Export-update Noord- en Zuid-Amerika - juli 2014 1. Samenvatting en conclusies De Nederlandse uitvoerwaarde is in 2013 met 1,0% gestegen t.o.v. dezelfde periode in 2012 tot 433,8 miljard euro. De bescheiden groei is te danken aan met name de iets hogere afzet in Europa en Azië. Op andere continenten was per saldo sprake van een terugloop. Het Amerikaanse continent nam per saldo fors minder af. Daarbij lijkt teruglopende export van minerale brandstoffen een belangrijke rol te spelen. Het onderliggende beeld wisselt sterk van land tot land, ongeacht het continent. Krimp- en groeimarkten liggen naast elkaar. Vooruitlopende indicatoren als het Nederlandse producentenvertrouwen en de CBS-exportradar wijzen op (iets) gunstigere omstandigheden voor Nederlandse exporteurs dan een jaar geleden. Van uitbundigheid is echter geen sprake. Volgens het CPB versnelt de Nederlandse uitvoergroei in 2014 en 2015 dankzij een hogere toename van de wereldhandel. De bijbehorende risico s en onzekerheden zijn echter groot (bijvoorbeeld door de conflicten in het Midden-Oosten en Oekraïne). De exportkansen voor Nederlandse ondernemers in Noord- en Latijns-Amerika lijken vanuit macroperspectief volgens EIU-ramingen redelijk gunstig. Argentinië is dit jaar echter een uitzondering. 2. Exportrealisaties De totale Nederlandse uitvoer van goederen en diensten groeide volgens het CPB in 2013 met 1,3% in volume. Daarmee lag het groeitempo duidelijk lager dan in voorgaande jaren. Zo bedroeg de volumestijging in 2011 en 2012 respectievelijk 4,1% en 3,2%. Vooral veel exporteurs van binnenlands geproduceerde uitvoergoederen Made in Holland hadden het in 2013 moeilijk 1. De binnenlands geproduceerde uitvoer daalde met 2,5% in volume ten opzichte van 2012. Daarentegen groeide de wederuitvoer met 2,8% (in volume). Gemeten in euro s steeg de totale Nederlandse goederenuitvoer in 2013 met 1,0% tot krap 434 miljard euro (zie tabel 1). De groei was geheel te danken aan meer export naar Europese en Aziatische markten. De afzet in Noord- en Zuid-Amerika en ook naar Afrika kromp per saldo. Onderliggend was echter op vrijwel elk continent sprake van een uiteenlopende ontwikkeling. Zo steeg de Nederlandse goederenexport naar Cuba (+12,7%) en Canada (+33,3%), terwijl de afzet naar Brazilië (minus 28,9%) en Venezuela (minus 32,6%) juist stevig daalde (zie tabel 2). Ook Amerikanen kochten minder Nederlandse goederen. Zo daalde de uitvoer naar de VS in 2013 met 1 Dit blijkt ook uit de productie van de Nederlandse nijverheid: de productie(volume) lag in 2013 volgens het CBS 0,5% lager dan in 2010 en op hetzelfde niveau als in 2011. 16-07-2014 1 van 14
ruim 3,4 miljard euro (t.o.v. 2012). Dit was een krimp met 16,9%. Daarmee exporteerde Nederland in 2013 voor een lager bedrag aan goederen naar de VS dan in 2010. Ook naar Latijns-Amerika daalde de exportwaarde per saldo. Maar ondanks deze waardedaling van per saldo 11,1% (t.o.v. 2012) exporteerde Nederland voor een hoger bedrag aan goederen naar Latijns- Amerika dan in 2011. Tabel 1 Ontwikkeling Nederlandse goederenuitvoer naar continent (bedragen x 1.000 euro, tenzij anders aangegeven) 2010 2011 %- stijging 2011 2012 %- stijging %- stijging 2013 (t.o.v. 2010) (t.o.v. 2011) (t.o.v. 2012) Totale waarde Nederlandse uitvoer 371.549.213 409.358.207 10,2 429.716.592 5,0 433.849.861 1,0 Totaal Europa 298.489.671 328.328.736 10,0 338.616.469 3,1 343.226.083 1,4 Totaal Amerika 25.888.433 29.930.100 15,6 32.796.516 9,6 