------ 2 0 1 2-2 0 1 3 ------ Masterplan Zuid-Holland Dit is een product van het project Masterplan Competentiegericht Onderwijs Zuid-Holland. Hierin werken de volgende organisaties samen: - de ROC s Albeda College, ID College, Leiden, Mondriaan, Zadkine Techniek en Da Vinci College - InstallatieWerk Zuid-Holland, Uneto-VNI, Kenteq, OTIB/ RBPI - ruim 50 bedrijven, waaronder A. de Jong Groep, Aartman van Giesen Elektrotechniek, Bakker Sliedrecht, Bogro BV, Botermans Elektrotechniek, Burgers Ergon Installatietechniek, Croon Elektrotechniek, Dekker van Geest, Goflex Young Professionals, Hekema Elektrotechniek, Hogendoorn Warmte Water Sanitair, HVL, Imtech Building Services, Kalisvaart Technisch Beheer, Kropman, W.P. Kubbe Management, Labro Elektro, Lésec, Lok Installatiebedrijf, Mampaey, Massier, Parallel Groep ETB Vos, Putman Installaties, Randstad Elektrotechniek, Rijndorp Installaties, Schulte & Lestraden, Smit & van der Linden, SOB Midden Nederland, Spindler Installatietechniek, Staysafe Security, Steegman Installatietechniek, Tempus, Trijselaar Vermeer, Unica Bodegraven, Van Asten Elektrotechniek- Installatietechniek, Van den Pol Elektrotechniek, Van Dissel Elektrotechniek, Van Dorp Installaties, Van Driel Installateurs, Van Galen Klimaattechniek, Van Hoften Installatietechniek, Verkaart Groep, Verkerk Groep, Vink Installatie Groep, Viveen Elektro-Installatie Buro, Volt Elektro Groep, Wieffering Meet & Regeltechniek, Wolter & Dros TBI Techniek Regioprofiel LOGO s weghalen is niet netjes Logo s weghalen is niet netjes Leidinggevend Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 4 Crebo 94291 Versie 27-8-2012 Het project wordt gefinancierd door OTIB, de ROC s, Kenteq, Uneto-VNI en InstallatieWerk Zuid-Holland Projectmanagement, inhoudelijke ondersteuning en vormgeving berusten bij bureau Batouwe Arnhem Masterplan CGO Zuid-Holland - 94291 Regioprofiel CGO ZH LGM EI niveau 4-27-8-12
Leidinggevend Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 4 Masterplan Zuid-Holland Regioprofiel LOGO s weghalen is niet netjes In het Masterplan CGO Zuid-Holland werken bedrijven, LPI s, ROC s, Kenteq, Uneto-VNI en OTIB/RBPI gezamenlijk aan de kwaliteit van het beroepsonderwijs en aan een voor bedrijven eenduidige en herkenbare onderwijsinvulling. Een van de activiteiten van het project is het uitwerken van zogenoemde Regioprofielen 1. Een Regioprofiel is de concretisering van een uitstroomprofiel van de Kwalificatiedossiers. Het Regioprofiel bevat 2 : de (minimale) beroepshandelingen die de functionaris op het betreffende niveau moet beheersen als beginnend beroepsbeoefenaar 3 ; de vereiste theorie in inhoud en niveau; de attitude/beroepshouding. Bij de beroepshandelingen wordt vermeld of deze behoren tot de basis (= het programma dat voor iedereen geldt) of tot het extra -pakket (= specialisme van een bedrijf, verdieping, pluspakket, keuzemogelijkheid). Uitgangspunt voor deze laatste invulling zijn specifieke behoeften van bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/student. De vereiste theorie is uitgewerkt naar onderwerpen. Per onderwerp is onderscheid gemaakt naar kennis (= de student moet globaal begrijpen wat het onderwerp inhoudt; er heeft geen verdieping plaats met formules en verdiepingsopgaven) en verdieping (= van de student wordt verwacht dat hij over de onderwerpen opgaven kan maken met gebruik van enkelvoudige formules) 4. De attitude/beroepshouding is de uitwerking van de niet-technische competenties. Werkwijze Elk Regioprofiel is uitgewerkt door een kleine werkgroep, bestaande uit vakdocenten van verschillende ROC s, vakdeskundigen van bedrijven en een opleidingsadviseur van Kenteq. Eén van de vakdocenten is tevens de voorzitter en rapporteur van de werkgroep. Conceptuitwerkingen zijn voorgelegd in de buitenring van bedrijven en ROC s. De daaruit voortkomende reacties zijn vervolgens door de werkgroep gewikt en gewogen met het oog op aanpassing of aanvulling van het betreffende Regioprofiel. De Stuurgroep van het Masterplan heeft vervolgens de Regioprofielen vastgesteld. Daarmee vormen de Regioprofielen het uitgangspunt voor de invulling van het onderwijs. 