingen op bedrijven direct in rekening gebracht worden à 72, per uur. De bezoekbijdrage wordt iets verhoogd naar 42, per bezoek. Gelijktijdig wordt het areaaltarief verplichte keuring met 50% verlaagd en wordt het areaaltarief Select Plant -Freesia met 80% verlaagd (tot 0,02 / m 2 ). De areaalbijdrage is daarnaast uitsluitend van toepassing op de gewassen waarvan teeltmateriaal (knollen en kralen) wordt aangehouden voor eigen gebruik en/of Mooi weer Door het mooie weer tijdens de inzameling vielen de eikels elke dag maar mondjesmaat. Door de geringe val werd er meestal halverhandeling. Voor zogenaamde afbroeigewassen waarmee alleen bloemen en géén teeltmateriaal wordt geproduceerd, is geen areaalbijdrage verschuldigd. De basisbijdrage van bedrijven blijft onveranderd. Een jaarlijkse deelnamebijdrage voor Select Plant -Freesia wordt geïntroduceerd, ter hoogte van 275, per deelnemer. Keuringsaanpak In de keuringsaanpak blijft gelden dat alle geteelde freesia-partijen worden opgegeven met het oog op een goed toezichtsysteem. Uitsluitend en alleen de gewassen voor teeltmateriaalproductie worden gekeurd. In de keuring Select Plant -Freesia is besloten voor een partijrapport altijd een derde keuring uit te voeren, waarvan de laatste in alle gevallen met bemonstering kort voor het rooien. Dit wordt gedaan om het risico op niet ontdekte virusverspreiding te verkleinen. Het begrip kort voor het rooien is als volgt gedefinieerd: binnen twee weken in de periode 1 april tot 1 november en drie weken op andere momenten. Meer informatie over de nieuwe keuringstarieven en keuringsaanpak is te verkrijgen via de betreffende keurmeester, of via de teamadministratie Keuringen Bloemisterijgewassen. E-mail: bloemisterij@naktuinbouw.nl NAL-vergelijkingsonderzoeken Goede analisten, betrouwbare protocollen en een goed doordacht kwaliteitszorgsysteem zijn het fundament onder het zaadonderzoek. Gezondheidsonderzoek (zaad) Virus: Tobamo virus (tomaat / peper) Bacterie: Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli (boon) Clavibacter michiganensis ubsp. michiganensis (tomaat) Acidovorax avenae ubsp. citrulli (meloen) Schimmel: Alternaria radicina / Alternaria dauci (wortel) Peronospora valerianellae Zaadanalyse Kiemkracht: boon, komkommer, sla, wortel Rasechtheid: wortel Dit is ook precies wat NAL (Naktuinbouw Accredited Laboratories) biedt. Om er zeker van te zijn dat men op de zaadonderzoeken kan vertrouwen, worden er jaarlijks vergelijkingsonderzoeken uitgevoerd. Hiernaast is aangeven welke in 2006 aan de beurt zijn. Meer weten over NAL? Diny Schut, tel. (071) 332 61 46, e-mail: d.schut@naktuinbouw.nl Inzameling boomzaden Ook dit jaar zijn keurmeesters ingezet voor de controles van boomzaden. De oogst was redelijk tot goed. In enkele gevallen is de inzameling afgekeurd. Certificering voor nietrichtlijnsoorten bosbouw Vanaf 26 september zijn de controles uitgevoerd op de inzamelingen van boomzaden uit opstanden in de diverse categorieën. De oogstmogelijkheden uit opstanden van eik waren in het algemeen goed tot zeer goed. Ook de oogstmogelijkheden van Castanea sativa waren redelijk goed te noemen. De oogstmogelijkheden van Fagus sylvatica (beukennootjes) waren echter nihil. verwege de dag gewisseld van opstand, wat de controle op de inzameling er niet eenvoudiger op maakte. Afkeuringen Diverse inzamelingen zijn afgekeurd. Redenen van de afkeuringen waren het buiten de opstand oogsten, meer kilo s opgeven dan er verzameld werd en eikels (welke buiten de opstand verzameld waren) meenemen naar de NL.S.- en NL.T.-opstanden. Ook waren er afkeuringen omdat gemachtigden voor meerdere handelaren inzamelden. De vraag naar eikels uit S.I.