E-zine Provinciale Bibliotheek Westflandrica INTRO AANWINSTENLIJSTEN. Aanwinsten november 2011 UIT HET NIEUWS

E-zine Provinciale Bibliotheek Westflandrica INTRO AANWINSTENLIJSTEN Aanwinsten november 2011 UIT HET NIEUWS - Vervoersmaatschappij De Lijn wint eerste Erfgoedprijs - Provincie schrijft Prijs voor Vormgeving uit - Vijfde publicatie 'Kwaliteitsvolle bedrijfsgebouwen in West-Vlaanderen' - Collectie tekstaffiches uit de Eerste Wereldoorlog van de Provinciale Bibliotheek ontsloten via Beeldbank West-Vlaanderen - Renovatie Provinciaal Museum Stijn Streuvels 'Het Lijsternest' in Kwesties - Nieuwe editie West-Vlaams erfgoedmagazine In de Steigers - Vesche vis en nieuwe liefde Provincie plaatst vissersvrouwen in de kijker - Fototentoonstelling Vissersvrouw - Tentoonstelling: Het zelfportret, het huis en de seizoenen - Tentoonstelling: Blanche Hertoge in Ensorhuis - Tentoonstelling: Over Permeke PUBLICATIE IN DE KIJKER INTRO - Heule 1111-2011 - De Romeinen in West-Vlaanderen Jaarboek West-Vlaamse Gidsenkring 2011 - En de boer hij ploegde voort. Landbouw en agrarische volkskunde Jubileum-Jaarboek Volkskunde West-Vlaanderen (1936-2011) - Ik herinner me... Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve - Joost Maréchal. Een artistieke zoektocht - Stéphane Beel Architecten: Nieuwe Werken & Woorden - De textielindustrie en haar mensen. 9 getuigenissen / reportage / cd - De Collectie Tony Herbert - Meli. L'autre royaume - Het andere koninkrijk - Boekbanden in Brugge. Xe Internationaal Forum voor Hedendaagse Kunstboekbanden - Kant in Brugge 1911, een technische en sociale omwenteling - In de schaduw van de oorlog. Loppem tijdens WO II De personeelsleden van de Provinciale Bibliotheek wensen u via deze weg van harte prettige eindejaarsfeesten en een voorspoedig 2012. Aandacht: De bibliotheek zal gesloten zijn op zaterdag 24, maandag 26 en zaterdag 31 december 2011. Tussen Kerstmis en Nieuwjaar is de bibliotheek wel open van dinsdag 27 tot en met vrijdag 30 december 2011 op de gewone openingsuren. AANWINSTENLIJSTEN Aanwinsten november 2011 De boeken en tijdschriftartikels die in de afgelopen maand in de catalogus van de Provinciale Bibliotheek werden opgenomen kunt u raadplegen via de website. UIT HET NIEUWS

Vervoersmaatschappij De Lijn wint eerste Erfgoedprijs De Erfgoedprijs 2011 van de Provincie West-Vlaanderen gaat naar Vervoersmaatschappij De Lijn voor haar project 125 jaar kusttram. Op zaterdag 3 december 2011 reikt de Provincie de prijs voor het eerst uit. Hiermee zet het provinciebestuur organisaties of personen die in de periode 2009-2011 in het oog sprongen met een publieksgericht initiatief rond erfgoed in de bloemen. Naast de laureaat bekroonde de Provincie ook nog twee andere organisaties, het OCMW van Brugge en de heemkundige kring van Oostkamp, elk met een premie van 2.500 euro. Laureaat: vervoersmaatschappij De Lijn In 2010 werkte De Lijn een groots project uit rond 125 jaar kusttram, met ondermeer een overzichtstentoonstelling, een publicatie, zoektochten in de kustgemeenten enz. Zowel het onroerend erfgoed (onder andere het authentieke tramhuisje in De Haan), het roerend erfgoed (oude postkaarten, historisch beeldmateriaal, historische rijtuigen) als het immaterieel erfgoed (de verhalen van tramgebruikers en tramliefhebbers) kwamen aan bod. Verder was er ook een heuse tramparade met oude trams. De Lijn ontvangt van de Provincie een geldprijs van 5.000 euro. Premie voor het OCMW van Brugge Het OCMW van Brugge krijgt een premie voor een experimenteel project rond archeologie, in samenwerking met Raakvlak, de intergemeentelijke dienst voor archeologie in Brugge en Ommeland. Binnen dit project werd in de tuin van het Woon-Zorg-Centrum Het Hallenhuis in Sint-Andries een vroegmiddeleeuwse woning nagebouwd. Rusthuisbewoners gebruiken het gebouw voor oude ambachten als vilten, weven en pottenbakken. Vondsten van archeologische opgravingen op de gronden van het nieuwgebouwde rusthuis, worden gepresenteerd in de onthaalruimte van het rusthuis. Ook toeristen en scholen kunnen de nieuwe site bezoeken en iets drinken in de cafetaria. Op die manier vloeien archeologie, bejaardenzorg, toerisme en educatie naadloos in elkaar over. Naast de organisatie van een overzichtstentoonstelling en zoektochten, verscheen bij het project 125 jaar kusttram ook de boeiende publicatie: De kusttram. Een veelzijdige kijk op de ontwikkeling van de Belgische kust. Premie voor de heemkundige kring van Oostkamp De tweede premie is voor de heemkundige kring van Oostkamp. Deze kring was de voorbije jaren heel actief en mag een voorbeeld genoemd worden voor andere heemkringen in de provincie. Zo organiseerde de kring onder andere een boeiende tentoonstelling rond de auteur Gray, de geestelijke vader van Rikske en Fikske. Ook werkte de heemkring samen met studenten die bij inwoners thuis oude foto s en filmpjes gingen verzamelen en hiermee aan de slag gingen voor heel wat activiteiten op een erfgoedhappening in de deelgemeenten Hertsberge en Waardamme. De heemkring van Oostkamp zit duidelijk in een dynamiek die zich de komende jaren zal verderzetten. De kring werkt ook aan haar visueel geheugen via een samenwerking met de Provinciale Bibliotheek waarbij historische beelden worden ontsloten via de Beeldbank van de Provincie West- Vlaanderen binnen de deelcollectie Oostkamp. Een onafhankelijke jury koos de drie winnende projecten uit een longlist van 31 initiatieven, die werden genomineerd door het ruime publiek in het voorjaar van 2011 via de website van de Provincie. Initiatieven van de Provincie West- Vlaanderen zelf kwamen niet in aanmerking. Er werden meer dan 1000 inzendingen ingestuurd. Erfgoed is een vlag die vele ladingen dekt, onder erfgoed wordt zowel het onroerend erfgoed (monumenten, landschappen, archeologische sites), het roerend erfgoed (tentoonstellingen, schilderijen, boeken, beelden, foto s, films, documenten, ), als het immaterieel erfgoed (geschiedenis, feesten, dialecten, stoeten en processies, volksspelen, erfgoedroutes ) begrepen. In 2013 reikt de Provincie West-Vlaanderen opnieuw een Erfgoedprijs uit. Naast een prijs voor publiekswerking, is er dan ook een prijs voor (historisch) onderzoek. Meer info: Dienst Cultuur Sophie Muyllaert sophie.muyllaert@west-vlaanderen.be of 050 40 35 77