29.144.807-11,1 Totaal Azië 31.287.211 33.843.826 8,2 41.028.261 21,2 44.389.230 8,2 Totaal Afrika 11.337.606 12.964.102 14,3 14.656.126 13,1 14.447.253-1,4 Totaal Oceanië 1.640.225 2.095.728 27,8 2.619.219 25,0 2.642.488 0,9 Bron: CBS, 2014 en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, 2014. Onderliggend uiteenlopend beeld Zoals hierboven is genoemd, was onderliggend sprake van een uiteenlopende uitvoerontwikkeling; krimpen groeimarkten liggen naast elkaar (zie tabel 2). Daarbij liet de grootste Latijns-Amerikaanse markt, Mexico, na een fraaie groei in 2012 vorig jaar juist een krimp zien ter grootte van 8,0%. Naar de tweede markt, Brazilië, kromp de waarde van de Nederlandse goederenuitvoer met 28,9% nog harder; de uitvoerwaarde lag in 2013 met krap 2,2 miljard euro liefst 0,9 miljard euro lager dan in 2012. Een aantal Amerikaanse markten laat over een langere periode gezien een fraaie groei zien, zoals Canada, Chili, Colombia en Cuba. In de bijlagen staat in de tabellen I en II en A t/m L voor een flink aantal Noord- en Zuid-Amerikaanse landen de goederenuitvoer over 2012 en 2013 uitgesplitst naar de afzonderlijke exportcategorieën. Op deze manier is iets beter te zien op welke onderliggende verschuivingen de ontwikkeling in de totale goederenuitvoer is terug te voeren. Daarbij blijkt de exportontwikkeling van minerale brandstoffen vaak een belangrijke verklarende factor te zijn voor de totale uitvoerontwikkeling naar een exportmarkt. Zo 2 van 14
verklaart de teruggang in de uitvoer van minerale brandstoffen naar Brazilië in 2013 met zo n 750 miljoen euro (zie tabel B in de bijlage) ongeveer 84% van de totale daling van de goederenuitvoer naar dit land. Anderzijds is de hogere exportwaarde van minerale brandstoffen naar Canada in 2013 goed voor 92% van de totale uitvoerstijging naar deze Noord-Amerikaanse afzetmarkt. Tabel 2 Ontwikkeling Nederlandse goederenuitvoer (bedragen x 1.000 euro, tenzij anders aangegeven) 2010 2011 %- stijging 2011 2012 %- stijging %- stijging 2013 (t.o.v. 2010) (t.o.v. 2011) (t.o.v. 2012) Totale waarde Nederlandse uitvoer 371.549.213 409.358.207 10,2 429.716.592 5,0 433.849.861 1,0 Totaal Amerika 25.888.433 29.930.100 15,6 32.796.516 9,6 29.144.807-11,1 Totaal Latijns- Amerika 7.599.022 8.528.795 10,9 10.569.872 19,3 9.695.389-9,0 Argentinië 701.847 497.286-29,1 728.688 46,5 1.018.639 39,8 Brazilië 1.797.062 2.281.519 27,0 3.082.096 35,1 2.191.178-28,9 Canada 1.414.732 1.769.090 25,0 1.967.480 11,2 2.623.338 33,3 Chili 332.324 367.303 10,5 449.034 22,3 495.343 10,3 Colombia 312.626 325.047 4,0 327.941 0,9 461.371 40,7 Costa Rica 99.332 96.393-3,0 74.913-22,3 83.368 11,3 Cuba 65.803 76.965 17,0 92.904 20,7 104.698 12,7 Mexico 2.129.157 2.253.719 5,9 2.932.697 30,1 2.698.288-8,0 Panama 92.609 149.521 61,5 163.833 9,6 98.649-39,8 Paraguay 34.239 44.495 30,0 28.121-36,8 51.730 84,0 Peru 161.172 157.713-2,1 203.710 29,2 171.883-15,6 Uruguay 67.075 159.754 138,2 90.136-43,6 75.518-16,2 Venezuela 425.737 449.308 5,5 655.424 45,9 441.930-32,6 Verenigde Staten 16.874.679 19.632.215 16,3 20.259.164 3,2 16.826.080-16,9 Bron: CBS, 2014 en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, 2014. 3. Vooruitzichten Vooruitlopende indicatoren wijzen op (iets) gunstigere omstandigheden voor Nederlandse exporteurs dan een jaar geleden. Zo lag in juni het vertrouwen van producenten in de industriële sector duidelijk hoger dan een jaar geleden (zie grafiek 1). Ook de CBS-exportradar over juni 2014 duidt op iets betere exportomstandigheden dan een jaar geleden. Van uitbundigheid is echter geen sprake. 3 van 14