-opstanden was zeer gering. Voorlopig resultaat inzameling 2005 2005 2004 Quercus robur Getoetst ± 45.000 kg 38.243 kg Geselecteerd ±150.000 kg 118.081 kg S.I. (Source Identified) 3.500 kg 20.187 kg Quercus rubra Geselecteerd ± 10.000 kg 10.093 kg S.I. ± 2.500 kg 7.016 kg Quercus cerris S.I. ± 400 kg 290 kg Castanea sativa S.I. ± 800 kg 1.726 kg Het bestuur van Naktuinbouw besloot om met ingang van 1 januari aanstaande de mogelijkheid te openen voor de certificering van zaden en planten van andere soorten dan degenen die in de Europese richtlijn bosbouw zijn genoemd, en wel op vrijwillige basis. Dit gebeurde op advies van Adviescommissies Bosbouwkundigteeltmateriaal en het sectorbestuur Boomkwekerijgewassen. Aanleiding Belangrijkste reden voor de openstelling ligt in vragen daarvoor, welke uit de handelssector bos- & haagplantsoen afkomstig zijn. Enerzijds bestaat er de internationale vraag om voor soorten als Crataegus en Prunus spinosa materiaal door te kunnen certificeren. Er is bijvoorbeeld zeer regelmatig bij aanlevering van zaad of plantgoed een Engels certificaat aanwezig. Anderzijds is er een hele nadrukkelijke wens dat voor veel soorten het autochtone materiaal ook van een herkomstcertificaat voorzien kan worden (bijvoorbeeld voor Cornus, Viburnum, Rhamnus en Rosa). Mogelijkheden De Rassenlijstcommissie heeft aangegeven de mogelijkheid tot formele toelating voor Nederlandse opstanden en rassen te willen openen. Als herkomsten zijn toegelaten wordt certificering mogelijk. Voor materiaal dat uit het buitenland met een door Naktuinbouw geaccepteerd certificaat (bijvoorbeeld EU of OECD) is aangeleverd, kan doorcertificering plaatsvinden. De mogelijkheid tot certificering is er vanaf 1 januari 2006. Aanvullende informatie is te verkrijgen bij de teammanager Keuringen Boomkwekerijgewassen, Jan Zondervan. Hij is te bereiken op tel. (0162) 51 14 00 of: j.zondervan@naktuinbouw.nl

Aaltjes bij aspergeplanten Om voorwaarden met betrekking tot bodemaaltjes in het keurmerksysteem Naktuinbouw Select Plant - aspergeplanten op te kunnen nemen, is een inventarisatie gedaan, welke in 2006 een vervolg krijgt. Kort nieuws Bacterievuurcontrole De Europese regelgeving voor bacterievuur is ingrijpend gewijzigd. Deze wijzigingen zijn ingegaan op 1 januari 2004. Nederland had ontheffing om onderdelen van deze gewijzigde regelgeving per 1 januari 2005 in te laten gaan. Sinds dit seizoen is er dus sprake van een volledige implementatie van de nieuwe EU-regelgeving. 5 nieuws Keuringen / Vakopleidingen Op 10 november jongstleden vond overleg plaats over de gewenste aanpak van bodemaaltjes met de deelnemers aan het Select Plant -systeem. Resultaten Tijdens deze bijeenkomst is door Naktuinbouw een toelichting gegeven op de resultaten van de eerste inventarisatie bodemaaltjes, welke is uitgevoerd bij veertien deelnemers. De uitkomsten zijn vooraf besproken met de werkgroep (vertegenwoordigers Inmiddels zijn bijna alle vakopleidingen in 2005 afgerond. Er zijn dit jaar zelfs drie nieuwe opleidingen van start gegaan, welke volgend jaar een vervolg zullen krijgen. Het gaat hier om: Ken je bedrijfstak Goede sier maken, een oriëntatiedag voor medewerkers van veredelingsen vermeerderingsbedrijven in de sierteeltsector; Workshop Regelgeving Plantenpaspoortadministratie voor boomkwekerijbedrijven; Professional Seed Sampling, de Engelstalige versie van Bemonstering van Zaden. van deelnemers, Plantum NL en Naktuinbouw). Vergelijk Het onderzoek bestond uit het inventariseren van de grondonderzoekresultaten en de bevindingen tijdens de veldkeuring in relatie tot de grondonderzoekresultaten en de uitgevoerde grondbehandelingen. De afdeling Vakopleidingen kijkt met een tevreden gevoel terug op 2005. Dit blijkt uit een recente inventarisatie over 2005. Goede sier maken De foto hiernaast is gemaakt tijdens de vakopleiding Ken je bedrijfstak Goede sier maken, op woensdag 22 september jl. Het betrof de try-out van deze vakopleiding. Enkele deelnemers mochten in een paar zinnen aangeven wat zij er van vonden: Niko Moerman (Royal Van Zanten): Een positieve dag met vele onderwerpen die de revue passeerden. Een heldere afwisselde uiteenzetting wat de aandacht goed vasthield. Yvonne Rekelhof (CBA Research BV): De opleiding is leuk gebracht en voor iedereen Op basis hiervan zijn de volgende aanbevelingen gedaan: Laat alle percelen voor aanvang van de opkweek onderzoeken op aaltjes voor de juiste gewasgroep; vraag om de juiste interpretatie van de