Sint-Paulus Krantje Achtiende jaargang nr. 4 juli-augustus 2008 Eucharistievieringen Sint-Pauluskerk Zondag: 10.30 uur Hoogmis Wijkkapel Londenstraat 44: Zaterdag: 18.00 uur Zondag: 10.00 uur Weekdagen: 18.00 uur Sint-Paulus Parochiesecretariaat St-Paulusstraat 22 2000 Antwerpen 03/231.33.21 Maandag, dinsdag en donderdag van 10.00 tot 12.00 u. www.sint-paulusparochie.be Pastoor is dagelijks beschikbaar tussen 9 en 10 uur op het 03/233.81.24 dinsdag en donderdag van 10.15 tot 12.15 uur St-Paulusstraat 22 E-mail : pastoor@sint-paulusparochie.be Kerkfabriek Sint-Paulus St-Pauluskerk Voorzitter Kerkfabriek Walter Vrinssen: 03/231.31.48 of 0477/500.190 Email: kerkfabrieksintpaulus@skynet.be Onthaal - Voor pastoraal gesprek, doop, huwelijk, uitvaart: pastoor Paul Scheelen - Voor public relations, kerkgebouw en crypte: Walter Vrinssen - Voor concerten en evenementen: Leo van Achter 0473/978 336 Email: Leo.vanachter@skynet.be - Voor toerisme en rondleiding St.-Paulusvrienden: Robert Vanherp 0495/570292 Email: vanherp.robert@scarlet.be Het parochieteam, de kerkraad en de raad van bestuur der St.- Paulusvrienden danken Raymond Sirjacobs van harte voor zijn jarenlange inzet bij de Sint-Paulusvrienden. Om redenen van gezondheid heeft hij zijn vroegtijdig ontslag aangeboden aan parochieraad, monumentale kerken en vzw. Sint- Paulusvrienden. Dit ontslag werd aanvaard. We wensen hem een goed herstel, dankbaar voor zijn vele, waardevolle en wetenschappelijke bijdragen.
EUCHARISTIEVIERINGEN JULI 2008 Zondag 06 10.30u Orgelmis V: E.P. Guido Goethals Zondag 13 10.30u Orgelmis V: Pastoor Paul Scheelen Zondag 20 10.30u Orgelmis V: E.P. Guido Goethals Zondag 27 10.30u Orgelmis V: E.P. W. Dirven EUCHARISITIEVIERINGEN AUGUSTUS 2008 Zondag 03 10.30u Orgelmis V: E.P. W. Dirven Zondag 10 10.30u Orgelmis V: E.P. Guido Goethals Vrijdag 15 10.30u Orkestmis V: Pastoor Paul Scheelen Zondag 17 10.30u Orgelmis - V: E.H. Michel Van Bostraeten Zondag 24 10.30u Orgelmis V: Pastoor Paul Scheelen Zondag 31 10.00u T.V. Mis FEEST VAN MARIA TEN HEMELOPNEMING Vrijdag 15 augustus, feest van Maria ten Hemelopneming. De eucharistieviering van 10.30u wordt voorgegaan door pastoor Paul Scheelen. Tijdens deze viering wordt dhr Herman Wouters aangesteld als Kapelheer van de Broederschap van Onze Lieve Vrouw van de Heilige Rozenkrans. Tevens vieren de heren Leo Janssens, Erwin Vandecauter en Luc Van Maldegem hun zilveren jubileum als kapelheer van de Broederschap. Uitgevoerd wordt de Messe Solennelle Ste Cécile van Charles Gounod door de Koninklijke Chorale Caecilia, het orkest Musici Dominicanorum en de solisten Rolande Van der Paal, sopraan Bart De Kegel, tenor en Wilfried Van den Brande, bas. Harp Annemie Neuhard. Aan het orgel Nicolas De Troyer. Dirigent Frans Dubois. WERELDJONGERENDAGEN 2008 SYDNEY Het wereldcongres van jongeren met als thema Omdat ge mijn getuige zou zijn wordt dit jaar gehouden in Sydney (Australië). Bijna driehonderd Vlaamse jongeren zullen hier aan deelnemen. De slotplechtigheid van dit congres heeft plaats op zondag 31 augustus in de Sint-Pauluskerk. De eucharistieviering wordt voorgegaan door Monseigneur Hoogmartens van het bisdom Hasselt. De mis wordt rechtstreeks uitgezonden door de VRT. Let wel op, aanvangsuur 10.00 uur. 2
