Maak op je computer een map aan met de titel eenzaamindestad. Bewaar hier na het invullen van de al je bestanden in (deze pdf, plaatjes die je gebruikt hebt en je film). Zo hou je alles netjes bijelkaar!
monoloog 1 Ik werd gisteren voor het eerst een loser genoemd Dat had ik ook wel verdiend hoor Het hoort er nou eenmaal bij Net als bier drinken trouwens, of mijn dispuut, de ontgroening of de etentjes Het hoort er gewoon bij Net als ik ik hoor er ook bij Toen ik hier pas kwam studeren kende ik eigenlijk nog niemand, dus toen besloot ik om bij de studentenvereniging te gaan Ik weet wel hoe de meeste mensen over ons denken Dat we een stelletje lallende ballen zijn, die bierwedstrijden als favoriete hobby hebben Dat valt allemaal reuze mee hoor Als je eenmaal de ontgroening door bent, dan hoor je er bij Sommige anderen werden losers, die konden het niet combineren Eigen schuld Een meisje uit mijn vriendengroepje was ook een loser Dan zijn de regels da je haar net zo lang mag klieren tot ze weer geen loser is We gooiden bier over haar heen, ze moest met haar tandenborstel de trapranden schoonmaken Ineens trok ze het niet meer en is ze gewoon weggegaan Ik zie haar nu af en toe nog wel op school, maar ze hoort er nu gewoon niet meer bij Ik word nu ook een loser genoemd en moest de dezelfde dingen doen Ik mag pas weer in mijn dispuut als mijn cijfers beter zijn Ik zet door, het zijn namelijk echte vrienden Ik werd met de ontgroening bij zes andere studenten in een groep gezet Zij zijn nu mijn beste vrienden We moesten 10 dagen op kamp op de Veluwe Drankwedstrijden houden, legertraining, nachten wakker blijven Dat waren de verplichte onderdelen Net als 10 dagen in dezelfde kleren lopen Ook al had je in de modder gelegen of had iemand over je heen gekotst En toen... toen hoorde ik er bij Daarna had ik natuurlijk wel mijn proeftijd Gewoon laten zien dat je nog steeds veel over hebt voor de vereniging Ik ging naar de commissies, disputen, en haalde goede cijfers op mijn studie
opdracht 1 Typ in het veld hieronder je antwoord. Als je klaar bent met alle vragen bewaar je dit document Kies een foto uit de krant, tijdschrift of op het internet die voor jou eenzaamheid verbeeld Schrijf op waarom je dat vindt
monoloog 2 Ze woonden er al jaren toen ik nieuw kwam in de straat Toen ik bezig was met verhuizen kwamen ze me gelijk al verwelkomen met een kopje koffie Het waren hele lieve zachtaardige mensen die altijd wel voor een praatje in waren In de jaren die volgden sprak ik ze niet dagelijks, maar we zeiden elkaar wel gedag als we elkaar tegenkwamen op straat Ook zag ik ze altijd samen voorbij lopen om boodschappen te doen Ze zijn al 54 jaar getrouwd, en een maand geleden gaven ze een groot feest met alle familie en vrienden Altijd als ik ze langs zag komen, zagen ze er zo gelukkig uit, alsof ze echt voor elkaar bestemd waren Ze deden alles nog samen, ze waren onafscheidelijk Tot die ene dag Toen ging het mis In de verte hoorde ik een ambulance aankomen, en hij stopte bij mij in de straat Twee ambulancebroeders renden uit de wagen en liepen het huis binnen Een paar minuten later kwamen ze met de brancard naar buiten. Met hem erop Zijn vrouw, totaal in paniek, stapte ook de auto in Dat was het laatste wat ik van hem gezien heb Het is nu een aantal weken verder, en elke dag zie ik haar zitten voor het raam, voor zich uit starend, ze komt niet van d r plek Af en toe komt er nog wel eens familie op bezoek, maar dat duurt ook niet de hele dag en dan is ze weer alleen Ik heb al een paar keer overwogen om langs te gaan, om te kijken hoe het met haar gaat, maar wat moet je dan tegen zo n iemand zeggen? Uiteindelijk besloot ik het toch te doen, op een zondagmiddag