Nieuwsbrief Terugblik op 2011: Het verloskundig samenwerkingsverband is opgericht in 2003. Naar aanleiding van het advies Een goed begin van de stuurgroep zwangerschap en geboorte is het verloskundig samenwerkingsverband in 2011 uitgebreid met een kinderarts, manager van Dé Provinciale Kraamzorg en vrijgevestigde verloskundige. Hiervoor is een vernieuwde samenwerkingsovereenkomst opgesteld, die in 2011 door alle partijen is getekend. Prenatale zorg: De prenatale zorg door verloskundigen van het geboortecentrum is in 2011 nog verder uitgebreid. Op dit moment wordt op 7 huisartsenpraktijken verspreid over Zeeuws-Vlaanderen prenatale zorg aangeboden, naast de spreekuren op de ziekenhuislocaties in Terneuzen, Oostburg en Hulst. Hiermee kunnen zwangere vrouwen dichtbij huis terecht voor de zwangerschapscontroles door dezelfde hulpverlener. Daarnaast kunnen zwangere vrouwen voor begeleiding vanuit de huisartsenpraktijk terecht bij de volgende verloskundig actieve huisartsen: huisarts Bosman, De Bruijne, Jaspar, Kreulen, Maenhout, Menu, Roks, Waalewijn en Warringa. Ook kunnen zwangere vrouwen voor begeleiding terecht bij de vrijgevestigde verloskundigenpraktijk van mevr. Meyners. Echoscopisch onderzoek: De gynaecologen en verloskundigen doen SEO s, termijnecho s, eerstelijns diagnose echo s en sinds oktober 2009 ook pretecho s. De gynaecologen verrichten de nekplooimeting. Geboortecentrum: Ondanks de krimp in de bevolking van Zeeuws-Vlaanderen zien we geen afname van het aantal bevallingen. Het aantal bevallingen in 2011 is 706, tegenover 704 in 2010. Het aantal bevallingen vanuit de rest van Zeeland (buiten Zeeuws-Vlaanderen) is 46 in 2011, tegenover 23 in 2010. Sinds januari 2011 is het geboortecentrum Smiley gecertificeerd. Dit betekent dat het geboortecentrum aan een aantal criteria voldoet, waaronder rooming-in baby, rooming-in partner, open bezoek partner, baby s onder de lamp op de kraamafdeling, epidurale pijnstilling (7x24 uur) mogelijk, begeleiding door lactatieverpleegkundige en certificaat zorg vor borstvoeding. De certificering is door het Klaverblad Zeeland beloond met de Gouden Klaver. Scholing en kwaliteitsbevordering: - In 2011 is gestart met het geven van skills & drills trainingen op afdeling B0. Gynaecologen, verpleegkundigen en verloskundigen nemen hieraan deel. Aan de hand van een vooraf afgesproken casus worden acute verloskundige handelingen en de onderlinge communicatie er omheen getraind. Het streven is deze trainingen in de loop van 2012 ook aan te bieden aan de verloskundig actieve huisartsen en vrijgevestigde verloskundige. - Sinds 2011 vindt er ten minste één keer per jaar een perinatale audit plaats, waarbij zorgverleners op een kritische, gestructureerde manier de daadwerkelijke verleende zorg analyseren. - Sinds december 2011 vindt er iedere vrijdag een multidisciplinair overleg plaats, waarbij alle nieuwe zwangeren worden besproken. Patiëntendossier: In het najaar 2011 is gestart met het ontwikkelen van een digitaal verloskundig patiëntendossier, dat zowel voor de eerste als de tweede lijns professionals van het verloskundig samenwerkingsverband is bedoeld. De implementatie wordt in de zomer 2012 voorzien. Zodra de informatie van de verloskundig actieve huisartsen in het dossier is opgenomen zijn van bijna alle zwangeren in Zeeuws- Vlaanderen de gegevens in één dossier beschikbaar. Patiënttevredenheidsonderzoek: In 2011 is een tevredenheidsonderzoek gestart onder de cliënten verloskunde. Tot en met 31 december 2011 zijn er 50 vragenlijsten teruggestuurd. De vragen zijn uitgesplitst naar de begeleiders: verloskundigen vanuit ZorgSaam, gynaecologen, verloskundig actieve huisartsen en vrijgevestigde verloskundige. In de loop van 2012 zodra er minimaal 100 vragenlijsten zijn geretourneerd, zal een rapportage worden opgesteld. In de volgende nieuwsbrief wordt u hierover geïnformeerd. Agenda 6 juni 2012 Casuïstiekbespreking 12.00 uur - 13.30 uur Onderwerp: Beleid omtrent serotiniteit 18 juni Overleg stuurgroep 12 september Casuïstiekbespreking 22 oktober Overleg stuurgroep 05 december Casuïstiekbespreking Verloskundig Samenwerkingsverband Nieuwsbrief 1 9-5-2012