OVERLEDEN Wij hebben het overlijden vernomen van Z.E.H. Alois Boeyckens, onderpastoor in de Sint- Pauluskerk van 1956 tot 1967. Hij was ondermeer verantwoordelijk voor het akolitaat, de meisjesgidsen 9 de Sint-Paulus en de Broederschap van O.L.Vrouw van de H.Rozenkrans. De uitvaartliturgie heeft plaats gehad op 7 juni jl. te Kalmthout waar hij van 1967 tot 1997 pastoor was. Wij bieden de familie onze christelijke deelneming aan. GEDOOPT 08 juni Aristoteles Tiepermann 29 juni Arthur Delrue EERSTE COMMUNIE 01 juni Luna en Faber Van Driessche Amanda Tonen Hannah Van Buul Een dikke proficiat voor de fiere ouders, meters en peters en niet in het minst voor de communicantjes. GEHUWD 21 juni Christophe Proost en Carlone Jacobs Michaël Terriere en Leen De Mey Yves Elst en Catherine Busschots 28 juni Rob Van Grinsven en Tina Crauwels Welgemeende gelukwensen aan de jonggehuwden en hun familie. 3
WAT EEN ETS UIT EEN OUD BOEK ONS KAN VERTELLEN In het Prefectenboek van de Broederschap van de Veertiendaegsche Berechtingh (1645-1749) pagina van het jaar 1727, wordt verteld hoe God ook aanwezig is in de schreeuw van mensen.(bovenaan uitgebeeld, naïef zwierig.) In het midden staat de ciborie die men straks naar de zieken zal dragen. Links werd Elia afgebeeld in zijn wanhoop omwille van gerechtigheid. Rechts staat Mozes die op de Sinaï zal ontdekken dat de Heer daar is waar het brood van het leven en de wijn van vreugde gedeeld worden. Daar ontstond Thora, de Wet van zorgzaam omgaan met elkaar. De onderste helft van de tekening schetst de berg Tabor. Daar zullen drie leerlingen de Sjekina, het uitstralen van Gods diepste wezen in Christus, beleven. Mysterie van Gods liefde, zich meedelend als brood. Wil jij mij ontmoeten? Wil jij deze weg van verbondenheid gaan? HOE PETER DE VOS CORPUS CHISTI ZIET IN DEZE TIJD Voor enkele dagen woonde ik de uitvaart bij van een jongen van 16 die zich thuis op zijn kamer verhangen had. Het was een verbijsterende ervaring. De ouders en naaste familieleden, verdoofd, knock-out geslagen. Een massa jongeren, kinderen nog, ondanks hun door de wol geverfde looks, onwennig, houvast zoekend in de symbolen van hun subcultuur, hun muziek. Een emotionele, grimmige sfeer waarin de bejaarde parochiepriester wat sereniteit en troost probeerde te brengen. En dan zou je wensen dat een dergelijk drama iets eenmaligs, iets hoogst uitzonderlijks is maar dat is het niet. Het aantal zelfdodingen bij jongeren is de jongste jaren schrikbarend toegenomen. Onwillekeurig denk je dan : wat voor een samenleving is dit waar jonge mensen niet meer willen leven? Wat voor een samenleving is dit die een generatie voortbrengt die het leven ervaart, niet als iets dat gegeven wordt, als een belofte en tegelijk een opdracht maar als iets dat je overkomt, zonder zin, zonder einddoel. Een geworpenheid die enkel draaglijk kan gemaakt worden door zoveel mogelijk kicks na te jagen. Een wanhopige en hopeloze strijd tegen de saaiheid van een bestaan dat geen zin draagt in zichzelf. En wanneer het beroezend genieten eindigt, is er enkel nog de dood als ultieme uitweg. 4