Ik stak de straat over en door het raam zag ik dat ze niet op haar vertrouwde plek zat Ik belde één keer aan, maar niemand deed open Misschien is ze met haar dochter weg, dacht ik nog Ik belde nog een keer aan, maar nog steeds kwam er niemand aan de deur Ik deed de klep van de brievenbus open om er doorheen te roepen, maar m n adem bleef stokken in m n keel Ze keek me recht aan vanaf de grond, haar ogen wijd open Haar lichaam lag er verkramd bij en haar ogen staarden mij met een lege blik aan Mijn lichaam verstijfde van de schrik, ik kon niet meer bewegen Uiteindelijk, na een paar minuten, besefte ik dat ik iets moest doen Ik besloot om 112 te bellen en al gauw hoorde ik sirenes Ze namen haar mee en ik liep als verdoofd terug naar mijn huis. Het ziekenhuis heeft verder alles geregeld, en een week later zag ik de nabestaanden familie het huis leeghalen En nu staat het huis te koop, te koop voor een nieuw stel wat er kan gaan wonen
opdracht 2 Typ in het veld hieronder je antwoord. Als je klaar bent met alle vragen bewaar je dit document Maak samen een lied over eenzaamheid Bijvoorbeeld over een verloren liefde of het verlies van iemand
monoloog 3 Barcelona Buenos Aires New York Ik ben overal geweest Van noord tot oost Van zuid tot west Overal ben ik geweest Met mijn ouders 4 keer per jaar gingen we op vakantie 2 keer skiën en 2 keer zon vakantie Ik heb ooit voor de gein zo n app op de computer ingevuld Die berekent dan hoeveel procent je van de wereld hebt gezien En raad eens: 76% Ik vind het eigenlijk best weinig Het liefst zou ik in elk land geweest zijn En dat gaat ook wel gebeuren! Ja echt Mijn moeder vind het namelijk vervelend als we 2 keer naar hetzelfde land gaan Dus dan boekt me vader maar weer een ander land Ik verheug op me op de vakanties Meer dan 3 uur vliegen is het beste Dan kan ik naast ze zitten, en ze aanraken Praten In het vliegtuig mogen ze geen laptop, ipod of telefoon Dat is verboden Heerlijk Op vakantie is mijn vader vaak op werkbezoek en mijn moeder shopt de hele dag Voor mij dus weer een normale dag Alleen Maar ik verheug me dan op de terugreis Dan kan ik weer een paar uur alleen met ze zijn Ik ben er wel blij mee hoe het nu gaat Ik heb lekker het rijk alleen Ja vroeger hadden we een au-pair daar kon ik tegen vertellen hoe mijn dag was geweest maar die verstond me niet Ze kwamen van ver: Japan, China, Oeganda, Kopenhagen En dat zijn nu de landen waar wij naar toe gaan Het is echt fantastisch als je ouders veel geld verdienen Mijn vader is directeur van de Nederlandse Spoorwegen Mijn moeder is interim directrice van een groot concern Druk hebben ze het wel, dat zal ik niet ontkennen
opdracht 3 Typ in het veld hieronder je antwoord. Als je klaar bent met alle vragen bewaar je dit document Schrijf een gedicht Maak een, van oorsprong Japans, meditatief natuurgedicht: de haiku Een haiku bestaat uit 17 lettergrepen, die verdeeld zijn over 3 dichtregels: Regel 1: vijf lettergrepen Regel 2: zeven lettergrepen Regel 3: vijf lettergrepen In maar drie regels, die in één ademtocht worden uitgesproken, moet alles uiterst beknopt gezegd worden Maak een Haiku vanuit het thema eenzaamheid
