De Mahu op de wal. Er is volop aan geschilderd, onderdelen zijn vernieuwd enz. In dit numer een korte fotoreportage

De Mahu op de wal. Er is volop aan geschilderd, onderdelen zijn vernieuwd enz. In dit numer een korte fotoreportage Stichting Promotie Maritieme Tradities Postbus 37670 1030 BH Amsterdam E-mail promotiemaritiem@xs4all.nl ING 5578761 IBAN NL 55 ING0005578761 BIC INGBNL 2 A Inschr. KvK 41174157 2013 nr. 3 december

Wie zijn wij? Stichting Promotie Maritieme Tradities Opgericht 22 september 1994 Inschrijfnummer KvK 41174157 Bestuur Stichting Promotie Maritieme Tradities Beschermheer: Commandeur ir. C. Boelema Robertus Onze voornaamste doelstellingen: F Het bewaren van het culturele en materiële erfgoed van de Koninklijke Marine. F Het bevorderen van de belangstelling voor het veelzijdige maritiem gebeuren. F Het versterken van de band tussen allen die het maritieme gebeuren een warm hart toedragen. F Het organiseren van reünies ten behoeve van oud-opvarenden van Hr.Ms. schepen en inrichtingen. F Het ondersteunen van andere maritieme instellingen in de ruimste zin. Dat willen wij bereiken door: F Werven van donateurs, die door een jaarlijkse bijdrage helpen de exploitatie mede mogelijk te maken. F Benaderen van bedrijven, die bereid zijn als sponsor op te treden in de vorm van financiële of materiële steun. F Aanvragen van financiële steun van de overheid c.q. subsidieverstrekkers. F Aanboren van kennis bij belangstellenden, waaronder oud-opvarenden. Zij kunnen bijdragen aan het in stand houden van de schepen. F Het uitgeven van maritieme boeken. F Onze website actueel te houden die u altijd kunt raadplegen: www.mahu880.nl Sinds oktober 2003 zijn wij in het bezit van de Hr.Ms. Mahu, een ondiepwatermijnenveger van de Van Straelen klasse en het landingsvaartuig de L9512. Ter ondersteuning geven wij regelmatig een informatie magazine uit onder de naam MARITIEM AKTUEEL, of indien nodig een Nieuwsbrief. Tegen een min. bijdrage van 20, per jaar verzenden wij deze naar onze donateurs. Advertentietarieven op aanvraag. Losse verkoop 3,50. WORD DONATEUR EN HELP MEE ONZE DOELEN TE VERWEZENLIJKEN! Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, verveelvoudigd door druk, kopie, fotografie, film, internet of op enige wijze of gebruikt worden voor andere doeleinden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het bestuur van de stichting Promotie Maritieme Tradities. In dit nummer: De machinist 14 De MAHU op het droge voor groot onderhoud 7-9 De Oranjewerfbeurt 2013 10 Van de redactie 4 Nieuwe donateurs 4 Van de voorzitter 5 Van de penningmeester 11 AANDACHT VOOR ONZE NIJPENDE FINANCIËLE POSITIE! HELP! Maasvlakte 2: een groots project 16 Uit de e-mailschool geklapt 17 Kort verslag van de Yorkreis 18 Bedankje: Mille grazie per tutti 19 Reüniepagina 20 Bestellijst 22 Aanmeldingsformulier 21 en onze adverteerders op 12,13,19,23,24 VAARDAG VOOR DONATEURS IN VOORJAAR 2014: zie pag. 15! Voorzitter: G.J. Abels (Hans) Algemeen bestuursleden: T: 06 130 83431 R. Goldsteen (Rob) E: abels.hans@gmail.com T: 06 519 81558 E: rob@goldsteen.com L.T.J.M.A. Versteeg (Loek) Secretaris: I. Werkhoven (Inge) Interne communicatie: T: 020 632 8290 M. van Tatenhove (Rinus) E: werkhoven.inge@gmail.com E: rinusvantatenhove@live.nl PR-buitenland: Penningmeester: P. Aberkrom (Piet) H.C. Jongewaard (Henk) T: 06 511 61160 E: p.aberkrom@xs4all.nl Donateursadministratie Beheer website: Redactie Maritiem Aktueel: G.J. Voogd (Job) R. Goldsteen (Rob) H. Faber (Harry) Stichting P.M.T. Postadres Postbus 37670, 1030 BH Amsterdam Rekeningnrs. Algemeen IBAN: NL 55 INGB 0005578761 Evenementen IBAN: NL 78 INGB 0004245373 Toko IBAN: NL 65 INGB 0006270482 Voor allen (ook RZN) geldt BIC: INGBNL 2 A Telefoon 020 221 7684 / 06 511 61160 E-mail promotiemaritiem@xs4all.nl of mahu880@gmail.com Website www.mahu880.nl Adres en routebeschrijving Mahu De Mahu en LCA9512 liggen afgemeerd aan NDSM-pier nr 4, 1033 RG Amsterdam- Noord. Als u een routeplanner gebruikt dan is het adres M.T. Ondinaweg. Met openbaar vervoer vanaf station Amsterdam-CS: Aan de IJ-zijde van het station neemt u de pont naar het NDSM-terrein, bij aankomst ziet u links het Botel. Dat is de NDSM-Pier en de MAHU ligt tegenover het Botel. Aan boord zijn wij bereikbaar via e-mail: mahu880@gmail.com of T: 020 221 7684 Er is naganoeg altijd wel iemand aan boord, maar als u van ver komt, bel of mail ons dan eerst even, dan zetten wij de koffie klaar. Reüniegroep Zeemacht Nederland IBAN NL 29 INGB 0005929884 t.n.v. RZN te Amsterdam 2 3