De houding van de postmoderne westerse mens tegenover de dood is erg dubbelzinnig. Langs de ene kant koesteren we er een panische angst voor. Zolang we alles onder controle hebben willen we er absoluut niets mee te maken hebben, wij willen er zelfs niet aan denken. Het sterven wordt verbannen naar kleine kamertjes in klinieken en bejaardentehuizen. De vader van de jongen die begraven werd vertelde aan mijn vrouw dat zijn zoon het eerste dode lichaam was dat hij ooit gezien had. Zelfs op onze kerkhoven moffelen we onze doden weg. Na een alsmaar kortere tijd wordt het graf tegenwoordig door de gemeente netjes opgeruimd om plaats te maken voor een ander. Ik weet het, daar zijn allerlei praktische redenen voor, het is perfect verantwoord... en toch. Niets is nog eeuwigdurend, zelfs de eeuwige rust niet. En langs de andere kant is de dood de welgekomen oplossing voor problemen die we niet meer de baas kunnen. De bescherming van het storende ongeboren leven werd al lang geleden prijsgegeven. Daarna volgde de juridische erkenning van het zogenaamde recht van de geëmancipeerde mens om over zijn eigen leven te beschikken ; om er zelf uit te stappen wanneer het hem teveel wordt. Niet hij of zij die ziekte en aftakeling tot het einde toe wenst te dragen, oogst nog maatschappelijke waardering maar wel diegene die er voor kiest om deze confrontatie uit de weg te gaan. En aarzelend is de aanzet al gegeven voor het volgend maatschappelijk debat dat zich met een ijzingwekkende logica aankondigt - een beetje beschroomd nog maar dat duurt niet lang meer - het debat met name over de vraag of het nog zinvol is maar eigenlijk vooral of het nog betaalbaar is om oud, ziekelijk en zogenaamd onvolkomen leven in stand te blijven houden met alle middelen waarover we beschikken, om nog te investeren in wat niet beantwoordt aan onze norm van schoonheid, succes en perfectie. Als Christenen komt het ons niet toe om te oordelen en te veroordelen. Een mens in geestelijke nood is onze broeder en moet kunnen rekenen op ons begrip en ons mededogen in alle omstandigheden en ongeacht de keuzes die hij maakt, ook al zijn ze de onze niet. Maar wat we niet kunnen aanvaarden is een algemene cultuur van de dood. Die staat haaks op de kern van het Evangelie. Ik ben het brood des levens zegt Christus. Ik ben het levende brood dat uit de hemel is neergedaald. Als iemand van dit brood eet zal hij leven in eeuwigheid (Joh. 6. 48-51). Dit credo van het leven in al zijn vormen ook de onvolmaakte - willen wij vandaag vieren op Sacramentsdag, het feest van het levende Corpus Christi. Voor God bestaat er geen onvolkomen of zinloos leven. Zieke en gehandicapte mensen, mensen die gebroken en ongelukkig zijn, zij worden door Hem aan onze zorg toevertrouwd. En precies daardoor krijgt ons eigen leven ook zin ; wij bestaan maar omdat we aan elkaar gegeven zijn. Een dergelijk bestaan kan niet zinloos zijn. Het is een opdracht en dus heeft het per definitie een doel en op onze inspanningen om dit doel te bereiken zullen wij ooit afgerekend worden. 5
Om die opdracht te bezegelen heeft de Heer Jezus ons een buitengewoon krachtig teken nagelaten ; het teken van brood en wijn, van zijn lichaam en bloed. Een van de vier schilderijen die Rubens voor deze kerk heeft geschilderd bevindt zich hier aan uw rechterzijde. De Fransen hadden het in naam van de revolutie in beslag genomen maar gelukkig hebben we het na de slag van Waterloo terug gekregen. Mijn voorgangers, dienende meesters van de Broederschap van de Soete Naem lieten het schilderen voor hun altaar hier bij de Dominicanen en u zou er op deze dag eens bijzonder moeten naar kijken. Het is een vroeg werk van Rubens, helemaal nog in de Italiaanse stijl geschilderd