4 van 14
Grafiek 1 Vertrouwen Nederlandse producenten in industrie Grafiek 2 CBS-exportradar 5 van 14
TOELICHTING: de gestippelde lijn is het gemiddelde over de afgelopen ruim 20 jaar. De niet-onderbroken lijn is de stand in juni 2014. Hoe verder naar buiten deze laatste lijn ligt des te gunstiger zijn de exportvooruitzichten. Het CPB verwacht dat de export van goederen en diensten dit jaar met 3% in volume groeit. Voor 2015 voorziet het CPB een toename met 4%. Voorgaande betekent een duidelijke groeiversnelling ten opzichte van 2013. Toch liggen beide groeiverwachtingen lager dan de gemiddelde jaarlijkse uitvoergroei van 5,3% over de periode 1996-2012. De exportgroei dit en volgend jaar is te danken aan het wereldwijde economisch herstel dat in de loop van vorig jaar is ingezet. Dat resulteert in een groei van de wereldhandel met 3,5% in 2014 en 5% in 2015, tegenover 1,7% in 2013. Wel noemt het Centraal Planbureau het economisch herstel traag en kwetsbaar. Het is dan ook met de nodige risico s en onzekerheden omgeven, zoals de conflicten in de Oekraïne en het Midden-Oosten. Exportkansen Amerikaanse continent De exportkansen voor Nederlandse ondernemers op het Amerikaanse continent lijken vanuit macroperspectief volgens EIU-ramingen tezamen redelijk tot gunstig (zie tabel 3). Voor de meeste landen geldt daarnaast dat de voor 2015 en 2016 verwachte importgroei (=exportkans) hoger ligt dan in 2014. Argentinië is het enige land waarvoor EIU een importdaling voorziet. Na een importkrimp met 6,4% in 2014 zal de Argentijnse import parallel aan die van buurlanden groeien, zij het in een laagtempo, aldus EIU. Ook niches en do s en don ts zijn van groot belang Belangrijk is om bij de importramingen te bedenken dat in afzetmarkten die vanuit macroperspectief krimpen er toch ruimte kan zijn voor afzetgroei voor Nederlandse exporteurs. De Italiaanse markt was hiervan in de afgelopen jaren een illustratie. Andersom geldt hetzelfde. Op exportmarkten die fors groeien, kan de afzet van bepaalde Nederlandse goederen toch teruglopen. Het hangt sterk af van de sector waarin een Nederlandse exporteur actief is. Daarbij komt dat de feitelijk afzetontwikkeling ook weer afhangt van de individuele concurrentiepositie van Nederlandse exporteurs. Daarbij kan worden gedacht aan zijn prijs/kwaliteit-verhouding en het al dan niet goed kennen van de do's en don'ts van het lokale zakendoen. 6 van 14
Tabel 3 Importramingen Noord- en Zuid-Amerika (%-volumemutaties van de goederen- en dienstenimport t.o.v. het voorgaande jaar) 2013 2014 2015 2016 Argentina 1,7-6,4 2,7 2 Brazil 8,3 3,4 5,5 7,2 Canada 1,1 2,4 4 3,3 Chile 2,2 0,8 3,3 4 Colombia 2,1 8,2 7,7 7,4 Costa Rica 4,1 5,4 6,2 6,3 Cuba 4,4 1,5 6,4 4,5 Dominican Republic -3,6 2,8 3,7 3,6 Ecuador 4,2 5,2 5,6 5,7 El Salvador 4,5 5,7 5,9 5,6 Mexico 1,5 6,4 7 7,9 Peru 5,7 3,5 6,8 7,9 VS 1,4 0,4 3,1 3,7 Venezuela -9,7 1,5 2,9 3,1 Bron: Economist Intelligence Unit, 2014. Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Concernstaf/Ron Hogenboom Juli 2014 7 van 14