Van de redactie Beste Lezers, De redactionele ruimte op deze pagina is mede afhankelijk van het aantal donateurs dat Job onderstaand kan inschrijven. Gelukkig zijn er dat deze keer zoveel dat ik slechts enkele regels heb voor mijn ontboezemingen. Ik hoop dat ik nog minder ruimte krijg in de toekomst want we hebben veel mensen nodig die ons financieel steunen.ik hoorde de penningmeester verzuchten: Het water staat ons tot de lippen. Dit nummer van MA laat vooral zien hoeveel werk er door de vrijwilligers is verricht om de MAHU weer helemaal top te maken. Dus laten we met z n allen nu osn best doen om het schip varende te houden. Harry Faber Nieuwe donateurs Na het verschijnen van het vorige Maritiem Aktueel zijn de volgende mensen donateur geworden: RZN: W. van Opbergen IJmuiden C.L.A. Stofmeel Hoofddorp T.C. Nijland Eibergen L.K. Kamp Willemstad J. Boef Leiden J.W. Kop Asperen R. van Velthuijzen Badhoevedorp A. van den Brom Bunschoten PMT: J.A.M. Elswijk Amsterdam P.J. Nauta Amsterdam B.E. Helmantel Lelystad Dieter Schlecker Wilhelmshaven (Dld) H. Deen Santpoort Verder als niet-betalend donateur ingeschreven de firma Revamo uit Meppel. Deze heeft de afdichtingsbussen van de schroefassen gesponsord. (Die waren nodig toen de schroefassen weer werden geplaatst op de Oranjewerf in Amsterdam). Allen hartelijk dank, uw steun is enorm belangrijk voor ons. uuu Voor eventuele fouten in namen, adressering, opzeggingen enz. kunt u contact opnemen met de donateursadministratie: Stichting Promotie Maritieme Tradities t.a.v. Job Voogd, Postbus 37670, 1030 BH Amsterdam E-mail: gjvoogd@gmail.com Met vriendelijke groet, Job Voogd Van de voorzitter Zo aan het einde van het jaar wordt het toch echt spannend. Deze Maritiem Aktueel staat vol van onze belevenissen op de Oranjewerf. We hadden problemen met de bakboord schroefas. Ook het onderwaterschip had onderhoud nodig. Vol goede moed gingen we 7 oktober jl. naar de Oranjewerf. Wat er allemaal gebeurd is kunt u elders in het blad lezen. Het is een veel grotere klus geworden dan voorzien. Ook financieel veel meer dan was begroot. De keerringen moesten vernieuwd worden en dat zou enorm veel geld kosten. Het alternatief was echter dat de schroefassen met de schroeven verwijderd zouden worden en de MAHU niet meer zou kunnen varen. Dus toch repareren. Dankzij de geweldige inzet van de medewerkers van de Oranjewerf en een aantal medewerkers van de MAHU, werd de enorme klus uiteindelijk toch geklaard. Zaterdag 7 december jl. gingen we een proefvaart maken en vervolgens weer afmeren aan de NDSMpier. Helaas ging er iets goed mis. Bij stuurboord schroefas spoot het water naar binnen. Goed fout dus. Telefonisch overleg met de Oranjewerf en retour op de helling. Wat precies de oorzaak is wordt onderzocht en is op het moment van schrijven nog niet bekend. De stemming aan boord was niet zo best. De meesten van ons zaten er goed door. We hadden het wel gehad. Maar heel even uithuilen en weer verder. Financieel zitten we dus behoorlijk aan de grond. Het geld is echt op en we komen veel te kort. Hoe we het oplossen? Zelf geld ophoesten en natuurlijk bij alles en iedereen aankloppen om de MAHU in de vaart te houden. Verschillende bedrijven zijn ons met middelen ter wille en dat scheelt enorm. Maar toch kloppen we ook bij onze vaste sponsors en donateurs aan. We moeten creatief te werk gaan om extra euro s binnen te halen. Geheel verzorgde vaartocht(en) in het voorjaar van 2014 organiseren, etc. Kortom van alles doen om geld binnen te halen. De ziekenlijst aan boord was en is dit jaar erg lang geworden. En dan heb ik het niet over een griepje. Een paar bemanningsleden zijn ernstige ziek. We blijven hopen dat het toch weer allemaal goed komt. Niet alles was kommer en kwel in het afgelopen jaar. We hebben mooie vaartochten gehad. Een prachtige piratendag bij de Bataviawerf. De Marinedagen waren weer als vanouds en natuurlijk de vaartocht met vice-admiraal M. Borsboom en de vlootschouw bij het Marine Etablissement Amsterdam. Een goed nautisch jaar dus. Dat wordt in 2014 wat minder. Geen Marinedagen en voor SAIL Amsterdam moeten we nog een jaartje wachten. Gaan we dus zelf maar wat organiseren en wellicht naar andere manifestaties. Als we de Oranjewerf echt verlaten en terug naar de NDSMpier, komen we niet meer op onze oude stek te liggen. Daar ligt sinds enige tijd het Veronica-schip. De MAHU 4 5