en traditioneel wordt het hier door onze gidsen betiteld als Het dispuut van het H. Sacrament. Je ziet er kerkvaders, heiligen en godgeleerden redetwisten over een heikel dogma - zoals alle dogma s in de Kerk heikel zijn, daarom zijn het ook dogma s - : de presentia realis, de reële aanwezigheid van Christus met lichaam en bloed in het Sacrament van de Eucharistie. Het is een gewemel van mijters, brokaten gewaden en kardinaalshoeden, peinzende gezichten en theatrale gebaren van plechtstatige oudere heren die elkaar in geleerde boeken allerlei passages aanwijzen, volledig in de geest van de contrareformatie uitgebeeld. En gans in de verte maar wel in het brandpunt van het perspectief staat een stralende monstrans tegen een azuren achtergrond. Het is alsof de theologen en de prelaten op dit doek volledig gevangen zitten in hun eigen intellectualistisch discours. Merk trouwens op dat het bijna allemaal mannen zijn die hier afgebeeld worden ; er staan precies 23 mannen op en maar één vrouw. Is het misschien daarom dat er een stuk warmte en gevoel lijkt te ontbreken in deze voorstelling? Rubens probeert hier ons verstand aan te spreken, eerder dan ons hart en dat kan niet lukken. Want de Eucharistie stelt geen intellectueel probleem. Het is zinloos om erover te redeneren. Een mysterie is geen hersenbreker maar een krachtig symbool voor een werkelijkheid die we op geen andere manier kunnen uitdrukken met onze menselijke vermogens. Eucharistie heeft te maken met kracht. Onze pastoor zal dat straks trouwens ondervinden als hij tijdens de plechtige reductie onze grote Sint Paulusmonstrans door de kerk draagt want die weegt 12 kilo. Dat is 6
fysieke kracht. Maar hier gaat het over mentale kracht, levenskracht waarmee wij als Christenen de cultuur van de dood uitdagen. Bekijk ze maar eens goed deze monstrans als ze langs u voorbij gaat of later als u ze eens op uw gemak gaat bewonderen in onze schatkamer; let dan minder op het zilver en op de diamanten maar kijk naar de prachtige symboliek die Jan Verschuylen de zilversmid er heeft in gelegd. Saulus is net van zijn paard gebliksemd door Jahweh, hier reeds volgens het Nieuw Verbond verpersoonlijkt door de hostie die gevat is in een grandioze stralenkrans. Hij ligt daar machteloos en verblind en met zijn rechterhand lijkt hij God nog af te weren maar het zal hem niet helpen. Diezelfde kracht die hem tegen de grond heeft geslingerd zal hem ook doen opstaan en zal hem als Paulus tot nieuw leven wekken. Deze mens die opgesloten zat in zijn eigen groot gelijk, die dood ging aan zijn eigen ik, God pakt hem bij zijn nekvel en duwt hem de wereld in om zorg te dragen voor zijn Kerk. Dat is het echte mysterie van brood en wijn ; niet de theologische discussie. Brood geeft ons kracht en energie, wijn geeft ons moed en creativiteit om deze wereld om te vormen tot het paradijs waar God van droomt. Maar bovenal zijn het tekens dat wij er niet alleen voorstaan. Hij zal er zijn voor ons tot het einde der dagen. Mag ik aan U allen, maar vandaag gans bijzonder aan mijn dierbare confraters van de Kapel van Venerabel, die zaligheid van het feest van Corpus Christi toewensen. 7
