Landelijke Traumaregistratie

Traumazorg in beeld Landelijke Traumaregistratie 28-212 Acute Zorg Netwerk Noord Nederland

Voorwoord Mensen met lichamelijk letsel, zoals verkeersslachtoffers, hebben vaak direct professionele medische hulp nodig. Voor deze ongevalpatiënt betekent de juiste zorg op de juiste plaats het verminderen van het risico op gezondheidsschade of zelfs overlijden. Het is daarom erg belangrijk dat de traumazorgketen goed functioneert. Dit geldt zeker voor patiënten met ernstig letsel. Voor het verder verbeteren van de zorgketen voor ongevalpatiënten is het noodzakelijk dat informatie hierover beschikbaar is. Hiervoor is de landelijke traumaregistratie (LTR) in 27 opgericht. In 213 verscheen voor het eerst de landelijke rapportage van de traumaregistratie over de jaren 27-211. Dit tweede rapport biedt informatie over de jaren 28-212. Nieuwe items Nieuw in dit rapport is de weergave van een aantal items uit de LTR dataset waarover nog niet eerder is gerapporteerd. Dit betreft ondermeer de spreiding van de opvang van traumapatiënten over de traumacentra en de regionale ziekenhuizen, de prehospitale doorstroomtijden van de ambulance en de ontslagbestemming van de patiënt. Door de toevoeging van deze items in het rapport wordt de gang van de patiënt door de traumazorgketen op een vollediger wijze in beeld gebracht. Wat zeggen de data? In 212 is de landelijke traumaregistratie uitgegroeid tot een nagenoeg landelijk dekkende kwaliteitsregistratie met een participatiegraad van 96% van alle ziekenhuizen met een afdeling spoedeisende hulp. Van ruim 76. klinische ongevalpatiënten zijn in 212 gegevens geregistreerd. Meer dan 48 patiënten waren ernstig gewond (multi- traumapatiënten). De ambulancezorg is een belangrijke schakel in de traumazorgketen. De prehospitale doorstroomtijden van de ambulance laten zien dat de ambulance in gemiddeld 9 minuten bij de patiënt op de ongevallocatie arriveert. Dit is ruim binnen de landelijke 15- minuten norm. Ook toont het rapport dat de regionale ziekenhuizen een substantiële bijdrage leveren aan de traumazorg. Zij hebben 78% van de klinische ongevalpatiënten opgevangen. De traumacentra vervullen, zoals bedoeld, een primaire rol in de opvang van ernstig gewonde ongevalpatiënten. Uitkomst evaluatie, op basis van ziekenhuismortaliteit, toont daarnaast ook dat de Nederlandse traumazorg in vergelijking tot Amerikaanse referentiewaarden goed is. Ondanks het feit dat de traumaregistratie ons inmiddels waardevolle inzichten biedt zien we dat de registratie nog beter kan. Wij vragen daarom alle deelnemende partners om aandacht te blijven besteden aan het volledig vastleggen van de items van de LTR. Op die manier kunnen we met uw inzet een nog nauwkeuriger en betrouwbaarder beeld van de Nederlandse traumazorg schetsen. Wij hopen dat dit tweede rapport u aanzet om de informatie uit de landelijke traumaregistratie te gebruiken om de zorg voor de ongevalpatiënten tegen het licht te houden en waar nodig verder te verbeteren. Juni 214, Prof. dr. H.J.J.M. Berden, voorzitter dagelijks bestuur LNAZ Prof. dr. L.P.H. Leenen, voorzitter wetenschappelijke adviesraad LTR LNAZ Landelijke Traumaregistratie 28-212 1

Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 1.1 Achtergrond Landelijke Traumaregistratie... 1 1.2 Inclusiecriteria en dataset LTR... 2 1.3 Leeswijzer... 2 2. Deelname LTR... 5 3. Basis kenmerken ongevalpatiënten... 7 3.1 Aantal geregistreerde ongevalpatiënten... 7 3.2 Leeftijd ongevalpatiënten... 9 3.3 Geslacht ongevalpatiënten... 1 3.4 Tijdstip ongeval... 11 4. Opvang en behandeling ongevalpatiënten... 13 4.1 Herkomst ongevalpatiënt... 13 4.2 Verwijzer naar SEH... 14 4.3 Vervoer naar ziekenhuis... 15 4.4 Ambulance doorstroomtijden... 17 4.5 Spreiding opvang ongevalpatiënten over de ziekenhuizen... 2 4.6 Maand aankomst SEH... 21 4.7 Tijdstip aankomst SEH... 22 4.8 Verblijfsduur SEH... 23 4.9 Bestemming na SEH... 24 4.1 Ziekenhuisopname... 26 4.11 IC opname... 28 4.12 Ontslagbestemming... 3 5. Letsels ongevalpatiënten... 33 5.1 Letselaard... 33 5.2 Letsels naar lichaamsregio... 35 5.2.1 Verdeling letsels naar lichaamsregio s... 35 5.2.2 Verdeling ernstige letsels naar lichaamsregio s... 37 6. Letselernst ongevalpatiënten... 39 6.1 Fysiologische letselernst: revised trauma score (RTS)... 39 6.1.1 RTS Prehospitaal... 4 6.1.2 RTS bij aankomst op de SEH... 42 6.2 Anatomische letselernst: Injury Severity Score (ISS)... 45 6.2.1 Ernstig gewonde patiënten (ISS>15)... 47 7. Uitkomst traumazorg... 49 7.1 Overlijden... 49 7.2 Obductie... 51 7.3 Uitkomst evaluatie... 52 Bijlage 1: LTR MTOS + dataset... 55

1. Inleiding 1.1 Achtergrond Landelijke Traumaregistratie In 1999 hebben tien ziekenhuizen een aanwijzing gekregen als traumacentrum op basis van artikel 8 van de Wet op bijzondere medische verrichtingen (Wbmv). In 28 is een elfde traumacentrum aangewezen 1 (figuur 1). Met het inrichten van deze traumacentra is beoogd de kwaliteit van de opvang voor traumapatiënten te waarborgen en waar mogelijk te verbeteren. Regionalisatie van de traumazorg en de realisatie van goede opvang en behandeling van traumapatiënten door de traumazorgketen stonden hierbij centraal. Het geheel moest leiden tot een geïntegreerd landelijk systeem van traumazorg. Het beleid voor de traumacentra is neergelegd in de beleidsvisie Traumazorg 2. In deze beleidsvisie is een aantal specifieke taken voor de traumacentra omschreven. Eén van de taken is het realiseren van een regionale traumaregistratie resulterend in een landelijke traumaregistratie (LTR). De resultaten van deze traumaregistratie zijn onderwerp van dit rapport. Figuur 1: De 11 coördinerende traumacentra Organisatie De 11 traumacentra hebben zich verenigd in het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ), voorheen de Landelijke Vereniging voor Traumacentra (LvTC). Het LNAZ heeft de landelijke traumaregistratie ontwikkeld. Deze is gebaseerd op een vastgestelde basisset van gegevens (zie paragraaf 1.2) die door de ziekenhuizen in alle regio s op uniforme wijze worden vastgelegd. De landelijke registratie wordt gevuld met data uit de 11 regionale traumaregistraties. De regionale traumaregistraties worden gevuld door de ziekenhuizen en het traumacentrum in de betreffende regio. De coördinatie en verantwoordelijkheid van de regionale traumaregistraties ligt bij de 11 traumacentra. 1 In elke traumaregio is één ziekenhuis met een aanwijzing als traumacentrum. Uitzondering hierop is het Traumacentrum West. Dit betreft een samenwerkingsverband tussen drie ziekenhuizen (het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), het Medisch Centrum Haaglanden (MCH) en het HagaZiekenhuis (HAGA)). 2 Spoedeisende medische hulpverlening bij ongevallen en rampen. Beleidsvisie traumazorg ex artikel 8 Wet op bijzonder medische verrichtingen. Tweede Kamer, vergaderjaar 1998-1999. 25387 nr. 4. Den Haag: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport; 1998. Landelijke Traumaregistratie 28-212 1