monoloog 4 Er kwam een vrachtwagen van rechts Ik lig nog steeds in bed en staar Ik wist dat remmen geen zin meer had naar de muur Ik hoorde een doffe klap Ik ben het zelf Toen ik mijn ogen open deed Waar een aap met een gek hoedje en een lachende hond mij terug aanstaren Beterschap hoorde ik sirenes We hopen je snel weer te zien staat op elke kaart geschreven 12:00 uur Gym 14:00 uur In de kleedkamer van de meiden Engels worden alle jongens besproken De meiden lachen Vorige week heb ik de uitslag gehad Het is mooi weer Door de klap is er Nog een keer draai ik mij om En kijk naar de cijfers op de wekker Ik draai mij om en staar naar het plafond 3 weken geleden zat ik op de fiets Dat wordt rondjes rennen op de buitenbaan 13:15 uur Omkleden en douchen 16:00 uur een ruggenwervel gebroken Nooit meer lopen Al 5 minuten op weg naar school De gangen vullen zich met leerlingen Ik zong mee met mijn ipod Ondertussen hoor ik mijn moeder op weg naar hun kluisjes Mijn benen voelen te zwaar om op te tillen Mijn onderlichaam zakt steeds verder naar beneden Au 10:00 uur Ze komen de klas binnen Pak je boeken maar zal meester naar boven komen Snel sluit ik mijn ogen Slaap je? Stil verlaat ze mijn kamer In de fietsenstalling ontstaat een concert van brommers en fietsbellen Ik luister naar de leerlingen die De ijzeren staaf prikt in mijn been de Boer zeggen Standaard dat er iemand 13:30 uur voorbij fietsen Stop Ik hoor mijn moeder vanaf de trap vragen zijn boeken is vergeten Pauze Alsjeblieft of ik hulp nodig heb Nee Er is niks mis met mij Kijk dan maar even mee met je buurman Ondertussen gaan de eerste briefjes al door de klas De hallen vullen zich met leerlingen die op weg zijn naar de kantine Belegde broodjes, patat en hamburgers Loop mijn tuinpad op en bel aan Al 12 dagen blijft de bel stil Ik heb geen hulp nodig Er is niks mis met mij In de hoek staan mijn vriendinnen te lachen Ik tel de witte puntjes op het plafond
opdracht 4 Typ in het veld hieronder je antwoord. Als je klaar bent met alle vragen bewaar je dit document Omschrijf wat je ziet op een denkbeeldig schilderij met de titel eenzaamheid
monoloog 5 Hoe ga ik het mijn ouders vertellen 1 maand ongesteld geweest En daarna 3 maanden niet En dan horen dat je 4 maanden zwanger bent Zal ik het vertellen in een brief of persoonlijk Of door de telefoon? Ik weet het niet Ik weet het nu een week Mijn vriend heeft niks van zich laten horen Ik bel, ik sms, ik ping en ik mail Hij reageert nergens op Hij maakt het mij steeds moeilijker Ik moet dit aan mijn ouders vertellen Elke keer als de telefoon overgaat hoop ik dat hij het is Hij laat niets horen Is het omdat ik zwanger ben? Ben ik niet perfect Vandaag is de dag 1 jaar een relatie met mijn vriend We gaan uit eten Wat moet ik aan? Met alles wat ik aantrek zie ik een grote dikke buik Hij had hier allang moeten zijn We zouden samen langs mijn ouders gaan om het te vertellen Maar hij komt niet Laat hij mij er alleen voor staan? Zal het ook zo zijn als ons kind er is? Ik weet nog dat ik het aan hem vertelde Zijn reactie was What the fuck In de bus, alleen, zit ik vol zenuwen Ik voel mijn hart kloppen in mijn keel Bestemming bereikt Mijn moeder doet open Ze draait zich gelijk om Heeft ze het gezien? Ik vraag mijn ouders om aan tafel te komen zitten Ik begin ze te vertellen wat er aan de hand is Aan de blik van mijn ouders zie ik dat ze het er moeilijk mee hebben Ze besluiten om mij te steunen Mijn vriend is spoorloos Ik word een alleenstaande moeder Iets wat ik never nooit had verwacht Een ding weet ik zeker Het is vanaf nu alleen: mijn baby en ik
opdracht 5 Typ in het veld hieronder je antwoord. Als je klaar bent met alle vragen bewaar je dit document Maak onderstaande zinnen af: 1 Als mensen eenzaam zijn dan komt dat door 2 Zelf was ik ooit eenzaam toen 3 Ik ken iemand die eenzaam is omdat 4 Ik ken iemand die nooit eenzaam is omdat 5 Ik denk dat dieren niet eenzaam zijn omdat 6 Ik denk dat dieren ook weleens eenzaam zijn omdat 7 Ik denk dat iedereen wel eens eenzaam is omdat 8 Je kunt je eigen eenzaamheid oplossen door 9 Je kunt je eigen eenzaamheid niet oplossen omdat 10 Ik denk dat kinderen minder eenzaam zijn dan volwassenen omdat 11 Ik denk dat volwassenen minder eenzaam zijn dan kinderen omdat 12 Ik denk dat er mensen zijn die nooit eenzaam zijn omdat