komt aan de andere kant van de pier te liggen. Naast de Pollux en tegenover het Botel. Adres wordt NDSMpier 4. Ik wens u en de uwen, mede namens de medewerkers en bemanningsleden van de MAHU, geweldige feestdagen en voor 2014 geluk, liefde en gezondheid. Hans Abels De Mahu op het droge voor groot onderhoud een opknapbeurt voor buiten en binnen Er is van alles op de werf gedaan tijdens de onderhoudsbeurt. Er zijn verschillende bedrijven die ons terzijde hebben gestaan met allerlei zaken. Materiaal en adviezen. De grote sponsors? Hier zijn ze: DE ORANJEWERF SIKA REVAMO (sealbussen) TENCO (bitumenkit) BRASPENNING (anti-fouling) VERMAZEN (aggregaat) BOS SLEEPDIENST ALPHA DIVING Al deze bedrijven heel veel dank daarvoor! Noodoproep Het groot onderhoud van de MAHU heeft veel meer gekost dan we hadden begroot. We hebben een direct tekort van meer dan 20.000. U kunt uw donateursbijdrage voor 2014 een dezer dagen overmaken op de rekening van de P.M.T. te Amsterdam: NL 55 INGB 0005578761. Wij vragen u dringend om, als het mogelijk is, voor dit jaar een extra bijdrage te geven. Als u uw bijdrage voor één keer zou willen verdubbelen dan zouden we uit de brand zijn! We realiseren ons dat velen het vanwege de crisis met minder moeten doen en dat niet kunnen. Vandaar dat wij mensen die wat ruimer in de middelen zitten vragen ons ditmaal extra te steunen. Bij voorbaat heel, heel hartelijk dank! Berichtje van de Prik (elec) Beste lezers. Na de marinedagen op Kattenburg zijn wij s nachts naar de Oranjewerf gevaren en twee dagen later op de dwarshelling droog gezet. Omdat de mast gestreken was kon ik de gehele navigatie- en mastverlichting nakijken, de navigatie verlichting is weer up to date en zelfs de blauwe lampen op de ra en de top van de mast werken weer. De gewone mastlamp, een peertje van 60W is vervangen door een speciale lamp; deze geeft even meer licht. Ook de mastposthoudlichten werken weer. Ik heb hierover een vraag aan u: Wat is de functie van de mastposthoudlichten??? Alle andere navigatieverlichting en volglicht ken ik. Wie helpt mij? De bediening van de teddingtons van beide hoofdmotoren via drukschakelaars in beveiligingskasten en boven in de machinekameringang gemaakt Tevens daar rode alarmlampen geplaatst zodat de machinisten kunnen zien welke hoofdmotor kuren heeft. Ik zet dit wel in een paar regels neer maar het werk was er niet minder om: kabels trekken, via kabelbanen en kabelbossen netjes weg werken en relais inbouwen in beveiligingskasten. De heetwaterboiler in het bemanningsverblijf is gedemonteerd, het verwarmingselement verwijderd, dat was verbrand. Een nieuwe is besteld, nu een tijdelijke boiler geplaatst zodat er toch lekker onder warme straal gespetterd kan worden. Zo dit was het voor deze keer. Job Voogd (Prik) 6 7

Vervuiling van de keerringen was niet gering (8,9). Het uitslopen van de bussen heeft dagen geduurd, ze zaten muurvast (10, 11). Sommige onderdelen moesten worden gemaakt omdat ze niet meer standaard waren. In en aan het schip moest veel gebeuren Zowel buiten als binnen bleken de werkzaamheden tegen te vallen, want er moest meer worden gerepareerd, vervangen en schoongemaakt dan was voorzien. Meer dan woorden tonen beelden en het korte commentaar van o.a. Jakob Schuitema het verhaal van de klus van de vrijwilligers. (1) Een eerste inspectie van wat er aan de hand is. (2 en 3) De huid moet nodig een schildersbeurt hebben, maar dat werd wel verwacht. De naden moeten allemaal worden gevuld met SikaPrimer, zodat het schip weer jaren mee kan. Dan worden de twee roeren en de schroeven verwijderd. Daar moet ook veel aan gebeuren. (4 t/m 7). 1 8 9 3 10 11 2 4 5 12 13 6 8 7 14 Naast sloop was er ook veel werk aan het opnieuw monteren van de onderdelen (12,13). En dat onze prik naast montage ook de afwas kon verzorgen is op de laatste foto (14) te zien. 9

De Oranjewerf-beurt 2013 Het is woensdagavond 4 december de Mahu, dobbert al weer ruim een dag in het water. De mast fier overeind en alle verlichting in de mast staat aan, waardoor het schip goed verlicht is. In de machinekamer moeten nog een paar kleine klusjes gedaan worden zodat we vrijdag kunnen proefdraaien en zaterdag zelfstandig varend naar onze nieuwe plek aan de NDSM-pier kunnen varen. Als je in slechte voortekenen zou geloven dan begon deze werfperiode niet op de goede wijze, namelijk onze normale steun en toeverlaat voor alle dekwerkzaamheden viel in het weekend voor we naar de werf gingen ziek uit en na korte tijd bleek dat dit geen griepje was. Hierdoor moesten de taken anders ingedeeld worden, Jakob bleef de machinekamer werkzaamheden