Skills & drills, een multidisciplinaire teamtraining Via Skills & Drills, een project dat het Geboortecentrum ZorgSaam is gestart, oefenen verloskundigen, verpleegkundigen en gynaecologen via een simulatietraining het beheersen van acute situaties. Om zo realistische mogelijk te oefenen zijn er twee casussen ontworpen: schouderdystocie (vasthaken van de schouder van de baby achter het schaambeen van de moeder waardoor de spontane geboorte stokt) en fluxus post partum (over matig bloedverslies van de moeder na de geboort). Deze potentiële levensbedreigende situaties doen zich het meest voor. Voor het verdere verslag van de teamtraing klikt u hier. Casuïstiekoverleg : Diabetes Gravidarum Naar aanleiding van de casus die gebruikt is zijn er recent enkele verandering in het protocol. De presentatie van het casuïstiekoverleg kunt u hier terug lezen. Een eenvoudige en eenduidige manier voor het uitvoeren van de GTT. De voorkeur van klinischchemicus H. Ulenkate gaat uit naar een capillaire bloedafname. Dit betekent dat als er ook andere bepalingen dienen te gebeuren, de zwangeren zowel een veneuze als een capillaire afname zullen krijgen. Gelieve dit al op voorhand aan de zwangere uit te leggen. Daarnaast is er een opmerking over de afkapwaarden. Volgens de richtlijn van de internisten zijn 6.1 en 7.8 de afkapwaarden, deze waarden zelf zijn al afwijkend. Dit wordt dus aangepast in het protocol. Blijft de opmerking dat wanneer de 1e waarde 6.1 of hoger is, de GTT niet verder uitgevoerd hoeft te worden. De intake door de kraamzorg. Voor de 34e week van de zwangerschap moet er een intake hebben plaatsgevonden door de kraamzorgorganisatie. De intake wordt gedaan door een ervaren kraamverzorgende en kan zowel telefonisch als aan huis plaatsvinden. Bij het eerste verwachte kindje komt de kraamverzorgende aan huis. Voor een telefonische intake staat ongeveer 15 minuten en voor een huisbezoek 45 minuten. Naast administratieve zaken, het vaststellen van het aantal uren waarop de cliënt recht heeft volgens het L.I.P. (Landelijk Indicatie Protocol) en het bespreken van de werkomstandigheden van de kraamverzorgende, gaat het vooral om het informeren van de zwangere over de komende kraamperiode. Onderwerpen die besproken worden: benodigd materiaal voor bevalling en verzorging, de kinderkamer, informatie over (borst)voeding, speciale wensen van het gezin ten aanzien van de verzorging en de taken van de kraamverzorgende. Alle zorgverzekeraars vergoeden een intake aan huis bij een eerste kindje. Maar op indicatie van een huisarts of verloskundige kan ook in andere gevallen een intake aan huis worden afgelegd, bijvoorbeeld bij een taalbarrière of gezinnen met sociale of psychische problemen. Neem hiervoor contact op met desbetreffende kraamzorgorganisatie. In Zeeuw Vlaanderen zijn de volgende kraamzorgorganisaties werkzaam: Dé Provinciale Kraamzorg, Home Care en RST. Geboortecentrum In het ZorgSaam Geboortecentrum staat het gezin centraal in de zorg. De kraamsuites maken het mogelijk in een huiselijke sfeer te bevallen en te verblijven. Het streven is veilige kwalitatief verantwoorde zorg te verlenen vanuit de gezinsgerichte visie. Na het behalen van het certificaat Zorg voor Borstvoeding heeft het geboortecentrum