aangetroffen aaltjes bij de onderzoekende instantie; neem een corrigerende maatregel na het aantreffen van een schadelijke (hoeveelheid) aaltjes; accepteer eventueel de aangeboden/gekozen percelen niet voor aspergeplantenproductie. Vervolg In 2006 wordt dezelfde inventarisatie aangevuld met enkele extra toegankelijk. De dag gaf een goed overzicht van de hele sector. Ton van Leeuwen (Dekker Chrysanten): Het eindspel was leuk en leerzaam, enthousiaste docenten. Er werd op diverse manieren naar het vak aandachtspunten en vervolgens nogmaals uitgevoerd. Op basis van alle resultaten wordt eind 2006 een voorstel uitgewerkt om de voorwaarden ten aanzien van bodemaaltjes in Select Plant - aspergeplanten op te kunnen nemen. Meer informatie is te verkrijgen bij de teammanager Keuringen Groentegewassen, Co Bruin. Tel. (071) 332 61 35 of e-mail: c.bruin@naktuinbouw.nl Volop belangstelling voor Vakopleidingen Vakopleiding Datum Dagdelen Subsidie * Min.pers Max.pers Locatie Professional Seed Sampling 21 en 22 december 3 nee 8 10 Naktuinbouw, Roelofarendsveen Laanboomteelt 15 januari en 1 oktober 8 ja 8 12 Bij voldoende aanmeldingen in een regio zal de opleiding daar worden gehouden. Ken je bedrijfstak 29 maart en 18 oktober 2 nee 15 20 Naktuinbouw, Roelofarendsveen Het spoor van het zaad Aardbeiplantenselecteur 12 april 5 ja 8 12 Wisselende locaties per cursusdag Bemonstering van Zaden 25 april 3 nee 8 12 Naktuinbouw, Roelofarendsveen Bemonstering Planten & Partijen 10 mei 3 ja 8 12 Naktuinbouw, Roelofarendsveen Ken je bedrijfstak 2e kwartaal 2 nee 15 20 Naktuinbouw, Roelofarendsveen Goede sier maken Zaadanalist 26 september 21 ja 8 12 ** Naktuinbouw, Roelofarendsveen Plantenpaspoortadministratie nader te bepalen 1 nee 8 12 Bij voldoende aanmeldingen in een regio Boomkwekerijgewassen zal de opleiding daar worden gehouden. * STOSAS-subsidie ** Per module gekeken. Het feit dat de deelnemers verschillende functies hadden hielp hierbij. Johan Slijkerman (Kwekerij Slijkerman): De opleiding bevatte nuttige onderwerpen voor nu en de toekomst. De docenten brachten het duidelijk en praktisch naar de mensen. Heeft u interesse in een bestaande vakopleiding of voor een maatwerkopleiding bij ons of op uw bedrijf?, dan treft u meer informatie hierover aan op onze website www.naktuinbouw.nl (zie Vakopleidingen). U kunt ook contact opnemen met Denise van der Plas. Tel. (071) 332 61 90 of vakopleidingen@naktuinbouw.nl Belangrijke wijzigingen In 2005 waren met name de volgende drie onderdelen uit de nieuwe regelgeving van belang om in aanmerking te komen voor de levering van bacterievuurwaardplanten met de code ZP-b2: Een perceel moet minimaal 1.000 meter vanaf de grens van de bufferzone liggen; het perceel en de zone van 500 meter rondom het perceel moeten tijdens de inspecties vrij zijn bevonden van bacterievuur-aantastingen; op het perceel, perceelsgedeelte of op de partij dient er een bemonstering te zijn uitgevoerd. Bij de toetsing mogen geen latente aantastingen worden aangetroffen. Bevindingen Er zijn ruim zeshonderd monsters genomen voor deze toetsing op latente bacterievuur-aantastingen. Er is echter in één monster een aantasting aangetroffen. Als gevolg van deze regelgeving is het aanbod van bacterievuurwaardplanten, welke met de code ZP-b2 naar beschermde gebieden kunnen worden geleverd, behoorlijk afgenomen. Aandacht handel Exporteurs en handelaren dienen er dan ook extra aandacht aan te besteden om bacterievuurwaardplanten voor levering naar de beschermde gebieden in te kopen met plantenpaspoorten met de code ZP-b2. Nieuwe deelnemer Naktuinbouw Elite Na afloop van het jaarlijks deelnemersoverleg Naktuinbouw Elite -Siergewassen, dat op 1 november 2005 bij Naktuinbouw heeft plaatsgevonden, is aan het bedrijf Elsner pac Jungpflanzen uit Dresden (Duitsland) het certificaat van erkend deelnemer uitgereikt. Het bedrijf is onder meer gespecialiseerd in de vermeerdering van Pelargonium. Het aantal erkende deelnemende bedrijven bedraagt nu 21. John van Ruiten, directeur Naktuinbouw Keuringen, reikt het certificaat uit aan Marianne Kadolsky.