coördineren en ik kreeg de taak van invallend nautisch coördinator toebedeeld. Dat viel voor deze stoker in het begin niet mee want van verfsystemen wist ik eigenlijk niet veel en ook kitten en gaten vullen is niet mijn sterkste kant. Al met al hebben we 9 weken bij de Oranjewerf doorgebracht. En wat is er veel gedaan, eigenlijk te veel om op te noemen maar ik wil het toch proberen: 2 koppen van bakboord hoofdmotor getrokken i.v.m. met lekkage, roerbladen gedemonteerd, schroefassen getrokken, 4 schroefasbussen gedemonteerd, 2 nieuwe schroefasbussen gemaakt en alle 4 opnieuw bekleed met zelfsmerend rubber, verlichting van de mast hersteld, allerhande elektrische klussen zoals noodvoorziening sanitairpomp, een warmwaterboiler enz.; verder het onderwaterschip schoon gemaakt en waar nodig voegen uitgekrabd tot boven de waterlijn en opnieuw gekit, diverse schroefgaten gedicht met 2-componenten materiaal, de spiegel in zijn geheel kaal gemaakt en in een 2-componenten verfsysteem gezet, het gehele onderwaterschip in de antifouling gezet. Dit is in het kort wat er zoal gedaan is. Uiteraard kan zo n hoeveelheid klussen alléén uitgevoerd worden dankzij onze vrijwilligers en de medewerkers van de Oranjewerf. Ondanks alle vermoeidheidsverschijnselen was er altijd weer een geweldig stuk humor en teamgeest bij allen die zich ingezet hebben bij het uitvoeren van de werkzaamheden. Graag wil ik met dit stukje (als aanvulling op de fotoreportage hiervóór) eenieder die meegewerkt heeft aan deze geweldige klus bedanken voor hun inzet, de gein en hun ondersteuning aan mij op de vakgebieden waar ik niet in thuis was. De invallend nautisch coördinator, Jaap NB: In het voorjaar nog even de zijkanten van het schip netjes maken zodat we in 2014 goed voor de dag kunnen komen. Namens de penningmeester Op het moment van schrijven is onze penningmeester aan het revalideren in Noordwijk. Hij heeft een nieuwe knie gekregen en moet dus flink aan de bak. Wat de financiën betreft, u hebt het elders in het blad kunnen lezen, is het niet zo best gesteld met de stichting. Het is echt kommer en kwel. Maar er was geen alternatief. Het was of een grote schuld of de MAHU voor eeuwig aan de kant. Een schip hoort te varen en we zijn niet voor niets trots dat we varend erfgoed zijn. Of het een goede keus is die we gemaakt hebben? De toekomst zal het uitwijzen. We proberen in ieder geval op allerlei manieren geld binnen te halen. Tijdens de walbeurt op de Oranjewerf is er is van alles gedaan aan onze MAHU. Waarvoor aan allen heel veel dank. Ook aan onze sponsors, die op bldz.6 al apart zijn genoemd, maar ik breng ze nogmaals dank: de Oranjewerf, Sika Revamo, Tenco, Braspenning, Vermazen, Bos Sleepdienst en Alpha Diving. Het is weer einde van het jaar en wij vragen u om uw jaarlijkse donatie t.b.v. de MAHU op onze rekening: NL 55 INGB 000557861 t.n.v. P.M.T. te Amsterdam over te maken. We hebben veel geld nodig om de financiële tegenslag op te lossen. Wacht u niet te lang en geeft u a.u.b. wat meer dan u wellicht van plan was. Alleen dan kunnen we de MAHU in de vaart houden. Fijne feestdagen en een voorspoedig 2014. M.i.v. 2014 wordt het lidmaatschap van de RZN minimaal 20, per jaar. Het bezoeken van een reünie wordt voor leden verlaagd naar 10, p.p. Voor niet-leden blijft de bijdrage voor een reünie 18,50 p.p. Reünisten: word alleen al daarom dus lid van de RZN. 10 11

ADVERTENTIES Plaats ook uw advertentie in Maritiem Aktueel ADVERTENTIES Adverteren in Maritiem Aktueel: 50, per jaar Dennis Felderhoff Operational Manager duikwerken, laswerk, afdichting, video-inspectie, damwanden, berging, metingen, thermisch branden, hydrauliek, sloopwerk, waterhuishouding, constructie, Archangelkade 27 1013 BE Amsterdam baggeren, kernboren, diamantboren, injecteren, lekkage, T: 020 475 00 70 / M: 06 450 701 96 onderwaterbeton, sluizen, stuwen, scheepsschroeven, F: 020 684 20 55 binnenvaart, kustwater, snijden, zagen, branden, E: alfadiving@gmail.com opruiming, reiniging, onderwaterconstructies, www.duikbedrijf.com duikassistentie, gemalen, waterwegmarkering RIETDEKKERSBEDRIJF H. DEMMER ROOPOORT 3 8011 CH ZWOLLE Tel.: 038-42 16 476 Scheepvaartassurantiekantoor DMW Voor al uw zeil- en plezierjachtverzekeringen en financieringen Postbus 31, 8255 ZG Biddinghuizen Plein 3, 8255 ZG Biddinghuizen T 0321 333 443 F 0321 332 629 www.dmw.nl TopF Products Voor al scheepsmodelbouw Bezoek ook eens www.fred-modelschepen.nl Hier laat ik mijn vorderingen zien van mijn Marine scheepsmodelbouw projecten