Vogelwerkgroep De Kempen Postadres: Kermisberg 6, 5508 DW Veldhoven Website: www.vwgdekempen.nl Gironummer: 5859111 - Kamer van Koophandel: 40238962 Nieuwsbrief Wespendievenonderzoek in de Kempen 2012. Falsterbo Zweden Foto: Piet van Happen Inleiding. In deze nieuwsbrief informatie over het onderzoek naar Wespendieven in de Kempen in de periode 1 juli t/m 15 augustus 2012. Doel van het onderzoek is het vaststellen van het aantal Wespendief paren, broedend en niet broedend, in een klein vast omlijnd gebied, in de Kempen. In bovengenoemde periode worden alle waarnemingen verzameld, waarbij het belangrijk is om op te geven, van waar komt de vogel en waar vliegt deze naar toe. In deze Nieuwsbrief ook praktische tips voor het veldwerk en de simultaantelling.
Werkgebied. Middelbeers Eindhoven Vessem Veldhoven Reusel Bladel Hapert Eersel Het vierkant zwart omlijnde gebied is het werkgebied. De locaties met cirkels zijn voormalige broedgebieden. Uitgegraven wespenraat Dommelbeemden Veldhoven (foto: Jacques van Kessel) Wespendieven observeren in 2012, een oproep tot medewerking. In de periode 1 juli tot en met 15 augustus 2012 willen we dagelijks Wespendieven gaan observeren voor leden en niet-leden. Het is bedoeling om te gaan posten met telescopen verschillende locaties in de Kempen. Op 14 juli excursie Grootmeer Vessem en op 28 juli een simultaantelling. Heb je interesse om in een bepaald gebied te tellen of wil je gewoon eens mee gaan meldt je dan aan, je krijgt t.z.t. automatisch bericht. j.kessel51@upcmail.nl. Ook losse waarnemingen in die periode zijn van harte welkom.
Enkele typische vliegbeelden van Wespendieven. Wespendieven in Vessem noord juli 2012. foto s Jos Maas. Foto s Jos Maas Mannetje Wespendief Buikheide Leeuwerik Hoeve juli 2012 Foto: Frits van Hout
Staartbandering bij Wespendieven. Er is een duidelijk verschil in staartbandering van mannetjes en vrouwtjes Wespendieven. In onderstaande scan van veren uit Oostelbeers zijn die verschillen duidelijk te zien. Vrouwtje mannetje Jonge vogels ringen. In een aantal gevallen worden ook jonge Wespendieven geringd door mensen met een ringvergunning. Voor alle vogels gelden strenge richtlijnen van het Vogeltrekstation. De jonge Wespendieven krijgen een aluminium ring aan van het Vogeltrekstation. Als deze vogels in binnen- of buitenland weer worden gezien dan kan die code ook worden afgelezen en worden terug gemeld aan het Vogeltrekstation. Hierdoor hoopt men meer te weten te komen over bijvoorbeeld trekbewegingen, leeftijd en afstanden.
Enkele veldwerk tips. - Zoek een locatie waar je een breed uitzicht hebt, waardoor de trefkans groter is. Het is zeer belangrijk om regelmatig de horizon met de kijker af te zoeken (scannen). - Het beste is om vliegbewegingen op een topografisch kaartje in te tekenen, vooral rechtlijnige vliegbewegingen kunnen heel waardevol zijn. - Een deel van onze paren wespendievenkomt tot broeden, een ander deel gaat helemaal niet tot broeden over, in dit onderzoek proberen we ook een onderscheid te maken tussen deze paren. Wespendieven die niet broeden verblijven vaak veel langer hoog in de lucht met zweven en vlinderen, dan de broedende vogels die het immers erg druk hebben. - Als je na 3-4 uur waarnemen helemaal geen wespendieven ziet, dan moet je later nog eens terug komen en opnieuw afwachten. - Waarnemingen van vogels met prooi of verse takken zijn heel belangrijk (nestindicerend), als ze vliegen met kleine prooien is dat vrijwel onzichtbaar. - Bij slecht weer komen wespendieven niet of nauwelijks boven het bos uit. - Er is een grote overlap van activiteitengebieden met andere wespendieven paren. - Heel veel paren bouwen elk jaar weer een nieuwe nest, sommige paren gebruiken een nest nog twee tot drie jaar. Soms bouwen Wespendieven alleen maar een nest en gaan niet over tot eileg. - Adulte vogels kunnen gedurende het broedseizoen gemakkelijk 5-6 km. afleggen tijdens de voedselvluchten. Nestindicerende waarneming: wespendief met nestmateriaal, Waalre 18 mei 2012. (foto s: Jacques van Kessel)
Vliegbeelden Wespendief om patronen in te tekenen tijdens veldwerk. Deze vliegbeelden zijn bruikbaar om kenmerkende vleugel- en borst patronen in te tekenen, en aangeven of staartpennen, handpennen en armpennen ontbreken.
Aanbevolen roofvogelliteratuur. - Rob Bijlsma & Ulco Glimmerveen, 2006. Herkenning van roofvogels in het veld. Uitgave Werkgroep Roofvogels Nederland. ISBN 90 804760 4 8. - Rob Bijlsma, 1997. Handleiding veldonderzoek Roofvogels. KNNV Uitgeverij. ISBN 90 5011 96 7. - Dick Forsman, 1999. The raptors of Europe and the Middle East. A Handbook of Field Identification. ISBN 0-85661-098-4. - Benny Gensbol, 2005. Veldgids Roofvogels. KNNV Uitgeverij. ISBN 90 5011 1963. - Van Maanen, W., van Diermen, J., van Rijn, S., & van Geneijgen, P., 2011. Ecologie van de Wespendief Pernis apivorus in de Veluwe in 2008-2010, populatie, broedbiologie, habitatgebruik en voedsel. Natura 2000 rapport, Provincie Gelderland Arnhem NL / stichting Boomtop www.boomtop.org.assen NL. Vrouwtje wespendief 2011. Foto: Jacques van Kessel
Wespendief Waalre Juni 2012 Foto s: Wim Deeben Simultaantelling op 28 juli 2012, een oproep tot medewerking. Op zaterdag 28 juli van 09.00 uur tot 13.00 uur worden op verschillende plaatsen in het werkgebied gepost om wespendieven te tellen. Iedereen kan hier aan mee doen, ook aan te bevelen voor nieuwe leden. Er zal verspreid in kleine groepjes worden gepost. Opgeven kan via email. Ook de zaterdagen na 28 juli zullen worden gebruikt om te posten, dan ligt het accent op het waarnemen van voedseldragende Wespendieven. Tenslotte een woord van dank aan alle fotograven die foto s voor deze Vogelwerkgroep de Kempen Nieuwsbrief beschikbaar hebben gesteld: Wim Deeben, Piet van Happen, Frits van Hout en Jos Maas. Jacques van Kessel j.kessel51@upcmail.nl Foto: Jacques van Kessel