Provincie schrijft Prijs voor Vormgeving uit In 2012 schrijft de Provincie West-Vlaanderen voor de derde keer de Prijs voor Vormgeving van de Provincie West-Vlaanderen uit. De Prijs wordt vierjaarlijks uitgereikt en is bestemd voor alle disciplines binnen de vormgeving (meubilair, verlichting, textiel, mode, consumptiegoederen, bagage, mobiliteit, elektronica, grafische vormgeving, webdesign enz.) Zowel West-Vlaamse vormgevers (door geboorte of door domicilie) als vormgevers die werken voor of samenwerken met een West-Vlaamse firma voor de realisering van hun ontwerpen, kunnen aan de wedstrijd deelnemen. Deelnemen kan tot uiterlijk 28 februari 2012. Onder vormgeving wordt verstaan het ontwerpen van een product dat als serieproduct vermenigvuldigd wordt. Zowel prototypes (geschikt of bedoeld om als serieproduct te worden vermenigvuldigd) als afgewerkte producten komen in aanmerking. Bekroond ontwerp van Koen Bruyñeel, editie 2008 De wedstrijd is niet themagebonden maar specifiek bedoeld voor realisaties uit de jongste vier jaar. De Prijs zelf bedraagt 2.500 euro. Aanvullend kunnen nog premies worden toegekend. In totaal zit 12.500 euro in de prijzenpot. Deelnemingsformulieren en het wedstrijdreglement kunnen via de website gedownload worden of tot uiterlijk 17 februari 2012 aangevraagd worden via 050 40 35 49. Deelnemingsformulieren (nog niet het dossier) dienen uiterlijk op 28 februari 2012 ingediend worden op het onderstaande adres. Provincie West-Vlaanderen Dienst Cultuur Prijs Vormgeving 2012 t.a.v. Wendy Leplae Kon. Leopold III-laan 41 8200 Sint-Andries In 2013 volgen de proclamatie en de tentoonstelling. [ www.west-vlaanderen.be/vormgeving ] Meer info: dienst Cultuur Wendy Leplae wendy.leplae@west-vlaanderen.be of 050 40 35 49 Vijfde publicatie kwaliteitsvolle bedrijfsgebouwen West-Vlaanderen Op 12 december 2011 werd de publicatie kwaliteitsvolle bedrijfsgebouwen West- Vlaanderen 2010-2011 voorgesteld. Voor de vijfde editie van deze publicatie selecteerde het selectiecomité negen bedrijfsgebouwen: Toonzaal Grando Keukens NV Lovanex (Brugge), Kantoorgebouw VOKA West-Vlaanderen (Kortrijk), Expo-site Kortrijk (Kortijk), Autotoonzaal met kantoren NV Vereenooghe (Roeselare), Kantoorgebouw met magazijn Infrax West (Torhout), Bedrijfsgebouw NV Bailleul (Veurne), Bedrijfsverzamelgebouw West-Vlaamse Intercommunale wvi (Waregem), Kantoren arhitec (Wevelgem) en Bedrijvencentrum Kortrijk (Wevelgem). De projecten zijn weerhouden op basis van de volgende evaluatiecriteria: de kwalitatieve aspecten van het bedrijfsgebouw binnen zijn context, het concept van het bedrijfsgebouw en de duurzaamheidsaspecten. In deze vijfde editie komen ook de ontwerpers aan het woord. De ontwerpteams waarvan doorheen de verschillende edities projecten werden geselecteerd, blikken terug op tien jaar ontwerpen en vertellen hoe ze het bedrijfsgebouw van de toekomst zien. Door deze publicatie worden opdrachtgevers en ontwerpers geïnspireerd om de provincie West-Vlaanderen verder uit te bouwen met stimulerende werkomgevingen. Praktisch: De publicatie is gratis te verkrijgen via het Provinciaal Informatiecentrum Tolhuis (Jan Van Eyckplein 2 in Brugge 0800 20 021) of via het e-mailadres provincie@west-vlaanderen.be. Meer info: ilse.vanderhaeghe@west-vlaanderen.be of 050 40 71 88 Collectie tekstaffiches uit de Eerste Wereldoorlog

van de Provinciale Bibliotheek ontsloten via Beeldbank West-Vlaanderen In de Provinciale Bibliotheek bevindt zich een uitgebreide collectie tekstaffiches uit de Eerste Wereldoorlog. Deze affiches vormen een uitzonderlijke bron van informatie voor onderzoekers, die het dagelijks leven tijdens de Groote Oorlog bestuderen. De Duitse bezetter, de Belgische regering of tal van lokale stads- en gemeentebesturen vaardigden gedurende de vier jaar oorlog omzeggens dagelijks talrijke verordeningen uit. Bedoeling was het dagelijkse leven van de bevolking tot in het kleinste detail regelen. In deze collectie vindt men tal van affiches met voorschriften over de bevoorrading en de rantsoenering, de hulpverlening aan de bevolking en de veiligheid in de steden en gemeenten. Daarnaast zijn er bepalingen omtrent prijzen en lonen of het houden van dieren. Via deze affiches en muurkranten werd ook melding gemaakt van opeisingen, censuur, veroordelingen voor spionage en sabotage, de krijgsontwikkelingen enz. Deze collectie zeer broze documenten uit het fonds Westflandrica van de Provinciale Bibliotheek werd onlangs gedigitaliseerd en ontsloten via de Beeldbank West-Vlaanderen. Om de verzameling in zijn geheel gemakkelijk te kunnen doorzoeken werd in de beeldbank een speciaal thema aangemaakt. Via de link hieronder kunt u deze waardevolle collectie nu online raadplegen. Bekijk de beelden van dit thema Renovatie provinciaal museum Stijn Streuvels 'Het