Inleiding Doelstelling Landelijke Traumaregistratie Het LNAZ heeft met haar leden de volgende doelstelling geformuleerd voor de landelijke traumaregistratie: Het verzamelen en vastleggen van gegevens op landelijk niveau ten behoeve van de beleidsvorming, kwaliteitsbewaking en bevordering van de traumazorg en onder voorwaarden het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek. 1.2 Inclusiecriteria en dataset LTR Patiëntenpopulatie LTR Voor de LTR worden inclusiecriteria gehanteerd gericht op het verzamelen van gegevens over acute klinische opnamen ten gevolge van lichamelijk letsel (verwondingen). Hiervoor worden in de LTR gegevens vastgelegd van patiënten die binnen 48 uur na een ongeval voor hun letsel zijn behandeld op een afdeling spoedeisende hulp (SEH) en naar aanleiding daarvan direct zijn opgenomen voor behandeling van dit letsel, zijn overgeplaatst naar een ander ziekenhuis (met de intentie om opgenomen te worden) of zijn overleden op de SEH. Patiënten die zijn overleden voor aankomst op de SEH, de zogenaamde dead on arrivals (doa), worden niet geregistreerd in de LTR. Anders dan in veel andere letseldatabases (bv. Engeland 3 ) worden ook patiënten met een enkelvoudig letsel (heupfractuur, enkelfractuur etc.) met eventueel een korte opnameduur geregistreerd in de LTR. Dataset LTR Van deze bovengenoemde ongevalpatiënten wordt een minimale dataset vastgelegd. Op advies van de Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie (NVT) werd bij de inrichting van de LTR door het LNAZ besloten de MTOS dataset 4 te registreren, aangevuld met prehospitale gegevens. Dit leidde tot de MTOS+ gegevensset. De dataset bestaat daarmee uit kenmerken van de patiënten, gegevens over de toestand van de patiënt (prehospitaal en op de SEH), de opgelopen letsels, opnamegegevens en uitkomst van zorg in termen van al dan niet overlijden. Bijlage 1 bevat alle items van de gegevensset. Vanaf 1 januari 214 is de LTR dataset uitgebreid om aan te sluiten bij Europese standaarden 5. Deze rapportage gaat over de gegevens tot en met 212. Deze nieuwe items zijn dus nog niet van toepassing voor dit rapport. 1.3 Leeswijzer Dit rapport toont een overzicht van de gegevens van uw regio zoals verzameld in de database van de landelijke traumaregistratie op 8 april 214 voor de jaren 28-212 6. Hierbij zijn de bovengenoemde LTR inclusiecriteria toegepast. Indien de tijdsduur tussen het ongeval en het SEH bezoek onbekend is, zijn deze patiënten wel in de overzichten meegenomen. Hiertoe is besloten omdat het ongevaltijdstip relatief vaak onbekend is. Items voor het eerst in deze rapportage In dit rapport worden de volgende items voor de eerste keer getoond: 1. het tijdstip van het ongeval 2. de prehospitale doorstroomtijden van de ambulance 3. de prehospitale vitale parameters van de patiënt 4. de spreiding van de opvang van de patiënten over de ziekenhuizen (opvang op een SEH van een traumacentrum of van een regionaal ziekenhuis) 5. verwijzer naar de SEH (registratiejaar 212) 6. herkomst van de patiënt (registratiejaar 212) 7. ontslagbestemming van de patiënt (registratiejaar 212) 8. obductie in geval van overlijden 3 Traumaregistratie Engeland: The trauma audit and research network (TARN) (https://www.tarn.ac.uk/) 4 MTOS staat voor de Major Trauma Outcome Study De MTOS Study betrof een van de eerste grootschalige onderzoeken naar de kenmerken van ongevalpatiënten en kwaliteit van de traumazorg in de Verenigde Staten (Champion HR et al. The Major Trauma Outcome Study: establishing national norms for trauma care. J Trauma. 199; 3: 1356-65). 5 KG Ringdal et al. The Utstein template for uniform reporting of data following trauma: a joint revision by SCANTEM, TARN,DGU- TR and RIGT. Scandinavian Journal of Trauma, Resuscitation and Emergency Medicine. 28; 16:3-19. 6 Het registratiejaar wordt bepaald op basis van de aankomstdatum SEH. Landelijke Traumaregistratie 28-212 2

Inleiding Een deel van deze items zijn niet in het eerdere verschenen rapport over de landelijke traumaregistratie 27-211 getoond wegens relatief veel ontbrekende gegevens. Deze items worden nu bewust wel getoond, niet alleen vanwege de inhoudelijke informatie die het oplevert, maar ook om aandacht te vragen voor het beter vastleggen van deze gegevens in de toekomst. Nieuw zijn ook de getallen over de verwijzer naar de SEH, de herkomst van de patiënt voorafgaand aan het SEH bezoek en de bestemming na ontslag uit het ziekenhuis. Dit is nu pas mogelijk omdat vanaf 212 landelijk uniforme definities voor deze variabelen zijn gehanteerd 7. Deze items worden alleen voor het registratiejaar 212 weergegeven. Toelichting en interpretatie van de gegevens Voor goede interpretatie van de gegevens zijn de volgende zaken van belang: - Veel overzichten tonen het aantal ongevalpatiënten. Indien een patiënt meerdere ongevallen (op verschillende tijdstippen) heeft gehad waarvoor hij is opgenomen dan wordt de patiënt meerdere keren meegenomen in de tellingen. - De s in de tabellen zijn berekend op basis van de totalen aangegeven onderaan de tabellen. Deze s worden afgerond weergegeven. Hierdoor kan het voorkomen dat deze individuele s niet altijd tot 1% optellen. - In de overzichten (met uitzondering van de grafieken voor de revised traumascore) worden s getoond inclusief het waarvan op dit item gegevens ontbreken ( onbekend). Het weergeven van het onbekende waarden beoogd een stimulans te geven om de volledigheid van de registratie te verbeteren. Het is belangrijk dat men zich bij de beoordeling van de s realiseert dat relatief veel onbekende waarden leiden tot een vertekening en onderschatting van de s in de overige categorieën. - De deelname aan de LTR is de afgelopen jaren toegenomen. Er kan daarom ook niet gesproken worden van landelijke trends als er stijgende of dalende aantallen zichtbaar zijn. Toename van de deelname aan de LTR heeft zowel effect op de absolute aantallen alsook op de case- mix van patiënten. Het is aan de regio s zelf om, als zij een stabiele participatiegraad over de jaren heen hebben, te beoordelen of er sprake is van trends. - De gegevens in de traumaregistratie database zijn niet bevroren zodat aanvullingen en verbeteringen ingevoerd kunnen worden. Hierdoor kunnen verschillen ontstaan tussen de gegevens (tm 211) getoond in dit rapport ten opzichte van het rapport Landelijke traumaregistratie 27-211 uitgebracht in juni 213. Veel van de overzichten in dit rapport spreken voor zich. Enkele landelijke (in de tabellen weergeven met LTR) getallen worden toegelicht. Regionale getallen worden niet nader toegelicht. De interpretatie hiervan is aan de traumacentra en hun regionale ketenpartners zelf. 7 Vanaf 212 zijn registratierichtlijnen opgesteld door het gebruikersplatform van de LTR in samenspraak met de wetenschappelijke adviesraad van de LTR. Doelstelling van deze richtlijnen is het bevorderen van uniformiteit en daarmee de kwaliteit van de registratie. Landelijke Traumaregistratie 28-212 3