6 nieuws Laboratoria / Rassen & Proeven Een zeer gewild product Op 2 november is het twee jaar geleden dat Naktuinbouw Diagnoster lanceerde op de Horti Fair. Inmiddels blijkt het een zeer gewild concept te zijn in binnen- en buitenland. Het unieke aan Diagnoster (de plantendokter) is dat teelt- en plantenziektekunde zijn samengevoegd tot één dienst. Your doctor in Horticulture is gespecialiseerd in vermeerdering, teelt en in ziekten & plagen. Breed werkgebied Een groot aantal bedrijven uit Europa en daarbuiten heeft de weg naar Diagnoster inmiddels gevonden. Er zijn monsters van meer dan 300 verschillende gewassen ingezonden variërend van Agave uit Mexico tot Zamioculcas uit Nederland. Agave is de grondstof voor de belangrijke Mexicaanse Tequila-productie en wordt ernstig bedreigd door een nieuwe schimmel. Zamioculcas is een populaire Europese kamerplant die belaagd wordt door een aantal lastige schimmels die moeilijk zijn te traceren. De gewassen geven goed aan hoe breed het werkgebied van Diagnoster is. Samenwerking Een belangrijk doel dat Naktuinbouw voor ogen stond bij de ontwikkeling van Diagnoster is het opbouwen van kennis. Dit doel is ruimschoots gehaald. Goede voorbeelden hiervan zijn de ontdekking van IYSV (een aan TSWV en INSV verwant virus in Eustoma en Alstroemeria), latente besmettingen van Xanthomonas in aardbeiplanten en Xanthomonas besmetting in koolsoorten. Ook op het gebied van fysiologische verschijnselen zijn ook betekenisvolle resultaten bereikt. Betere service en kwaliteit Uit het bovenstaande is duidelijk geworden dat Diagnoster veel gewassen aangeboden krijgt van tal van bedrijven. Voor een niet onbelangrijk deel komt dit door de samenwerking met Blgg Naaldwijk. Al snel na de introductie van Diagnoster bleek dat de activiteiten van Blgg Naaldwijk en Diagnoster uitstekend op elkaar aansloten. Diagnoster beschikt over een ruime toets- en onderzoekscapaciteit, terwijl Blgg Naaldwijk uitstekende relaties met vermeerderings- en productiebedrijven heeft. Blgg beschikt ook over een prima logistiek systeem om monsters snel en op de juiste wijze naar het laboratorium te vervoeren. Ook op het gebied van kennis vullen Diagnoster en Blgg Naaldwijk elkaar goed aan. Verbreding draagvlak Momenteel wordt er hard gewerkt aan verbreding van het draagvlak van Diagnoster. Er zijn gesprekken gaande met PPO- Lisse aangaande bloembollen en boomkwekerijproducten (waaronder fruit) en met het Deense DEG Greenteam. Het doel hiervan is samen te werken onder de Diagnoster -paraplu, zodat er één diagnostisch product ontstaat dat staat voor de kwaliteit van de uitgevoerde diagnoses. Voor meer informatie kunt u terecht op www.diagnoster.nl U kunt ook in contact komen met Diagnoster, tel. (071) 332 61 89 of diagnoster@naktuinbouw.nl Agrobacterium monsters voor wetenschap Om meer inzicht te krijgen in het optreden van de bacterieziekte Agrobacterium tumefaciens zijn Bioclear en Naktuinbouw dringend op zoek naar monsters van wortelknobbels en/of medium. De bacterie Agrobacterium tumefaciens veroorzaakt wortelknobbels. In veel tuinbouwgewassen, waaronder roos, aster, chrysant, Dahlia, Euonymus en vruchtbomen, komt de aantasting regelmatig voor. In een door het Productschap Tuinbouw gefinancierd project hebben onderzoekers een opsporingsmethode