1 Het Regioprofiel beschrijft het wat van het onderwijs en doet geen uitspraken over het hoe van het onderwijs. 2 Beroepshandelingen, theorie en attitude/beroepshouding komen in de onderwijsuitvoering in samenhang met elkaar aan bod. 3 Beroepshandelingen moet men breed zien in de context van het beroep, bijvoorbeeld het leggen en aansluiten van kabels; dit kunnen sterkstroom-, maar ook data-, telefoon-, brandmeld- en/of beveiligingskabels zijn 4 De landelijke programma s voor rekenen en taal en voor Leren, Loopbaan en Burgerschap zijn als bijlagen van toepassing. Masterplan CGO Zuid-Holland - 94291 Regioprofiel CGO ZH LGM EI niveau 4-27-8-12 1 / 8
Leidinggevend Deze Monteur wordt later Elektrotechnische ingevoegd. Installaties, niveau 4 Beroepshandelingen Bij de beroepshandelingen wordt aangegeven of deze behoren tot: de Basis = het programma dat voor iedereen geldt; bij het Keuze/Verplichte pakket = betekent de letter K extra vaardigheden van het beroep (verdieping, pluspakket, keuzemogelijkheid van bedrijf/student) en de letter V een verplicht onderdeel ten behoeve van het beroep, voor zover van toepassing. Uitgangspunt voor deze invulling zijn specifieke behoeften van studenten en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/ deelnemer. In de tabel wordt voor woningbouw, utiliteit, industrie en maintenance (onderhoud) aangegeven welke beroepshandelingen tot het keuzepakket (K) behoren en welke de verplichte (V) onderdelen zijn van de opleiding. Won. = Woningbouw Ut. = Utiliteit Ind. = Industrie Mai. = Maintenance (onderhoud) Beroepshandeling Basis Keuze/ Verplichte onderdelen Won. Ut. Ind. Mai. Werkprocessen 1.1 Voorbereiden isolatie-/installatiewerkzaamheden, 1.12 Afronden isolatie-/installatiewerkzaamheden, 3.1 Opstarten werkzaamheden, 3.5 Administreren en archiveren van projectgegevens Algemene werkzaamheden/projectadministratie Installatiewerkzaamheden voorbereiden (bestel- en afleverbonnen) Detailplanning maken en bewaken Materiaal bestellen Gereedschap en klimmateriaal selecteren en bestellen Opnemen van meer- en minderwerk Kostenbewust werken Plannen en organiseren van mensen en middelen Indelen taken Instructies geven, bijeenkomsten organiseren en vastleggen Kwaliteit leveren (volgens bedrijfsnormen/productiviteit) Duidelijk communiceren met in- en externe klanten en collega s Werkbon invullen en archiveren Materialenbon/meerwerkbon invullen Projecten zelfstandig uitvoeren Draagt zorg voor een opgeruimde werklocatie Kennis hebben van normen en richtlijnen Werkplek verkennen en beoordelen op veiligheid Werkprocessen 1.5 Bepalen positie van componenten en route van kabels/leidingen, 1.6 Aanleggen kabels/leidingen, 1.7 Plaatsen en monteren van componenten/isolatiematerialen Tekeningen interpreteren Afwijkingen signaleren in tekening en bestek en afhandelen Masterplan CGO Zuid-Holland - 94291 Regioprofiel CGO ZH LGM EI niveau 4-27-8-12 2 / 8