ook de SMILEY voor de kraamafdeling behaald. Hiermee wordt onder andere aangegeven dat moeder en kind niet van elkaar gescheiden worden en dat 24/7 de mogelijkheid aanwezig is voor epidurale pijnstilling en de zorg voor borstvoeding is volgens de richtlijnen van de WHO. Op de afdeling bestaat een nauwe samenwerking tussen de verschillende zorgverleners. De nieuwe richtlijnen en ontwikkelingen binnen het vakgebied worden door de verschillende werkgroepen gevolgd en geïmplementeerd op de afdeling. Een voorbeeld hiervan is de Skill oefening, een multidisciplinaire teamtraining op de kraamsuites. De verschillende disciplines op de kindkraam afdeling zijn dusdanig getraind en op elkaar ingespeeld dat de meest risicovolle momenten in de verschillende relevante zorgprocessen slechts minimale schade kunnen berokkenen aan moeder en kind. Verloskundig Samenwerkingsverband Nieuwsbrief 1 9-5-2012
Skills & drills, een multidisciplinaire teamtraining Vaak gaan bevallingen zoals ze moeten gaan. Zonder complicaties. Helaas zijn er ook situaties waarin bevallingen minder voorspoedig gaan. Omgaan met gecompliceerde bevallingen is heel moeilijk uit boeken te leren. Via skills & drills, een project dat het Geboortecentrum ZorgSaam is gestart, oefenen verloskundigen, verpleegkundigen en gynaecologen via een simulatie- training het beheersen van acute situaties. Om zo realistisch mogelijk te oefenen, werden twee casussen ontworpen: schouderdystocie (vasthaken van de schouder van de baby achter het schaambeen van de moeder waardoor de spontane geboorte stokt) en fluxus post partum (overmatig bloedverlies van de moeder na de geboorte). Deze potentiële levensbedreigende situaties doen zich het meest voor. Op maandag 10 januari was het aan verloskundige Fréderique en verpleegkundige Margaretha om de casus schouderdystocie te behandelen. Met behulp van lotuspatiënt Andrea werd de situatie zeer realistisch neergezet. Duidelijke communicatie, teamwork, rustig handelen en de werkzaamheden verdelen bleken belangrijke ingrediënten voor een goede afloop. Ook werd de dienstdoende gynaecoloog, en tevens trainer, Voitus van Hamme geconsulteerd. Heeft ze het al op handen en knieën geprobeerd?, was zijn vraag; waarna de geboorte volgde. Na de simulatie volgde de briefing (een beschrijvings-, analyse- en implementatiefase). Verbetering van kwaliteit en veiligheid Alle verpleegkundigen en verloskundigen van Geboortecentrum ZorgSaam nemen deel aan het project skills & drills. Het doel van skills & drills, een techniek die uit de luchtvaart afkomstig is, is om ieders rol duidelijk en inzichtelijk te maken tijdens acute verloskundige situaties. In de praktijk is het heel belangrijk om met elkaar feilloos te communiceren, te zorgen dat iedereen op elkaar is ingespeeld en dat iedereen zelfverzekerd, systematisch en adequaat handelt. Uiteindelijk resulteert dit in een verbetering van kwaliteit van zorg en veiligheid voor de patiënt. Het structureel hanteren van skills & drills zal op termijn resulteren in zowel individuele- als afdelingsaccreditatie. Heeft ze het al op handen en knieën geprobeerd? Verloskundige Fréderique: Heb je het al op handen en knieën geprobeerd? een handeling die ik in de praktijk al véél sneller had toegepast! Op het moment dat je in zo n oefensituatie bevindt, gaat héél dat theorielijstje met uit te voeren handelingen door je hoofd, maar door de plankenkoorts vergeet je dus blijkbaar nét die handeling waar je al ervaring mee hebt! Het is een goede manier om jezelf bewust te worden van je eigen kennis, zowel op technisch als op communicatief gebied! Verloskundige Frederique, verpleegkundige Margaretha en lotuspatiënt Andrea in actie tijdens de casus.