monoloog 6 Een jaar geleden Maar ondertussen zijn we alweer een jaar het is nu precies een jaar geleden Mijn vrouw en ik gingen scheiden Zij de bank, ik de tv Zij de vleugel, ik het bed Zij de staafmixer en ik.. ja.. Ik de kinderen, verder en is ze nog steeds niet bijgetrokken Mijn hele sociale leven gaat gewoon naar de klote Ik werk, doe het huishouden en verzorg de kinderen en de hond Och ja de hond... inclusief de ruzies, de bende, Hoe kon ik die nou vergeten? Mijn oudste kwam op een dag thuis het onderhouden en zakgeld Begrijp me niet verkeerd, ik heb drie schattebouten Pa ik heb een hond gekocht van het asiel, kijk hoe lief En op dat moment pieste die over Ze zijn nu 7,10 en 12 jaar Dus de oudste komt in de pubertijd mijn kleed onder de tafel LIEF, LIEF schreeuwde ik nog De middelste vind de oudste stoer, De oudste rende huilend naar boven dus doet mee De jongste, tja de jongste, die wil zo graag op vioolles Nou gun ik haar dat ook, maar waar haal ik We mogen nooit wat, ik mag niet eens mee met de schoolreis naar Praag Nou daar zat ik dan alleen met de puppy, die ondertussen mijn boterham opvrat die op het tafeltje lag Afijn een week was het leuk kinderen lekker actief wandelen Ze spraken af met vrienden en ik zat dan met Boris voor de tv De rekeningen stroomden maar het geld vandaan? Ik moest minder gaan werken Zij kampten met hetzelfde probleem Als ik het kon veroorloven dan gaf ik ze ieder 10 honden en een paar goudvissen, maar ik heb er gewoon het geld niet voor met dat beest Dat doen ze niet meer, want nu loop ik iedere dag met Boris, zo heet de hond binnen door de brievenbus Ik had een keer de neiging om dat ding gewoon dicht te timmeren Teveel werknemers en te weinig geld Die oudste schat wilde natuurlijk De naam wisselt ook per week Dus ik ga qua inkomen flink achteruit alleen maar helpen van Boef tot Bobbie en nu heet hij Boris Ik kom nu nog maar amper uit Ik heb met me vrouw.. ex vrouw Een beetje meer sfeer brengen en dat heeft ze notabene van haar eigen centjes gekocht Dus luisteren doet hij niet meer naar zijn naam met mijn budget Ik weet soms niet waar afgesproken om na een halfjaar bij elkaar terug te komen en samen voor Ik besloot de hond te houden: kinderen blij Misschien leuke vervanging voor hun moeder Op een of andere manier voelde ik het allemaal moet zoeken Wat zal ik toch doen? de kinderen te zorgen Ze trok het gewoon allemaal even niet meer Honden zijn trouwe beesten, dus dat scheelt weer het steeds leger in huis Mijn kinderen waren steeds vaker weg
opdracht 6 Typ in het veld hieronder je antwoord. Als je klaar bent met alle vragen bewaar je dit document Lees monoloog 6 en schrijf het vervolg
monoloog 7 Nee mam! Ik wil het niet meer! Ik haaaat zwemmen! Nee dan moet je me niet met zo n verbaasd gezicht aanstaren, jij denkt dat het enige wat ik kan zwemmen is Ik word het donderkopje op school genoemd, of het zwemmietje, omdat ik alleen maar mag zwemmen van jou Ja dat is zo mam, denk je dat ik het leuk vind om voor de zoveelste keer in mijn eentje naar het zwembad te fietsen, terwijl de andere jongens nog voetballen op school? Nee sorry jongens, ik moet zwemmen, nee sorry jongens ander keertje Ik doe het voor jou mam, voor jou Al die baantjes, al die trainingen Omdat ik weet dat je dan trots op me bent De trainer is een eikel mam, maar dat zie je niet want je bent er toch niet Als ik niet meer kan dwingt hij me verder te gaan, hij heeft me een keertje teruggeduwd het bad in, omdat ik eerder eruit was gegaan En waarom sprong je nu opeens het water in? Was je opeens bezorgd omdat ik niet bovenkwam? Dacht je ik moet de goeie moeder uithangen