Inleiding Landelijke Traumaregistratie 28-212 4

Deelname LTR 2. Deelname LTR Alle SEH- afdelingen in Nederland waar ongevalpatiënten worden opgevangen en voor behandeling kunnen worden opgenomen zijn verzocht deel te nemen aan de LTR. Dit hoofdstuk laat de ontwikkeling zien in de deelname van de SEH- afdelingen aan de LTR. Tabel 1 geeft voor uw regio en landelijk weer hoeveel SEH- afdelingen per jaar mee hadden kunnen doen aan de traumaregistratie en het aantal SEH- afdelingen dat daadwerkelijk data heeft aangeleverd. Er is sprake van een toename van deelname aan de LTR door de SEH- afdelingen van 64% in 27 naar 96% in 212. Vanaf 28 doen alle ziekenhuizen met een traumacentrum functie mee aan de LTR. Het deelnemen aan de LTR geeft nog geen inzicht of alle ongevalpatiënten, die in aanmerking komen voor de LTR (inclusiecriteria LTR), daadwerkelijk zijn geregistreerd. Dit hangt af van de nauwkeurigheid waarmee de patiënten worden geselecteerd uit de ziekenhuisinformatiesystemen. Tabel 1: deelname aan de LTR Acute Zorg Netwerk Noord Nederland Acute Zorg Netwerk Noord Nederland Aantal potentieel deelnemende SEH's Daadwerkelijk deelnemende SEH's % 27 12 12 1 28 12 12 1 29 12 12 1 21 12 12 1 211 12 12 1 212 12 12 1 LTR Aantal potentieel deelnemende SEH's (landelijk) LTR Daadwerkelijk deelnemende SEH's (landelijk) 27 17 69 64 28 17 79 74 29 16 82 77 21 15 88 84 211 14 93 89 212 14 1 96 % Landelijke Traumaregistratie 28-212 5

Deelname LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 6

Basis kenmerken ongevalpatiënten 3. Basis kenmerken ongevalpatiënten 3.1 Aantal geregistreerde ongevalpatiënten Figuur 2 toont het totaal aantal geregistreerde ongevalpatiënten in uw regio per jaar en in figuur 3 is het landelijk aantal te zien. Daarbij staat op de rechter y- as het SEH- afdelingen dat per jaar gegevens in uw regio en landelijk heeft aangeleverd. Het feit dat landelijk het aantal geregistreerde ongevalpatiënten per jaar stijgt wordt (mede) veroorzaakt door een toename in het aantal deelnemende SEH- afdelingen aan de traumaregistratie. Figuur 2: aantal geregistreerde ongevalpatiënten in de regio en deelname aan de LTR in de regio (27-212) aantal 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. 1 1 1 1 1 1 6.315 6.479 7.543 8.4 7.479 7.364 27 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 aantal geregistreerde ongevalpanënten % SEHs deelname aan de LTR in de regio Figuur 3: aantal geregistreerde ongevalpatiënten in de LTR en deelname aan de LTR (27-212) aantal 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. 96 89 84 77 74 64 42.838 56.352 62.527 68.16 71.259 76.139 27 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 aantal geregistreerde ongevalpanënten % SEHs deelname aan de LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 7

Basis kenmerken ongevalpatiënten Figuur 4 toont voor 212 het aantal ongevalpatiënten, geregistreerd per SEH- afdeling, die voor de behandeling van hun letsel moesten worden opgenomen. De deelnemende SEH- afdelingen uit uw regio zijn in het rood weergegeven. Figuur 4: aantal geregistreerde ongevalpatiënten per SEH in de LTR (212) 8 25 2 aantal 15 1 5 492 67 18 169 316 412 475 671 665 114 1218 1217 aantal ongevalpanënten aantal ongevalpanënten per deelnemende SEH in de regio 8 Voor de LTR geldt dat de ongevalpatiënten van twee SEH locaties in 212 geregistreerd zijn onder een andere SEH locatie van dezelfde ziekenhuisorganisatie. Landelijke Traumaregistratie 28-212 8

Basis kenmerken ongevalpatiënten 3.2 Leeftijd ongevalpatiënten De leeftijd van patiënten wordt in de LTR berekend op basis van de aankomstdatum SEH. Voor bijna alle patiënten is de leeftijd bekend (tabel 2) 9. 8 plussers vormen met 24% in 212 een relatief grote groep binnen de LTR. In figuur 6 is deze groep ouderen nader belicht. Tabel 2: leeftijd ongevalpatiënten regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR Totaal ongevalpatiënten 6.479 56.352 7.543 62.527 8.4 68.16 7.479 71.259 7.364 76.139 Leeftijd bekend 6.476 56.334 7.543 62.517 8.3 68.147 7.476 71.241 7.353 76.89 Percentage leeftijd bekend 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% Gem ± SD leeftijd 55 ± 27 52 ± 28 54 ± 28 53 ± 28 55 ± 27 53 ± 29 55 ± 28 53 ± 29 55 ± 28 53 ± 29 Mediaan leeftijd 6 55 59 56 6 57 61 58 61 59 Range (min- max) leeftijd - 14-18 - 14-11 - 19-19 - 14-111 - 16-112 Figuur 5: leeftijd ongevalpatiënten: regio vs LTR (212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1-9 1-19 2-29 3-39 4-49 5-59 6-69 7-79 8+ Leepijd (jaren) regio LTR Figuur 6: 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 aandeel 8 plussers: regio vs LTR (28-212) regio LTR 9 Indien de berekende leeftijd >115 jaar is dan wordt dit gezien als invoerfout en wordt deze waarde op onbekend gezet. Landelijke Traumaregistratie 28-212 9

Basis kenmerken ongevalpatiënten 3.3 Geslacht ongevalpatiënten Tabel 3 toont de verdeling mannen en vrouwen. Landelijk is deze verdeling gelijk. Dit heeft te maken met het brede inclusiecriterium van de LTR van alle acuut opgenomen ongevalpatiënten. In veel internationale studies worden vooral ernstig gewonde patiënten geregistreerd (exclusief bijvoorbeeld ouderen met een heupfractuur). In deze studies is het man doorgaans hoger dan het vrouw. Tabel 3: geslacht ongevalpatiënten regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Man 3.113 48 51 3.69 49 51 3.746 47 49 3.555 48 5 3.518 48 5 Vrouw 3.366 52 49 3.853 51 49 4.257 53 51 3.924 52 5 3.842 52 5 Onbekend 1 4 1 Totaal (n) 6.479 56.352 7.543 62.527 8.4 68.16 7.479 71.259 7.364 76.139 Figuur 7: 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 geslacht ongevalpatiënten: regio (28-212) man vrouw onbekend Figuur 8: geslacht ongevalpatiënten: regio vs LTR (212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 man vrouw onbekend regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 1

Basis kenmerken ongevalpatiënten 3.4 Tijdstip ongeval Tabel 4 toont het tijdstip van het ongeval. Het tijdstip ongeval is relatief vaak onbekend maar wordt steeds beter vastgelegd naar mate de registratie langer loopt. Tabel 4: tijdstip ongeval regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Ochtend (8: - 12:) 781 12 4 826 11 4 884 11 4 663 9 5 322 4 9 Middag (12: - 17:) 1.146 18 7 1.343 18 6 1.36 17 6 932 12 8 517 7 14 Avond (17: - :) 921 14 6 1.15 15 6 1.139 14 5 811 11 8 4 5 13 Nacht (: - 8:) 447 7 3 517 7 3 529 7 3 42 5 3 176 2 6 Onbekend 3.184 49 8 3.752 5 81 4.92 51 82 4.671 62 76 5.949 81 58 Totaal (n) 6.479 56.352 7.543 62.527 8.4 68.16 7.479 71.259 7.364 76.139 Figuur 9: tijdstip ongeval: regio (28-212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Ochtend (8: - 12:) Middag (12: - 17:) Avond (17: - :) Nacht (: - 8:) Onbekend Figuur 1: tijdstip ongeval: regio vs LTR (212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Ochtend (8: - 12:) Middag (12: - 17:) Avond (17: - :) Nacht (: - 8:) Onbekend Regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 11