Lijsternest' in Kwesties In 1903 kocht Stijn Streuvels een perceel bouwgrond in Ingooigem, en gaf hij bevriend architect Jozef Viérin de opdracht een woning voor hem te ontwerpen. In 1905 was het Lijsternest, een voorbeeld van regionale architectuur, af. De provincie kocht de woning in 1977 en opende het enkele jaren later als provinciaal museum. In maart 2008 sloot het museum echter de deuren want ingrijpende restauratiewerken drongen zich op. De woning was immers op een kleiige ondergrond opgetrokken en kampte daardoor met serieuze stabiliteitsproblemen. De gehele inboedel werd verhuisd naar een depotruimte in Brugge waar een collectieregistrator de stukken inventariseert en nakijkt op eventuele schade. In het voorjaar van 2011 startten ook de restauratiewerken aan het gebouw zelf. In het reportagemagazine kwestie van 3 december 2011 schetst architecte Mieke Goegebuer, actief bij Architectenbureau Van Acker & Partners, de stand van zaken en licht ze de toegepaste restauratieingrepen toe. Het magazine Kwesties toont telkens het portret van een West-Vlaming die bij een provinciaal thema betrokken is en zijn/haar verhaal doet. De uitzending wordt ingeleid en afgesloten met extra informatie over het provinciaal beleid. Op het einde van iedere uitzending zijn er kalendertips van de Provincie. kwestie wordt uitgezonden op de regionale zenders Focus WTV, elke zaterdag vanaf 8u00 tot zondag 18u00. Een uitzending achteraf herbekijken kan via de website. [ www.west-vlaanderen.be/kwestie ] Nieuwe editie West-Vlaams erfgoedmagazine In de Steigers Recent verscheen er een nieuwe nummer van het erfgoedmagazine In de Steigers. Sinds jaar en dag weet dit tijdschrift de lezer te boeien met artikels over monumenten, landschappen, erfgoed-publicaties en eigen initiatieven. Ook in dit nummer is dit niet anders. Het bevat onder meer een stuk over Tiegem, sinds de 19de eeuw een bekend bedevaartsoord voor Sint-Arnoldus en rond de eeuwwisseling ook een heus kunstenaarsdorp. Daarnaast wordt er in dit nummer aandacht besteedt aan twee architectuurarchieven van het Provinciaal archief (van Elslande en Charles) die recent ontsloten zijn. Voorts wordt er een artikel gewijd aan de Sint-Amelbergakerk in Bossuit, die tijdens de 19de eeuw volledig herbouwd werd en tegenwoordig een nieuwe betekenis wordt toegewezen. Voor de vele illustraties werd wederom geput uit de rijke collectie van de Provinciale Bibliotheek Tolhuis.

Sinds 1994 geeft de dienst Cultuur van de Provincie West-Vlaanderen het erfgoedmagazine 'In de Steigers' uit. Je leest er nieuws over provinciale initiatieven maar ook over het cultureel erfgoed binnen de Provincie in het algemeen. De inhoud is gevarieerd, de vormgeving is sober en aantrekkelijk met veel aandacht voor de illustraties. Het tijdschrift richt zich zowel tot de specialist als de geïnteresseerde leek. Een jaarabonnement op 'In de Steigers' (vier nummers) kost slechts 7,50 euro. Een losse nummer kost 2,50 euro. Wil je een gratis proefnummer of een abonnement? Stuur een berichtje naar ina.ruckebusch@west-vlaanderen.be. Vergeet niet om je adres op te geven! Ook via de e-shop van het Provinciaal Informatiecentrum kun je hier rechtstreeks een nummer bestellen. Vesche vis en nieuwe liefde Provincie plaatst vissersvrouwen in de kijker Op 29 oktober 2011 ging de Provincie West-Vlaanderen van start met het project Vissersvrouwen. Met dit mondelinge geschiedenisproject wil de Provincie vermijden dat een boeiend stuk immaterieel erfgoed verloren gaat. Aan het project werkten 27 vissersvrouwen mee. Oorspronkelijk was het de bedoeling de verhalen en de getuigenissen van de vissersvrouwen te bewaren voor verder onderzoek. De weelde aan materiaal die de interviews hebben opgeleverd, verdient echter beter. Dit najaar worden de vruchten van die interviews dan ook op drie wijzen voorgesteld. Er verschijnt een documentaire op DVD over het leven als vissersvrouw (te koop op zeven locaties) en er komen theatervoorstellingen (in Oostende, Nieuwpoort, Koksijde, Blankenberge en Knokke-Heist) en fototentoonstellingen (in Oostende, Blankenberge, Nieuwpoort, Koksijde, Knokke-Heist en Brugge). Bij het begrip visserij denkt men doorgaans spontaan aan ruwe zeebonken met verweerde gezichten die weer, wind en de woeste zee trotseren om ons onze portie verse vis te bezorgen. Achter elk van deze mannen staat echter een minstens even sterke vrouw. Het is zij die tijdens de lange perioden van afwezigheid van haar echtgenoot op haar eentje de belangen van het gezin aan wal behartigt. Naast het in haar eentje opvoeden van de kinderen en het voeren van het volledige huishouden, staat de vissersvrouw dikwijls ook haar man bij in zijn werk. Zo verzorgt ze zijn pluizak en panger, breit ze netten, helpt ze met de visverkoop of neemt ze de financiële kant van de zaak ter harte. Soms combineert ze dit dan nog met een eigen job. Het is duidelijk dat het leven van een vissersvrouw zeker even interessant is als dat van een visser. Het is met deze gedachte in het achterhoofd dat de Provincie West-Vlaanderen besloot het project op te zetten. Het wordt gesteund door de gemeenten Blankenberge, Knokke-Heist, Koksijde, Nieuwpoort en Oostende. Ook Katrien Vervaele, auteur van het boek Vissersvrouwen, 26 levens één verhaal verleende haar medewerking. Het project vissersvrouwen maakt deel uit van een grensoverschrijdend Europees project over maritiem erfgoed getiteld heritage and maritime memories in the 2 seas region, kortweg HMS. Dit project wordt gesteund door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) via