Beroepshandeling Basis Keuze/ Verplichte onderdelen Won. Ut. Ind. Mai. Tekening lezen: bouwkundig Tekening lezen: elektrotechnisch, installatietekening en -schema en aansluittekeningen van zowel sterkstroom als zwakstroom Symbolenkennis t.b.v. elektrotechnische tekeningen Tekeningen lezen besturingspaneel (hoofd / stuurstroom / aansluitklemmenstrook) Tekeningen handmatig aanpassen t.b.v. actuele werktekeningen (revisietekeningen) Vanuit tekeningen werkzaamheden uitvoeren Oplossingen/alternatieven voorstellen Installaties vervaardigen volgens tekeningen, geldende normen, arbo-, veiligheids-, milieu- en bedrijfsvoorschriften Goot / ladderbaan Uitzetten tracés en toezicht op montage Leidingaanleg Uitzetten tracés en toezicht op montage Aansluiten / monteren Toezicht op aansluiten en montage Verdeelinrichting en panelen Toezicht op plaatsen en montage Aarding Toezicht op plaatsen en montage Werkproces 1.7 Beproeven van installatie In bedrijf stellen / controle / storingen, zowel sterk- als zwakstroom De installatie in bedrijf stellen De installatie visueel controleren Uitvoeren van metingen aan de installatie Invullen/aanpassen van oplever- en inspectierapporten Instructie geven aan gebruikers van de installatie Storingen zoeken en herstellen Werkproces 1.4 Demonteren van componenten, kabels/leidingen of isolatiemateriaal en afwerkmateriaal Buiten bedrijfstellen van de installatie 3.1 Opstarten werkzaamheden, 3.2 Aansturen monteurs en onderaannemers, 3.4 Realiseren optimale werkuitvoering Leidinggeven Het instrueren en begeleiden van monteurs Beoordelen van monteurs en hun competenties Intake en introductie organiseren en uitvoeren Inzicht in effect eigen gedrag Bewaken van de kwaliteit van het afgeleverde werk Tijdig en efficiënt ingrijpen Voortgang installatiewerkzaamheden bewaken Communiceren in een vreemde taal Engels K K K K Duits K K K K Masterplan CGO Zuid-Holland - 94291 Regioprofiel CGO ZH LGM EI niveau 4-27-8-12 3 / 8
Beroepshandeling Basis Keuze/ Verplichte onderdelen Won. Ut. Ind. Mai. 3.2 Aansturen monteurs en onderaannemers, 3.3 Beheersen van materialen, gereedschappen en materieel, 3.4 Realiseren optimale werkuitvoering, 3.5 Administreren en archiveren van projectgegevens Veiligheid, gezondheid en milieu VCA VOL *) K / V K / V K / V VCA basis Toolboxmeetings houden, plannen en vastleggen Toezicht op de uitvoering en het toepassen van kwaliteit, arbo en milieu (KAM) Toepassen RI & E / Veiligheidsplan Veilig werken aan installaties Controle op veilig werken Toepassen van normen Toepassen van bedrijfsvoorschriften Toezicht en beheer van materieel en gereedschappen Persoonlijke beschermingsmiddelen Handgereedschap en elektrisch materieel Speciaal materieel (rolsteiger, hoogwerker) Materialen *) In de werkgroep bestaat geen overeenstemming over de vraag of Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden verplicht dan wel een keuzeonderdeel is. De reacties vanuit de buitenring brachten evenmin duidelijkheid. Vereiste theorie De minimale theorie voor de Leidinggevend Monteur Elektrotechnische Installaties niveau 4 is uitgewerkt in een aantal onderwerpen. Per onderwerp is onderscheid gemaakt naar: Kennis = van de student wordt verwacht dat hij over de onderwerpen opgaven en BPV-opdrachten kan maken met gebruik van formules, normen en dat hij de werking kan uitleggen. Verdieping = wanneer een student extra onderwerpen nodig heeft om te kunnen functioneren binnen de BPV (in zijn leerbedrijf). De verbreding kan bestaan uit het maken van opgaven en BPV-opdrachten met gebruik van formules, normen en uitleg van de werking. Onderwerp Kennis van Verdieping Toepassen ontwerp Praktisch inzicht in de opbouw van een woninginstallatie Praktisch inzicht in de opbouw van een utiliteitsinstallatie (waaronder medische ruimten) Praktisch inzicht in de opbouw van een industriële installatie Berekeningen uitvoeren voor leidingen, spanningsverlies, cos phi en kortsluitstromen Adviseren energiebesparing Masterplan CGO Zuid-Holland - 94291 Regioprofiel CGO ZH LGM EI niveau 4-27-8-12 4 / 8
