LAGE ENERGIE RENOVATIE: YES WE CAN! Christophe Marrecau 7 & 8 november Passiefhuis-Platform 2009 vzw Woensdag 21 april 2010 Eco-Bouwpools Ecohuis Antwerpen Context
128 m2 woonopp. over 2 bouwlagen garage half ondergronds houten vloeren gunstige oriëntatie afgeleefde woning voorgevel met art deco elementen
Streefdoel bouwheer Comfortabeler dan de huidige nieuwbouw Correct geventileerd Zonnig Een gebouw dat véél minder energie verbruikt Aandacht voor materiaal- en watergebruik en goed gelegen. Basisprincipes van energiezuinig bouwen Uitstekende isolatie Uitstekende luchtdichtheid Comfortventilatie Passieve winsten benutten Efficiënte huishoudapparaten Hernieuwbare energie
1. Goed isoleren passiefhuisreferenties Wanden Maximaal geïsoleerde wanden Speciaal geïsoleerd buitenschrijnwerk Dubbel of driedubbel glas Knooppunten Maatregel koudebrugarme constructie U < 0,15 W/m²K U < 1,0 W/m²K U = 0,8 W/m²K Dakopbouw
Muuropbouw
Uitvoeringscontrole: thermografie
Uitvoeringscontrole: visueel Verdere afwerking: FSC platohout
Basisprincipes van energiezuinig bouwen Uitstekende isolatie Uitstekende luchtdichtheid Comfortventilatie Passieve winsten benutten Efficiënte huishoudapparaten Hernieuwbare energie 2. Luchtdichtheid
Basisprincipes van energiezuinig bouwen Uitstekende isolatie Uitstekende luchtdichtheid Comfortventilatie Passieve winsten benutten Efficiënte huishoudapparaten Hernieuwbare energie 3. Comfortventilatie integrale mechanische balansventilatie efficiënte gelijkstroomventilator temperatuurrendement warmterecuperatie > 80%
Gecombineerd wintereffect grondbuizen en ventilatiesysteem
Basisprincipes van energiezuinig bouwen Uitstekende isolatie Uitstekende luchtdichtheid Comfortventilatie Passieve winsten benutten Efficiënte huishoudapparaten Hernieuwbare energie 4. Passieve winsten benutten Maatregel uitbuiting zonnewinsten door geoptimaliseerde zuidgerichte beglazing Specificatie zontransmissiefactor van beglazing > 50 % (g-waarde)
Algemeen comfort Passiefhuisglas - superisolerend geen koudestraling - niet nodig om koud raamoppervlak te compenseren met verwarmingselement plaatsbesparing Zomercomfort Veel zonnewinsten - oververhitting??? - zonwering is essentieel! Situatie in zomer - tussenseizoen - winter
Zomercomfort Basisprincipes van energiezuinig bouwen Uitstekende isolatie Uitstekende luchtdichtheid Comfortventilatie Passieve winsten benutten Efficiënte huishoudapparaten Hernieuwbare energie
Verwarming Stralingsverwarming Lage temperatuurverwarming Kleine ketel vs. groot afgiftesysteem Verwarming
Verlichting Wassen en drogen Hot fill wasmachine Warmtepomp droogkast
Bad of douche? Douchewarmtewisselaar
Stekkerblok of powersafer Basisprincipes van energiezuinig bouwen Uitstekende isolatie Uitstekende luchtdichtheid Comfortventilatie Passieve winsten benutten Efficiënte huishoudapparaten Hernieuwbare energie
6. Hernieuwbare energie Zonnecollectoren voor sanitair warm water? Fotovoltaïsche cellen? Windenergie? De overgebleven energiebehoefte van een energiezuinige woning is slechts 50-25% van deze van een conventionele woning. Op basis hiervan wordt het zinvol hernieuwbare energiebronnen in te schakelen. In een slecht geïsoleerde woning is het effect veel minder. 6. Hernieuwbare energie Draagkracht dakstructuur Bijkomende beschutting tegen oververhitting Maximaal opwekkingsvermogen Zero energy?
Andere aspecten van duurzaam bouwen Materialen Water Toegankelijkheid Mobiliteit Ergonomie
Vragen Waarom hanteerden zij juist deze volgorde van werkzaamheden? De schouwen op het dak werden verwijderd om koudebruggen te vermijden. Hoe gebeurt nu de afvoer van de rookgassen van de ketel, af- en toevoer van ventilatie, ontluchting van septische put en wc? Hoe realiseren zij de luchtdichte aansluiting tussen nieuw schrijnwerk en pleisterwerk (foto)? Hoe verschilt dit van de standaard aansluiting? De isolatie van het hoofddak gebeurt via isolatie bovenop de roofing. Hebben ze nooit overwogen om isolatie te plaatsen tussen de kepers van 18cm? Waarom niet? (wschl heeft dit te maken met het feit dat een combinatiedak gevaarlijk is: condensatie kan plaatsvinden tussen de houten kepers en zorgen voor houtrot. Nochtans door toepassing van een intelligent dampscherm (uitdroging in de zomer) zou dit wel kunnen werken.) Vragen Voor de isolatie van de achtergevel hebben ze gewerkt met 14cm resolisolatie + EPS tussen houten latten. Is het verstandig om een harde isolatie als EPS tussen houten latten te plaatsen? Laat dit geen kieren achter? Luchtdichting van de binnenmuur gebeurt door leempleister; luchtdichting van het dak via nieuwe dakdichting. Op de detailtekening van p 5 kan je zien dat deze twee niet aansluiten. Is er hier geen luchtlek? Is dit niet gebleken uit de blowerdoortest?
Dakopbouw Vragen Vanaf wanneer is Passiefhuis-Platform Platform betrokken geweest bij de renovatie van de woning? Doen zij nu reeds doorrekeningen van het verbruik of is het opgegeven verbruik het werkelijke verbruik? Graag hun bedenkingen over de keuze tussen binnen- of buitenmuurisolatie van de buitengevel. Ze zitten hier immers met een special case van een dampdichte buitengevel, waardoor binnenmuurisolatie moeilijk wordt. (mogelijke oplossingen: een perfect geplaatst intelligent dampscherm zoals bij het platte dak, en afwerklaag van de binnenmuur die eventueel vocht kan capteren en reguleren). Buitenmuurisolatie is moeilijk te realiseren omwille van de prachtige gevel. Welke problemen zijn opgetreden die de bouwheer/architect niet hadden verwacht?