Basis kenmerken ongevalpatiënten Landelijke Traumaregistratie 28-212 12

Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4. Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4.1 Herkomst ongevalpatiënt Het item herkomst van de patiënt betreft de plaats waar de patiënt vandaan kwam voordat hij/zij zich presenteerde op de SEH. Als de patiënt rechtstreeks naar de SEH komt, dan is de herkomst plaats ongeval. De geregistreerde ongevalpatiënten in de LTR zijn veelal direct vanaf de plaats van het ongeval naar de SEH gegaan (tabel 5). De categorie niet van toepassing houdt bijvoorbeeld in dat de patiënt eerst naar huis is gegaan en later naar de SEH. Patiënten voor wie als herkomst een ander ziekenhuis is geregistreerd, zijn binnen 48 uur na het ongeval (inclusiecriteria LTR), na primaire opvang in een ander ziekenhuis, overgeplaatst. Deze patiënten kunnen dubbel zijn geregistreerd in de LTR. Landelijk betreft dit een kleine groep (tabel 5: 2%). Door in de toekomst patiënten in de keten te volgen kan uitgezocht worden in hoeverre sprake is van dubbelregistratie. Tabel 5: herkomst ongevalpatiënt 212 regio LTR n % % Plaats ongeval 3.66 49 59 Ander ziekenhuis 298 4 2 Overige zorginstelling 57 1 1 Buitenlands ziekenhuis 9 Niet van toepassing 1.74 15 14 Onbekend 2.32 32 24 Totaal (n) 7.364 76.139 Figuur 11: herkomst ongevalpatiënt: regio vs LTR (212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Plaats ongeval Ander ziekenhuis Overige zorginstelling Buitenlands ziekenhuis Niet van toepassing Onbekend Regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 13

Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4.2 Verwijzer naar SEH Veelal zijn de ongevalpatiënten geregistreerd in de LTR door de ambulance verwezen naar de SEH. Hiervoor is 112 gebeld. Dit is te zien in tabel 6. Ook de huisarts treedt op als verwijzer. Bovendien blijkt dat een deel van de patiënten geregistreerd in de LTR op eigen initiatief naar de SEH zijn gegaan (zelfverwijzers). Tabel 6: verwijzer naar SEH 212 regio LTR n % % Eigen initiatief 465 6 13 112 3.11 42 42 Huisarts 2.266 31 25 Polikliniek 243 3 1 Ander ziekenhuis 247 3 2 Overig 4 1 1 Onbekend 1.2 14 17 Totaal (n) 7.364 76.139 Figuur 12: verwijzer naar SEH: regio vs LTR (212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Eigen ininanef 112 Huisarts Polikliniek Ander ziekenhuis Overig Onbekend regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 14

Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4.3 Vervoer naar ziekenhuis De meerderheid van de patiënten in de LTR zijn per ambulance of helikopter 1 naar een SEH vervoerd. Dit hangt samen met het feit dat in de LTR acuut klinische opnames worden geregistreerd. Toch komt ook nog een deel van de geregistreerde patiënten met eigen vervoer. Dit zijn zelfverwijzers of patiënten die zijn doorgestuurd door de huisarts. Tabel 7: vervoer naar ziekenhuis 11 regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Ambulance/helikopter 3.752 58 64 4.634 61 63 5.333 67 64 5.54 68 65 5.11 68 61 Eigen vervoer 41 6 2 51 7 2 722 9 2 854 11 22 596 8 21 Anders 41 1 3 19 4 11 5 81 1 4 215 3 1 Onbekend 2.285 35 13 2.389 32 13 1.938 24 12 1.49 2 9 1.542 21 18 Totaal (n) 6.479 56.352 7.543 62.527 8.4 68.16 7.479 71.259 7.364 76.139 Figuur 13: vervoer naar ziekenhuis: regio (28-212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Ambulance/helikopter Eigen vervoer Anders Onbekend 1 Slechts een heel klein aandeel ongevalpatiënten wordt vervoerd per helikopter. 11 Bij vervoer per helikopter is het medisch mobiel team (MMT) ter plaatse geweest. Dit geldt ook bij een deel van de patiënten vervoerd per ambulance. In de toekomst zal gerapporteerd worden of het MMT betrokken is geweest bij de eerste opvang. Landelijke Traumaregistratie 28-212 15

Opvang en behandeling ongevalpatiënten Figuur 14: vervoer naar ziekenhuis: regio vs LTR (212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Ambulance/helikopter Eigen vervoer Anders Onbekend Regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 16

Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4.4 Ambulance doorstroomtijden Van de patiënten die zijn vervoerd per ambulance worden in onderstaande tabellen de prehospitale doorstroomtijden van de ambulance getoond. Deze tijden zijn verdeeld in verschillende fasen: aanrijtijd, behandeltijd en vervoertijd. Ook de totaaltijd wordt getoond. De totaaltijd is de optelling van de aanrijtijd, behandeltijd en vervoertijd en geeft de totale tijd weer tussen de oproeptijd van de ambulance door de meldkamer en de aankomst van de patiënt op de SEH. Doorstroomtijden van meer dan 24 uur zijn niet meegerekend en als onbekend bestempeld. Van ongeveer de helft van de patiënten in de LTR zijn de prehospitale tijden bekend. In 212 was landelijk de gemiddelde aanrijdtijd 9 minuten. Dit is binnen de gestelde 15 minuten norm 12. Verder was de gemiddelde behandeltijd 2 minuten, de gemiddelde vervoertijd 18 minuten en de gemiddelde totaaltijd 5 minuten. Tabel 8: ambulance: aanrijtijd 13 regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR Aantal vervoerd ambu/heli 3.752 36.288 4.634 39.522 5.333 43.572 5.54 46.294 5.11 46.348 Aanrijtijd bekend 3.119 18.668 3.674 21.73 3.798 23.156 3.719 22.984 4.46 23.559 Percentage aanrijtijd bekend 83% 51% 79% 55% 71% 53% 74% 5% 88% 51% Gem ± SD (hh:mm) :9 ± :6 :9 ± :9 :9 ± :11 :9 ± :11 :9 ± :6 :1 ± :14 :1 ± :24 :1 ± :13 :9 ± :6 :9 ± :12 Mediaan (hh:mm) :8 :8 :8 :8 :8 :8 :8 :8 :8 :8 Interkwartielafstand (hh:mm) :6 :6 :6 :7 :7 :7 :7 :7 :6 :7 Range (min- max) (hh:mm) :1-11:2 :1-11:2 :1-9:5 :1-1:18 :1-1:17 :1-21:55 :1-18:51 :1-18:51 :1-1:7 :1-23:7 12 In de ministeriele regeling bij de Tijdelijke wet ambulancezorg (Twaz) is vastgelegd dat 97% van de bevolking binnen 15 minuten bereikt kan worden (artikel 2 lid 3). Deze norm is van toepassing op A1- inzetten. 13 Aanrijtijd (hh:mm:ss) = tijdsduur tussen vertrektijd naar patiënt (VT) en aankomsttijd bij patiënt (APT). Landelijke Traumaregistratie 28-212 17