SCHOONMAAKBEDRIJF GROOS V.O.F. Signaleert u verkeers-, parkeer- en/of vervoersproblemen in Amsterdam? Of op het water of aan de kant? www.topfproducts.com Tel: 0299 775035 Fred van der Wal info@topfproducts.com Tevens bestaat de mogelijkheid om je eigen bouwverslag item op deze site te plaatsen E-mal: info@frecon.nl V.E.V. VRIESLANDSTRAAT 68 3069 WC ROTTERDAM TEL.: 010 455 7191 FAX: 010 456 3458 Meldt dat gerust bij: www.verkeersgroepenamsterdam.nl Common Sense Solutions voor al uw ICT infrastructuuren beveiligingsproblemen. Comsenso B.V. Toetsenbordweg 55-2 1033 MZ Amsterdam The Netherlands +31 88 266 66 66 general +31 20 707 49 19 fax P.O. Box 56678 1040 AR Amsterdam Chamber of Comments Netherlands 34222074 For Common Sense Solutions, please visit http://www.comsenso.com KOOS JONK Autotel. 06-22 49 76 81 www.jonk-parts.nl Malerstraat 4 Tel. 075-642 77 77 1501 NW Wormer Tel. 075-642 77 61 MJM Mr. M.J. Meijer c.s. Notarissen Keizersgracht 695 Tel.: 020 531 7070 E-mail: info@meijernotarissen.nl Stichting Historisch Archief T.O.Z. HATO Museumwoning Tuindorp-Oostzaan Meteorenweg 174 1033 HJ Amsterdam Geopend 2e zondag van de maand van 11.00 tot 17.00 uur. Entree 2, p.p. Wandeling op afspraak (minimaal 8 personen) incl. bezoek museumwoning 5, Zie ook onze website:historischarchief-toz.nl INSTRUMENTATIE PROCESFILTRATIE OLIEREINHEID ONDERHOUD C. Verolmelaan 130, 1422 ZB Uithoorn Postbus 563, 1420 CB Uithoorn Nederland Telefoon +31 101297 522 552 solinas@solinas.nl www.solinas.nl / www.solinas.be Buiksloterdijk 431-1034 ZA Amsterdam Tel/Fax 020 632 94 12 - Autotel. 06 51 45 22 76 12 13

14 De machinist Hoe kan men dat toemalige dienstvak nu met een korte beschrijving duiden? Dat lijkt me een opgave, maar is het dan duidelijk? We doen een poging! Machinist; voortgekomen, zich ontwikkeld en dus ontsproten via de Marinestoomdienst ongeveer rond 1890. Die machinist werd door de jaren zo langzamerhand één van de grootst aanwezige groepen aan boord van ZrMs/HrMs schepen. Direct na het dienstvak matroos. De techniek echter schreed voort en wel met grote stappen Aanvankelijk was er een strikte scheiding tussen Vuurstokers, dus Stokers en Machinisten, in de machinekamers en ketelruimen. Voortkomende uit opleiding en bagage werd deze vakscheiding ongeveer in 1957 bij de KM teniet gedaan. Iedereen in het ketelruim en in de machinekamer was vanaf toen een machinist! In de praktijk echter hield men in die dagen nog wel rekening met de bloedgroepafkomst. Dat kon toen ook niet anders en wel om vele redenen. Grappig is dat nu nog de plagende erenaam stoker in de wandeling word tgebruikt om een machinist te duiden of aan te spreken. Hun occupatie... was een zeer technische, met een diepgaande kennis over de aard en het inhoudelijke daarvan, dit over alles en nog wat dat van doen had met de voortstuwing. Maar ook met alles wat te maken had met de meer de harde zaken aan boord van schepen. Schepen die werden voortgedreven door stoomturbines, diesels, diesel-elektrische aandrijving en soms een benzinemotor. Kennis van en rondom turbines, motoren, pompen, compressoren, koelmachines, ketels en de zogenoemde hulpwerktuigen was dus noodzakelijk. Denk hierbij bijvoorbeeld tevens maar aan de kouwe boel: pneumatica, hydraulica, leiding-transportsystemen, machinerieën e.d. Elektriciteit opwekken deden ze ook, waarvan de opleiding daarna overging naar de elektromonteur. Wel was de elektriciteitleer een must voor die stoker. Zoetwater maken deed men even tussendoor. Brevetten, olieman en alle duiksoorten kon men vinden onder onze stokers. Soms maar zeer zeldzaam zag men enige brevetzijsprongetjes, zoals HZVP en RAPP. De certificeringen koeltechniek, hydraulica, pneumatica, draaien, lassen waren een VAARDAG VOOR DONATEURS IN HET VOORJAAR VAN 2014 U hebt gelezen dat we veel, heel veel geld nodig hebben om de reparatie van de MAHU te kunnen betalen. Om die reden gaan we allerlei activiteiten organiseren in 2014. Wat denkt u van een vaartocht geheel verzorgd? Met o.a. ontvangst met koffie met cake een lunch en enkele consumpties. Vermoedelijk deze maal het Markermeer op. Kosten bij voorinschrijving liefst z.s.m. voor deze geheel verzorgde dag bedragen 50 per persoon. Meer mag natuurlijk ook. U kunt zich vanaf nu voor deze dag(en) inschrijven door storting van het bedrag op IBAN: NL 55 INGB 0005578761 t.n.v. stichting Promotie Maritieme Tradities o.v.v. vaartocht voorjaar 2014. De data van de vaardag(en) laten we u z.s.m. weten. must voor velen die wat in hun mars