voor de bacterie ontwikkeld. Hiermee kan worden vastgesteld of Agrobacterium op een perceel aanwezig is. Monters Om inzicht in oplossingen voor de problematiek te krijgen, hebben de onderzoekers dit najaar dringend verse monsters nodig van besmette wortelknobbels en van besmet groeimedium (en eventueel water). Telers die het komende rooiseizoen wortelknobbels tegenkomen wordt vriendelijk verzocht hiervan monsters voor het onderzoek beschikbaar te stellen. Contactadressen Als u hieraan mee wilt werken dan kunt u contact opnemen met Ellis Meekes van Naktuinbouw Laboratoria, tel. (071) 332 62 36, e-mail: e.meekes@naktuinbouw.nl of Bert Geurkink van Bioclear, tel. (050) 571 84 55, e-mail: geurkink@bioclear.nl U hoort dan hoe en waar de monsters kosteloos naartoe gestuurd kunnen worden. Uiteraard worden uw gegevens vertrouwelijk behandeld. Het project wordt uitgevoerd door het bedrijf Bioclear en Naktuinbouw. Methodiekenonderzoek Rassenonderzoek op basis van alléén DNA-onderzoek brengt risico s met zich mee en is derhalve niet verantwoord. Dit is één van de conclusies uit één van de onlangs in Wageningen gepresenteerde methodiekenonderzoeken, waar het bedrijfsleven bij aanwezig was. Tijdens de presentatie kwamen diverse projecten aan de orde die betrekking hebben op het methodiekenonderzoek (periode 2003-2005). Dit methodiekenonderzoek wordt uitgevoerd ter ondersteuning van het registratieen kwekersrechtonderzoek in Nederland. Naktuinbouw doet mee Van oudsher wordt het methodiekenonderzoek uitgevoerd door het Wageningse Instituut, waar ook al het kwekersrechtonderzoek plaatsvond. Sinds de uitvoering van kwekersrechtonderzoek aan groenterassen in Roelofarendsveen (2003) neemt Naktuinbouw ook deel aan diverse projecten in het methodiekenonderzoek. Er zijn resultaten van projecten gepresenteerd in zowel groente-, sier- als landbouwgewassen. Diverse onderwerpen hadden betrekking op het gebruik van DNA-merkertechnieken, maar ook andere onderwerpen kwamen aan de orde: SNP-merkers voor identificatie van aardappelrassen; gebruik van moleculaire databases bij vegetatief vermeerderde gewassen; Aantasting van A. tumefaciens in Rosa beeldanalyse bij siergewassen; onderzoek aan grassen zonder referenten; calibratieboeken als hulp bij het rassenonderzoek. Project tomaat Naktuinbouw presenteerde het project tomaat. Dit project is een samenwerking tussen PRI, Keygene en Naktuinbouw, waarbij drie verschillende DNA-merkertechnieken vergeleken zijn met de gebruikelijke morfologische waarneming. Als techniek zijn AFLP, SNP en STMS gebruikt. Negentig tomatenrassen zijn opgekweekt en bemonsterd voor DNA-analyses. De negentig rassen zijn tevens allemaal beschreven op hun uiterlijke kenmerken. Vervolgens is de verwantschap tussen de rassen bepaald aan de hand van de morfologische kenmerken, maar ook aan de hand van de drie merkeranalyses. Door deze verwantschappen met elkaar te vergelijken is geprobeerd te kijken naar de bruikbaarheid van merkertechnieken in het algemeen en naar de vraag welke merkertechniek in welke aspect van het rassenonderzoek het best bruikbaar is. Te denken valt aan rastypering ten bate van identiteit en keuring, management van de referentiecollectie en het onderzoeken van nauw verwante rassen (bijvoorbeeld bij inbreuk en EDV s).