BIJLAGEN Tabel I: Nederlandse goederenuitvoer naar Canada, bedragen x 1.000 euro Totaal Nederlandse goederenuitvoer 1.967.480 2.623.338 0 Voeding en levende dieren 77.216 76.371 1 Dranken en tabak 81.036 80.207 2 Grondstoffen 68.700 69.695 3 Minerale brandstoffen 538.467 1.142.672 4 Dierlijke en plantaardige oliën 2.363 2.789 5 Chemische producten 420.620 464.646 6 Fabricaten 161.549 141.423 7 Machines en vervoermaterieel 460.845 458.548 8 Diverse gefabriceerde goederen 150.905 180.996 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 5.779 5.991 Tabel II: Nederlandse goederenuitvoer naar de VS, bedragen x 1.000 euro Totaal Nederlandse goederenuitvoer 20.259.164 16.826.080 0 Voeding en levende dieren 711.161 691.209 1 Dranken en tabak 760.018 709.898 2 Grondstoffen 471.224 415.585 3 Minerale brandstoffen 5.064.674 3.700.766 4 Dierlijke en plantaardige oliën 44.642 32.866 5 Chemische producten 4.597.866 3.372.740 6 Fabricaten 1.579.581 1.256.986 7 Machines en vervoermaterieel 5.794.863 5.265.252 8 Diverse gefabriceerde goederen 1.086.904 1.260.476 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 148.231 120.303 8 van 14
Tabel A: Nederlandse goederenuitvoer naar Argentinië, bedragen x 1.000 euro Totaal Nederlandse goederenuitvoer 728.688 1.018.639 0 Voeding en levende dieren 17856 23957 1 Dranken en tabak 3489 4321 2 Grondstoffen 8549 10872 3 Minerale brandstoffen 283946 612596 4 Dierlijke en plantaardige oliën 170 227 5 Chemische producten 224452 171856 6 Fabricaten 23713 28197 7 Machines en vervoermaterieel 121461 124115 8 Diverse gefabriceerde goederen 44377 41918 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 676 579 Tabel B: Nederlandse goederenuitvoer naar Brazilië, bedragen x 1.000 euro Totaal Nederlandse goederenuitvoer 3.082.096 2.191.178 0 Voeding en levende dieren 123.637 140.380 1 Dranken en tabak 34.137 26.241 2 Grondstoffen 50.853 53.959 3 Minerale brandstoffen 1.018.663 252.472 4 Dierlijke en plantaardige oliën 1.724 1.392 5 Chemische producten 942.021 827.266 6 Fabricaten 120.310 112.049 7 Machines en vervoermaterieel 570.900 592.351 8 Diverse gefabriceerde goederen 202.222 163.517 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 17.629 21.550 9 van 14
Tabel C: Nederlandse goederenuitvoer naar Chili, bedragen x 1.000 euro Totaal Nederlandse goederenuitvoer 449.034 495.343 0 Voeding en levende dieren 37031 38061 1 Dranken en tabak 3004 5031 2 Grondstoffen 13684 14905 3 Minerale brandstoffen 66788 110281 4 Dierlijke en plantaardige oliën 223 125 5 Chemische producten 112321 91886 6 Fabricaten 39184 36039 7 Machines en vervoermaterieel 147483 161112 8 Diverse gefabriceerde goederen 28432 36508 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 884 1395 Tabel D: Nederlandse goederenuitvoer naar Colombia, bedragen x 1.000 euro Totaal Nederlandse goederenuitvoer 327.941 461.371 0 Voeding en levende dieren 27905 16343 1 Dranken en tabak 5553 6697 2 Grondstoffen 14807 13216 3 Minerale brandstoffen 595 57902 4 Dierlijke en plantaardige oliën 173 106 5 Chemische producten 109401 127239 6 Fabricaten 14073 19690 7 Machines en vervoermaterieel 101965 170024 8 Diverse gefabriceerde goederen 53298 49841 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 884 1395 1 van 14 0
Tabel E: Nederlandse goederenuitvoer naar Costa Rica, bedragen x 1.000 euro Totaal Nederlandse goederenuitvoer 74.913 83.368 0 Voeding en levende dieren 4412 4522 1 Dranken en tabak 609 368 2 Grondstoffen 10513 9081 3 Minerale brandstoffen 143 97 4 Dierlijke en plantaardige oliën 0. 5 Chemische producten 16652 14597 6 Fabricaten 6999 4043 7 Machines en vervoermaterieel 28025 42902 8 Diverse gefabriceerde goederen 7396 7633 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 164 126 Tabel F: Nederlandse goederenuitvoer naar Cuba, bedragen x 1.000 euro Totaal Nederlandse goederenuitvoer 92.904 104.698 0 Voeding en levende dieren 18457 9064 1 Dranken en tabak 1065 2471 2 Grondstoffen 1888 1193 3 Minerale brandstoffen 156 108 4 Dierlijke en plantaardige oliën 136 277 5 Chemische producten 30621 27512 6 Fabricaten 9404 17194 7 Machines en vervoermaterieel 26598 40661 8 Diverse gefabriceerde goederen 3688 5496 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 890 721 1 van 14 1