bleken te hebben. Bij de SBD ploegen aan boord speelden ze een hoofdrol. Kortom een zeer breed dienstvak. Ook de inhoud van het vak Machinist veranderde heel snel door de decenia. De elektronische bewaking, besturing en regelingen van systemen nam vanaf de 1970-er jaren met grote sprongen toe. Computers, gasturbines deden hun intrede voor de voortstuwing maar ook voor generatoraandrijving. Zoetwater werd gemaakt door middel van de omgekeerde osmotische reiniging van zeewater. enz enz. Alles bleef veranderen. Het aantal stokenden aan boord ging meer en meer afnemen, door automatisering door technische veraderingen en verbeteringen. Die machinist van toen (tot en met Ond: Off: in rood, geel en goud kleur) droeg op zijn linkermouw.de brandende flambouw met twee gekruiste pijlen. De huidige machinist valt onder de Dienstgroep Technische Dienst. Een zeer brede dienst waaronder vele z.g. harde specialisaties vallen. Zoals bijvoorbeeld Motormonteur bij een heli enz. En wat draagt deze dienst nu op de linkermouw? Juist ja goed geraden.die brandende flambouw met twee gekruiste pijlen, in goudkleur. Zo kan t verkeren in dit ondermaanse. Rob.H..van Grondelle 15

Nederlandse schepen bedwingen storm Kaap De Tall Ships Europa, Oosterschelde en Tecla voltooien officiële Kaap Hoorn ronding tijdens wereldreis De drie Nederlandse Tall Ships zijn eind oktober vertrokken uit Auckland, Nieuw Zeeland voor de zware reis rond de Hoorn. De schepen hebben een aantal flinke stormen voor hun kiezen gekregen en hadden af en toe te maken met golven van wel 10 tot 12 meter hoog. Met deze unieke zeiltocht is een stuk maritieme geschiedenis weer tot leven gekomen. Unieke ervaring Aan boord van de schepen zitten naast de vaste bemanning ook gastbemanning die actief meedoen met het reilen en zeilen aan boord. Deze gastbemanning loopt mee tijdens de wachten, helpt mee met het zetten en strijken van de zeilen en staan aan het roer van deze historische schepen. Zware non-stop reis Deze etappe vormt toch wel de zwaarste etappe in de hele wereldreis. Om een officiële Kaap Hoornvaarders-penning te bemachtigen zijn rondingen een onderdeel van een oceaanreis die non-stop voert van 50 graden zuiderbreedte in de Atlantische Oceaan naar 50 graden zuiderbreedte in de Stille Oceaan of omgekeerd. Hierbij moet minimaal de laatste 3000 mijl van de reis volledig op zeil gevaren worden. Nu de bemanning van de schepen deze prestatie hebben geleverd worden zij voorgedragen voor een Kaap Hoornvaarders penning. Kaap Hoorn is het zuidelijke uiteinde van het Zuid-Amerikaanse continent, dat ver uitsteekt in het stormachtige zeegebied van de Roaring Fourties. Deze kaap lag op de laatste routes waar zeilende vrachtschepen nog exploitabel waren, zoals de graanvaart van Australië en de nitraatvaart van Chili naar Europa. Op die reizen was de ronding van Kaap Hoorn het dieptepunt in het zware bestaan van de opvarenden en tegelijk het hoogtepunt van hun zeemansprestatie. De Vereniging van Nederlandse Kaap Hoorn-vaarders is in 1959 opgericht. Hoorn werd als zetel gekozen omdat de kaap in 1616 door haar ontdekkers, Le Maire en Schouten, naar die stad, vanwaar zij waren uitgezeild, was genoemd. Bron: Clipping News, 12 dec 2013 Uit de e-mailschool geklapt... Via het redactie-adres krijg je ook onderlinge berichten van de bestuursleden enz. mee. Zoals onderstaande e-mail van vrijwilliger Loe Slik aan de voorzitter en zijn antwoord. Een aansporing om ook mee te doen, want naast geld is er ook dringend behoefte aan mensen die klussen willen klaren. Heren jammer genoeg heb ik weinig kunnen helpen, dit omdat de C. Brunings ook een dokbeurt heeft gehad en wij nu een 40-jarige ketelkeuring krijgen, en nog een algemene keuring waardoor er daar aan boord ook veel werk is. Maar ik neem mijn baret (ex-werkpet) met eerbied af voor eenieder die geholpen heeft de grote klus van de Mahu tot een goed einde te brengen. Helaas kan ik niet meevaren omdat ik andere verplichtingen heb die dag. Loe Slik Het antwoord van onze voorzitter op 6 december j.l.: Loe, vriend... Het was vandaag smerig koud, een pestwind, regen en nog meer van die ellende... Moest nog allerlei schrijfwerk doen en was het eigenlijk behoorlijk zat. Ik weet dat de vaste werkers aan boord er een beetje (???) doorheen zitten. Wij weten dat je op de C. Brunings ook hard aan het werk bent. En we weten ook dat je het erg jammer vindt dat je deze maal weinig tijd voor ons had, maar we vergeven het je. We zijn toch echt blij met je en bedankt voor je mail en je opbeurende woorden. Het doet ons goed dit van een vakman te horen/ lezen. Volgende maal weer hopelijk aan boord. Namens de werkers bedankt. Mvg Hans. Natuurlijk bent u nu nieuwsgierig naar de Christiaan Bruning. Een in 1900 gebouwd schip als directievaartuig voor Rijkswaterstaat. Maar het kon door de boegvorm ook dienst doen als ijsbreker. Het schip wordt voortgestuwd door een compound machine 375 ipk. 16 17

