Vogels van weide/boerenland en plas-dras Vogelherkenningscursus 2017 Bert Geelmuijden
Waarnemen en kennis Kun je iets waarnemen dat je niet kent? (5 e symfonie van Beethoven als ezelsbrug voor zang van de Geelgors en handpenprojectie als onderscheidend kenmerk voor Fitis / Tjiftjaf) Kun je iets waarnemen dat er niet is? Foute waarneming of verkeerde interpretatie van feiten of de invloed van omstandigheden of. Durf te twijfelen!
Steltlopers: cultuurvolgers Doordat de mens het bos kapte en het verving door akkers, weiden en heidevelden, werd het landschap een open landschap. Vooral de weilanden bleken in trek bij een aantal steltlopers, die zich van nature thuis voelen op toendra s, steppen, kwelders en strandweiden. Steltlopers zijn dus cultuurvolgers, d.w.z. dat ze de mens in zijn ontwikkeling van de natuur volgen. In weilanden bevindt zich veel bodemleven en dus voedsel. Door de hoge grondwaterstand en voldoende neerslag, blijft dat voedsel ook in de zomerperiode goed te vinden en daarin verschilt Nederland van zuidelijker gelegen landen. Intensivering van de landbouw en veeteelt heeft echter desastreuze gevolgen voor de vogelstand gehad. Werd er in 1960 2x per jaar gemaaid, nu is dat op weilanden met snel groeiend gras 5 à 6 maal per jaar. Uiteraard is dat moordend voor broedvogels.
Primaire weidevogels. In ieder geval: Tussen haakjes het aantal broedparen. Grutto (40.000) Tureluur (20.000) Scholekster (100.000) Kievit (200.000) Wulp (6.000) Kemphaan (100) Watersnip (1.000-1.500) Op grond van broedgedrag ook: Zomertaling (2.000) Kuifeend (20.000) Veldleeuwerik (50.000) Graspieper (75.000) Gele Kwikstaart (50.000)
Grutto
Tureluur
Scholekster
Kievit
Wulp
Watersnip
Kemphaan
Veldleeuwerik
Gele kwikstaart Graspieper
Zomertaling Kuifeend
Secundaire weidevogels Dit zijn vogels die vaak in andere landschappen broeden dan in het weiland. Tussen haakjes het aantal broedparen in Nederland. Meerkoet (150.000) Wilde Eend (500.000) Slobeend (8.000) Krakeend (10.000) Bergeend (7.000) Wintertaling (2.000) Pijlstaart (30) Bontbekplevier (500) Kleine Plevier (1.000) Kluut (5.000) Visdief (15.000) Zwarte Stern (1400) Waterhoen (50.000) Paapje (350)
Slobeend Meerkoet Krakeend Wilde Eend
Bergeend Wintertaling
Bontbekplevier Kenmerken van beide soorten? Kleine Plevier verschillen
Visdief Kenmerken / verschillen? Zwarte Stern
Paapje Waterhoen
Afname aantallen boerenlandvogels
Afname boerenlandvogels in aantallen Sinds 1960 zijn ongeveer 4,5 miljoen broedparen uit Nederland verdwenen. Het meest getroffen zijn: Veldleeuwerik 96-97% (900.000 broedparen) Patrijs 93-95% (115.000 broedparen) Zomertortel 92-95% (70.000 broedparen) Ringmus 93-94% (800.000 broedparen) Grutto 68-79% (95.000 broedparen) Op Europese schaal is het niet anders, al gaat het in andere landen vaak om andere soorten.
Vogels van het boerenland Boerenzwaluw Grasmus
Putter Ringmus
Spreeuw Spotvogel
Steenuil Torenvalk
Roek Roodborsttapuit
Patrijs Zeldzaam (in Utrecht) Kwartel
Zomertortel Zeldzaam Geelgors
Plas-dras Wordt aangelegd en beheerd Minstens 100 meter van fiets- en wandelpaden Minstens 200 meter van bebouwing, bosjes en begroeiing hoger dan 15 meter Vaak eigendom van natuurorganisaties als Natuurmonumenten en het Utrechts Landschap In geval van eigendom van landbouwbedrijven wordt er behoorlijk gesubsidieerd
Wat kunnen we tegenkomen in plas-dras? Bosruiter Kenmerken / Verschillen? Groenpootruiter pootkleur
Oeverloper Witgat Kenmerken / verschillen? pootkleur
Kluut Steltkluut Zwarte Ruiter Tureluur