12
GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen staan bij Greenportkas ondernemer Joep Raemakers hoog aangeschreven. De ondernemer wil tomaten telen, de uitputting van fossiele brandstoffen tegengaan en de uitstoot van CO 2 verminderen. Het vernieuwende glastuinbouwproject Greenportkas voldoet aan al zijn wensen. Meer dan 10% productieverhoging Warmte voor de buren 35% energiebesparing Kennis delen met andere pioniers INNOVATIE De Greenportkas is een innovatie in de glastuinbouw. In de Greenportkas wordt effectiever met CO 2 omgegaan, waardoor de productie hoger is dan in normale teelten. Door de benutting van warmte en CO 2, uit de efficiënte WKK en door ondergrondse opslag van laagwaardige warmte bespaart de Greenportkas jaarlijks zo n twee miljoen kubieke meter gas. Dit is ongeveer 35% van het totale eigen verbruik. De Greenportkas gaat zo efficiënt met de energie om, dat er hoogwaardige warmte van het bedrijf aan externe partijen kan worden geleverd. De warmte wordt afgenomen door De Zorggroep en de Mytylschool Ulingshof, waarvan de gebouwen tegenover de kas liggen. WARMTE LEVERING AAN DE BUREN Door de energielevering vanuit de Greenportkas hoeven de nabij gelegen instellingen aanzienlijk minder gas te verstoken, wat beduidend scheelt in hun exploitatie. Het geheel van kas en gebouwen zal dankzij het Greenportkas project veel minder CO 2 uitstoten dan wanneer er van traditionele energiebronnen gebruik zou worden gemaakt. DE ACHTERLIGGENDE GEDACHTE Joep Raemakers wist dat ook in zijn branche de knop om moest. Door de alsmaar stijgende energieprijzen ging de ondernemer de ontwikkelingen rondom alternatieve energie op de voet volgen. Hij bedacht dat er voordeel viel te behalen als hij zelf energie zou oogsten. Ook was het wenselijk dat het gebruik van fossiele energie en de daarmee gepaard gaande CO 2 uitstoot teruggedrongen werd. De nieuwsgierigheid en de drive van Joep Raemakers zorgen er uiteindelijk voor dat de eerste ideeën voor de Greenportkas ontstonden. HOE KWAM DIT PROJECT TOT STAND? De ondernemer ging op zoek naar een gesprekspartner die hem verder wegwijs kon maken in het opslaan van energie voor eigen gebruik en leverantie van energie aan anderen. Deze gesprekspartner werd herkend in Peter Thissen van het Venlose installatiebedrijf Thissen Installatietechniek. Dit bedrijf werkt al jaren met warmtepompen in de utiliteitsbouw. Het toepassen van deze techniek in de teelt leek kostentechnisch lange tijd niet realiseerbaar. Het werd duidelijk dat een hogere productie nodig was om het systeem rendabel te kunnen maken. Dit leek mogelijk door geconditioneerd te telen in een semi-gesloten kas. Ook moest er een afnemer voor de energie gevonden worden. Joep Raemakers gaf zijn definitieve idee vorm met behulp van o.a. Wageningen Universiteit, Hoogendoorn, de firma Climeco en Knowhouse. Hierdoor werd het mogelijk om de financiering rond te krijgen. Lees verder op pagina 14 > 13