Kort verslag van de Yorkreis 12-14 november Hij kreeg het weer voor elkaar, Piet Aberkrom. Voor de 15e keer een reis organiseren voor donateurs, vrienden en bekenden van de P.M.T. En opnieuw naar good old England. Deze keer weer naar York. Tegen zes uur waren de 27 deelnemers aanwezig in de vertrekhal van P&O in Europoort. De imposante ferry lag al onder stoom toen we aan boord gingen. Eerst in de massa hutten zoeken naar het hutnummer. Ik deelde die met Dirk, die als half-schot van geboorte mij deze dagen heeft laten zien hoe Britten met elkaar omgaan. Trouwens dat doen ze met iedereen. Verrassend dat die ogenschijnlijk zo conservatieve Britten een al openheid en vriendelijkheid zijn. Dat bleek o.a. toen ik met Dirk s middags de stad introk. Dirk had van zijn echtgenote de opdracht om vooral naar Betty s Restaurant te gaan en daar thee in te kopen. We stonden met de Engelsen keurig en geduldig meer dan een half uur in de rij om binnen te komen. En daar was het genieten van de echt ouderwetse Engelse sfeer en tea. Ondertussen zou ik bijna vergeten te melden dat de hele excursie door Piet weer perfect was georganiseerd. Zo gingen we van boord met eigen bus met z n allen naar het Yorkshire Air Museum. Terug in de tijd voor de ouderen die de oorlog hebben meegemaakt. Met herinneringen aan alles wat in de oorlog vloog en met vliegen te maken had. En met als klapstuk de enorme verzameling vliegtuigen in de grote hal. Bedankje: Mille grazie per tutti Van de commandant van de MEA, KLTZ N.J. Vermaire ontvingen wij onderstaand bericht: Dames en heren, Met deze mail wil ik u allen graag bedanken voor de inzet tijdens de voorbereiding en uitvoering van de Amsterdamse Marinedagen afgelopen weekend. Mede dankzij de zeer enthousiaste inzet van u en uw personeel waren deze dagen ondanks het minder groot aantal bezoekers toch zeer succesvol. De afgelopen dagen heb ik meerdere blijken van waardering en lof van allerhande bezoekers mogen ontvangen, deze komen volledig op uw conto. U en uw mensen hebben er voor gezorgd dat al onze gasten zich thuis voelden en een leuke dag hebben gehad. Verzoeke mijn dank aan alle betrokken personeel over te brengen, mille grazie per tutti. Met vriendelijke groet, KLTZ N.J. Vermaire Commandant De MAHU was het enige oorrlogsschip tijdens de vlootschouw in Amsterdam. ADVERTENTIES Plaats ook uw advertentie in Maritiem Aktueel Voor mij was de Spitfire een aparte ervaring. In 1944 heb ik namelijk een keer bij een luchtalarm in Leeuwarden van nabij zo n Spitfire naar beneden zien duiken. Naar een schip waar een Duitser met helm en geweer aan boord stond, zoals bij alle beurtschippers het geval was. De Spitfire maakte een duikvlucht en in paniek sprong de Duitser overboord. Maar ik zag ik ook de piloot in de cockpit lachen. Later heb ik altijd gedacht dat ik me dit verbeeld moest hebben, want dat kon toch niet! En nu, bij het zien van die Spitfire wist ik het zeker. Het kon wel, Spitfires waren klein en wendbaar. Terug naar de excursie. We hebben in de bars op de ferry lekker met elkaar zitten praten. En drinken natuurlijk. Bij het afscheid hoorde ik dat iedereen het een leuke tocht had gevonden. Dus Piet: van harte bedankt namens allen! En maar weer tot volgend jaar. Harry Faber, red. 18 19

Reüniegroep Zeemacht Nederland Reünie voormalige Hr.Ms.Karel Doorman op 3 september 2013 Het was weer ouwe jongens krentenbrood maar wel een grote tegenstelling als de eerste keer qua opkomst in Soesterberg met ruim duizend gasten en nu misschien maar honderd. Dat deed echter niet aan de stemming ten onder. Sterke verhalen met gein, ongein tot drama s waren niet van de lucht en menigeen wist de verhalen te completeren met naam, toenaam en locaties, met veel hilariteit tot zelfs leed. Aan de bekende blauwe hap ontbrak het niet, die smaakte uitstekend, al dan niet met een lekker drankje er bij. Mijn complimenten. Maar waar waren die honderden MLD-ers uit het verleden gebleven. Ondergetekende ex-vliegtuigtelegrafist was de enige die de vliegende bemanning vertegenwoordigde en een maatje van hem van vroeger, Léon