SYMBOLEN VAN A-Z IN DE SINT-PAULUSKERK In deze rubriek willen we symbolen uit onze kerk ontsluiten. Een herontdekken van de rijke betekenis van christelijke symboliek. Pastoor Paul Scheelen ARMA CHRISTI (WAPENEN VAN CHRISTUS EN LIJDENSWERKTUIGEN) Dit zijn de passiewerktuigen, voorwerpen die behoren bij de lijdensweg van Jezus Christus: doornenkroon, spijkers, lans, kruis, geselkolom, spotmantel, dobbelstenen, de doek van Veronica, emmer (voor azijn), hamer, nijptang. "Wapenen" worden ze genoemd omdat Christus hiermee de consequentie van Gods liefde voor mensen zichtbaar maakte. De marteltuigen van onrecht en dood konden zijn opstanding niet tegenhouden. Ze symboliseren menselijke hoop, verlossing, overwinning op onrecht en dood. Wie het biechtstoelen-complex van Sint-Paulus bezoekt komt overal rouwende engelen en zielsbedroefde putti tegen die zondaars aanzetten tot bekering en vrome zielen tot contemplatieve beschouwing. Ook op het liturgische vaatwerk vindt je de Arma Christi terug. Op een unieke manier zijn ze aanwezig in de calvarie- of verrijzenistuin van onze kerk. Wie deze tuin betreedt wordt aangekeken door tientallen levensgrote beelden die je de vraag stellen: waarom wordt Goddelijke liefde voor mensen steeds in de kiem gesmoord. Het is als een rechtszaal zonder dak dat je binnen-gaat, met achteraan het open graf en boven-aan een vermoorde Zoon op de knieën van zijn moeder. 8
En, zoals pater Bogaerts het schreef,: de getuigen treden aan. Twaalf engelen zijn er neergestreken op de glijbaan van het oude kerkhof, ze hebben hun vleugels toegeslagen, staan stokstijf langs de stijgende weg, waar rechters voorbij moeten komen. Ieder engel toont zijn bewijsmateriaal over de onrechtvaardige veroordeling, over de foltering, de nagels, de geselkolom, ladders en spandoeken. Ze staan er nu zoveel jaren, slaan hun vleugels niet meer open, stijgen niet meer op maar blijven er als gewone werknemers, die naar hier gezonden werden om voor hun werkgever Jezus van Nazareth te blijven getuigen.. Ontstaan van deze symbolische vorm. Keizerin Helena (links) zou rond 320 te samen met het kruis, de lans van honderdman Longinus (rechts) in Jeruzalem teruggevonden hebben en naar Rome gebracht. Na de terugkeer van zijn moeder liet Constantijn het Sessorianum (één van zijn paleizen) gedeeltelijk verbouwen om deze relieken in te bewaren. Ze zijn nog steeds te bezichtigen in een zijkapel van de huidige Santa Croce in Gerusalemme, gelegen aan de Via Eleniana en één van de zeven pelgrimkerken van Rome. Hier speelt zich het verhaal van de Gregoriusmis af, een legende die zich ontwikkelde in de late Middeleeuwen, 700 jaar na het overlijden van de paus. 9
Tijdens een mis van Gregorius zou een aanwezige getwijfeld hebben aan de eucharistie. Toen verscheen Christus boven het altaar als de Man van Smarten, omgeven door lijdenswerktuigen. Zo werd de Santa Croce in Gerusalemme de bewaarplaats van delen van het Heilige Kruis en andere passierelieken zoals de vinger van de H. Thomas (die Jezus aanraakte na de Verrijzenis). Zie links op deze pagina. In het kader van de contrareformatie en de theologische strijd met het protestantisme werd het thema van de Gregoriusmis en de legende rond het verschijnen van de Man van smarten tijdens de eucharistie, sterk uitvergroot in de St.-Pauluskerk en in de Calvarietuin. Getuige hiervan is o.a. de reliek van de H.Doorn in 1548 geschonken door Henri II de Valois aan zijn biechtvader magister Cornelis van Ertborn O.P. die de 2de Sint-Pauluskerk bouwde. Ronde voet gedreven met arma christi; stam met peervormige nodus. Dubbelzijdig gedreven bovenpaneel met: arma christi, zweetdoek, Gethsemane, val van Christus, geseling. (zie Sirjacobs SP70 inventaris K18) Het is boeiend om het thema van de Gregoriusmis nog aan te voelen in de in de pilaartroon van Kerrickx. Er gebeurt een verschuiving van de Man van Smarten naar de Vrouw van smarten. Mariadevotie en eucharistie versmelten i/d contrareformatie. 10