Opvang en behandeling ongevalpatiënten Tabel 9: ambulance: behandeltijd 14 regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR Aantal vervoerd ambu/heli 3.752 36.288 4.634 39.522 5.333 43.572 5.54 46.294 5.11 46.348 Behandeltijd bekend 3.125 18.447 3.675 21.431 3.795 22.51 3.698 22.984 4.412 23.56 Percentage behandeltijd bekend 83% 51% 79% 54% 71% 52% 73% 5% 88% 51% Gem ± SD (hh:mm) :21 ± :12 :19 ± :19 :2 ± :12 :2 ± :15 :2 ± :11 :2 ± :12 :21 ± :12 :2 ± :12 :21 ± :11 :2 ± :12 Mediaan (hh:mm) :18 :17 :18 :17 :18 :18 :19 :18 :19 :18 Interkwartielafstand (hh:mm) :12 :12 :13 :12 :12 :12 :12 :11 :12 :12 Range (min- max) (hh:mm) :1-2:13 :1-23:9 :1-1:58 :1-11:19 :1-2:51 :1-1:8 :1-3:15 :1-11:22 :1-2:26 :1-15:34 Tabel 1: ambulance: vervoertijd 15 regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR Aantal vervoerd ambu/heli 3.752 36.288 4.634 39.522 5.333 43.572 5.54 46.294 5.11 46.348 Vervoertijd bekend 3.84 18.47 3.625 21.164 3.817 22.348 3.696 22.513 4.387 23.258 Percentage vervoertijd bekend 82% 51% 78% 54% 72% 51% 73% 49% 88% 5% Gem ± SD (hh:mm) :16 ± :13 :2 ± :2 :16 ± :11 :19 ± :15 :16 ± :11 :19 ± :14 :16 ± :12 :18 ± :13 :16 ± :1 :18 ± :13 Mediaan (hh:mm) :14 :16 :14 :17 :14 :16 :14 :16 :14 :16 Interkwartielafstand (hh:mm) :12 :13 :13 :13 :13 :13 :13 :13 :13 :12 Range (min- max) (hh:mm) :1-3:26 :1-3:52 :1-2: :1-3:46 :1-2:8 :1-3:53 :1-3:14 :1-3:54 :1-2:48 :1-3:53 14 Behandeltijd (hh:mm:ss) = tijdsduur tussen aankomsttijd bij patiënt (APT) en wegrijtijd met patiënt (VPT). 15 Vervoertijd (hh:mm:ss) = tijdsduur tussen wegrijdtijd met patiënt (VPT) en aankomsttijd SEH. De vervoertijd is ingesteld op maximaal 4 uur. Landelijke Traumaregistratie 28-212 18

Opvang en behandeling ongevalpatiënten Tabel 11: ambulance: totaaltijd 16 regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR Aantal vervoerd ambu/heli 3.752 36.288 4.634 39.522 5.333 43.572 5.54 46.294 5.11 46.348 Totaaltijd bekend 3.165 19.19 3.714 23.927 3.839 25.524 2.776 24.941 4.477 26.522 Percentage totaaltijd bekend 84% 53% 8% 61% 72% 59% 55% 54% 89% 57% Gem ± SD (hh:mm) :49 ± :23 :54 ± :48 :49 ± :23 :53 ± :41 :49 ± :2 :53 ± :46 :5 ± :31 :51 ± :4 :49 ± :17 :5 ± :35 Mediaan (hh:mm) :46 :46 :46 :47 :47 :47 :47 :47 :47 :47 Interkwartielafstand (hh:mm) :21 :23 :23 :23 :23 :22 :23 :22 :21 :21 Range (min- max) (hh:mm) :3-8:5 :1-23:1 :2-9:24 :1-21:29 :2-6:17 :1-22:31 :1-21:3 :1-23:8 :3-3:45 :1-23:23 16 Totaaltijd (hh:mm:ss) = tijdsduur tussen oproeptijd ambulance (OT) en aankomsttijd SEH. Landelijke Traumaregistratie 28-212 19

Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4.5 Spreiding opvang ongevalpatiënten over de ziekenhuizen Meer dan driekwart van alle ongevalpatiënten geregistreerd in de LTR is opgevangen door een SEH van een regionaal ziekenhuis (Tabel 12). Tabel 12: spreiding opvang ongevalpatiënten regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Traumacentrum 956 15 26 1.16 15 26 1.143 14 24 1.135 15 24 1.218 17 22 Regionale ziekenhuizen 5.523 85 74 6.383 85 74 6.861 86 76 6.344 85 76 6.146 83 78 Totaal (n) 6.479 56.352 7.543 62.527 8.4 68.16 7.479 71.259 7.364 76.139 Figuur 15: spreiding regionale opvang ongevalpatiënten (28-212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Traumacentrum Regionale ziekenhuizen Figuur 16: spreiding opvang ongevalpatiënten: regio vs LTR (212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Traumacentrum Regionale ziekenhuizen Regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 2

Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4.6 Maand aankomst SEH Tabel 13 toont het aantal ongevalpatiënten dat per maand wordt behandeld op een SEH en voor behandeling van hun letsel moest worden opgenomen. Tabel 13: aantal klinische ongevalpatiënten per maand regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Januari 462 7 7 639 8 9 767 1 1 723 1 8 55 7 8 Februari 478 7 7 475 6 7 642 8 7 495 7 7 699 9 8 Maart 416 6 8 593 8 8 593 7 8 594 8 8 595 8 8 April 542 8 8 65 9 9 644 8 9 634 8 9 592 8 8 Mei 626 1 9 684 9 9 738 9 8 676 9 9 683 9 9 Juni 588 9 9 648 9 9 75 9 9 657 9 9 584 8 8 Juli 543 8 8 639 8 8 692 9 8 628 8 8 672 9 8 Augustus 547 8 8 669 9 8 638 8 8 69 8 9 597 8 9 September 64 9 9 663 9 9 591 7 8 662 9 9 655 9 9 Oktober 537 8 9 621 8 8 618 8 8 636 9 9 65 8 8 November 541 8 8 594 8 8 587 7 8 613 8 8 545 7 8 December 595 9 9 668 9 9 789 1 1 552 7 8 587 8 8 Totaal (n) 6.479 56.352 7.543 62.527 8.4 68.16 7.479 71.259 7.364 76.139 Figuur 17: 212: maand: regio vs LTR 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 21

Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4.7 Tijdstip aankomst SEH Tabel 14 toont dat meer dan 65% van de ongevalpatiënten geregistreerd in de LTR in de middag en avond zijn binnengekomen op de SEH. Tabel 14: tijdstip aankomst SEH regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Ochtend (8: - 12:) 1.15 17 18 1.291 17 17 1.531 19 19 1.484 2 18 1.366 19 18 Middag (12: - 17:) 1.955 3 31 2.518 33 33 2.759 34 33 2.68 35 33 2.729 37 34 Avond (17: - :) 1.716 26 32 2.373 31 33 2.478 31 32 2.438 33 33 2.396 33 34 Nacht (: - 8:) 55 8 12 721 1 12 84 1 13 8 11 13 855 12 13 Onbekend 1.153 18 7 64 8 4 432 5 4 149 2 3 18 Totaal (n) 6.479 56.352 7.543 62.527 8.4 68.16 7.479 71.259 7.364 76.139 Figuur 18: tijdstip aankomst SEH: regio (28-212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Ochtend (8: - 12:) Middag (12: - 17:) Avond (17: - :) Nacht (: - 8:) Onbekend Figuur 19: tijdstip aankomst SEH: regio vs LTR (212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Ochtend (8: - 12:) Middag (12: - 17:) Avond (17: - :) Nacht (: - 8:) Onbekend Regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 22

Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4.8 Verblijfsduur SEH Tabel 15 geeft zicht op de totale verblijfsduur van de ongevalpatiënt op de SEH. De meerderheid van de patiënten geregistreerd in de LTR heeft niet langer dan vier uur op de SEH verbleven. Tabel 15: verblijfsduur SEH regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % 1-3 min 2.541 39 7 1.26 16 4 26 3 2 166 2 2 71 1 3 31-6 min 483 7 7 676 9 6 514 6 6 462 6 5 373 5 5 1-2 uur 1.426 22 24 2.242 3 24 2.53 31 26 2.141 29 25 2.254 31 24 2-3 uur 1.56 16 21 1.716 23 23 2.191 27 26 2.132 29 26 2.358 32 27 3-4 uur 429 7 11 761 1 13 1.88 14 15 1.96 15 16 1.185 16 16 4-24 uur 386 6 12 729 1 14 1.186 15 15 1.13 14 14 969 13 13 Onbekend 158 2 19 213 3 17 316 4 12 469 6 12 154 2 13 Totaal (n) 6.479 56.352 7.543 62.527 8.4 68.16 7.479 71.259 7.364 76.139 Figuur 2: verblijfsduur SEH: regio (28-212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1-3 min 31-6 min 1-2 uur 2-3 uur 3-4 uur 4-24 uur Onbekend Figuur 21: verblijfsduur SEH: regio vs LTR (28-212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1-3 min 31-6 min 1-2 uur 2-3 uur 3-4 uur 4-24 uur Onbekend regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 23

Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4.9 Bestemming na SEH Tabel 16 toont waar de ongevalpatiënten na de opvang op de SEH- afdeling direct naartoe zijn gebracht. 17 Het gaat hierbij dus om de eerste afdeling na de SEH. Als de bestemming na SEH de verpleegafdeling is dan kan de patiënt op een later moment nog op de OK of de IC/MC zijn behandeld. Dit laatste wordt niet vastgelegd met dit item. Het aandeel patiënten dat is overleden op de SEH is zeer laag (tabel 16). De meerderheid van de patiënten geregistreerd in de LTR gaat vanaf de SEH naar een verpleegafdeling. Tabel 16: bestemming na SEH regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Verpleegafdeling 4.358 67 82 4.885 65 88 5.243 66 9 4.986 67 89 4.974 68 84 IC/MC 2 8 4 4 29 3 4 255 3 4 231 3 3 OK 1.597 25 5 2.82 28 4 2.278 28 3 2.19 27 4 1.916 26 4 Ander ziekenhuis 1 2 3 148 2 2 22 3 2 177 2 2 218 3 2 Overleden op SEH 5 7 16 9 15 Onbekend 417 6 2 417 6 2 38 1 33 1 1 6 Totaal (n) 6.479 49.873 7.543 54.984 8.4 6.156 7.479 63.78 7.364 68.775 Figuur 22: bestemming na SEH: regio (28-212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Verpleegafdeling IC/MC OK Ander ziekenhuis Overleden op SEH Onbekend 17 Voor de berekening van de landelijke s is één regio niet meegenomen wegens een afwijkende toepassing van de antwoordcategorieën. Landelijke Traumaregistratie 28-212 24

Opvang en behandeling ongevalpatiënten Figuur 23: bestemming na SEH: regio vs LTR (212) 1 8 6 4 2 Verpleegafdeling IC/MC OK Ander ziekenhuis Overleden op SEH Onbekend regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 25

Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4.1 Ziekenhuisopname Tabel 17 toont de beschrijvende statistiek van de opnameduur in het ziekenhuis voor de patiënten die na hun behandeling op de SEH direct zijn opgenomen. Dit betreft patiënten die na de SEH naar de OK, IC of verpleegafdeling zijn gebracht. Hierbij zijn ook de patiënten meegenomen bij wie de bestemming na SEH niet is ingevuld (onbekend) maar voor wie wel een (IC)opnameduur is vastgelegd Het opnames in tabel 17 is geen 1% omdat er ook (kleine aantallen) patiënten vanaf de SEH zijn overgeplaatst naar een ander ziekenhuis of zijn overleden op de SEH (zie bestemming na SEH, tabel 16). Tabel 17: Aantal dagen ziekenhuisopname Regio LTR Regio LTR Regio LTR Regio LTR Regio LTR Totaal ongevalpatiënten 6.479 56.352 7.543 62.527 8.4 68.16 7.479 71.259 7.364 76.139 Aantal opnames 6.373 54.23 7.386 6.984 7.768 66.537 7.288 69.673 7.126 74.145 Percentage opnames 98 96 98 98 97 98 97 98 97 97 Opnameduur bekend 6.355 52.746 7.357 6.61 7.744 65.682 7.25 68.363 7.83 72.158 Percentage opnameduur bekend 1 97 1 98 1 99 99 98 99 97 Gem ± SD opnameduur (dgn) 8 ± 9 8 ± 1 7 ± 9 7 ± 1 7 ± 8 7 ± 9 7 ± 9 7 ± 9 7 ± 8 6 ± 8 Mediaan opnameduur (dgn) 5 4 5 3 5 4 4 3 4 3 Range (min- max) opnameduur (dgn) 1-157 1-278 1-213 1-315 1-311 1-355 1-23 1-338 1-13 1-38 De meerderheid van de opgenomen ongevalpatiënten geregistreerd in de LTR is binnen een week ontslagen uit het ziekenhuis (tabel 18) 18. Dit is inclusief patiënten die zijn overleden tijdens de opname en patiënten die secundair zijn overgeplaatst naar een ander ziekenhuis. Tabel 18: aantal dagen ziekenhuisopname regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % 1 dag 139 2 9 355 5 1 416 5 9 468 6 9 421 6 9 2 dagen 1.578 25 29 1.96 27 3 1.857 24 29 1.859 26 31 2.4 29 31 3-7 dagen 2.271 36 29 2.556 35 3 2.88 37 32 2.61 36 31 2.568 36 32 8-14 dagen 1.446 23 17 1.621 22 17 1.736 22 18 1.511 21 17 1.374 19 17 15-21 dagen 549 9 7 511 7 6 51 7 6 469 6 6 399 6 5 > 21 dagen 372 6 7 354 5 6 345 4 5 342 5 4 281 4 4 Onbekend 18 3 29 2 24 1 38 1 2 43 1 3 Totaal (n) 6.373 54.23 7.386 6.984 7.768 66.537 7.288 69.673 7.126 74.145 18 Eventuele negatieve opnameduur (wegens een invoerfout) en opnameduur met een lengte >365 dagen worden weergegeven in de categorie onbekend. Hierdoor, alsmede doordat soms de ontslagdatum uit het ziekenhuis ontbreekt, is niet van alle opgenomen patiënten de opnameduur bekend. Landelijke Traumaregistratie 28-212 26

Opvang en behandeling ongevalpatiënten Figuur 24: aantal dagen ziekenhuisopname: regio (28-212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1 dag 2 dagen 3-7 dagen 8-14 dagen 15-21 dagen > 21 dagen Onbekend Figuur 25: aantal dagen ziekenhuisopname: regio vs LTR (212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1 dag 2 dagen 3-7 dagen 8-14 dagen 15-21 dagen > 21 dagen Onbekend regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 27

Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4.11 IC opname In de LTR wordt vastgelegd hoeveel dagen de patiënt op de intensive care (IC) is opgenomen. Het gaat hierbij om het totaal aantal dagen dat een patiënt op de IC heeft gelegen. Verblijf op de medium care (MC) wordt in de LTR ook tot IC verblijf gerekend. In tabel 19 wordt het aantal IC opnames getoond. Het aantal IC opnames wordt berekend op basis van het aantal patiënten waarbij de IC opnameduur is ingevuld en/of de patiënten waarbij is aangegeven dat de bestemming na de SEH direct de IC was. De IC- opnameduur betreft de optelsom van alle dagen op de IC/MC ongeacht of het een aaneengesloten periode betreft. Het verblijf op de IC gedurende een bepaalde tijdsduur op een dag telt als 1 dag. Onbekende IC opnameduur geldt voor patiënten die direct vanaf de SEH naar de IC zijn verplaatst, maar bij wie het aantal IC dagen niet is ingevuld. Tabel 19: IC opnames Regio LTR Regio LTR Regio LTR Regio LTR Regio LTR Totaal opnames 6.373 54.23 7.386 6.984 7.768 66.537 7.288 69.673 7.126 74.145 Aantal IC opnames 141 4.474 173 3.287 214 3.585 269 3.91 312 4.556 Percentage IC opnames 2 8 2 5 3 5 4 6 4 6 IC opnameduur bekend 141 3.167 173 3.64 214 3.251 268 3.541 31 4.377 Percentage IC opnameduur bekend 1 71 1 93 1 91 1 91 99 96 Gem ± SD IC dagen 8 ± 14 6 ± 1 8 ± 1 6 ± 1 5 ± 7 5 ± 8 8 ± 14 5 ± 9 6 ± 1 5 ± 9 Mediaan IC dagen 4 2 3 2 2 2 3 2 3 2 Range (min- max) IC dagen 1-86 1-143 1-72 1-15 1-52 1-134 1-148 1-148 1-93 1-19 Figuur 26: IC opnames (28-212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 28