het Interreg IVA 2 Zeeën-programma. Theatervoorstelling Vesche vis en nieuwe liefde In opdracht van de Provincie West-Vlaanderen interviewde actrice Frieda Vanslembrouck 25 vissersvrouwen langs onze kust. Doel was het mondelinge erfgoed van de vrouw achter de visser te bewaren voor de toekomst. Uit die levendige verhalen en uit het boek Vissersvrouwen, 26 levens één verhaal van Katrien Vervaele puurden Frieda Vanslembrouck en dochter Lise Bouttery een theatervoorstelling die dit najaar in vijf Vlaamse kusttheaters aanmeert. Fototentoonstelling Vissersvrouw Fotograaf Wouter Rawoens trok in het kielzog van dit project op pad om vissersvrouwen te fotograferen, zoals hij eerder voor het boek van Katrien Vervaele deed. Het resultaat is een intrigerende en verrassende reeks portretten van echte vissersvrouwen. Tijdens het najaar van 2011 wordt op zes locaties langs de Belgische kust een tentoonstelling ingericht op basis van deze portrettenreeks met als titel Vissersvrouw. Per locatie wordt een unieke selectie en presentatie uitgewerkt. DVD Vesche vis en nieuwe liefde Verschillende vissersvrouwen langs de Belgische kust lieten in het voorjaar van 2011 hun verhaal op video vastleggen. Ze vertelden over werk, opvoeding,

relatie, bijgeloof en tal van andere onderwerpen. Uit deze gesprekken werden op basis van diverse thema s ontroerende, verrassende en grappige anekdotes gekozen. De fragmenten worden afgewisseld met uniek historisch beeldmateriaal. Het eindresultaat is een documentaire die een boeiend en veelzijdig beeld schetst van het leven als vissersvrouw. Via www.west-vlaanderen.be/vissersvrouwen vindt u de praktische gegevens i.v.m. de DVD, de theatervoorstellingen en de fototentoonstellingen. In de weekends van 5/6 en 12/13 november besteedde ook het provinciaal magazine kwestie aandacht aan het project Vissersvrouwen. Het magazine toont telkens het portret van een West-Vlaming die bij een provinciaal thema betrokken is en zijn/haar verhaal doet. De uitzending wordt ingeleid en afgesloten met extra informatie over het provinciaal beleid. Op het einde van iedere uitzending zijn er kalendertips van de Provincie. kwestie wordt uitgezonden op de regionale zenders Focus WTV, elke zaterdag vanaf 8u00 tot zondag 18u00. Een uitzending achteraf herbekijken kan via de website. [ www.west-vlaanderen.be/kwestie ] Meer info: dienst Cultuur Benoit Strubbe benoit.strubbe@west-vlaanderen.be of 050 40 33 94 Fototentoonstelling: Vissersvrouw Provinciehuis Tolhuis - Jan Van Eyckplein 1-8000 Brugge Vrijdag 16/12/2011 - Zaterdag 4/02/2012 Voor het boek Vissersvrouwen, 26 levens één verhaal van Katrien Vervaele maakte fotograaf Wouter Rawoens een reeks portretten van vissersvrouwen. In het kielzog van het huidige mondelinge geschiedenis project trok hij opnieuw op pad om bijkomende vrouwen te portretteren. Het resultaat is een intrigerende en verrassende reeks foto s van echte vissersvrouwen. Tijdens het najaar van 2011 en het voorjaar van 2012 wordt op zes locaties langs de Belgische kust een tentoonstelling getiteld Vissersvrouw ingericht op basis van deze portrettenreeks. Per locatie wordt een unieke selectie en presentatie uitgewerkt. Van vrijdag 16 december 2011 tot zaterdag 4 februari 2012 is deze fototentoonstelling ook te bekijken in het Provinciehuis Tolhuis in Brugge. Toegang is gratis. Openingsuren: maandag tot vrijdag van 9u00 tot 12u30 en van 13u30 tot 17u00; dinsdag open tot 18u00; op zaterdag open van 9u00 tot 12u. Tentoonstelling: Het zelfportret, het huis en de seizoenen 17.09.2011 15.01.2012 2011 is voor Mu.ZEE een Jean Brusselmansjaar met twee tentoonstellingen en een publicatie. In het voorjaar gaf de solotentoonstelling Jean Brusselmans het startsein. Sinds 17 september is het tweede deel van dit Brusselmans-verhaal te ontdekken met de groepstentoonstelling 'Het zelfportret, het huis en de seizoenen'. Ook ditmaal zijn Phillip van den Bossche en beeldend kunstenaar Koenraad Dedobbeleer verantwoordelijk voor de samenstelling. 'Het zelfportret, het huis en de seizoenen' gaat verder in op de artistieke positie van Jean Brusselmans. Het oeuvre van Jean Brusselmans zo bleek uit de solotentoonstelling laat zich telkens opnieuw ontdekken en heeft niets aan actualiteit ingeboet: getuigen hiervan waren Rodney Graham, Manfred Pernice en Marcel Broodthaers die in de kantlijn aanwezig waren! Jean Brusselmans, Regenboog, 1932. Privé collectie SABAM Belgium 2011. Fodialle fotografie 'Het zelfportret, het huis en de seizoenen' gaat een stap verder en draait de rollen om. Samen met een hernieuwde en kleinere selectie schilderijen van Brusselmans wordt de aandacht verschoven naar een grote groep hedendaagse kunstenaars. Er wordt afgetast hoe hun onderzoeksveld een ander licht kan werpen op de nog steeds actuele vragen in het oeuvre van de Belgische avantgarde kunstenaar. Francis Picabia, Raoul De Keyser, Lucy McKenzie, René Heyvaert, Luigi Ghirri, Valérie Mannaerts, Eugène Atget, Marcel Broodthaers, Rodney Graham, Carol Bove, Manfred Pernice, Marc Camille Chaimowicz, Jean-