Presentatie Casuïstiekbespreking Casuïstiekbespreking stiekbespreking Casuïstiekbespreking stiekbespreking 15-03-12 Richtlijn NVOG 2010 Richtlijn ZorgSaam Definitie: Elke vorm van hyperglycemie die tijdens de zwangerschap wordt ontdekt. Een klein deel van deze zwangeren lijdt aan een niet eerder ontdekte DM type 1 of 2. Oorzaak: Grotere insulinebehoefte 2 e trimester door toenemende insulineresistentie. Gevolg van stijgende serumspiegel van placentaire hormonen met insulineantagonerend effect (Progesteron, HPL) Complicaties: perinataal als maternaal Macrosomie Schouderdystocie Neonatale hypoglycemie Neonatale hyperbilirubinemie Moeder 50% kans op ontwikkelen van DM binnen 5 jaar Structurele afwijkingen
Predisponerende factoren: DM 1 e graad familie DG i.a. PIH of pre-existente hypertensie Glucosurie 1 e consult Macrosomie i.a. IUVD onbekende oorzaak i.a. Kind met cong afw i.a. Obesitas (BMI >30) Eigen geboortegewicht >4100g of <2700g Etnische achtergrond ( Z-Azië, Afro-Caraibiërs, Midden-Oosten, Marokko, Egypte) Maternale leeftijd >36j Actueel gebruik corticosteroïden PCO-syndroom Polydypsie, polyurie Progressieve positieve discongruentie Polyhydramnion Screening en diagnostiek: Algemene screening bij intake bij alle zwangeren: d.m.v random niet-nuchtere glycemiebepaling. Indien >6.1mmol/l -> OGTT (75g glucose) 12w. Indien >11.0mmol/l -> 2 e lijn. Screening 14-16w indien DG i.a.: d.m.v OGTT. Screening 26w bij risicogroep: d.m.v OGTT. Diagnostiek op indicatie d.m.v OGTT. Verder jaarlijks controle. OGTT Nuchter vanaf middernacht Niet roken voor/tijdens de test Rust/ ter plaatse blijven gedurende gehele test (2uur) Waarden OGTT (capillair volbloed) Indien glycemie nuchter <4.5 of >6.1mmol/l geen OGTT Glucose nuchter <= 6.1 mmol/l Glucose na 2 uur <= 7.8 mmol/l Beleid Indien nuchter > 6.1 mmol/ of 2 afwijkende waarden meteen verwijzen naar gynaecoloog, vooraf wordt consult diëtiste en diabetesvpk geregeld. Bij 1 afwijkende waarde wordt overlegd met dienstdoende gynaecoloog. Beleid ZorgSaam Screening intake alle zwangeren dmv random niet-nuchtere glycemie Screening risicogroep 26w dmv OGTT 75g Glucosewaarden Capillair volbloed nuchter = >6.1mmol/ na 2 uur= >7.8mmol/l Veneus plasma worden niet gehanteerd!? Zou m.i. wel moeten aangezien de nuchtere waarde vaak veneus bepaald wordt?! -> Of dringend overleg met lab noodzakelijk om capillair te prikken! Beleid NVOG Screening intake risicogroep dmv random nuchtere glycemie Screening risicogroep 24-28w dmv OGTT 75g Glucosewaarden Capillair volbloed nuchter = >6.1mmol/l na 2 uur= >7.8mmol/l Veneus plasma nuchter = >7.0mmol/l na 2 uur= >7.8mmol/l Beleid tav partus (NVOG) Streven naar baring bij zwangerschapsduur van 38-39w. Bij individuele gevallen kan afgewacht worden tot 40w op spontane baring (geen macrosomie, optimale instelling insuline/metformine).
Prevalentie bedraagt circa 4% van de zwangeren. Tot op heden 138 partus waarvan 17 met DG = circa 12%. Casus 1: G4/P3 32 jaar Blank AT: 23-05-12 BMI 21,6 Anamnese Moeder v pte DM type? -> reden screening op 26w G1 op 39w VE nvu, meisje 3500g G2 op 40w Sp aav, meisje 3500g G3 op 40w Sp Aav, meisje 3000g Casus: OGTT 26w nuchter 6.4 mmol/l (vermoedelijk veneus plasma) na 2 uur 6.2 mmol/l OGTT 29w nuchter 5.0 mmol/l na 2 uur 7.2 mmol/l Casus 2: G2/P1 22 jaar Blank AT: 27-02-12 BMI 23,6 Anamnese blanco Reden OGTT positieve discongruentie op 33w1d Casus: Dagcurves niet >6,7 mmol/l Partus Inleiding 40w4d PgE2 SROM EA bijstimulatie Zoon AS 9/10 G 3580g (P50) HPP 1200ml Casus 3: G1/P0 21 jaar Blank AT 05-03-12 BMI 25,1 Anamnese DM type 2 in familie Reden OGTT familiale anamnese of andere reden? Casus 3: OGTT 29w nuchter 6,9 mmol/l (veneus) na 2 uur 8,5 mmol/l Dagcurves gestoord > 7,7 mmol/l 8,8 mmol/l Start Metformine Partus Inleiding 39w PgE2 AROM Nalbufine Zeer vlotte O Sp Aav Zoon AS 9/10 G 3095g (>P10)