Moederplantentuin staat op eigen benen Bij twijfel Variety Tracer erbij halen Merken, patenten en rechten, waaronder het kwekersrecht worden gerekend tot het vermogen van de onderneming. Elk bedrijf heeft een beleid hoe hiermee om te 7 nieuws Rassen & Proeven Na een door het Productschap Tuinbouw gefinancierde opstartfase zet Naktuinbouw de Moederplantentuin voort. Om de toekomst van de Moederplantentuin veilig te stellen, doet Naktuinbouw een beroep op het bedrijfsleven om ook in dit initiatief in te stappen. gaan. Kwekersrecht, met meestal een looptijd van 25 of 30 jaar is een recht om zuinig op te zijn. Het stimuleert de ontwikkelaar en biedt reëel uitzicht op rendement. De Moederplantentuin is inmiddels uitgegroeid tot de referentietuin voor vaste planten met 3.000 rassen uit het handelssortiment, die op wereldschaal haar gelijke niet kent. Maar wat kan de Moederplantentuin voor vaste plantenkwekers verder betekenen? Eigen rassen Om de bekendheid van één of meerdere rassen te vergroten, biedt Naktuinbouw vaste plantenkwekers aan deze rassen in de Moederplantentuin op te planten. Er wordt een etiket gemaakt met de naam van het plantmateriaal en de bedrijfsnaam, het ras wordt beschreven en de beschrijving en afbeelding worden in de internetdatabase Plantscope www.plantscope.nl opgenomen. Eigen sortiment Ook wordt het mogelijk om een heel sortiment te plaatsen. Indien een teler of kweker tien of meer rassen wil aanbieden, wordt de mogelijkheid geboden om dit Conclusies 1 De eerste conclusie is dat het met de stabiliteit van de DNApatronen niet altijd helemaal goed zit. Er treden soms kleine verschillen op tussen meerdere monsters van hetzelfde ras, hoewel er op het eerste oog geen verschil tussen de partijen is te zien. 2 Wat betreft het gebruik van merkertechnieken bij bepaling sortiment bij elkaar te plaatsen met een bord erbij van de aanbieder met een bedrijfslogo. Bij twintig of meer rassen wordt daarnaast de mogelijkheid geboden om via de Nieuwsbrief Moederplantentuin en de Naktuinbouw-website aandacht aan dit sortiment te besteden. Fotografie Van veel beeldmateriaal klopt de naam van de afbeelding niet. De Moederplantentuin biedt professionele fotografen dan ook de mogelijkheid om tegen een kleine vergoeding foto s te maken van soort- en rasecht plantmateriaal van vaste planten. De gemaakte foto s zijn vrij van rechten. Plannen voor 2006 Komend jaar wordt er met name aandacht besteed aan kwekersrechtelijk beschermde rassen met als doel deze aan het sortiment in de tuin toe te voegen. Vaste Planten Manifestatie Op dinsdag 20 juni wordt er bij Naktuinbouw een Vaste Planten van identiteit en referentiecollectie blijkt STMS het best de morfologische verwantschap te weerspiegelen. Deze techniek lijkt dus ook het best te gebruiken ter ondersteuning van het traditionele rassenonderzoek gebaseerd op uiterlijke kenmerken. AFLP is overigens een goede tweede. 3 In het geval van het onderscheiden van nauw verwante Manifestatie georganiseerd waarbij de tuin onder begeleiding bezocht kan worden, er zijn sprekers uit het vakgebied die inleidingen verzorgen, een prijsvraag en ontwerpwedstrijd wordt uitgeschreven, er is aandacht voor de inzenders van een sortiment en er wordt ingegaan op de actualiteiten uit de vaste plantenwereld. Open middagen In de periode van 1 april tot en met 1 september 2006 is de tuin ieder woensdagmiddag van de maand vanaf 13.00 uur open voor belangstellenden uit het vak. Mocht u op een van de bovenstaande manieren of op een andere wijze gebruik willen maken van de Moederplantentuin, of dit initiatief willen ondersteunen, dan kunt u contact opnemen met: moederplantentuin@naktuinbouw.nl of met Kees van Ettekoven (manager Rassen & Proeven), tel. (071) 332 61 28. rassen (inbreuk en EDV s) blijkt zoals verwacht AFLP de beste techniek met STMS als goede tweede. AFLP wordt ook vaak gebruikt in het Variety Tracer-concept van Naktuinbouw. 4 Als laatste blijkt heel duidelijk dat een oordeel in het rassenonderzoek op basis van alleen DNA-onderzoek risico s met zich meebrengt en derhalve niet verantwoord is. Niet altijd wordt de juiste conclusie getrokken. Alle technieken leveren wel enkele gevallen op waarbij op DNA-niveau geen onderscheid wordt gevonden, terwijl er in werkelijkheid wel een duidelijk verschil in morfologie of zelfs resistentie tussen de rassen aanwezig is. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Wim Sangster (onderzoeker Rassen & Proeven). Hij is te bereiken via: w.sangster@naktuinbouw.nl De familie van merken, patenten en rechten vraagt om goed huisvaderschap. Topstukken uit de huisraad mogen niet onbeheerd blijven en aan hun lot worden overgelaten. Kwekersrecht in de lift De waardering voor kwekersrecht groeit, zo bleek op de in oktober gehouden regionale bijeenkomst van de UPOV in Singapore. De Japanse overheid vervult in Azië een voorbeeldrol als hoeder van het kwekersrecht en het voorkomen en optreden bij inbreuk. De aan dit onderwerp in Europa door het CPVO (Community Plant Variety Office) op 4 en 5 november in Brussel gewijde conferentie ging hier dieper op in. Nieuw perspectief in ZPW De bedrijfsactiva als merken, patenten en rechten vragen om verstandige uitgifte en controle daarop. Dit is allereerst een opdracht voor de rechthebbende zelf. De met de nieuwe ZPW in 2006 van kracht wordende voorziening dat Naktuinbouw gevraagd kan worden informatie te verstrekken over de productie van kwekersrechtelijk beschermde rassen is een passend hulpmiddel voor de alerte kwekersrechthouder. Variety Tracer Wanneer de houder van het kwekersrecht op inbreuk stuit is het zaak om tot actie over te gaan. Dat wil zeggen het verzamelen van goede informatie (locatie, productiekanaal, hoeveelheden, opsporen van de verantwoordelijke, etc.), inclusief de vaststelling dat het inderdaad om inbreuk op een verleend kwekersrecht gaat. Dat vaststellen kan eenvoudig zijn, bijna triviaal. Wanneer echter bij een ingewikkelde kwestie een juridisch proces te verwachten valt en dus over een goed technisch dossier moet worden beschikt, is Naktuinbouw Variety Tracer het aangewezen hulpmiddel. De achtereenvolgende stappen in het Variety Tracer-concept zijn: probleemanalyse, monstername, DNA-fingerprinting, morfologisch onderzoek en rapportage. Deze kunnen alle dan wel gedeeltelijk worden uitgevoerd (naar keuze). Naktuinbouw Variety Tracer staat of valt met technische expertise. Het draait om de vraag: is het hem of is het hem niet? Dat vaststellen, meer nog het verklaren en onderbouwen van deze kernvraag, is specialistenwerk. Naktuinbouw beschikt over deze expertise. Alle gewassen De overdracht van het kwekersrechtonderzoek van WUR-CGN naar Naktuinbouw opent nieuwe mogelijkheden, namelijk in meer gewassen. Vanaf begin 2006 zal Naktuinbouw Variety Tracer in principe open staan voor alle gewassen van het plantenrijk. Voor meer informatie: Kees van Ettekoven (manager Rassen & Proeven) of Hedwich Teunissen (Naktuinbouw Laboratoria) c.v.ettekoven@naktuinbouw.nl h.teunissen@naktuinbouw.nl

8 nieuws Corporate / Keuringen Deelname aan Horti Fair succesvol Klachten? Naktuinbouw beschikt over een klachtenprocedure welke wordt toegelicht op: www.naktuinbouw.nl ( Serviceloket ). Ook is hierover een folder verschenen die u kunt downloaden of opvragen bij de klachtencoördinator. Deze is te bereiken via tel. (071) 332 62 22 of e-mail: klachten@naktuinbouw.nl Het Stichtingsbestuur van Naktuinbouw kunt u bereiken via e-mail: bestuur@naktuinbouw.nl In Memoriam De heer Jo Westveer Naktuinbouw heeft begin november deelgenomen aan de Horti Fair te Amsterdam. Het is wederom een succesvolle deelname geweest. Afscheid rasbestuurder Kees van den Aardwegh Ik word weer vasteplantenkweker, sprak Kees uit bij zijn afscheid op 16 november van de Vaste Plantencommissie. Vanaf de start van de NAKB-keuringen in vaste planten in 1993 was Kees van den Aardwegh zeer nauw bij het proces betrokken. Eerst als lid van de voorbereidingscommissie, vanaf 1994 tot heden als voorzitter van de gewascommissie Vaste Planten en als lid van het Sectorbestuur Boomkwekerijgewassen. Betrokkenheid Ter gelegenheid van zijn afscheid sprak directielid John van Ruiten Dit jaar presenteerde Naktuinbouw haar Moederplantentuin, onder andere door een visuele presentatie op een videomuur. Tevens zijn de nieuwe mogelijkheden van de Moederplantentuin gepresenteerd (zie