Luc Moulène, Jef Geys, Walter Swennen en nog vele anderen maken samen het verhaal van deze tentoonstelling. De opening van de tentoonstelling valt samen met de publicatie over Jean Brusselmans, de eerste in 30 jaar tijd! Meer info: 059 50 81 18, info@muzee.be, www.muzee.be, Romestraat 11, 8400 Oostende. Openingsuren: 10u-18u - gesloten op ma. Tentoonstelling: Blanche Hertoge in Ensorhuis 3.12.2011 23.4.2012 In de reeks van de kleine dossiertentoonstelling wordt ditmaal in het Ensorhuis te Oostende, na Pieter Vermeersch, Hugo Claus en Henri Storck, Blanche Hertoge in schijnwerpers geplaatst. Blanche Hertoge, tante van Henri Storck, baatte een couturewinkel uit twee huizen verder dan de schoenwinkel van de familie Storck in de Adolf Buylstraat. Op de eerste verdieping had zij een kunstgalerij die de naam Studio meekreeg; in deze ruimte organiseerde zij met haar muzikale vrienden uit geheel Europa piano- en harpconcerten. Haar vriendschap met James Ensor vroeg om een hernieuwde kennismaking en inspireerde deze tentoonstelling. Meer info: Ensorhuis, Vlaanderenstraat 27, 8400 Oostende. Open van 10-12 & 14-17, gesloten op dinsdag. Prijzen: 1 euro, 2 euro. Beeld : Georges Ramaekers, J.F. Elslander, James Ensor, Claude Bernières en Blanche Hertoge in de galerie Studio. Oostende, Anoniem, 21 juni 1929. Fonds Xavier Tricot. Oostende, Mu.ZEE.. Tentoonstelling: Over Permeke 17.12.2011 6.5.2012 Henri Storck: Je moet de mensen liefhebben om ze goed te kunnen observeren. (bron: www.fondshenristorck.be) Naar aanleiding van het Permekejaar 1986 realiseerde Henri Storck in samenwerking met Patrick Conrad de film Permeke. Permeke verzoent fictie en documentaire. Via de constructie van een raamvertelling worden biografie en werk van Constant Permeke (1886 1952) in beeld gebracht. Het Permekemuseum toont vanaf 17 december een selectie schilderijen van Permeke, een biografisch verhaal in foto s, fragmenten en unieke setfoto s van de film Permeke. Beeld : Setfoto uit de film Permeke van Henri Storck en Patrick Conrad.Originele vernissage foto. Virginia Haggard-Lierens / Luc Schrobiltgen, Brussel Meer info: Permekemuseum, Gistelsteenweg 341, 8490 Jabbeke. Prijzen: 3 euro, 2,5 euro en 1 euro. PUBLICATIE IN DE KIJKER Heule 1111-2011. door Johan Roelstraete met medewerking van Koen Cottenie, Bart Huysentruyt, Noël Maes, Frederik Mahieu, Luc Soens en Paul Thiers Heule, Heemkundige Kring Langs d Heuleboorden, 2011 Het document waarin de dorpsnaam Heule (Hula) voor de eerste keer opduikt, dateert van 1111. Vandaar dat Heule 900 jaar later reden tot feesten heeft. Heel wat activiteiten onderstrepten die verjaardag, met als hoogtepunt de voorstelling van het boek 'Heule 1111-2011'. 'Heule 1111-2011' is een lijvig boek over de geschiedenis van Heule in al haar facetten. Een redactieploeg van de heemkundige kring Langs d'heuleboorden o.l.v. Johan Roelstraete heeft een reusachtig werk verricht. Het boek omvat drie grote hoofdstukken. In het eerste deel komt de oudste geschiedenis aan bod met de Heren van Heule tot aan de Franse tijd. Het tweede deel omvat de periode van ca. 1800 tot vandaag. Heule evolueerde van landbouw- en vlassersdorp tot industriële en residentiële gemeente. Je leest over politiek, kerk, sport, onderwijs, handels- en bedrijfsleven, cultuur, feesten, cafés, enz. Een derde deel bestaat uit een overzicht van alle mogelijke plaatsnamen in Heule. De Romeinen in West-Vlaanderen. Jaarboek West-Vlaamse Gidsenkring 2011

Samengesteld door Jean Luc Meulemeester West-Vlaamse Gidsenkring, 2011 In het Romeins Archeologisch Museum (RAM) in Oudenburg stelde de West- Vlaamse Gidsenkring onlangs in aanwezigheid van gouverneur Paul Breyne haar nieuwste jaarboek voor. Het kreeg als titel De Romeinen in West-Vlaanderen. In het jaarboek bundelde samensteller Jean Luc Meulemeester teksten van verschillende eminente auteurs. De publicatie is een mooie aanvulling op het Romeinenproject van het intergemeentelijke cultureel samenwerkingsverband tussen de gemeenten Gistel, Ichtegem, Kortemark, Middelkerke, Oostkamp, Oudenburg, Torhout en Zedelgem, kortweg Ginter. 2011 was voor Ginter een echt 'Romeinenjaar'. Niet enkel Brugge zocht tijdens de tentoonstelling Uit Goede Bron naar Romeinse en andere sporen die hebben bijgedragen tot het ontstaan van de stad, ook de Ginterregio blikte aan de hand van verschillende grote evenementen terrug op de Romeinse aanwezigheid en invloed in onze gebieden. Oudenburg fungeerde voor ons gewest als een militaire draaischijf. Het enige teruggevonden castellum aan de Vlaamse Noordzeekust is namelijk dat van het latere Oudenburg, gelegen op een boogscheut van de kust tussen Oostende en Brugge. Het vernieuwde Romeins Archeologisch Museum (RAM) laat er je kennismaken met dit castellum en al zijn andere facetten. In een totaal nieuw concept met afwisselend foto's en reconstructies, met maquettes en archeologische vondsten, met tekeningen en computersimulaties, kan iedere bezoeker er op een aangename manier de rijke Romeinse geschiedenis in onze streken verkennen. Daarnaast waren ook Torhout en Aartrijke belangrijke plaatsen. Aartrijke was een kruispunt van verschillende Romeinse wegen, waaronder de Steenstraat en de Zeeweg. Deze wegen spelen een belangrijke rol doorheen de evenementen die opgezet werden in 2011. Een overzicht van belangrijke vondsten uit de Ginterregio kon je zien op een rondreizende tentoonstelling. Twee Romeinse zondagen lieten je 'in levende lijve' kennismaken met Gallo-Romeinse ambachtslieden en sodaten. Een uitgebreid vormingsprogramma schaafde je kennis over de Romeinse aanwezigheid in onze gewesten bij en in de zomerperiode kon je op zoek naar archeologische sporen in het landschap aan de hand van enkele op maat gemaakte wandelingen en fietstochten. De West-Vlaamse Gidsenkring wijdde nu ook haar jaarboek aan de Romeinse aanwezigheid in in West-Vlaanderen. De diverse auteurs belichten aan de hand van West-Vlaamse voorbeelden diverse aspecten van de aanwezigheid van de Romeinen in West-Vlaanderen: de vorming van het landschap, de