Onderwerp Kennis van Verdieping In bedrijf stellen, beproeven en opleveren( basis bij EM) Meten van aardverspreidingsweerstand Meten circuitweerstand Meten isolatieweerstand Testen aardlekschakelaars Testen beschermingscontacten en aardleidingen Visuele inspectie Invullen opleverrapporten, nut en noodzaak herkennen Verlichtingstechniek Verlichtingstechniek in context van het beroep Meer- en minderwerk Opnemen van meer- en minderwerk en inzicht in calculaties Projectmanagement Rapporteren Plannen Instrueren Organiseren van een projectenorganisatie Omgangskunde Leidinggeven en communiceren Kwaliteits-, arbo- en milieueisen Engelse taal Technische documentatie lezen en interpreteren Instructie geven in het Engels Duitse taal Technische documentatie lezen en interpreteren Instructie geven in het Duits Automatisering Om kunnen gaan met excel, word, e-mail en powerpoint Om kunnen gaan met basis CAD Voorschriften NEN 1010, NPR 5310 Nood-, vluchtwegverlichting Medische ruimten NEN 3140 (Veilig werken aan elektrische installaties + bedrijfsorganisatie) Algemeen inzicht dat aanleg van diverse installatie specifieke voorschriften in acht dienen te worden genomen. Bijvoorbeeld brandmeld-, datatelecominstallaties Nederlandse taal 3F Rekenvaardigheden 3F Masterplan CGO Zuid-Holland - 94291 Regioprofiel CGO ZH LGM EI niveau 4-27-8-12 5 / 8
Beroepshouding In het kwalificatiedossier zijn de relevante (niet-technische) competenties opgenomen (= kolom Niet-technische competenties ). Kortom wat de Leidinggevend Monteur Elektrotechnische Installaties op niveau 4 moet laten zien als juiste beroepshouding, is uitgewerkt in de eerste kolom. Beroepshouding Niet-technische competenties Geeft leiding aan monteurs en coördineert de werkzaamheden Stuurt monteurs en onderaannemers aan Overlegt met interne en externe klanten Verstrekt duidelijke uitleg en toelichting Is gemotiveerd/enthousiast Stelt zich collegiaal op Kan goed samenwerken, overleggen en afstemmen Bespreekt problemen met zijn collega s Signaleert onveilige situaties Neemt deel aan: Toolboxmeeting, werkoverleg/werkverdeling Overlegt met klant, overige onderaannemers/leveranciers Zoekt zelf naar oplossingen, toont eigen initiatief, is besluitvaardig Kan werken onder druk, weet prioriteiten te stellen Toont inzet/werktempo/doelmatigheid, heeft discipline Heeft gevoel voor ruimte, richting en benodigde montagetijd Zet de juiste gereedschappen en materialen in Gaat efficiënt en kostenbewust om met materialen, gereedschappen en materieel Past bestek/offerte toe Werkt ordelijk en zorgvuldig Zorgt ervoor dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de norm Heeft voldoende sociale vaardigheden Instrueert en adviseert klanten Hanteert werkplek-/huis-/veiligheidsregels Geeft instructies en volgt instructies op Spreekt collega s aan op werkhouding en gedrag Adviseert, beantwoordt vragen en geeft constructieve feedback zodat de monteurs kunnen uitgroeien naar de gestelde eisen en zelfstandigheid Vult formulieren en werkbonnen in en/of bewaakt die Stelt werkrapport op Rapporteert klachten, incidenten en verbetervoorstellen zodat er een duidelijke en doelmatige informatiestroom ontstaat Meldt arbeidsrisico s (VCA) Vervaardigt en beproeft op een systematische manier de installatie Regelt/organiseert mensen en middelen Stelt tijdsplanning en werkplanning op Bewaakt voortgang Beslissen en activiteiten initiëren Aansturen Presenteren Samenwerken en overleggen Vakdeskundigheid toepassen Materialen en middelen inzetten Op behoeften en verwachtingen van de klant richten Begeleiden Formuleren en rapporteren Kwaliteit leveren Plannen en organiseren Masterplan CGO Zuid-Holland - 94291 Regioprofiel CGO ZH LGM EI niveau 4-27-8-12 6 / 8