en mijn zoon helpen? Lekker op tijd, vind je niet? Waar was je dan toen de trainer aan het schreeuwen was dat ik 1.5 seconden langzamer zwom, waardoor ik tweede werd? Waar was je toen de jongens op school mij de sloot induwden, omdat ik toch zo goed kan zwemmen? Je ziet me alleen als ik eerste word bij de kwalificatiewedstrijden, oh wat ben ik toch trots op mijn zoon Had me asjeblieft in dat water gelaten, had me naar de bodem laten zinken als een baksteen, zoals je altijd doet Nee mam, kijk me eens aan Ik ben je zoon niet, ik ben een pronkstuk wat je af en toe uit de kast kan halen als ik win Jouw zoon ligt op de bodem van het zwembad
opdracht 7 Schrijf een eigen tekst over eenzaamheid vanuit een ik-figuur Zorg ervoor dat je geen echte namen gebruikt van de mensen waar je over schrijft, niet van jezelf en niet van anderen. Er is een kans dat jou verhaal gepubliceerd gaat worden Mail je verhaal naar: met als onderwerp: monoloog, <je naam>, <je klas>, <datum bezoek> voorbeeld: monoloog, Jan Jansen, 3B, 29-02-2012 en cc deze mail naar je praktijkbegeleider. Verstuur dit via je HRO mailadres. Typ in het veld hieronder je antwoord. Als je klaar bent met alle vragen bewaar je dit document De tekst wordt geschreven vanuit de ik vorm, maar hoeft niet per sé over jou te gaan. Je kunt ook iets schrijven over een ander. Misschien beschrijf je een situatie van iemand die je kent. Een paar tips: Schrijf vanuit je gevoel, het gevoel van eenzaamheid zoals je dat zelf kent of zoals je het wel eens hebt gezien Doe om te beginnen even je ogen dicht en ga in jezelf na wat het thema eenzaamheid bij je oproept. Welke beelden komen er voorbij? Herinneringen, dromen, of iets wat je hebt meegemaakt of waargenomen bij iemand anders. Zoek het niet te ver, het mag alledaags zijn. Je kent gevoelens van eenzaamheid zoals ieder mens die kent. Kies voor één van deze beelden of herinneringen. Beschrijf wat je zag of wat je zelf hebt meegemaakt. Schrijf vanuit jezelf wat je hebt ervaren of gezien. Denk niet te lang na (of te hard). Het eerste wat in je opkomt is vaak het beste. Als het je ontglipt, leidt je zelf even af, ga even naar de wc. Weinig woorden kunnen genoeg zijn. Een eenvoudig beeld spreekt soms meer tot de verbeelding dan een eindeloze sfeerbeschrijving. Het bijzondere zit vaak in een enkel detail. Gebruik liever niet de woorden eenzaam of eenzaamheid, het gaat veel meer om het gevoel of de sfeer van eenzaamheid dan dat je het zo direct benoemt. Neem ook mee in het schrijven van je monoloog dat een ik-figuur vaak niet over zichzelf zegt dat deze eenzaam is, maar dit juist ontkend of tegenspreekt. Je kunt ook gewoon je mening geven over eenzaamheid. Wat vind je ervan dat mensen eenzaam zijn? Welke andere problemen gaan er achter schuil? Doe dit in de les of anders binnen een week nadat je deze opdracht gekregen hebt
monoloog 8 We maken Luuk s ochtends wakker, we geven hem eten en we oefenen met praten, zo vaak als we kunnen Woordjes kan hij ondertussen al goed, zinnetjes nog iets minder Hij vergeet ze snel Hij komt nog niet zo vaak buiten, dat vindt hij eng Al die mensen die dan naar je kijken Mama geeft hem vaak kusjes en zegt hoeveel ze van hem houdt Soms krijgt ze tranen in haar ogen Luuk is mijn vader Hij is 52 jaar Vroeger had hij een eigen garagebedrijf Hij was automonteur, maar als hij vrij was stond hij in de keuken om lekkere dingen voor ons te koken Hij was er altijd voor ons Hij hielp me met huiswerk als het niet lukte Nu kan dat niet meer Soms is hij gefrustreerd dat hij dat niet meer kan Dan gooit hij mijn boek op de grond en kijkt me verdrietig aan Dan raap ik mijn boek weer op en leg het weer voor zijn neus Het was zaterdagmiddag