DOELSTELLINGEN GREENPORTKAS DE GREENPORTKAS HEEFT VIER DOELSTELLINGEN, NAMELIJK: 1. 2. 3. 4. Productieverhoging Energiebesparing en CO Verkoop van warmte 2 reductie Uitdragen van de ontwikkelde kennis en ervaring 1. PRODUCTIEVERHOGING De Greenportkas is voorzien van de technische middelen om semi-gesloten te kunnen telen. Semi-gesloten telen betekent dat de luchtramen, die in de glastuinbouw gebruikt worden om de temperatuur te regelen, vaker dicht kunnen blijven. Zo ontstaat een verhoogde CO 2 concentratie rond de plant. Omdat in de Greenportkas het klimaat beter kan worden afgestemd op de beschikbare hoeveelheid licht kunnen een hogere opbrengst en betere productkwaliteit gerealiseerd worden. De verwachtingen zijn om, op termijn, meer dan 10% hogere productie te kunnen realiseren. 2. ENERGIEBESPARING EN CO 2 REDUCTIE In de Greenportkas wordt efficiënt met energie en CO 2 omgegaan. Door het goed regelbare kasklimaat hoeven de luchtramen minder vaak en minder ver open. Hierdoor blijft warmte en de beschikbare CO 2, die de tomatenplanten nodig hebben om goed te groeien, in de kas. Er ontsnapt dus minder CO 2 door de dakramen. Het proces is zo efficiënt dat er in de kas een energieoverschot ontstaat. Dit overschot wordt geoogst, opgeslagen en later gebruikt. Hierdoor is zowel het energieverbruik en de resulterende CO 2 emissie lager dan in traditionele glastuinbouw. 3. VERKOOP VAN WARMTE Met name in de warme zomermaanden wordt overtollige zonnewarmte uit de Greenportkas opgeslagen in het grondwater. De lokale grondwatertemperatuur stijgt daarmee van 6 C tot 25 C. s Winters wordt die laagwaardige warmte uit het grondwater teruggewonnen om de kas weer te verwarmen. Voor deze energieopslag zijn op een diepte van ongeveer negentig meter in de bodem zowel koude als warme bronnen aangelegd. Omdat er meer zonnewarmte wordt geoogst dan de kas verbruikt, is er warmte over. Andere partijen, in dit geval De Zorggroep en de Mytylschool Ulingshof, kunnen daarom van hoogwaardige warmte uit de WKK installatie worden voorzien. 4. UITDRAGEN VAN DE ONTWIKKELDE KENNIS EN ERVARING In semi-gesloten kassen zoals de Greenportkas zijn de verhoudingen tussen de verschillende klimaatfactoren soms anders dan in traditionele teelten onder glas. Het is belangrijk dat telers praktijkervaring opbouwen met zulke nieuwe duurzame teeltsystemen. Daarom worden pionierende telers als Joep Raemakers in de Greenportkas ondersteund door een team van onderzoekers van Wageningen UR Glastuinbouw. Wekelijks wordt er op basis van uitgebreide klimaatmetingen, gewasgegevens en modelberekeningen rapport aan de teler uitgebracht zodat hij goed onderbouwde beslissingen kan nemen. De kennis en ervaring die wordt ontwikkeld in de Greenportkas wordt gedeeld met andere pioniers, zodat deze telers worden geholpen bij het verder ontwikkelen van meer duurzame teeltsystemen. 14
Bestuursgebouw Horstgraaf Vorstenheuvel Uitbreiding 2009 De Witte Steen Mytylschool Ulingshof Zwembad Het terrein van de Zorggroep Noord- en Midden Limburg Mytylschool Ulingshof Sunny Tom Greenportkas 15
HET GREENPORTKAS PRINCIPE SCHERMDOEK Luchtbehandelingskast (LBK) WARMTEWISSELAAR VENTILATOR Warmtepomp DAGBUFFER 6 oc ZOMER WARMTEWISSELAAR A) Warmtewisselaar (TS 25 oc eling (W Warmtekrachtkopp 16 KK) WARME BRONNEN 40 oc
LUCHTRAAM HOGE DRUK NEVEL LAMPEN Assimilatielamp ELECTRICITEIT CO 2 uit WKK WARMTE UIT WKK WKK WATER WARMTEPOMP IR camera HEET WATER NAAR ZORGINSTELLING EN SCHOOL WINTER WARMTEWISSELAAR Meetbox AQUIFER Illustratie Suture - Fotografie Wouter Verkerke Wageningen UR Glastuinbouw en Susan Derckx Suture PLANTENSENSOREN 5 oc KOUDE BRONNEN Een kijkje in de G reenportkas 17