pag.7). Naast dit hoofdthema is ook aandacht geschonken aan de verschillende bedrijfsonderdelen van Naktuinbouw, waaronder Kees van den Aardwegh tijdens de NAKB video-opname (1997) zijn waardering uit voor de wijze waarop Kees van den Aardwegh altijd invulling gaf aan zijn rol als voorzitter. Hij was altijd bij de besprekingen, bracht het gevoel en de mening van de kwekers naar voren, was bezorgd over de kosten, bepleitte strikte controle op het onderhands verkopen van afgekeurd teeltmateriaal en wilde er zeker voor zorgen dat eenieder die het moest zich ook aansloot. Want gelijke monniken, gelijke kappen hoorden wij regelmatig uit zijn mond. Keuringen en Laboratoria. In de stand was ook een informatiepunt van www.plantscope.nl aanwezig. Over de inrichting en uitstraling van de stand waren velen zeer positief. Naktuinbouw stond er dus ook dit jaar weer goed bij. De VKC-jury beoordeelde de stand met een hoog waarderingscijfer, een 8,5. Ontwikkelingen De keuring van vaste planten heeft na een jaar of tien vaste grond onder de voeten gekregen. Er is inmiddels veel aandacht voor inhoudelijke kwaliteitsverbetering en betere rasbenaming. Het initiatief Moederplantentuin kwam voort uit de start van de keuring. De zomerbloementelers zijn in het keuringssysteem gaan meedraaien, over wortelonkruiden is bij de bedrijven inmiddels veel bekend en er wordt scherp op gekeurd. De keuring van pioenen is verbeterd. In het laatste jaar was er vooral Hosta Virus X dat de gemoederen in beweging bracht. Bedrijven, PPO en Naktuinbouw Laboratoria en Keuringen ontwikkelden goede toetsmethoden en inspecties met partijverklaringen. Redactie: Naktuinbouw Alfred Klaver, afdeling Communicatie Postbus 40, 2370 AA Roelofarendsveen T (071) 332 61 63 / F (071) 332 63 56 E info@naktuinbouw.nl W www.naktuinbouw.nl Druk: Hijbeek / Fennema, Gorinchem Basisontwerp: Arno Geels & Lucie Vijverberg, Den Haag Op 5 november jongstleden ontviel ons op 79-jarige leeftijd de heer Jo Westveer, na een ziekbed. Jo Westveer kan met recht één van de pioniers van de NAKBkeuringen genoemd worden. Vanaf juli 1948, toen hij in dienst trad als hulpkeurmeester in de keuring fruitgewassen (hij kwam van een fruitteeltbedrijf in Kapelle) tot bij zijn afscheid in 1988 als hoofdkeurmeester was in hem een heel praktisch, deskundig en gedreven sectorman herkenbaar. Ongelofelijk veel vakkennis, vakman in hart en nieren en met zeer veel gevoel voor de bedrijven en de kwekers zelf. Natuurlijk in de grootfruit- en kleinfruitgewassensector in Zeeland, maar later ook in de keuring van bos- & haagplantsoen en zaadinzamelingen in het Zundertse. Met de heer Westveer verliezen wij bovenal een zeer aimabele collega, die ook na zijn afscheid nauwe en fijne contacten onderhield met NAKB- / Naktuinbouwcollega's. Wij wensen zijn familie sterkte toe om dit verlies te dragen. De heer mr. Henk van Arkel Op 19 november jl. is in zijn woonplaats Voorburg de heer mr. H. (Henk) D.M. van Arkel overleden in de leeftijd van 78 jaar. Henk van Arkel was ruim twintig jaar secretaris van de Raad van Beroep van Naktuinbouw en haar rechtsvoorgangers NAKB, NAKG en NAKS. Als secretaris heeft hij met veel toewijding en precisie de werkzaamheden van de Raad gecoördineerd, zodat de besluitvorming van de Raad altijd geolied verliep. Henk van Arkel was flexibel van geest, humoristisch en oorspronkelijk, altijd met groot gevoel voor partijverhoudingen. Dat maakte de samenwerking met hem tot een genoegen. Voor zijn inzet is Naktuinbouw hem veel dank verschuldigd. Weer aangeslotene Kees van den Aardwegh gaat zich, als aangeslotene, weer volledig richten op het telen van een bijzonder sortiment vaste planten en blijft Naktuinbouw kritisch volgen. De sector heeft door zijn bijdrage en actieve inzet veel aan hem te danken. agenda Bestuur: 22 mei Sectorbestuur Boomkwekerijgewassen 23 mei Sectorbestuur Bloemisterijgewassen Adviescommissies: 20 april Groentezaden 21 april Groenteplanten 25 april Fruitgewassen 25 april Bosbouwkundig teeltmateriaal 27 april Aardbeiplanten Overige: 21 februari Deelnemersoverleg Select Plant -Freesia 21 februari Deelnemersoverleg Select Plant -Alstroemeria 31 mei Begeleidingscommissie Plantuien