komst van de Romeinen, de autochtone bevolking, het Oudenburgse castellum, de leefgewoonten, handel, dood en begraven... De publicatie werd rijkelijk geïllustreerd met foto s, kaarten en tekeningen. En de boer hij ploegde voort Landbouw en agrarische volkskunde. Jubileum-Jaarboek Volkskunde West-Vlaanderen (1936-2011) Samengesteld door Roger Jansoone Brugge, Volkskunde West-Vlaanderen vzw, 2011 In tegenstelling tot de maritieme volkskunde is het begrip agrarische volkskunde geen recent verschijnsel, ook al is die benaming zelf wel heel wat minder oud. De Bond van West-Vlaamse Volkskundigen (nu Volkskunde West-Vlaanderen vzw) heeft zich van bij haar stichting in 1936 sterk geconcentreerd op diverse aspecten van die agrarische volkskunde. Het belang van de landbouwsector en de aanverwante bedrijven in West-Vlaanderen tot op vandaag zal daar voor niet weinig mee te maken hebben. Het Jaarboek 2011 van Volkskunde West-Vlaanderen, een jubileumeditie naar aanleiding van de 75ste verjaardag van de vereniging is volledig gewijd aan dit thema agrarische volkskunde. Het is volgens de auteurs eigenlijk de bekroning van al wat gedurende driekwart eeuw op dat vlak is gepresteerd door een hele reeks van West-Vlaamse volkskundigen. De agrarische volkskunde is grotendeels steeds het werk geweest van amateurs, gedreven kenners van de sector die zich ertoe geroepen voelden diverse volkskundige aspecten nader te bekijken en vast te leggen voor het

nageslacht. Daar zij tijdens hun beroepsloopbaan doorgaans professioneel sterke banden hadden met de landbouw, moet dat amateurisme uiteraard sterk gerelativeerd worden en is het als dusdanig inhoudelijk veeleer een troef dan een handicap. Naast het werk van die gedreven amateurs zijn er verschillende pogingen geweest om dergelijk onderzoek ook op een academisch niveau te voeren en er een wetenschappelijke discipline van te maken. Baanbrekend werk is hierbij verricht door Professor Stefaan Top (Universiteit van Leuven, Seminarie voor Volkskunde), destijds tevens Hoofdman van de Bond van West-Vlaamse Volkskundigen. Bij het tot stand komen van En de boer hij ploegde voort Landbouw en agrarische volkskunde werd een keuze gemaakt uit de veelheid van onderwerpen die in de loop der jaren werden onderzocht, geanalyseerd en gepubliceerd (meestal in het Beertje Volkskundige Almanak, en de jongste jaren in Mengelmaren, het driemaandelijks tijdschrift van Volkskunde West- Vlaanderen). Aan de hand van die selectie werd geopteerd voor een min of meer harmonisch samengaan van oud en nieuw, of, met andere woorden, van enerzijds traditionele thema s en anderzijds onderwerpen die meer recent aan bod zijn gekomen. In het eerste deel Landbouw in de Lage Landen, een historische evocatie wordt een beknopte geschiedenis weergegeven van de landbouwsector, met aansluitend hierbij ook de vraag Waarheen met de landbouw?. In het tweede deel gaat samensteller Roger Jansoone onder meer in op de plaats en betekenis van de agrarische volkskunde. Ik herinner me Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve. door Staf Knop Antwerpen - Apeldoorn, Different, 2011 Staf Knop (Brussel, 1921) is een legendarische duizendpoot. Hij presenteerde televisie- en radioprogramma's over toneel, filmmuziek en de geschiedenis van de musical en hij was jurylid van internationale variété- en tv-wedstrijden. Hij begon als privé-telefonist van Koning Leopold III op het Paleis in Laken, werd journalist bij Het Laatste Nieuws, stichtte Het Kamertoneel en creëerde het eerste toneelstuk van Hugo Claus onder de regie van de auteur en onder supervisie van Herman Teirlinck. Hij schreef nagenoeg dertig toneelstukken, talrijke tv-scripten, een filmscenario voor Yves Montand en vele andere teksten. Sommige van zijn toneelstukken werden opgevoerd in Amsterdam, Antwerpen, Brussel, Napels, Palermo, Parijs, Rome, Sydney. Hij is ook veelvuldig bekroond. In de periode 1972-1986 beleefde hij een glorietijd als artistiek directeur van het Casino Knokke, waar hij schitterende shows programmeerde. Hierover gaat dit boek. Hij haalt herinneringen op - van op en achter de scène - aan de grote artiesten die hij naar Knokke haalde, voor volle zalen: Maurice Chevalier, Marlène Dietrich, Mireille Mathieu, Charles Trenet, Frank Sinatra, Gilbert Bécaud, Edith Piaf, Dalida, Elton John, Charles Aznavour, Cyd Charisse, Claude François, Joséphine Baker, Fernandel, Ella Fitzgerald, Johnny Halliday, Juliette Gréco, Audrey Hepburn, Line Renaud, Yves Montand, George Chakiris en zovele anderen. Hij doet dat met humoristische flair en in stijl, maar ook met pittige commentaren. Tegelijk vertelt hij anekdotes die niemand ooit eerder hoorde, tot en met zijn bedwelmende slow met Brigitte Bardot. Zijn boek is een uniek tijdsdocument van een periode zoals die - Staf Knop zegt het zelf - nooit meer terugkomt. Joost Maréchal. Een artistieke zoektocht door Frank Huygens en Aletta Rambaut Snoeck, 2011 Joost Maréchal (1911-1971) beheerste meesterlijk de techniek van keramiek en glasramen. Hij realiseerde een artistiek hoogstaand oeuvre van sobere vazen en schalen waarin het eenvoudige silhouet verrijkt wordt met subtiele glazuren van eigen makelij. Daarnaast ontwierp hij talrijke stukken ter herinnering aan feestelijke gebeurtenissen in een persoonlijke tekenstijl waarin hij telkens het unieke van de persoon of de gelegenheid accentueerde. De glasramen evolueerden van figuratieve beelden naar sprekende gestileerde voorstellingen tot wonderlijke explosies van abstracte kleuren. Na het prille begin in Brugge vestigde hij zich in 1946 in Eeklo. Daar ontwikkelde

