PROJECTAANVRAAG Naar betere psychosociale zorg voor mensen met kanker Bevorderen en borgen van de kwaliteit en vergroten van de toegankelijkheid van betaalbare professionele psycho oncologische zorg (d.d. 25 08 2011)
1. Titel Naar betere psychosociale zorg voor mensen met kanker: Bevorderen en borgen van de kwaliteit en vergroten van de toegankelijkheid van betaalbare professionele psycho oncologische zorg. 2. Achtergrond en aanleiding Algemeen Steeds meer mensen in Nederland worden geconfronteerd met kanker. Per jaar komen er ruim 91.000 nieuwe patiënten bij en dit loopt op tot 95.000 per jaar in 2015 (Signaleringsrapport KWF kankerbestrijding, 2004). De levensverwachting van zowel mannen en vrouwen met kanker is in de afgelopen jaren sterk gestegen. Kanker is in bijna 60% van de gevallen geen dodelijke ziekte meer, maar verschuift steeds meer naar een chronische ziekte. Steeds meer (ex )patiënten zullen moeten leven met de gevolgen van de ziekte en behandelingen. De verwachting is dat deze groep mensen in 2015 een omvang van 692.000 personen zal hebben bereikt. Kanker gaat gepaard met angst voor de dood, diepe onzekerheid en het verlies van sociale en maatschappelijke rollen. Als gevolg hiervan kunnen depressie en andere psychosociale problemen ontstaan waar de patiënt en zijn naasten, ook bij een gunstig verloop van de ziekte, nog jarenlang de gevolgen van ondervinden. Een goede begeleiding is dan ook van het grootste belang. Nederlandse Vereniging voor Psychosociale Oncologie (NVPO) & KWF Kankerbestrijding De NVPO heeft de ambitie om als een van de belangrijkste georganiseerde partijen in de sector van de psychosociale oncologische zorg te opereren. De komende jaren wil de NVPO zich inzetten voor de doelstelling dat binnen vijf jaar alle mensen met kanker en hun naasten die behoefte hebben aan professionele psychosociale zorg geholpen worden door deskundigen. Dit betekent dat er voldoende professionals, voldoende deskundigheid, voldoende financiering en noodzakelijke richtlijnen/standaarden moeten zijn. De NVPO wil een en ander realiseren met andere strategische partners in het (psychosociale) oncologische veld, waaronder KWF Kankerbestrijding. De NVPO zoekt hierbij aansluiting bij het beleid van KWF Kankerbestrijding (2011 2014), in het bijzonder bij de speerpunten 1) KankerNL en 2) het verbeteren van de kankerzorg in Nederland (2a. Kwaliteit van zorg en transparantie en 2c. Goede psychosociale zorg voor kankerpatiënten). Verbeterpunten psychosociale zorg in Nederland De NVPO is van mening dat mensen met kanker en hun naasten er van verzekerd moeten zijn dat zij psychosociale zorg kunnen krijgen van deskundige professionals die zich ook als zodanig aan hen kenbaar kunnen maken. Op dit moment is het voor mensen met kanker helaas niet mogelijk om inzicht te krijgen in het aantal en de kwaliteit van de professionals in de psychosociale oncologie. Het is daarmee van belang dat er kwaliteitsnormen voor voorlichting en psychosociale zorg worden vastgesteld en de registratie van gespecialiseerde psychosociale professionals wordt ingericht. Daarnaast is de NVPO van mening dat inzet op kwaliteit en kwantiteit van de psychosociale zorg alleen zinvol is wanneer patiënten en diens naasten ook gebruik kunnen maken van betaalbare zorg. Als belangrijke speler in de psychosociale oncologie voelen wij ons verantwoordelijk naar de patiënt voor het bieden van toegankelijke, betaalbare en kwalitatief goede psychosociale zorg. Gesteund door de gekozen speerpunten van KWF Kankerbestrijding voor de beleidsperiode 2011 2014 is het onze wens gezamenlijk met KWF Kankerbestrijding en overige belangrijke partners in het veld de komende 3 jaar verbetering ten opzichte van deze punten te realiseren. Ten behoeve hiervan heeft de Nederlandse Vereniging voor Psychosociale Oncologie het volgende projectplan opgesteld. 3. Doelstellingen project De doelstelling van het project Naar betere psychosociale zorg voor mensen met kanker is tweeledig: 1. Het vergroten van de toegankelijkheid van betaalbare psychosociale zorg (kwantiteit) 2. Het verbeteren en borgen van de kwaliteit van de psychosociale zorg 4. Deelprojecten Uit het oogpunt van doelmatigheid wordt de tweeledige doelstelling van het project opgedeeld in de onderstaande vier deelprojecten (1a, 1b, 2a, 2b): 1. Het vergroten van de toegankelijkheid van de psychosociale zorg (kwantiteit) 1a: Transparantie & Communicatie 1b: Betaalbaarheid van de zorg