Toelichting niveaus Monteur, Eerste Monteur en Leidinggevende Monteur Werktuigkundige of Elektrotechnische Installaties 14 mei 2012 Masterplan Zuid-Holland LOGO s weghalen is niet netjes Monteur Werktuigkundige of Elektrotechnische Installaties Rol en verantwoordelijkheden De Monteur Werktuigkundige of Elektrotechnische Installaties heeft een uitvoerende rol. Hij werkt onder supervisie van een vakvolwassen collega, leidinggevende of een project-/ bedrijfsleider. Bij onbekende situaties raadpleegt hij zijn vakvolwassen collega of leidinggevende. Hij is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen werk en veiligheid. Complexiteit De Monteur Werktuigkundige of Elektrotechnische Installaties werkt volgens standaardwerkwijzen. Hij maakt gebruik van algemene basiskennis en basisvaardigheden op het gebied van installaties. Hij kan bij de uitvoering van zijn werkzaamheden altijd terugvallen op een vakvolwassen collega of leidinggevende. Eerste Monteur Werktuigkundige of Elektrische Installaties Rol en verantwoordelijkheden De Eerste Monteur Werktuigkundige of Elektrotechnische Installaties heeft een uitvoerende én vaktechnische begeleidende rol. Hij werkt zelfstandig eventueel onder een leidinggevende of een project-/bedrijfsleider. Hij speelt binnen de grenzen in op wisselende/ onverwachte omstandigheden. Hij is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen werk én het resultaat van het werk van de monteurs die hij begeleidt. Tevens draagt hij verantwoordelijkheid voor de veiligheid op zijn werkplek. Complexiteit De Eerste Monteur Werktuigkundige of Elektrotechnische Installaties werkt voor een deel volgens standaardwerkwijzen. Een ander deel van zijn werk kan hij naar eigen inzicht uitvoeren. Hij maakt gebruik van algemene kennis en vaardigheden op het gebied van installaties. Hij kan bij de uitvoering van zijn werkzaamheden altijd terugvallen op een leidinggevende. NB: In de Industrie werkt de Eerste Monteur Werktuigkundige of Elektrotechnische Installaties volgens protocollen/ standaardwerkwijzen. Masterplan CGO Zuid-Holland - Toelichting Monteur WI en EI niveaus 2, 3 en 4 / 14-5-2011 7 / 8
Leidinggevende Monteur W of E Installaties Rol en verantwoordelijkheden De Leidinggevende Monteur Werktuigkundige of Elektrotechnische Installaties heeft een leidinggevende en uitvoerende rol. Hij werkt zelfstandig onder supervisie van een uitvoerder/ project-/ bedrijfsleider. Hij is verantwoordelijk voor de voortgang van het installatieproces op de werkplek en de kwaliteit van het op te leveren werk. Daarnaast is hij verantwoordelijkheid voor de veiligheid op de werkplek. De leidinggevende monteur geeft leiding aan en is vraagbaak voor een groep monteurs van diverse niveaus. Hij is aanspreekpunt voor externen. Hij installeert mee. Echter, hoe groter het project, hoe minder hij installeert. Bij echt grote projecten geeft hij alleen nog maar leiding. Complexiteit De Leidinggevende Monteur Werktuigkundige of Elektrotechnische Installaties heeft een diversiteit aan werkzaamheden. Hij werkt voor een deel volgens standaardwerkwijzen. Een ander deel van het werk kan hij naar eigen inzicht uitvoeren. Hij maakt gebruik van specialistische kennis van en vaardigheden voor uitoefening van het beroep en theoretische kennis op het gebied van installaties en deelproducten. Hij kan bij de uitvoering van zijn werkzaamheden altijd terugvallen op een vakvolwassen collega of specialisten (uitvoerder, projectleider, werkvoorbereider of bedrijfsleider). Dit Regioprofiel is tot stand gekomen met inbreng van (leer-/werk-)bedrijven en ROC s in Zuid-Holland, OTIB/RBPI, Kenteq, Uneto-VNI en Batouwe Arnhem. Het Regioprofiel is afgeleid van de Regioprofielen van het Samenwerkingsproject CGO Gelderland- Overijssel (2010). Masterplan CGO Zuid-Holland - Toelichting Monteur WI en EI niveaus 2, 3 en 4 / 14-5-2011 8 / 8