Parochiale Coördinatiekalender JULI Di 01 17.30u Vergadering St-Vincentiusconferentie pastorie Wo 02 19.00u Laatste Parochieraad werkjaar crypte Za 05 13.00u Huwelijksviering Hans Van Opstal/Kaat Van Der Keer Zo 06 10.30u Orgelmis Di 08 19.30u Vergadering werkgroep Liturgie Zo 13 10.30u Orgelmis 15.00u Vrij optreden van Youth Chorale - USA Di 15 17.30u Vergadering St-Vincentiusconferentie pastorie Zo 20 10.30u Orgelmis Do 24 15.00u Vrij optreden van Shropshire Music Service-Choir UK Zo 27 10.30u Orgelmis AUGUSTUS Za 02 11.00u Huwelijksviering Johan Jacobs/Fleur Broeckmans Zo 03 10.30u Orgelmis Di 05 17.30u Vergadering St-Vincentiusconferentie pastorie Zo 10 10.30u Orgelmis Vr 15 10.30u Feest van Maria ten Hemelopneming Aanstelling en Zilveren jubileum Orkestmis Za 16 Huwelijksviering 11.30u Philip Van den Broeck/Natalie Teunen 13.30u Guiseppe Montalto/Susanna Torres Barraza Zo 17 10.30u Orgelmis Di 19 17.30u Vergadering St-Vincentiusconferentie pastorie Za 23 15.30u Doopviering Anneleen Sterken Zo 24 10.30u Orgelmis 13.30u Doopviering Ella De Vos Zo 31 10.00u VRT MIS Slotviering van de Wereldjongerendagen in Sydney 11
Lente-reacties op bovenstaande foto (krantje van juni) Ik heb gewonnen In mijn mandje ligt het meest J.B. Wie zoekt die vindt. W.V. Wat zal de nationale bank weer genieten van al die kopertjes S.M. Naar godsvrucht en vermogen F.C. Wij bidden U Heer, zend ons het nieuwe manna vanuit de hemel! G.V. ik kan er glad doorzien C.S Moet je toch eens kijken, een briefje!!! J.S Arm maar proper onbekend 12
Camino de Santiago 7 De Camino voerde langs de overblijfselen van het 12deeeuwse klooster van San Antón. Er blijft alleen een grote boog over de baan. Links zagen we de vroegere toegangspoort en rechts twee nissen. Daarin legden de paters antonianen voedsel en drank voor de pelgrims die liever nog een stuk doormarcheerden. Op de Camino krioelt het van oude kerken, kloosters, burchten, middeleeuwse bruggen en wegwijzers. Min of meer konden we de sfeer opsnuiven van de vroegere pelgrimstochten. Op vele plaatsen waren gasthuizen waar de pelgrimsgasten welkom waren. Ze kregen er onderdak en voedsel. In Sahagun had het leger van Karel de Grote zijn tenten opgeslagen om de volgende dag slag te voeren tegen de Moren. Sommige ridders zagen s morgens dat aan hun lans, die ze in de grond hadden gestoken, takken en blaadjes waren gegroeid. Juist die ridders sneuvelden in de strijd. Vóór de veldslag hadden ze reeds de palm van het martelaarschap gekregen. In Astorga met zijn prachtige Romeinse omwalling waren niet minder dan 22 gasthuizen. Het bisschoppelijk paleis werd gebouwd door Antonio Gaudi. We zagen een muur waarin op meer dan twee meter hoogte een venstertje zat met staven ervoor. Erboven de Latijnse tekst: Gedenk mijn toestand; ik gisteren, vandaag jij. Vrouwen lieten zich levenslang in die cel inmetselen als boete. Ze leefden van hetgeen de pelgrims hen door het kleine raampje aanreikten. JoJef 13