Opeens viel hij neer Voor mijn neus In de supermarkt Een hersenbloeding, zei de dokter Het duurt minstens een halfjaar voordat hij weer kan praten, en minimaal een jaar voordat hij weer kan lopen Mijn vrolijke, kokende vader is veranderd in een chagrijnige, oude man Eerst was hij nog vrij optimistisch Ook al kon hij nog niet praten, hij lachte veel en maakte tijdens de revalidatie sprongen vooruit Zijn vrienden kwamen nog regelmatig langs en maakten grapjes over vroeger, en hij lachte altijd mee Het is nu precies 3 maanden geleden dat er voor het laatst iemand langskwam Waarom besta ik nog? vroeg hij gisteren Een van de eerste zinnen die hij weer kon zeggen Mama ging toen tegen hem schreeuwen dat hij niet zulke dingen moet zeggen en dat hij niet zo mag klagen, en dat zij het ook zwaar heeft En ik? Mensen kwamen aanrennen en belden 112 Ik kon alleen maar staan kijken Verstijfd Dat is mijn vader niet Die witte man die niet beweegt Dat is hij niet Wat doen ze nou? Waarom knippen ze zijn blouse door? Waarom doen ze dit? Waarom? Als ze weer eens ruzie hebben, wat de laatste tijd vaak gebeurt, ga ik zachtjes naar mijn kamer, sluit de deur en ga op mijn bed liggen Ik kijk naar de foto van papa en mij van 1,5 jaar geleden, vlak na mijn diploma-uitreiking Van beneden hoor ik mama huilen Stiekem denk ik dat ze de oude papa mist Want die vader, die voor ons kookte, die grapjes maakte en liedjes zong, die lijkt te zijn verdwenen
opdracht 8 Film je eigen tekst over eenzaamheid met je mobile telefoon Zet je film op YouTube. Denk er wel aan dat straks de hele wereld jou filmpje kan zien Hou het beschaafd en denk aan de privacy van anderen! Hoe zet je een filmpje op youtube Schrijf je in op YouTube Om filmpjes op YouTube te kunnen zetten, heb je eerst een account nodig. Ga naar www.youtube.com en klik in de rechterbovenhoek op Account maken. Vul in het volgende scherm alle gevraagde gegevens in. Gebruik een werkend emailadres (...@gmail.com), want YouTube stuurt je een verificatiemailtje. Heb je nog geen gmail account maak er dan een aan (https://mail.google.com). Als je eenmaal bent ingeschreven ga je terug naar de homepage (www.youtube.com) en klik je bovenaan op Uploaden in de grijze navigatiebalk. Kies het bestand dat je wilt uploaden. Je komt nu in een nieuw venster waar je filmpje wordt ge-upload. Vul in het scherm daaronder de gegevens in zoals hieronder staat afgebeeld. Zo zorg je ervoor dat alle gemaakte filmpjes in dezelfde categorie komen te staan en dus makkelijk te vinden zijn. Verder hoef je niets te doen, de film gaat nu vanzelf op het web. Als je dit allemaal gedaan hebt dan ben je wereldwijd te zien! Informatie en privacy Titel eenzaam in de stad typ hier de titel van jou film Beschrijving van studenten Categorie Kies hier voor Onderwijs Privacy Kies hier voor Openbaar Labels rcth eenzaam in de stad
colofon eenzaam in de stad concept regie vormgeving decorbouw lichtontwerp projectleiding marketing fondsenwerving administratie ontwerp publiciteit fotografie ontwikkeling lesmateriaal coaching paul röttger gerard helder paul van laak robert schell bram legerstee scheffer&groenewoud dominique mol ab bol, lumen dieter schutte sylvia weening robert schell sylvia weening raymond colling gidsen bij de voorstelling/nagesprek diana coolen evamei segond von banchet Spelers Anne-Marije Middag Bonéca Lalleman Charissa Sedoc Edwin van Putten Elise van Loon Eva Mei Segond Von Banchet Gerda Sprenger Janice Cairo Mathyza Spliethoff Matu Mol Natascha Buijs Raymond Colling Robert Schell Rowie Wezemer Simone Jagna de Witte Wannes Zeegers met dank aan: VSB fonds, Sint Laurensfonds, Stichting Bevordering van Volkskracht, Erasmusstichting, JANIVO Stichting