Opvang en behandeling ongevalpatiënten Tabel 2: aantal dagen IC opname regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % 1 dag 18 13 17 9 5 22 49 23 24 64 24 25 73 23 27 2 dagen 36 26 21 49 28 28 63 29 26 51 19 25 79 25 26 3-7 dagen 54 38 2 59 34 26 63 29 26 76 28 26 86 28 27 8-14 dagen 14 1 6 27 16 8 2 9 8 28 1 8 38 12 8 > 14 dagen 19 13 7 29 17 9 19 9 7 49 18 7 34 11 7 Onbekend 29 7 9 1 9 2 1 4 Totaal (n) 141 4.474 173 3.287 214 3.585 269 3.91 312 4.556 Figuur 27: aantal dagen IC opname: regio (28-212) 4 35 3 25 2 15 1 5 1 dag 2 dagen 3-7 dagen 8-14 dagen 15+ dagen Onbekend Figuur 28: aantal dagen IC opname: regio vs LTR (212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1 dag 2 dagen 3-7 dagen 8-14 dagen 15+ dagen Onbekend Regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 29

Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4.12 Ontslagbestemming In tabel 21 wordt van de groep opgenomen ongevalpatiënten het secundaire overplaatsingen getoond. Dit betreft patiënten die na opname in het ziekenhuis naar een ander ziekenhuis zijn overgeplaatst. Landelijk gezien is dit laag. Tabel 21: ontslagbestemming ander ziekenhuis: groep opgenomen ongevalpatiënten regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Ontslag ander ziekenhuis 3 1 1 1 137 2 2 149 2 1 147 2 2 Ontslag onbekend 348 5 13 881 12 14 485 6 11 381 5 7 155 2 5 Totaal (n) 6.373 54.23 7.386 6.984 7.768 66.537 7.288 69.673 7.126 74.145 In het verleden zijn verschillende definities gehanteerd voor het registreren van de andere categorieën van de ontslagbestemming (zoals naar huis, verpleeghuis en revalidatiecentrum). Vanaf 212 zijn eenduidige registratierichtlijnen hiervoor opgesteld 19. Hierdoor kunnen deze gegevens vanaf 212 worden getoond (tabel 22). De meerderheid van de patiënten geregistreerd in de LTR is naar zijn of haar eigen woonomgeving (huis) ontslagen. Tabel 22: ontslagbestemming: opgenomen ongevalpatiënten regio 212 LTR n % % Eigen woonomgeving 5.36 75 72 Bejaardenoord/Verzorgingshuis 39 1 3 Verpleeghuis 768 11 9 Revalidatiecentrum 231 3 2 Ander ziekenhuis 147 2 2 Buitenlands ziekenhuis 18 Andere instelling 258 4 5 Tegen advies weggegaan 13 In instelling overleden 137 2 2 Onbekend 155 2 5 Totaal (n) 7.126 74.145 19 Registratierichtlijnen Landelijke Traumaregistratie (LTR) per 1.1.212 Januari 212, Versie 1.. Gebaseerd op de datadictionary LTR versie 2.5 (geldend vanaf 8.2.21). Landelijke Traumaregistratie 28-212 3

Opvang en behandeling ongevalpatiënten Figuur 29: ontslagbestemming opgenomen ongevalpatiënten: regio versus LTR (212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 31

Opvang en behandeling ongevalpatiënten Landelijke Traumaregistratie 28-212 32

Letsels ongevalpatiënten 5. Letsels ongevalpatiënten 5.1 Letselaard Onder letselaard wordt het letselmechanisme in termen van stomp of scherp vastgelegd. Scherp letsel betreft penetrerend letsel. Hiertoe behoren bijvoorbeeld schotwonden, steekwonden en glasverwondingen. Stomp letsel is overig trauma inclusief brandwonden. Voor de registratie is afgesproken dat het letselmechanisme waardoor de patiënt de meest (ernstige) letsels heeft opgelopen wordt vastgelegd. Als een patiënt bijvoorbeeld tijdens een verkeersongeval naast hersenletsel ook glasverwondingen heeft opgelopen dan wordt voor deze patiënt stomp letsel geregistreerd. Tabel 23 toont dat bij de meerderheid van de ongevalpatiënten geregistreerd in de LTR sprake is van stomp letsel. Tabel 23: letselaard regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Stomp 6.133 95 83 7.58 94 86 7.644 96 89 7.145 96 9 7.35 96 94 Scherp 224 3 4 297 4 3 36 4 3 276 4 4 271 4 3 Onbekend 122 2 13 188 2 11 54 1 7 58 1 7 58 1 3 Totaal (n) 6.479 56.352 7.543 62.527 8.4 68.16 7.479 71.259 7.364 76.139 Figuur 3: letselaard: regio (28-212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Stomp Scherp Onbekend Landelijke Traumaregistratie 28-212 33

Letsels ongevalpatiënten Figuur 31: letselaard: regio vs LTR (212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Stomp Scherp Onbekend Regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 34

Letsels ongevalpatiënten 5.2 Letsels naar lichaamsregio In de LTR wordt voor iedere patiënt zo gedetailleerd mogelijk alle letsels geregistreerd volgens de Abbreviated Injury Scale (AIS) (versie 199, update 1998) 2. De AIS is een door experts ontwikkelde anatomische letselschaal die de ernst van de individuele letsels aangeeft. De AIS codes kunnen gebruikt worden voor de berekening van een totale letselscore per patiënt, de Injury Severity Scale (ISS). Tabel 24 toont de volledigheid van het toepassen van de AIS coderingen. Van bijna alle patiënten geregistreerd in de LTR zijn letselcoderingen volgens de AIS ingevoerd. Tabel 24: ongevalpatiënten met een letselcodering volgens de AIS regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % AIS letsels gecodeerd 6.464 1 93 7.58 1 92 7.982 1 95 7.423 99 95 7.32 99 97 Geen AIS letsels gecodeerd 15 7 35 8 22 5 56 1 5 44 1 3 Totaal (n) 6.479 56.352 7.543 62.527 8.4 68.16 7.479 71.259 7.364 76.139 5.2.1 Verdeling letsels naar lichaamsregio s In tabel 25 wordt het aantal geregistreerde AIS letselcodes naar AIS lichaamsregio s getoond. In de LTR zijn de meest voorkomende letsels verwondingen van de onderste extremiteiten, het hoofd en de bovenste extremiteiten. Tabel 25: verdeling letsels naar AIS lichaamsregio s regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Hoofd 1.48 13 2 1.638 13 2 1.645 13 2 1.723 14 21 1.75 14 22 Gezicht 1.191 1 1 1.288 1 11 1.125 9 1 1.12 9 11 1.151 9 12 Nek 53 1 43 48 58 1 46 1 Thorax 687 6 6 739 6 6 74 6 6 814 6 6 79 6 6 Abdomen 317 3 3 269 2 2 296 2 2 338 3 2 34 2 2 Wervelkolom 597 5 5 712 6 5 74 5 5 79 6 5 82 7 5 Bovenste extremiteiten 2.397 21 19 2.789 22 19 2.669 21 19 2.682 21 19 2.567 21 19 Onderste extremiteiten 4.36 38 33 4.99 38 33 5.233 41 34 4.671 37 31 4.513 36 3 Huid en overig 396 3 3 424 3 3 38 3 3 446 4 3 458 4 3 Totaal (n) 11.478 97.72 12.811 19.22 12.84 115.11 12.543 122.51 12.399 138.99 2 American Association for the Advancement of Automotive Medicine (1998) The abbreviated injury scale, 199 revision (update 1998). http://www.aaam1.org/ais Landelijke Traumaregistratie 28-212 35