2. Het verbeteren en borgen van de kwaliteit van de psychosociale zorg 2a: Deskundigheidsbevordering 2b: Translatie van psychosociaal oncologisch onderzoek naar de klinische praktijk 5. Activiteiten, producten of diensten Om de doelstellingen te bereiken zijn per deelproject de volgende stappen nodig: 1A: Het vergroten van de toegankelijkheid van de psychosociale zorg: Transparantie & Communicatie - Het ontwikkelen en implementeren van een online deskundigenbestand waarin beroepsbeoefenaren in de psychosociale zorg die adequate opleidingen hebben gevolgd een erkende status krijgen en adequaat worden vergoed. o Fase 1: Opzetten deskundigenbestand; Deskundigenbestand voor psychologen/psychotherapeuten gereed in januari 2013, deskundigenbestand voor maatschappelijk werkenden gereed in december o 2013. Fase 2: Het deskundigenbestand differentiëren op basis van specialisaties (zoals genetica, revalidatie, palliatieve zorg); gereed in 2014 - Het opzetten van een online verwijsgids om een structuur te bieden voor doorverwijzing van potentiele cliënten door medische professionals naar psychosociale hulpverleners, en om cliënten de mogelijkheid te bieden dicht bij huis een deskundige hulpverlener te vinden: In een oogopslag de deskundige bij u in de buurt. Graag sluit de NVPO hiervoor aan bij het speerpunt KankerNL. - Het opzetten en implementeren van een PR en communicatieplan Deskundigenbestand en online verwijsgids t.b.v. patiënten en professionals - Het ondersteunen van de implementatie en evaluatie van de richtlijn Detecteren behoefte psychosociale zorg. 1B: Het vergroten van de toegankelijkheid van de psychosociale zorg: Betaalbaarheid psychosociale zorg Sedert dit jaar is er sprake van een forse druk op het budget van de GGZ, dat tevens zal resulteren in grote gevolgen voor de kankerpatiënten en diens naasten. De NVPO is van mening dat de inzet op kwantiteit en kwaliteit van de psychosociale zorg alleen zinvol is als patiënten en diens naasten ook gebruik kunnen maken van betaalbare zorg. De NVPO voelt zich hiervoor mede verantwoordelijk. Samen met andere relevante stakeholders zal zij zich inzetten op het politieke en beleidsmatig vlak door middel van lobby voor betaalbare zorg. Een eerste gezamenlijke actie van de belangrijke partners in het veld was de standpuntbepaling met betrekking tot de beoogde bezuinigingen in de GGZ, welke in juni 2011 is toegezonden aan het ministerie van VWS. De NVPO is van mening dat er een gezamenlijk lobbyplan ontwikkeld dient te worden om goed georganiseerd met het werkveld psychosociale oncologische zorg in kwesties als deze op te kunnen treden richting overheid en zorgverzekeraars. Uitgangspunt hierbij is dat psychosociale zorg als integraal onderdeel van de oncologische zorg kan bijdragen aan een betere (kosten)effectiviteit van de oncologische psychosociale zorg. Samengevat zijn de stappen alhier: - Het volgen van de politieke en beleidsagenda met betrekking tot de psychosociale oncologische zorg - Het opstellen en implementeren van een lobbyplan voor betaalbare psychosociale oncologische zorg 2A: Het verbeteren en borgen van de kwaliteit van de psychosociale zorg: Deskundigheidsbevordering - Het (laten) ontwikkelen van een bij en nascholingsprogramma voor professionals werkzaam in de oncologie (het gevolgd hebben van zo n programma is voorwaarde voor registratie in het deskundigenbestand). - Implementatie van de opleiding communiceren in de oncologie voor medisch specialisten. o Deze training is ontwikkeld met het doel dat deze zou worden opgenomen in het curriculum voor medisch specialisten in opleiding (AIOS); specifiek in de specialisatie oncologie. Echter, praktische ervaring heeft geleid tot het aanpassen van de oorspronkelijk beoogde aanpak. Gebleken is dat opname in het opleidingscurriculum niet vanzelfsprekend is. Gezien het grote belang van deze opleiding wil de NVPO zich de komende drie jaar proactief inzetten om middels een bottom up procedure de weg van de succesvolle opleiding te bewandelen. Dit houdt in dat de NVPO voor een periode van 3 jaar wil optreden als makelaar van deze ontwikkelde scholing. Aan het einde van deze 3 jarige periode zullen we het proces en de resultaten evalueren en middels gelegde contacten met de relevante oncologische wetenschappelijke verenigingen zal getracht worden de opleiding alsnog op te laten nemen in de relevante curriculae. - Het certificeren van permanente educatie op het gebied van de psychosociale oncologie o Inrichten en kwaliteitsbewaking van het NVPO keurmerk voor scholing o Scholingsprogramma s op het gebied van de psychosociale oncologie hebben het NVPO keurmerk.