Tabel G: Nederlandse goederenuitvoer naar Mexico, bedragen x 1.000 euro Totaal Nederlandse goederenuitvoer 2.932.697 2.698.288 0 Voeding en levende dieren 86909 89790 1 Dranken en tabak 7769 7147 2 Grondstoffen 60293 65258 3 Minerale brandstoffen 1895366 1770637 4 Dierlijke en plantaardige oliën 459 567 5 Chemische producten 373074 287013 6 Fabricaten 121239 102205 7 Machines en vervoermaterieel 290790 307094 8 Diverse gefabriceerde goederen 95614 66813 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 1182 1764 Tabel H: Nederlandse goederenuitvoer naar Panama, bedragen x 1.000 euro Totaal Nederlandse goederenuitvoer 163.833 98.649 0 Voeding en levende dieren 16164 15952 1 Dranken en tabak 4242 5097 2 Grondstoffen 873 825 3 Minerale brandstoffen 29862 1844 4 Dierlijke en plantaardige oliën 115 108 5 Chemische producten 13067 15990 6 Fabricaten 9923 8633 7 Machines en vervoermaterieel 71630 33948 8 Diverse gefabriceerde goederen 11094 11109 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 6862 5143 1 van 14 2
Tabel I: Nederlandse goederenuitvoer naar Paraquay, bedragen x 1.000 euro Totaal Nederlandse goederenuitvoer 28121 51730 0 Voeding en levende dieren x 2602 1 Dranken en tabak 1153 2730 2 Grondstoffen x 117 3 Minerale brandstoffen 13 17 4 Dierlijke en plantaardige oliën.. 5 Chemische producten 4169 5132 6 Fabricaten 2577 2511 7 Machines en vervoermaterieel 16510 36837 8 Diverse gefabriceerde goederen 1038 1765 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 233 19 Tabel J: Nederlandse goederenuitvoer naar Peru, bedragen x 1.000 euro Totaal Nederlandse goederenuitvoer 203.710 171.883 0 Voeding en levende dieren x 24400 1 Dranken en tabak 1345 1655 2 Grondstoffen 1915 2472 3 Minerale brandstoffen 1392 943 4 Dierlijke en plantaardige oliën x 2 5 Chemische producten 45902 25774 6 Fabricaten 20732 18605 7 Machines en vervoermaterieel 104567 84053 8 Diverse gefabriceerde goederen 14154 13627 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 320 351 1 van 14 3
Tabel K: Nederlandse goederenuitvoer naar Peru, bedragen x 1.000 euro Totaal Nederlandse goederenuitvoer 90.136 75.518 0 Voeding en levende dieren 13007 14609 1 Dranken en tabak 3016 3216 2 Grondstoffen 1824 2731 3 Minerale brandstoffen 11228 79 4 Dierlijke en plantaardige oliën 0 52 5 Chemische producten 23940 18009 6 Fabricaten 5177 5741 7 Machines en vervoermaterieel 24161 20584 8 Diverse gefabriceerde goederen 7148 8408 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 635 2089 Tabel L: Nederlandse goederenuitvoer naar Venezuela, bedragen x 1.000 euro Totaal Nederlandse goederenuitvoer 655.424 441.930 0 Voeding en levende dieren 44272 47541 1 Dranken en tabak 1588 1225 2 Grondstoffen 5283 3564 3 Minerale brandstoffen 29952 29267 4 Dierlijke en plantaardige oliën 144. 5 Chemische producten 438085 250217 6 Fabricaten 20540 19449 7 Machines en vervoermaterieel 88089 69562 8 Diverse gefabriceerde goederen 27124 20991 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 348 114 1 van 14 4