hij zich tot een pionier van de moderne kunstkeramiek in Vlaanderen. Op het einde van de jaren 1960 creëerde hij steeds meer zuivere artistieke sculpturen: expressieve vrouwelijke lichamen, indrukwekkende bustes en koppen. De natuur bood hem tevens het materiaal voor de creatie van plantaardige grillige vormen. Joost Maréchal, keramist en glazenier besteedt aandacht aan de twee pijlers van zijn werk: keramiek en glasschilderkunst en toont tal van nooit eerder gepubliceerde creaties. Stéphane Beel Architecten: Nieuwe Werken & Wooden Tielt, Lannoo, 2011 Van de in Kortrijk geboren architect Stéphane Beel verscheen onlangs bij uitgeverij Lannoo een overzicht van zijn recentste werk. Stéphane Beel (1955) is sinds de jaren 80 een van de toonaangevende architecten in België. Op zijn palmares staan onder meer de ontwikkeling, verbouwing, restauratie en/of uitbreiding van het Leuvense museum M, desingel in Antwerpen, de UGent, de Postsite in Berchem, het Gentse Gerechtsgebouw en woningen voor particulieren. Zeventien projecten, geselecteerd door Mil De Kooning en Christophe Van Gerrewey, worden in deze volumineuze publicatie in detail uitgewerkt en geïllustreerd. Er is ruime aandacht voor maquettes, plannen en schetsen van de verschillende projecten, die telkens in een essay toegelicht worden door experts als Mil De Kooning, Christophe Van Gerrewey, Geert Bekaert en Johan Lagae. De publicatie bevat tevens schitterende foto's van onder meer Jan Kempenaers en Luca Beel. De textielindustrie en haar mensen. 9 getuigenissen / reportage / cd door Frederic Dehaudt Menen: De Figuranten/Orchestre International du Vetex, 2011 De textielindustrie in het noorden van Frankrijk en het zuiden van West- Vlaanderen gaf werk en brood aan duizenden mannen, vrouwen (en kinderen). Ze gaf de streek ook een identiteit. De textielindustrie en haar mensen vertelt met woorden en veel archieffoto's over de belangrijkste ontwikkelingen van de textielindustrie. Het gaat echter over veel meer dan de grote lijnen van de geschiedenis. In dit boek komen vooral getuigen samen om te vertellen over hun ervaringen in de fabrieken. In de teksten van Frederic Dehaudt worden de loopbanen van die getuigen springlevend. Soms is het grappig, soms is het subtiel, soms is het tragisch, maar altijd zorgen de teksten voor innemende leesmomenten. De teksten, de cd met originele muziek van het Orchestre International du Vetex, de intieme portretten van de getuigen door Veerle Knockaert en het zetwerk van Kurt Debrabandere herinneren de lezer van dit boek op een bijzondere en eigentijdse manier aan de textielindustrie en haar mensen. Deze publicatie is een uitgave van De Figuranten met de steun van de provincie West-Vlaanderen en het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. De Collectie Tony Herbert Deurle: Museum Dhondt-Dhaenens, 2011 In de zomer van 2011 presenteerde het museum Dhondt-Dhaenens in Deurle de Collectie Tony Herbert. De ontsluiting en presentatie van deze verzameling past in het beleid dat het museum Dhondt-Dhaenens voert rond het onderzoek naar de betekenis van geëngageerde privé-verzamelaars in België doorheen de twintigste eeuw. De Kortrijkse industrieel Tony Herbert (1902-1959) stelde de meest consistente verzameling Vlaams Expressionisme samen. Hij legde zich voornamelijk toe op het werk van zes kunstenaars: Jean Brusselmans, Gust De Smet, Constant Permeke, Edgard Tytgat, Frits Van den Berghe en Rik Wouters. Tony Herbert was echter niet alleen een verwoede verzamelaar van hun beste werken, maar ook een invloedrijke promotor van hun kunst. De tentoonstelling bracht de belangrijkste schilderijen, beeldhouwwerken, tekeningen en archiefstukken uit deze historische Verzameling opnieuw samen. Veel werken werden voor de eerste keer sinds lang publiek tentoongesteld.

Naar aanleiding van de tentoonstelling werd een catalogus van de Collectie Tony Herbert uitgegeven. Deze publicatie brengt de belangrijkste werken uit de historische verzameling samen en onderzoekt de betekenis van de Verzamelaar voor de erkenning van de moderne kunst in België en in het buitenland. Het boek bevat nieuwe tekstbijdragen van Tanguy Eeckhout, Laurence Van Kerkhoven en Virginie Devillez & Florence Hespel, samen met een gesprek tussen Jan Debbaut, Jaap Guldemond en Anton Herbert uit 1999. Meli. L autre royaume Het andere koninkrijk door Xavier Canonne, Thomas Gunzig Charleroi: Musée de la Photografie, 2011 Met de opening van Mayaland, eind juni, maakten ook de jongste bezoekers van Plopsaland De Panne kennis met dat waarmee het park ooit zo bekend voor was: de bijen. Dit jaar is het 11 jaar geleden dat de bijen van Meli Park plaats maakten voor figuren als Kabouter Plop en Samson & Gert, en er een nieuwe pagina werd geschreven in het dikke geschiedenisboek. Het was de traditionele uitstap voor tal van gezinnen, met vakantie aan zee, de verplichte omweg op dagen dat de zon het liet afweten, de plaats waar men elk jaar, of toch bijna, moest terugkeren bij wijze van ludieke bedevaart. Wat roepen bij u het Koninkrijk van de bijen, de heks, de reus, de roze flamingo s en de waterstralen op? Herinner u, het was de periode dat de naam Meli, meer nog dan aan honing en peperkoek, heel zeker deed denken aan het attractiepark van Adinkerke, bij De Panne. In het Musée de la Photograpfie van Charleroi, vond onlangs een fototentoonstelling plaats waar de rijke geschiedenis van 'de Meli' centraal stond. De tentoonstelling kreeg de naam Meli: Het Andere Koninkrijk, verwijzend naar