- Aanbieden en inzichtelijk maken van geaccrediteerd scholingsaanbod en intervisie voor beroepsbeoefenaren werkzaam in de psychosociale oncologie. o Geaccrediteerd scholingsaanbod en intervisiebijeenkomsten worden via de website van het online deskundigenbestand/nvpo voor alle professionals inzichtelijk en makkelijk toegankelijk gemaakt. 2B: Het verbeteren en borgen van de kwaliteit van de psychosociale zorg: Translatie psychosociaal onderzoek naar klinische praktijk Om de kwaliteit van de zorg zo optimaal mogelijk te maken is het van groot belang dat resultaten uit psychosociaal oncologisch onderzoek zo spoedig mogelijk worden vertaald naar, en geïmplementeerd in de klinische praktijk. Uit de praktijk blijkt dat er in het psychosociaal oncologische veld nog veel te winnen is bij een betere synergie tussen de disciplines onderzoek en klinisch werkenden. Onderzoekers kunnen bij het inrichten van hun onderzoeksdesign baat hebben bij een grotere klinische inbreng. Klinisch werkenden kunnen aan de andere kant in hun praktijk meer gebruik maken van onderzoeksresultaten ten behoeve van een meer evidence based aanpak. Om dit proces te bespoedigen is een platform nodig dat fungeert als een brugfunctie tussen onderzoekers en klinisch werkenden. De NVPO wil zich profileren als dé wetenschappelijke vereniging voor de psychosociale oncologie, teneinde een rol te kunnen spelen bij de onderzoeksagenda van de psychosociale oncologie en bij de translatie van de onderzoeksresultaten naar de klinische praktijk. De NVPO wil zich in samenwerking met de KWF werkgemeenschap Psychosociaal oncologisch onderzoek inzetten voor een grotere synergie in deze door middel van: - Het oprichten van een Platform Wetenschap & Praktijk PSO - Het uitbouwen van de NVPO als wetenschappelijke vereniging door middel van de verhoging van de participatie van het aantal onderzoekers bij de vereniging in het algemeen en het NVPO congres in het bijzonder. 6. Wijze van aanpak Dit integrale project heeft een tijdsduur van 3½ jaar. Zoals gesteld wordt het project opgesplitst in vier deelprojecten. Deze deelprojecten zullen worden uitgevoerd door betaalde projectmedewerkers. Bestuursleden zullen zich op vrijwillige basis met name bezighouden met het formuleren, monitoren en evalueren van het opgestelde beleid. Een projectcoördinator zal op basis van specifieke jaarplannen zorg dragen voor de continuïteit van het totale project en monitoring van de activiteiten gerelateerd aan de gestelde doelen. Uit doelmatigheidsoogpunt zullen de administratieve taken door een secretarieel medewerker worden vervuld. Twee parttime projectmedewerkers zullen worden aangesteld voor de deelprojecten 1A en 2A. De componenten 1B (betaalbaarheid) en 2B (bevordering translatie psychosociaal onderzoek) zullen worden ondergebracht bij de projectcoördinator. De NVPO zal zorgdragen voor de borging van de ontwikkelde producten en diensten binnen de eigen organisatie dan wel bij andere geëigende organisaties, zodat de continuïteit na het project wordt verzekerd.