Tonnard, ex-vgmra, die slechts 9 jaren bij de MLD diende alvorens hij naar Boeing ging als instructeur en helemaal uit Duitsland voorbij Limburg moest komen, vertegenwoordigden helaas samen de hele Karel Doorman ML. Jammer, hoewel we er toch van genoten en met dank voor de initiatiefnemers. Herbert Reinderhoff, AOOBDVGLG bd PS Ik ben op zoek naar sterke verhalen om te gieren, leedvermaak of te janken, zowel van marinegebeurtenissen als van persoonlijke aard in vreugde en in leed of onrecht, met de bedoeling er een e-book met vele foto s van te maken voor iedereen toegankelijk en dat kan groeien met later ingezonden verhalen. E-mail: herbie_1@hotmail.com T: 06-55595825. Een nostalgische herinnering aan een groots schip! Ja, ik doe mee Aanmeldingsformulier Stichting Promotie Maritieme Tradities Ik wil bijdragen aan het bewaren van het culturele en materiële erfgoed van de maritieme sector in Nederland in de ruimste zin. Noteer mij tot wederopzegging als: c c Donateur à 20, per kalenderjaar (minimale bijdrage), meer mag ook! inclusief abonnement op Maritiem Aktueel*) donateur voor het leven à 300,, alles inclusief*) Mijn / onze donatie is per kalenderjaar c Ik heb mijn bijdrage gestort op rek. nr. NL55INGB 0005578761 t.n.v. Stichting P.M.T., Postbus 37670, 1030 BH Amsterdam *) Aankruisen wat van toepassing is. Naam Adres Postcode Telefoon Geboortedatum Handtekening Woonplaats E-mail Plaats Datum Voornaam Huisnr. Ik heb wel / geen maritieme achtergrond. Eventuele mededelingen / korte vermelding maritieme achtergrond gaarne hieronder of op apart blad vermelden. Wij willen graag weten op welke schepen en/of bij welke inrichtingen u gediend hebt. Dit i.v.m. het organiseren van reünies, excursies etc. Opsturen in gefrankeerde envelop aan: Stichting Promotie Maritieme Tradities, Postbus 37670, 1030 BH Amsterdam De S.M.T. is ingeschreven te Amsterdam: 41174157 zk205 20 21

Bestellijst Promotie Maritieme Tradities Boeken Aan Naam Prijs tal p.ex. Porto Hr.Ms. Mahu, vernieuwd en bijgewerkt 15,00 6,50 Ondiepwater mijnenvegers Van Straelenklasse (MAHU) 30,00 6,50 100 jaar Werkpaarden Mijnendienst 25,00 6,50 Alle schepen Mijnendienst in woord en beeld 15,00 6,50 Amerikaanse fregatten Amstel en Wolf klasse 15,00 6,50 Hr.Ms. Drenthe 15,00 6,50 Hr.Ms. Groningen 15,00 6,50 Hr.Ms. Johan Maurits van Nassau 15,00 6,50 Hr.Ms. Karel Doorman R81 vliegveld in zee 27,00 6,50 Hr.Ms. Korvetten, Ambon klasser 15,00 6,50 Hr.Ms. Kruiser Zeven Provinciën 1936 1976, nieuwe druk 15,00 6,50 Hr.Ms. Kruiser De Ruyter, 1936 1973 15,00 6,50 Hr.Ms. Onderzeebootjagers Holland/Friesland kl. 15,00 6,50 Hr.Ms. Overijssel 15,00 6,50 Hr.Ms. Snellius en Hr.Ms. Luymes witte marine 15,00 6,50 Hr.Ms. Soemba en Flores 15,00 6,50 Hr.Ms. Tonijn 18,00 6,50 Hr.Ms. Tromp / De Ruyter F801 F806 GWfregatten 15,00 6,50 Hr.Ms. De Zeeuw 1951 1968 15,00 6,50 Hr.Ms. Zeeland D809 (nieuw) 15,00 6,50 Flottieljeleiders Hr.Ms. Tromp en Jacob van Heemskerck 15,00 6,50 Instructieboek Kruiser Hr.Ms. De Ruyter 15,00 6,50 Kleine vaartuigendienst 15,00 6,50 Koninklijke Marine in beeld, deel 2,3,4,5, per dl. (bij bestelling deel.. aangeven 16,00 6,50 Koninklijke Marine 1950 1975 23,00 6,50 M.T.B. Motor Torpedo Boten 15,00 6,50 Nederlandse Torpedobootjagers 15,00 6,50 Onderscheidingstekens Kon. Marine deel 1 op aanvraag Aantal Naam Prijs p.ex. Porto Patrouilleboten in actie 1947 1948 15,00 6,50 Schepen van de van Speijk klasse 1963 1990 15,00 6,50 Standaardfregatten, Kortenaerklasse 15,00 6,50 Boeggolf voor Korea 15,00 6,50 M.O.K. Hilversum 15,00 6,50 De valreep beklimmen 20,00 6,50 Boek Van Straelen klasse speciaal pakket 30,00 4,00 Diversen Aan Naam Prijs tal p.st. Porto Mahu pet/cap 10,00 3,50 Promotiefilm Hr.Ms. Mahu 5,00 4,00 Badge PMT, RZN of NNG 6,50 1,50 Reversspeld RZN of PMT 5,00 1,50 Schildje PMT of RZN of Hr.Ms. Mahu of NNG 20,00 6,50 Stickers RZN of PMT 1,50 1,50 Stickers KM rood/wit/blauw met anker 1,50 1,50 Wapenschildje LPD Hr.Ms. Johan de With 20,00 6,50 Model Karel Doorman in Schoonhoven zilver 30,00 6,50 Model WU mijnenveger, speciale prijs 30,00 6,50 Model A en B jagers 30,00 6,50 Model Van Straelenklasse MAHU 30,00 6,50 Indische recepten (herdruk PMT) 15,00 6,50 95% van alle wapenschildjes van Hooymayers zijn te leveren voor de prijs per stuk 20,00 excl. verzendkosten à 6,50. Prijswijzigingen voorbehouden. Voor alle bestellingen zenden wij u een nota, incl. acceptgiro. Bestellingen zenden naar Stichting P.M.T., Postbus 37670, 1030 BH Amsterdam of per e mail: promotiemaritiem@xs4all.nl 22 23