een kenmerkende plaats dat in het collectief geheugen van kinderen verblijft. "Wij waren toen niet in Vlaanderen, nauwelijks meer dan in Belgie, wij waren aan zee, het mooiste land, en Meli was het buurland, het andere koningkrijk", beschrijft museumdirecteur Xavier Canonne in het souvenirboek dat naar aanleiding van deze tentoonstelling verscheen. Boekbanden in Brugge Xe Internationaal Forum voor Hedendaagse Kunstboekbanden Door Myriam De Zutter, Ludo Vandamme en Noël Geirnaert Brugge, Van de Wiele Uitgeverij, 2011 Van 22 mei tot 6 september 2011 liep er in de Leeszaal van Hoofdbibliotheek Biekorf te Brugge een 'Boek in de kijker' over Boekbanden in Brugge. Deze 'Boek in de kijker' liep gelijk met de grotere tentoonstelling met Kunstboekbanden van het tiende Internationaal Forum voor Kunstboekbanden (FIRA). Deze tentoonstelling toonde het beste van wat handboekbinders vandaag wereldwijd maken. Deze boekbinders werken vanuit een traditie van eeuwen. De rijke erfgoedcollecties van de Openbare Bibliotheek laten toe om deze lange traditie in kaart te brengen, van de vroege cisterciënzerbanden uit de volle middeleeuwen tot de industriële banden van onze tijd. Tot ongeveer 1800 stak elk boek in een unieke boekband. Uiteraard was dit zo bij handschriften, maar ook toen de boekdrukkunst het mogelijk maakte honderden identieke exemplaren te drukken, bleef de particuliere band algemeen. Gedrukte boeken kwamen in de handel in de vorm van bladen bedrukt papier. De koper liet vervolgens zijn boek naar eigen wens inbinden bij een binder. Uitgeversbanden of oplagebanden - een identieke band voor alle exemplaren van een oplage - werden pas in de 19de eeuw algemeen. Boekbanden zijn een spiegel van hun tijd: ze vertellen over oude technieken en materialen, kunstopvattingen, leescultuur, en zoveel meer. Ze laten vooral ook zien dat bij oude boeken het fysieke object en de materiële sporen minstens even belangrijk zijn als de teksten die ze overleveren. Kant in Brugge 1911, een technische en sociale omwenteling. Onder red. van Jan D Hondt en Noël Geirnaert Brugge, Comité voor Initiatief Brugge, 2011 Van 18 juni tot 28 augustus 2011 liep in het Stadsarchief van Brugge de tentoonstelling Kant in Brugge 1911, een technische en sociale omwenteling. Een van de kapstokken van deze voor Brugge unieke expositie was het feit dat het dit jaar 100 jaar geleden was dat in de stad een Kantwerkstersvakbond werd opgericht. Het is ook net honderd jaar geleden dat in Brugge de wereldbekende

kleurencode voor het kantklossen voor het eerst werd gebruikt. Basis voor de tentoonstelling is een belangrijk Brugs kantarchief, eigendom van Jan Van den Weghe van de winkel Scharlaeken. Samen met de tentoonstelling gaf het Comité voor Initiatief een boek uit. Daarin gaat aandacht naar de Kantnormaalschool in Brugge (een bijdrage van Nico Blontrock), naar de kantwerkstersvakbond (bijdrage van Jan Dhondt), het hedendaags kantonderwijs in Brugge (geschreven door Martine Bruggeman) en de kleurencode (auteur: Lieve Pollet). In het boek komen ook heel wat unieke foto s van onder meer kantwerksters, de Kantnormaalschool en eraan gerelateerde items uit het Brugse stadsarchief. In de schaduw van de oorlog. Loppem tijdens WO II Door Maarten Caerels Loppem, Eigen beheer, 2011 In het historische boek 'In de schaduw van de oorlog' beschrijft de 19-jarige Loppemnaar Maarten Caerels hoe zijn geboortedorp de laatste wereldoorlog beleefde. Voor deze studie kon hij putten uit het rijke archief van zijn grootvader en vader. Over de 152 rijk geïllustreerde bladzijden behandelt Caerels de verschillende fases van de Tweede Wereldoorlog zoals die zich afspeelden in Loppem. Elke oorlogsfase wordt beschreven en geïllustreerd met authentieke foto's, doodsprentjes en andere merkwaardige oorlogsdocumenten. Op die manier wil de auteur de lokale inwoners en andere belangstellenden kennis laten maken met het oorlogsverleden van hun leefgemeenschap. Loppem is immers een dorp waar tijdens de Tweede Wereldoorlog veel gebeurd is. In het begin van de oorlog werd onder andere een noodhospitaal in Zevenkerken gevestigd, waar vele soldaten verzorgd werden. Ze hebben er ook regimentsvaandels verstopt. In Loppem verbleef Koning Leopold III korte tijd in het Wit Huis en er waren de bombardementen in de Rijselstraat, waarbij enkele doden vielen. Later in de oorlog, tijdens de Duitse bezetting, zijn er verscheidene Loppemnaren moeten gaan werken naar Duitsland, van wie er één niet meer teruggekeerd is. Ook hebben de Duitsers jongens van de vakschool in Brugge opgeëist om palen te plaatsen op de autostrade en in de bossen van Tillegem werden acht verzetsstrijders gefusilleerd. Bij de bevrijding door Canadezen kwamen veel Loppemnaren op straat om te vieren. Een dag na de bevrijding kwamen echter nog twee Canadese soldaten om door kanonnen die hen beschoten vanuit Moerbrugge. En nog enkele maanden na de bevrijding wierp een Engels vliegtuig zijn tank af boven de Loppemse dorpskom met alle gevolgen van dien. U leest er alles over in deze mooie publicatie. CONTACT Provinciale Bibliotheek Tolhuis Jan van Eyckplein 1 8000 Brugge T 050 40 74 61 E bibadm@west-vlaanderen.be W www.west-vlaanderen.be/bibliotheek Meer cultuurnieuws krijgt u via Cultuur Cocktail, het e-zine van de Provinciale Dienst voor Cultuur. Surf naar www.west-vlaanderen.be/ezine en schrijf u daar in.

Wil je je niet langer abonneren op dit e-zine, schrijf je hier uit. Wil je meer informatie over de e-zines van de Provincie West-Vlaanderen, surf dan naar www.westvlaanderen.be/ezine.