7. Verwachte resultaten Deelprojecten: Activiteit/dienst Resultaat: 1A Transparantie & Communicatie - Het ontwikkelen en implementeren van een online - Fase 1: Het opzetten van het online deskundigenbestand voor deskundigenbestand, waarin beroepsbeoefenaren in de psychologen/psychotherapeuten is gereed in januari 2013; het psychosociale zorg, die adequate opleidingen hebben gevolgd, een erkende status krijgen en adequaat worden vergoed. deskundigenbestand voor maatschappelijk werkenden is gereed in december 2013. - Tegen het einde van fase 1 zijn alle relevante leden van de NVPO opgenomen in het online deskundigenbestand. Verder is 10% van de niet NVPO leden opgenomen in het register - Fase 2: Het deskundigenbestand differentiëren op basis van specialisaties (e.g., genetica, revalidatie, palliatieve zorg); gereed 2014 - Het opzetten van een online verwijsgids - De online verwijsgids, bij voorkeur via KankerNL, biedt structuur voor doorverwijzing van potentiële cliënten door medische professionals (huisartsen, medisch specialisten) naar psychosociale hulpverleners. - Daarnaast biedt de online verwijsgids patiënten en hun naasten de mogelijkheid een deskundige hulpverlener te vinden: In één oogopslag de deskundigen bij u in de buurt. - Het opzetten en implementeren van een PR & Communicatieplan Deskundigenbestand en online verwijsgids - Het deskundigenbestand en de online verwijsgids zijn bij tenminste 50% van de algemene en academische ziekenhuizen, alsmede bij de huisartsen en patiënten bekend. - Het ondersteunen van de implementatie en evaluatie van de richtlijn Detecteren behoefte psychosociale zorg. 1B Betaalbaarheid PSZ - Het volgen van de politieke en beleidsagenda met betrekking tot de psychosociale oncologische zorg - In samenwerking met KWF en IKNL wordt binnen 5 jaar in 80% van de kankerpatiënten standaard gescreend voor de aanwezigheid van psychosociale problemen en de behoefte aan ondersteuning. - Beleid, informatie en communicatie van de overheid, zorgverzekeraars en partners in het veld op het gebied van de psychosociale oncologische zorg wordt structureel bijgehouden. - Het opstellen van een lobbyplan - Een lobbyplan wordt opgesteld - Middels het lobbyplan is duidelijk welke partners wanneer samen optreden, voor welke problematiek en op welke wijze. - Wanneer een benodigde lobbyactie naar de overheid en/of zorgverzekeraars wordt opgestart, zorgt de NVPO voor de benodigde (wetenschappelijke) onderbouwing. 2A Deskundigheidsbevordering - Het (laten) ontwikkelen van een verplicht bij en nascholingsprogramma voor professionals werkzaam in de oncologie. - Het aanpassen van de opleiding communiceren in de oncologie voor radiologen naar andere medisch specialismen. - Opstellen framework/contracten met partners voor de verscheidene
ontwikkelde opleidingen PSO - Implementatie van de opleiding communiceren in de oncologie voor medisch specialisten - Het certificeren van permanente educatie op het gebied van psychosociale oncologie - Aanbieden/inzichtelijk maken van geaccrediteerd scholingsaanbod en intervisie voor beroepsbeoefenaren werkzaam in de psychosociale oncologie. 2B Translatie onderzoek praktijk - Het uitbouwen van de NVPO als wetenschappelijke vereniging teneinde een rol te kunnen spelen in de onderzoeksagenda van de psychosociale oncologie. - Het opzetten van een uitwisselingsplatform voor onderzoekers en klinisch werkenden. - De communicatie in het kader van uitwisseling tussen onderzoek en praktijk optimaliseren. - Het bevorderen van het opzetten van onderzoeken waar meer onderzoekers en klinisch werkenden samen bij betrokken zijn. - Implementatie van een bij en nascholingsprogramma voor radiotherapeuten. - Implementeren van de aangepaste opleiding communiceren in de oncologie voor andere medische specialismen - In totaal wordt de opleiding communiceren in de oncologie tot en met de eerste helft van 2014 18 keer gegeven (5 x 2012, 8x 2013, 5x 1 e helft 2014) - Evaluatie implementatie opleiding communiceren in de oncologie - Borging in de opleidingscurriculae van tenminste twee wetenschappelijke beroepsgroepen is eind 2014 gerealiseerd. - In 2013 hebben de scholingsprogramma s op het gebied van psychosociale oncologische zorg het NVPO keurmerk. - Het up to date houden van een reeds ontwikkeld scholingsprogramma voor psychologen, maatschappelijk werkenden en geestelijk verzorgers. - Geaccrediteerd scholingsaanbod en intervisiebijeenkomsten worden via de website van het online deskundigenbestand voor alle professionals inzichtelijk en makkelijk toegankelijk gemaakt. - In 2013 is een landelijk Platform Wetenschap & Praktijk PSO in samenwerking met de KWF werkgemeenschap opgericht. - De communicatie in het kader van uitwisseling tussen onderzoek en praktijk wordt geoptimaliseerd door verdere verwetenschappelijking van het tijdschrift Psychosociale oncologie. Dit toont zich in een uitbreiding van het aantal wetenschappelijke artikelen/rubrieken met een klinisch relevante insteek/boodschap. - Om een goede brugfunctie te vervullen tussen de klinische praktijk en onderzoek is het van belang dat meer onderzoekers zich aansluiten bij de NVPO. Voor de komende jaren zet de NVPO zich dan ook in om ten minste 20% meer leden te werven, waaronder allereerst specifiek zal worden ingezet op de onderzoekers. - Deelname aan het Congres stijgt met 5% per jaar. Deze groei in deelnemers toont zich vooral in het aantal deelnemende onderzoekers. - Meet & greets (speeddates) voor onderzoekers en klinisch werkenden worden georganiseerd, teneinde te komen tot innovatieve klinisch relevante onderzoek projecten.