Letsels ongevalpatiënten Figuur 32: verdeling letsels naar AIS lichaamsregio s: regio (28-212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Hoofd Gezicht Nek Thorax Abdomen Wervelkolom Bov. extr. Ond. extr. Huid en overig Figuur 33: verdeling letsels naar AIS lichaamsregio s: regio vs LTR (212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 36

Letsels ongevalpatiënten 5.2.2 Verdeling ernstige letsels naar lichaamsregio s Elke AIS diagnosecode heeft een ernst- score. Deze varieert van 1 (zeer licht gewond) tot 6 ((zeker) dodelijk verwond). Letsels met een ernst- score van 3 of hoger worden als ernstige letsels gezien. In tabel 26 wordt het totaal aantal ernstige letsels weergegeven naar de AIS lichaamsregio s. Ook hierbij geldt dat in de LTR de meest ernstige letsels verwondingen van de onderste extremiteiten, de bovenste extremiteiten en het hoofd betreffen. Tabel 26: verdeling ernstige letsels (AIS 3) naar AIS lichaamsregio s regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Hoofd 461 1 17 513 1 16 435 8 16 562 11 17 523 11 18 Gezicht 33 1 1 4 1 1 18 1 31 1 1 33 1 1 Nek 2 4 4 7 Thorax 277 6 8 342 7 8 292 6 8 349 7 9 348 7 9 Abdomen 58 1 2 6 1 2 66 1 1 65 1 2 87 2 2 Wervelkolom 146 3 4 151 3 3 159 3 3 131 3 3 154 3 3 Bovenste extremiteiten 98 22 2 1.217 23 19 1.191 23 19 1.173 23 19 1.99 22 18 Onderste extremiteiten 2.417 55 49 2.824 55 5 3.22 58 52 2.735 54 49 2.657 54 49 Huid en overig 23 1 29 1 2 25 3 1 Totaal (n) 4.397 34.2 5.18 37.358 5.23 39.162 5.75 41.2 4.938 46.426 Figuur 34: verdeling ernstige letsels (AIS 3) naar AIS lichaamsregio s: regio (28-212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Hoofd Gezicht Nek Thorax Abdomen Wervelkolom Bov. extr. Ond. extr. Huid en overig Landelijke Traumaregistratie 28-212 37

Letsels ongevalpatiënten Figuur 35: verdeling ernstige letsels (AIS 3) naar AIS lichaamsregio s: regio vs LTR (212) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Regio LTR Landelijke Traumaregistratie 28-212 38

Letselernst ongevalpatiënten 6. Letselernst ongevalpatiënten In de LTR worden twee samengevatte scores berekend om de ernst van het ongevalletsel per patiënt weer te geven. Dit betreft een score voor de fysiologische toestand van de patiënt, de zogenaamde revised traumascore (RTS), en een score voor de totale anatomische letselernst, de injury severity score (ISS). 6.1 Fysiologische letselernst: revised trauma score (RTS) De revised trauma score (RTS) 21 is een maat voor de fysiologische verstoring van de patiënt door het letsel veroorzaakt. Deze score is gerelateerd aan de kans op overlijden van de patiënt. De RTS is gebaseerd op metingen van drie vitale parameters: de systolische bloeddruk (SBP), de ademfrequentie en het bewustzijn. Het bewustzijn wordt weergegeven door de zogenaamde Glasgow Coma Scale, ofwel Eye, Motor, Verbal (EMV) score. Deze score evalueert de reactie van ogen, motoriek en spraak van de patiënt op bepaalde prikkels en kent een waarde van 3 tot 15. De vitale parameters kunnen beïnvloed worden door het medisch handelen (zoals medicatie ter verslapping of sedatie en/of een intubatie voor het ondersteunen van de ademhaling). Voor de LTR is afgesproken dat de vitale parameters in principe gemeten en geregistreerd worden voordat dergelijke interventies hebben plaatsgevonden. Voor het berekenen van de RTS worden de gemeten parameters SBP, de ademfrequentie en de EMV ingedeeld in de categorieën volgens onderstaand schema: Gecodeerde waarde Systolische bloeddruk Ademfrequentie Bewustzijn (SBP) (AF) (EMV) 4 >89 1-29 13-15 3 76-89 >29 9-12 2 5-75 6-9 6-8 1 1-49 1-5 4-5 3 De categorieën krijgen een zogenaamde gecodeerde waarde tussen de - 4. Deze gecodeerde waarden worden vervolgens opgeteld. De maximale RTS, oftewel een optimale fysiologische gezondheidstoestand, is 12 (4 + 4 + 4). Nul is de minimumscore (geen SBP, geen ademfrequentie en geen bewustzijn). In de LTR worden de vitale parameters en de RTS zowel prehospitaal, bij aankomst van de ambulance bij de patiënt, als bij binnenkomst op de SEH- afdeling vastgelegd. 21 Champion HR et al. A Revision of the Trauma Score. Journal of Trauma 1989;29: 623-629. Landelijke Traumaregistratie 28-212 39

Letselernst ongevalpatiënten 6.1.1 RTS Prehospitaal Tabel 27 toont de prehospitale RTS scores berekend voor de patiënten die per ambulance of helikopter 22 zijn vervoerd. Bij relatief veel patiënten in de LTR ontbreekt de prehospitale RTS. Tabel 27: Revised Trauma Score (RTS) prehospitaal van de ongevalpatiënten vervoerd per ambulance of helikopter regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % - 2 3-4 5-6 2 6 7-8 4 1 7 1 18 1 23 1 1 9-1 12 1 14 1 25 1 25 1 1 11 12 2 3 1 2 55 1 2 59 1 2 2 12 3.621 97 56 4.46 96 55 2.233 42 42 3.145 62 43 33 Onbekend 13 3 41 121 3 41 2.996 56 54 1.82 36 53 5.11 1 64 Totaal (n) 3.752 36.288 4.634 39.522 5.333 43.572 5.54 46.294 5.11 46.348 Tabel 28: EMV prehospitaal van de ongevalpatiënten vervoerd per ambulance of helikopter regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % 3 3 1 6 1 22 1 23 1 3 1 1 4-5 4 3 6 8 12 6-8 6 1 5 1 14 1 14 1 24 1 9-12 3 1 16 1 26 1 39 1 1 36 1 1 13-15 3.656 97 62 4.483 97 65 5.16 94 59 4.712 93 57 2.199 44 48 Onbekend 8 2 34 121 3 32 249 5 37 258 5 39 2.71 54 49 Totaal (n) 3.752 36.288 4.634 39.522 5.333 43.572 5.54 46.294 5.11 46.348 Tabel 29: SBP prehospitaal van de ongevalpatiënten vervoerd per ambulance of helikopter regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % 1-49 2 1 5-75 1 4 4 4 76-89 9 13 19 8 >89 3.639 97 65 4.55 97 66 2.325 44 52 3.34 65 52 42 Onbekend 13 3 34 112 2 33 2.983 56 47 1.737 34 47 5.11 1 57 Totaal (n) 3.752 36.288 4.634 39.522 5.333 43.572 5.54 46.294 5.11 46.348 22 Slechts een heel klein aandeel ongevalpatiënten wordt vervoerd per helikopter. Landelijke Traumaregistratie 28-212 4